Kultura ceramiki perforowanej

Kultura ceramiki perforowanej Opis tego obrazu, również skomentowany poniżej Odłamek ceramiki z charakterystycznymi perforacjami, pochodzący z Uppland w Szwecji . Definicja
Charakterystyka
Rozkład geograficzny Południowa Skandynawia , głównie wybrzeża Svealand , Götaland , Wysp Alandzkich , północno-wschodniej Danii i południowej Norwegii
Kropka Przejście mezolityczno - neolityczne
Chronologia około od -3200 do -2300 pne

Kultura perforowanych ceramiki (od -3200 do -2300 przybliżeniu) jest kultura archeologicznych odzwierciedla styl życia myśliwych zbieraczy z mezolitu - neolityczne przejścia w południowej Skandynawii , głównie na wybrzeżach Svealand , Götaland , Alandzkich , północno Danii i południowa Norwegia .

Najpierw była współczesna, potem nakładała się na kulturę naczyń lejowych, kulturę neolityczną z południa Niemiec, a następnie kulturę ceramiki sznurowej , starożytną kulturę brązu z południowo-wschodniej Polski. Styl życia opierał się głównie na myślistwie (zwierzęta lądowe i morskie, np. Foki), łowieniu ryb i zbieraniu roślin, istnieje duża ilość ceramiki przebijanej wieloma otworami (stąd jej nazwa), a także pół-siedzący tryb życia z obecność wiosek. Odnotowujemy również obecność niektórych szczątków owiec i świń, ale w zbyt małej ilości, aby zapewnić ekonomię hodowli. Wydaje się, że brakuje rolnictwa.

Kultura ceramiki perforowanej kwestionuje przejście od stylu życia łowców-zbieraczy (okres mezolitu ) do stylu życia pasterzy-producentów (okres neolitu ) w Skandynawii. Kiedyś sądzono, że jest to neolityczna grupa z kultury statków lejowych położonych dalej na południe w Niemczech, która porzuciłaby rolnictwo z powodu szerokości geograficznych zbyt zimnych, aby uprawiać pszenicę, i która wróciłaby do łowiecko-zbierackiego stylu życia. zachowując pewne cechy, takie jak produkcja ceramiki i import do Skandynawii pierwszych zwierząt domowych. Jednak rodzaje ceramiki między dwiema kulturami są różne, podobnie jak praktyki wytwarzania narzędzi i pochówku. Co więcej, ostatnie badania paleogenetyczne wyraźnie pokazują, że populacje kultury ceramiki perforowanej i kultury naczyń lejkowych są genetycznie odrębne, jednak niektóre osobniki kultury ceramiki perforowanej były mieszane (tj. Z krzyżówki z migrantami neolitycznymi). Badania zmierzają obecnie w kierunku akulturacji lokalnych populacji w kontakcie z populacjami neolitycznymi osiadłymi dalej na południe.

Jeśli chodzi o samą ceramikę, pochodzenie ceramiki perforowanej wydaje się starsze i obce ceramice kultury naczyń lejowych . W istocie jest podobna do ceramiki kultury Narwy , co wskazuje na orientalne i nieneolityczne pochodzenie. Ten rodzaj ceramiki służyłby do konserwacji i gotowania produktów pochodzących wyłącznie z łowiectwa i rybołówstwa. Okazuje się, że wynalezienie ceramiki nie służyło wynalezieniu rolnictwa i zostało wynalezione samodzielnie w wielu miejscach.

Obiekty

Kultura ceramiki perforowanej (po szwedzku  : Gropkeramisk kultur lub Gropkeramiska kulturen ) zawdzięcza swoją nazwę ornamentowi ceramiki , przeważnie małym okrągłym otworom i poziomym liniom. Pojemniki są jednolite i na ogół mają spiczaste dna, aby ułatwić ustawienie na ziemi lub na ogniu. Ich wysokość waha się od zaledwie kilku centymetrów do 40  cm . Wioski na wschodnim wybrzeżu Szwecji dostarczały duże ilości ceramiki. W Fagervik, w pobliżu zatoki Bråviken , w Östergötland , archeolodzy znaleźli 170 000 odłamków, ale niewiele przedmiotów krzemiennych. Ceramika Fagervik zapewnia pięciofazową chronologię.

Na zachodnim wybrzeżu Skandynawii występuje dużo ostrych grotów strzał wykonanych z krzemiennych ostrzy , a ceramiki jest mało. Ta kultura perforowanej ceramiki była zatem mniej jednorodna niż współczesne kultury rolnicze, które ją zastąpiły.

Jego kolekcja narzędzi i broni jest w dużej mierze zapożyczona z kultury naczyń lejowych (lub TRB) i ceramiki sznurowej, podczas gdy ta ostatnia była bardzo konserwatywna w swojej produkcji. Jego charakterystyczna ceramika jest prawdopodobnie wzorowana na ceramice TRB, ale to, co było wyjątkowe w kulturze perforowanej ceramiki, to małe gliniane figurki zwierząt.

Ekonomia i etnologia

Z badań ceramiki jasno wynika, że ​​nie ma technologicznego skoku między kulturą naczyń lejowych a kulturą perforowanej ceramiki, a te dwie kultury wydają się współistnieć z niewielkim konfliktem. We wszystkich regionach gospodarka opierała się głównie na rybołówstwie i polowaniu na zwierzęta lądowe i foki, a także na zbieraniu roślin, co można zaobserwować w miejscach takich jak Ajvide  (en) na Gotlandii . Jednak zarówno kości owiec, jak i świń są powszechnie spotykane w miejscach perforowanej kultury ceramicznej, co wskazuje, że niektóre aspekty neolitycznego stylu życia nie zostały porzucone, gdy kultura ta wyłoniła się z TRB.

Niemniej jednak wydaje się, że populacje zmieniają się, podobnie jak na wyspie Gotland , z egzystencji rolniczej na taką, która opiera się na rybołówstwie. Analiza izotopowa wskazuje, że osobniki kultury lejkowej charakteryzują się dietą lądową, podczas gdy osobniki perforowanej kultury ceramicznej mają dietę bardziej morską. Tutaj wyniki wskazują, że dwie różne współczesne grupy współistniały na tej samej wyspie przez kilkaset lat z odmiennymi tożsamościami kulturowymi, stylami życia i dietami.

Dom na palach z Alvastra  (w) , unikalne, na południowy zachód od Östergötland należy do kultura ceramiki dołkowej w zakresie ceramiki, ale wazony lejek do narzędzi i broni. Prostu razem w połączeniu z rolnictwa i hodowli zwierząt wskazują mieszaną gospodarkę, połączenie, które było prawdopodobnie powszechne w południowej Skandynawii w tym czasie.

Spadła

Jego praktyki pochówku nie są dobrze znane, ale w Västerbjers  (sv) na wyspie Gotlandii powstało wiele cmentarzy, na których groby dobrze zachowały wapień. Wewnątrz nich archeolodzy odkryli szkielety leżące na plecach z dobrze zachowanymi narzędziami z kości i rogów. Liczne importowane przedmioty świadczą o obecnych związkach z kontynentem skandynawskim, Danią i Niemcami. Groby to generalnie pochówki w ziemi zgrupowane razem na cmentarzach.

Języki

Dyskutowane są jego powiązania z kulturą naczyń lejowych, przypuszczalnie przedindoeuropejską, oraz z kulturą ceramiki sznurowej, prawdopodobnie praindoeuropejskiej . Ponieważ język ten nie zostawił śladu, jego powiązania językowe pozostają tajemnicą. Sugerowano, że ludzie tej kultury mówili językiem spokrewnionym z językami ugrofińskimi i dostarczali unikalnych cech językowych leżących u podstaw hipotezy germańskiego podłoża .

W ten sposób przywołano leksykalne zapożyczenia od łowców-zbieraczy tej kultury na proto-germańskie : w szczególności potencjalne przyjęcie Proto-germańskiej * selhaz „pieczęci” (staronorweski selr , staroangielski seolh , staro-wysoko-niemiecki selah ), jak również niż proto-balto-fiński * šülkeš „Seal” (fiński hylje , estoński hüljes ), który pochodziłby z subneolitycznej kultury perforowanej ceramiki głównie morskiej.

Genetyczny

Analiza DNA wyekstrahowanego z ludzkich szczątków starożytnych Skandynawów Miałoby tendencję do udowodnienia, że ​​ludzie kultury perforowanej ceramiki nie są bezpośrednimi przodkami większości współczesnych Skandynawów (w tym Sami z północnej Skandynawii), ale są bliżej spokrewnieni z współczesne populacje we wschodnim rejonie Bałtyku. Wyniki te są zgodne z hipotezami wynikającymi z analiz archeologicznych, które proponują zastąpienie populacji neolitycznej lub postneolitycznej w Skandynawii . Dane te są również zgodne z poglądem, że wschodni Bałtyk stanowi schronienie genetyczne dla niektórych europejskich populacji łowców-zbieraczy.

Badanie genetyczne opublikowane w 2019 roku potwierdza te elementy i pokazuje, że osobniki późniejszej kultury toporów bojowych nie są bezpośrednimi genetycznymi potomkami grup perforowanej ceramiki. Tę zmianę genetyczną można wytłumaczyć jedynie migracją do Skandynawii ludzi o wysokim odsetku pochodzenia ze Stepów Pontyjskich .

Z nowego badania opublikowanego w 2020 roku wynika, że ​​przybycie do Skandynawii hodowców toporów bojowych wpłynęło kulturowo, ale nie genetycznie (poprzez migrację czy wymianę partnerów) na mieszkańców perforowanej ceramiki.

Bibliografia

  1. (sv) „  Gropkeramisk kultur  ” , na www.ne.se
  2. Strinholm, A. 2001. Bland säljägare och fårfarmare . Rozprawa doktorska, Uniwersytet w Gothenburgu.
  3. (w) Magdalena Fraser et al. Nowe spojrzenie na dualizm kulturowy i strukturę populacji w kulturze pucharów lejkowatych środkowego neolitu na wyspie Gotland , Journal of Archaeological Science : Reports, tom 17, luty 2018, strony 325-334
  4. (w) Rune Iversen i Guus Kroonen, Talking Neolithic: Linguistic and Archaeological Perspectives How Indo-European Was Implemented in Southern Scandinavia , American Journal of Archeology , Vol. 121, (nie) . 4, październik 2017, s. 511-525
  5. (w) Helena Malmström ... Ancient DNA ujawnia brak ciągłości entre Neolithic Hunter-Gatherers and Contemporary Scandinavians , Current Biology , Volume 19, Issue 20, November 3, 2009, Pages 1758-1762
  6. (w) , Helena Malmström Torsten Günther, Emma Svensson ... Genomiczne pochodzenie narodu skandynawskiego Kultura toporów bojowych i ich związek z horyzontem szerszego sznurka ceramicznego, royalsocietypublishing.org, 9 października 2019 r.
  7. (w) , Helena Malmström Mattias Jakobsson i in., The Neolithic Pitted Ware Culture foragers Were Culturally, ale nie genetycznie Influided by the Herders Battle Ax Culture , American Journal of Physical Anthropology , 4 czerwca 2020, doi.org/10.1002/ajpa. 24079