Klub Jakobinów

Klub Jakobinów
Obraz ilustracyjny artykułu Klubu Jakobinów
Sytuacja
kreacja 1789
Rozpuszczenie 12 listopada 1794
Siedzenie Klasztor Jakobinów , Rue Saint-Honoré , Paryż , Francja
Organizacja
Pozycjonowanie Lewo
Organizacje stowarzyszone Góra
Równina
Girondins

Towarzystwo Przyjaciół Konstytucji , znane później pod nazwą Klub Jakobinów , jest najsłynniejszym z francuskich klubów rewolucyjnych . „Tutaj została przygotowana rewolucja”, powiedział Georges Couthon w 1793 roku, „to tutaj została dokonana, tutaj zostały przygotowane wszystkie wielkie wydarzenia”.

Początkowo nazwany Klubem Bretońskim , klub wziął swoją nazwę od klasztoru jakobinów przy rue Saint-Honoré ( kolegium jakobinów ), gdzie osiedlił się w 1789 roku , w pokoju wynajętym przez klasztor Zwiastowania, założony w latach 1611-1613 przez Sébastiena Michaelisa jako rozbudowa klasztoru jakobinów przy rue Saint-Jacques ( po łacinie Jacobus ).

Klub Jakobinów to społeczeństwo myśli, które w czasie Rewolucji Francuskiej stanowiło zarówno grupę nacisku, jak i sieć o niezwykłej skuteczności. Istotna od początku 1790 r. akcja klubu stała się dominująca w latach 1792-1794. Pod koniec 1793 r. korespondowało z nim w całej Francji około 6000 firm tego samego typu. Upadek Robespierre'a oznacza koniec wielkiej politycznej roli odgrywanej przez klub i prowadzi do jego rozwiązania w listopadzie 1794 roku.

Od tego czasu nazwa i przymiotnik odnoszą się do mężczyzny, kobiety lub nurtu politycznego na rzecz scentralizowanej władzy państwa i wrogiego jakiejkolwiek idei jego osłabienia lub rozczłonkowania.

Historia

Historię Klubu Jakobińskiego można podzielić na trzy okresy, które Michelet charakteryzuje poprzez mężczyzn: „Istniał prymitywny jakobinizm, parlamentarny i szlachecki, Duport , Barnave i Lameth , ten, który zabił Mirabeau . Był jakobinizm dziennikarzy republikańskich, orleanistów , Brissot , Laclos itd., gdzie dominował Robespierre . Wreszcie… jakobinizm z 1793 r., Couthon , Saint-Just , Dumas itd., który musi zużyć Robespierre'a, wyczerpuje się wraz z nim”.

Konstytuant (1789-1791)

30 kwietnia 1789Posłowie Breton do Stanów Generalnych - w szczególności Le Chapelier , Lanjuinais i Glezen prawnicy za Rennes bar - założony Klub Breton w Wersalu , a wkrótce otwarty dla innych patriotycznych posłów. Po dniach 5 i 6 października i przeniesieniu Zgromadzenia Ustawodawczego do Paryża, w ślad za królem, klub ten został odtworzony pod nazwą „Towarzystwo Przyjaciół Konstytucji” i przeniesiony do klasztoru jakobinów , co uczyni go sławny.

Celem klubu jest początkowo przygotowywanie sesji Zgromadzenia, poprzez wcześniejsze omawianie tekstów, które muszą być tam dyskutowane oraz praca na rzecz ustanowienia i wzmocnienia Konstytucji. Sukces był szybki: 200 członków przy jego tworzeniu, już ponad tysiąc w grudniu 1789 r. Rekrutacja od teraz nie jest już zarezerwowana tylko dla posłów, ale składka (24 funty) i konieczność przedstawienia przez pięciu sponsorów nadać firmie zamknięty charakter. Są wszyscy szefowie Partii Patriotów, od Mirabeau do Robespierre'a , od La Fayette do Pétion , w tym triumwiratu Duport , Barnave i Lameth .

Bardzo szybko klub otoczył się na prowincji spółkami zależnymi, którym nadał inwestyturę. Prawie 150 filii pod koniec 1790 r., już na tyle licznie, by stanowić ogólnokrajową sieć, obdarzoną w październiku 1790 r. Dziennikiem Towarzystw Przyjaciół Konstytucji , założonym przez Choderlos de Laclos . Komitet korespondencyjny, najważniejszy w klubie, kontrolowany przez Barnave i jego przyjaciół, nadzoruje relacje między spółką-matką a spółkami zależnymi.

Analiza społeczna werbunku zarówno w Paryżu, jak i na prowincji ujawnia tę samą przewagę elit stanu trzeciego  : kupców, sędziów, oficerów, lekarzy, rentierów.

W Paryżu to właśnie Mirabeau swoją elokwencją wywierał, przynajmniej do grudnia 1790 roku, największy wpływ w Club des Jacobins. 2 marca 1791, Lameth niszczy swoje wpływy, oskarżając go o zmowę z „arystokratów”. W konsekwencji to triumwirat dominuje wśród jakobinów.

Z powodu odmowy złożenia przysięgi obywatelskiej Bergasse znalazł się w konflikcie z Klubem Jakobińskim i nie miał możliwości zademonstrowania Zgromadzeniu, w jaki sposób cesjonariusze mają doprowadzić, z pieniężnego punktu widzenia, do ruiny kraju poprzez spekulacje, handel , osłabienie handlu zagranicznego i wewnętrznego, ucieczkę kapitału i gotówki (metali szlachetnych) poprzez operacje arbitrażowe między dyskontowymi banknotami z jednej strony, metalami szlachetnymi z drugiej i wreszcie wekslami między Paryżem i Londyn . Bergasse przewiduje bardzo znaczące osłabienie waluty. Asygnaty zostały więc przyjęte przy wsparciu Mirabeau i nastąpiła hiperinflacja oraz bardzo ważne zamieszki polityczne.

Ale lot króla w Czerwiec 1791a jego powrót zmienia zasady gry. Dekrety, które ogłaszają nietykalność króla i przywracają mu funkcje, powodują rozłam. 16 lipca 1791 r, dzień przed strzelaniną na Polu Marsowym , opuszczając jakobinów, Barnave poprowadził umiarkowaną większość (w tym prawie wszystkich deputowanych) i przeniósł się do klasztoru Feuillants . Jakobinom pozostało tylko kilkunastu zastępców: Robespierre , Pétion , Roederer , Buzot , Grégoire i kilku innych. Jednak rozłam spowodowany przez Barnave okazał się polityczną porażką, zarówno w Paryżu, jak i na prowincji (jesienią 1791 r. istniały 442 stowarzyszenia jakobińskie wobec 60 feuillantes i 110 niezdecydowanych). W czerwcu i wrześniu 1791 roku firma dokonała szeregu wyłączeń związanych z wprowadzeniem kwestii kolonialnej do francuskiego życia politycznego. 10 i 12 czerwca na prośbę Dantona kilku deputowanych z kolonii zostało zawieszonych ( Gouy d'Arcy , Moreau de Saint-Mery , Jean-Baptiste Gérard , Joseph Curt ) za złamanie przysięgi tenisowej przez bojkot Zgromadzenia. jego głosowanie z 15 maja 1791 r., które przyznało polityczną równość niektórym wolnym, kolorowym ludziom. Po Varennes dołączą do klubu Feuillant.

25 wrześniaprzyszła kolej na Barnave'a , Alexandre'a i Charlesa de Lametha , Goupila de Prefeln i Adriena Duporta , których nazwiska wciąż figurowały w protokole firmy. Tutaj było to bezpośrednie promieniowanie, ponieważ dzień wcześniej odwołano ten sam dekret, który ojciec Grégoire wezwał w przemówieniu do samego klubu 16 września do utrzymania w mocy. 26 września, w przemówieniu do nowych ustawodawców, odczytanym w Klubie Jakobińskim, ksiądz Grégoire wezwał tych posłów do głosowania za przywróceniem wolnych kolorowych mężczyzn w ich prawach.

Mimo tego zwycięstwa jakobini odnieśli jedynie względny sukces w wyborach wrzesień 1791w prawodawstwie  : ich kandydaci są bici w Paryżu, nawet jeśli lepiej znają los na prowincji. W nowym Zgromadzeniu 136 deputowanych zarejestrowało się u jakobinów, 260 u Feuillantów. Reszta, ponad 300, nie chce wybierać między frakcjami. Ale w listopadzie 1791 był to jakobin, najbliższy przyjaciel Robespierre'a, Jérôme Pétion , który został wybrany na burmistrza Paryża w miejsce Bailly'ego i przeciwko wojowniczemu Lafayette'owi. Ale klub zmienił role. Grégoire i Roederer przeformułowują zasady organizacyjne i doktrynę. Z klubu dyskusyjnego stał się machiną polityczną w służbie drugiej rewolucji.

Ustawodawcza (1791-1792)

Najważniejszą nowością jest niewątpliwie modyfikacja relacji między klubem a Zgromadzeniem Narodowym. Od teraz klub nie jest już przeznaczony przede wszystkim do przygotowywania debat w Zgromadzeniu. Wymaga prawdziwej autonomii. To kolejne zgromadzenie. Wielkie debaty polityczne toczą się teraz zarówno w Klubie Jakobinów, jak iw Zgromadzeniu Ustawodawczym, które to ostatnie jest nieustannie kwestionowane przez strażników rewolucyjnego ducha, jakim stają się jakobini. Przypomnijmy, że Zgromadzenie Ustawodawcze składa się z nowych ludzi, dekret przegłosowany na wniosek Robespierre'a, zakazujący konstytuantom zasiadania w nowym zgromadzeniu.

Brissot wylicza w przemówieniu:28 wrześniazadania ciążące na klubie: omawianie ustaw, które mają być uchwalone i tworzenie warunków dla dyscypliny parlamentarnej, ale także „poddanie postępowania funkcjonariuszy publicznych rygorystycznej cenzurze sądu opinii publicznej”, a przede wszystkim „potępianie złych prawa i szukać sposobów na ich unieważnienie ”.

Wstęp publiczności na sesje, 12 października 1791, teraz poddaje klub presji ze strony paryskich aktywistów na trybunach. Oprócz trzech komisji korespondencji, przyjmowania i prezentacji dodaje się komisję ds. raportów i komisję monitorującą, ale komisja korespondencyjna zachowuje swoją strategiczną rolę i skupia wybitnych liderów: Pétion , Brissot , Buzot , Robespierre , Réal , Carra , Bourdon , Billaud- Varenne , Collot d' Herbois , Desmoulins , Clavière .

Zima 1791-1792 została naznaczona w Klubie Jakobinów debatą o wojnie i pojedynkiem Brissota i Robespierre'a. Brissot jest wojownikiem: „Nadszedł czas — mówi — nowej krucjaty: jest to krucjata powszechnej wolności”; obowiązkiem jest udzielanie pomocy rewolucjonistom w Europie; niszcząc ośrodek emigracji z Koblencji , zmusimy króla do ogłoszenia się, przywrócimy pokój. Robespierre jest do niej wrogo nastawiony. Obawia się dyktatury wojskowej i potępia idealizm Brissota:

„Najbardziej ekstrawaganckim pomysłem, jaki może zrodzić się w umyśle polityka, jest przekonanie, że wystarczy, aby naród wszedł zbrojną ręką między obcy naród, aby uchwalił swoje prawa i konstytucję. Nikt nie lubi uzbrojonych misjonarzy. "

Robespierre, choć wspierany przez wielu zwolenników, takich jak Billaud-Varenne , Camille Desmoulins , Danton , Marat, Anthoine, Simond, który następnie zasiądzie na Górze, wspierany jest na podstawie z konieczności pokojowego charakteru Rewolucji, zapisanego w Konstytucji. przekonać. Wojna została wypowiedziana Austrii dnia20 kwietnia 1792. Brissot i jego przyjaciele zdają się umacniać swoją przewagę, gdy król ustanawia wiosną 1792 r. ministerstwo Girondin, ale ten kompromis z dworem czyni ich podatnymi na ataki Robespierre'a.

Ten ostatni odzyskuje przewagę w Klubie Jakobinów w lipcu, po pierwszych porażkach, które zradykalizują Rewolucję. W ważnym przemówieniu w dniu 29 lipca, Robespierre zaaranżowana spontaniczne hasłami dokona stowarzyszenia (20000 prowincjonalne straże narodowe zwane do Paryża, by uczestniczyć w święto Federacji ) oraz paryskich sekcjach: przepadek króla i wyborów A Narodowej Konwencji wybrany przez powszechne prawo wyborcze .

Klub Jakobinów jest jednym z głównych beneficjentów dnia 10 sierpnia 1792 r. (upadek monarchii). Obecnie zajmuje dominującą pozycję i inauguruje jakobiński okres rewolucji francuskiej.

To Klub Jakobinów powołuje delegację paryską (24 deputowanych) na wybory do Konwentu . Robespierre zostaje wybrany jako pierwszy, Danton jako drugi (z większą liczbą głosów niż Robespierre, 638 z 700 obecnych).

Konwencja (1792-1794)

Od jesieni 1792 roku klub zmienił nazwę i stał się „Towarzystwem Przyjaciół Wolności i Równości”.

Zmienia też swoją fizjonomię. Według Micheleta „ten trzeci legion, zwołany w imię równości, bardzo różnił się od pozostałych dwóch. Po pierwsze była młodsza. Wtedy zdecydowana większość składała się z mężczyzn o niskim poziomie umiejętności czytania i pisania, takich jak stolarz Duplay itp. Ci odważni, pełni pasji ludzie byli generalnie uczciwi i bezinteresowni. Głęboko zafascynowani ocaleniem kraju, przyznając się do ignorancji, szukali tylko reżysera, potrzebowali człowieka uczciwego, pewnego i bardzo solidnego, który chciał dla nich, oddali swoje sumienie w ręce Robespierre'a . Byli, jeśli się nie mylę, bardziej naiwni i brutalni, mniej przebiegli i mniej przenikliwi niż ludzie dzisiejsi. Szczery fanatyzm, tak mało oświecony przez jednych, prawdziwa lub symulowana przemoc innych, rywalizacja wściekłości, która była między nimi, każdy chcący zwyciężyć drugiego w patriotycznym gniewie, sprawiły, że towarzystwo (jak się wydawało zdyscyplinowane) było bardzo trudne Poradzić sobie. Często wychodziła z drogi. "

Klub staje się bardziej klubem bojowników niż klubem posłów. Paryska siła robocza liczyła wtedy około tysiąca, w tym 205 deputowanych do Konwentu wPaździernik 1792, podzielony między 38 Girondins , 129 mieszkańców gór i 38 deputowanych Równiny .

Do dnia 31 maja i 2 czerwca 1793 r. klub był miejscem konfliktu między Montagnardami a Girondinami, którzy dzięki poparciu Równiny mieli większość w Zjeździe. Od września do października 1792 r. klub znajdował się pod panowaniem Robespierre'a, a Brissot został wykluczony z jakobinów w październiku jako spiskowiec i wróg ludu. To koniec gorących debat, które od początku cyklicznie wprawiały klub w agitację. Dla jakobinów nie chodzi już o bycie kontr-zgromadzeniem, ale o wspieranie najbardziej radykalnej mniejszości w Konwencji. Historyk Alison Patrick wymienił w konwencji „ludzi gór” i „jabińskich ludzi gór”. Michelet napisał, że gdyby siedział na Konwencji w 1793 roku, siedziałby obok Cambona i Carnota  : „Byłbym górą, ale nie jakobinem” .

Rola jakobinów jest kluczowa w dniach 31 maja i 2 czerwca 1793 r. (aresztowanie Girondinów). Program został opracowany na początku maja przez brata Robespierre'a, Augustyna  : „Wszyscy dobrzy obywatele muszą spotykać się w swoich sekcjach, aby kierowali tam opinią publiczną w bardziej użyteczny sposób niż powinni. do palestry Konwentu i zmusić nas do aresztowania niewiernych posłów. Jakobini będą aktywnie uczestniczyć przez kilku swoich członków w tzw. komitecie „Pałacu Biskupiego”, który zorganizuje powstanie. 26 maja w klubie Maximilien Robespierre zaprosił „ludzi do powstania przeciwko skorumpowanym posłom”. 2 czerwcatłum 80 000 uzbrojonych mężczyzn przejął Konwencję. Po próbie wyjścia w procesji, która zderzyła się z działami Hanriota , zgromadzenie musiało pogodzić się z zarządzeniem aresztowania wszystkich przywódców Girondin.

Jakobini, strażnicy rewolucyjnej ortodoksji, będą wówczas coraz częściej uciekać się do głosowania oczyszczającego w Paryżu i na prowincjach pod wpływem reprezentantów na misji. W Paryżu, po oczyszczeniu w kwietniu 1793 r. prowadzonym przez wyznaczony i niewybieralny komitet, ponieważ Robespierre twierdził, że „społeczeństwo ma w sobie wielu wrogów, którzy są zainteresowani usunięciem z tego komitetu członków, których się obawiają. eliminacja„ frakcji ”( hebertyści , dantoniści ). „Głosujemy przez podniesienie ręki, z definicji: tajemnica jest odpowiednia tylko dla spisków. Nagle decyzja musi zostać podjęta przed zebraniem klubu, na zebraniach wodzów i ratyfikowana przez fanatyzm lub kontynuację wojsk. A prowincja podąża za firmą macierzystą ”.

Jakobini kontrolują następnie sieć 5500 filii we Francji i reprezentują od 100 000 do 200 000 bojowników. Zakład jest silny na północy i północnym zachodzie, Île-de-France , Akwitanii , południowo-zachodniej i wschodniej Prowansji , słaby w Norman Bocage , śródlądowej Bretanii , Zachodniej Wandei , Wogezach , Alzacji , Szampanii , Berry , Bourbonnais i część Masywu Centralnego . W każdej gminie, jak głosi instrukcja Komitetu Bezpieczeństwa Publicznego , „społeczeństwo, które rozgrzewa ducha publicznego, chroni ludzi i czuwa nad tymi, którzy mogą im zaszkodzić”. Przypisy tych filii są liczne: zachęcanie do rekrutacji i wspieranie wysiłku wojennego, tropienie podejrzanych, nadzorowanie wykonania prawa, narzucanie nowego kalendarza rewolucyjnego itp.

Jakobini stanowią podstawę potęgi Robespierre'a w II roku. To tam lubi jeździć, wypróbowuje swoje pomysły, jest regularnie doceniany. Jest tam „jak ryba w wodzie” ; słowami François Fureta . „Wyrzucam Robespierre'owi, że kazał jakobinom polować według własnego uznania” – napisał Panis do Konwencji w dniu 8 Thermidor, nawiązując do Fouché .

Przygotowanie wykresu 9 termidorów jest dobrze znane. Komitet Bezpieczeństwa Publicznego został podzielony. Robespierre nie pojawił się tam od ponad miesiąca. Collot d'Herbois , Billaud-Varenne , Carnot poczuli się zagrożeni i nawiązali kontakt z innymi grupami: byłymi przedstawicielami misji odwołanymi przez Robespierre'a za „nadużywanie zasad rewolucyjnych”, Komitetem Bezpieczeństwa Ogólnego, który nie zaakceptował swoich prerogatyw w sprawach z policji wyciętej, deputowanych z Równiny, którzy, ubolewając nad tym, podlegają reżimowi Terroru .

Klub Jakobinów będzie go wspierał do końca, ale nie będzie w stanie podnieść sans-kulotów z sekcji, tak jak zrobił to2 czerwca.

W dniu 8 Thermidor Robespierre przemawiał na Zjeździe domagając się ukarania zdrajców (bez wymieniania ich) i oczyszczenia komitetów. Zastraszone Zgromadzenie początkowo głosowało za wydrukowaniem swojego przemówienia. Następnie kilku deputowanych prosząc o nazwiska i Robespierre odmawiający ich podania, zmieniła zdanie i postanowiła skierować przemówienie do rozpatrzenia przez komisje. Wieczorem Robespierre udał się z Couthonem do Jakobinów . Wyprzedzili go Billaud-Varennes i Collot d'Herbois . Wszyscy czterej proszą o podłogę. Robespierre otrzymuje go. Swoje wystąpienie odczytuje ponownie w zupełnie innej atmosferze niż na Zjeździe. Jakobini chwalą go. Collot i Billaud chcą odpowiedzieć: stracony czas; pod gwizdami i okrzykami: „Na gilotynę!” " Oni są napędzane z pokoju. A Dumas , prezes Trybunału Rewolucyjnego , grzmiącym głosem krzyczy do nich: „Oczekuję was jutro w sądzie” .

Następnego dnia, 9 Thermidor, na Konwencji, po dramatycznej debacie, Robespierre został nakaz aresztowania. Powstanie wszczęte przez Komunę i jakobinów upadło i został zgilotynowany wraz ze swoimi zwolennikami na 10 termidorze.

Jego upadek nie oznacza od razu końca jakobinów. Klub jest zamknięty, a następnie pozbawiony rzekomych elementów Robespierrist, wkrótce potem ponownie otwiera swoje podwoje. Ale presja publiczna przeciwko Terrorowi i jego przywódcom skłoniła Konwencję do zamknięcia sali konferencyjnej12 listopada 1794 r. Ulegnie zniszczeniu sześć miesięcy później, dekretem z 1795 r. nakazującym przekształcenie budynku jakobinów w rynek publiczny pod nazwą „rynek 9-Termidorów”.

Nazwisko

Od tego czasu we Francji termin „Jakobin” kojarzony jest z republikanami, którzy opowiadają się za scentralizowaną demokracją i silną władzą wykonawczą.

Uwagi i referencje

Uwagi

  1. Jakobini są dominikanami .
  2. Ankieta, która jest dziś odniesieniem, to ankieta Jeana Boutiera i Philippe Boutry.

Bibliografia

  1. Podczas wyborów nowych posłów do Sejmu1 st październik 1791, składała się z większości 350 umiarkowanych posłów „konstytucyjnych”, prawica złożona z ponad 250 walecznych grup , podzielonych na „fajtystów” i „lametystów” oraz lewica, w której u jakobinów zarejestrowanych jest 136 posłów (nawet jeśli sztab Gironde nie jest tam zbyt wytrwały, preferując salony, wśród których kilku prowincjałów (m.in. Guadet, Gensonné i Vergniaud, wywodzący się z Gironde, tłumacząc nazwę przyszłego Gironde), z niewielką grupą bardziej zaawansowanych demokratów (Lazare Carnot, Robert Lindet, Georges Couthon). Por. Michel Vovelle, La Chute de la Royauté, 1787-1792 , tom 1 Nowej historii współczesnej Francji , Paryż, Le Seuil, 1999, s.  270-271 oraz Jean-Claude Bertaud, Camille i Lucile Desmoulins , Presses de la Renaissance, 1986, s.  157 .
  2. Henri Prat, Studia historyczne. Rewolucja Francuska , Paryż, C. Borrani, 1868, s.  163 .
  3. Maxime Renard, Dziedzictwo jakobinizmu , Paryż, L'Harmattan , 2015, 202  s. , ( ISBN  978-2-33637-456-7 ) , s.  8 .
  4. Michel Biard, Rewolucja francuska – żywa historia , s.  68 , [ czytać online ] .
  5. [1] .
  6. [2] .
  7. Alain Rey , Słownik historyczny języka francuskiego , Le Robert, 1992.
  8. Ferret i Ozouf 1988 , s.  751.
  9. François Furet i Denis Richet, Rewolucja francuska , Fayard, 1973, s.  145 .
  10. Piquet 2000 , s.  Sprecyzować.
  11. Jean Tulard, Nowa historia Paryża , Rewolucja, Biblioteka historyczna miasta Paryża, 1789, s.  221 .
  12. Vovelle 1999 , s.  Sprecyzować.
  13. Furet i Ozouf 1988 , s.  756.
  14. Boutier i Boutry 1986 , s.  sprecyzować.
  15. Jean Massin, Robespierre , Alinea, 1988, s.  286 .

Zobacz również

Powiązane artykuły

Źródła drukowane

Bibliografia

Linki zewnętrzne