Komórka mezenchymalna

W mezenchymalnych komórek są komórki macierzyste , zrębu i wielokierunkowych.
Można je znaleźć w mezenchymy z zarodka w krwi pępowinowej, a nawet więcej, w Wharton galaretki (która otacza przewód ). Występują również u dorosłych, ale w bardzo małych ilościach.

Od późnych lat dziewięćdziesiątych wykazanie wyjątkowej zdolności komórek macierzystych (SC) do samoodnawiania wzbudziło duże nadzieje na nowe zastosowania terapeutyczne.

Istnieje zgoda co do ich potencjału do przyszłego leczenia różnych wcześniej nieuleczalnych chorób, ale musi to być zrównoważone faktem, że badania medyczne konfrontują się z faktem, że te bardzo szczególne komórki podlegają wysoce złożonym i wciąż bardzo słabo poznanym regułom i determinantom. Naukowcy i regulatorzy w sektorze zdrowia niedawno (2018 r.) ostrzegli rosnącą liczbę prywatnych klinik, które od początku XXI wieku promują i sprzedają interwencje oparte na komórkach macierzystych (SC), obiecując leczenie problemów kosmetycznych i medycznych, a nawet wyleczenie niektórych chorób ( w szczególności HIV / AIDS ), metodami, które w rzeczywistości nie są udowodnione, opierają się na wątpliwych twierdzeniach i nie zostały naukowo udowodnione ani ich skuteczności, ani nieszkodliwości , z „poważnym ryzykiem dla wrażliwych pacjentów” i metodami, które pośrednio ryzyko narażenia etycznych i uzasadnionych wartości projektów terapeutycznych poddawanych rygorystycznym testom przedklinicznym i klinicznym.

Fabuła

W 1924 roku urodzony w Rosji morfolog Alexander A. Maximov (ros. Александр Александрович Максимов), na podstawie obszernych obserwacji histologicznych , zidentyfikował w mezenchymie szczególny typ komórki prekursorowej, która rozwinęła się w różne typy komórek krwi.

W latach 60. naukowcy Ernest A. McCulloch i James E. Till po raz pierwszy ujawnili klonalną naturę komórek szpiku kostnego.

W latach siedemdziesiątych testy ex vivo koncentrowały się na potencjale klonogennym komórek multipotencjalnych w szpiku, o którym donosili Friedenstein i jego koledzy. W ich systemie obserwacji te komórki zrębowe nazwano fibroblastami tworzącymi kolonie (CFU-f ).

Termin mezenchymalne komórki macierzyste (MSC) został ukuty przez Arnolda Caplana w 1991 roku .

Pierwsze badania kliniczne MSCs zakończono w 1995 r. po wstrzyknięciu 15 pacjentom MSCs (z hodowli) w celu sprawdzenia bezpieczeństwa leczenia.

Do 2012 r. rozpoczęto już ponad 200 badań klinicznych, ale większość z nich wciąż znajdowała się na etapie bezpieczeństwa testowego.

Kolejne eksperymenty ujawniły plastyczność komórek szpiku kostnego i sposób, w jaki ich los jest determinowany przez sygnały „środowiskowe”. Hodowla rdzeniowych komórek zrębu w obecności bodźców osteogennych, takich jak kwas askorbinowy , nieorganiczny fosforan lub deksametazon, może na przykład sprzyjać ich różnicowaniu w osteoblasty . Z drugiej strony, dodanie transformującego czynnika wzrostu beta (TGF-b) może indukować markery chondrogenne .

Na początku 2010 roku , pomimo licznych eksperymentów, wciąż nie było solidnych dowodów na korzyści terapeutyczne.

W 2020 roku poszukiwanie zastosowań terapeutycznych wiąże się z dużymi nadziejami dla wielu opiekunów, pacjentów i ich otoczenia, ale z wciąż często przesadnymi oczekiwaniami dotyczącymi chorób obecnie wpisanych do „niezaspokojonych potrzeb medycznych”. Rzeczywiście, badania medyczne mogą postępować z ostrożnością w tych kwestiach, ponieważ komórki macierzyste podlegają bardzo złożonym zasadom i wyznacznikom, które wciąż są słabo poznane; a wyzwolenie bez ostrożności może mieć nieoczekiwane i niepożądane skutki niepożądane, a nawet odwrotne do zamierzonych. Niektórzy mają nadzieję, że uda im się przywrócić funkcje złożonych tkanek lub nawet całych narządów, ale w tym kierunku nadal utrzymują się ograniczenia biologiczne, a innowacyjne terapie muszą udowodnić swoją wartość w kontrolowanych badaniach klinicznych przed dopuszczeniem do obrotu lub stosowania. W związku z tym niektórzy pacjenci uciekają się w niektórych krajach do bardzo drogich, nielegalnych, niesprawdzonych i niesprawdzonych interwencji medycznych i generalnie bez niezawodnego wyleczenia z komórek macierzystych (SCI); niedawne badanie (2018) skupiło się na niedawnym globalnym boomie w „  turystyce komórek macierzystych  ”. To samo badanie podsumowuje zgłoszone w literaturze medycznej przypadki awarii lub incydentów bezpieczeństwa związanych z nieudowodnionym SCI. W poprzednim badaniu metaforycznie porównano stosowanie terapii komórkami macierzystymi oferowanych w Internecie z nadzieją na wyleczenie między wiarą w cuda a praktyką rosyjskiej ruletki . W latach 2000-2015 kliniki oferujące te interwencje, zwłaszcza przez Internet, „ledwo ukrywały cele zysków i nadal wykorzystywały dużą bazę wrażliwych pacjentów, stosując niesprawdzone twierdzenia terapeutyczne , budząc fałszywe nadzieje na dostarczenie nowych skutecznych terapii. Ponieważ niesprawdzone interwencje z wykorzystaniem komórek macierzystych nie podlegają refundacji przez ubezpieczenie społeczne lub towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych, pacjenci są również wykorzystywani finansowo, płacąc tysiące dolarów za otrzymanie tych niesprawdzonych interwencji ” .

W obliczu tych etycznych i handlowych dryfów (które rozkwitły, w tym w Stanach Zjednoczonych), zaproponowano wytyczne i zalecenia oraz utworzono grupy wsparcia pacjentów, we współpracy z firmami medycznymi, agencjami i organami regulacyjnymi i regulacyjnymi, w tym podnoszenie świadomości i edukowanie lekarzy i pacjentów w zakresie odróżniania właściwie przebadanych terapii komórkami macierzystymi od tych, które nie zostały sprawdzone. Mimo to, wykorzystując luki regulacyjne i prawne, zjawisko „turystyki komórek macierzystych” nadal narastało w latach 2000-2015.

Definiowanie elementów

Terminy „  mezenchymalna komórka macierzysta  ” (MSC) i „  komórka zrębu  rdzenia kręgowego” (co oznacza „komórka tkanki łącznej rdzenia kręgowego”) od wielu lat są uważane za synonimy, ale żadne z nich nie w pełni opisuje, czym są.

Termin obejmuje komórki pluripotencjalne pochodzących z innych tkanek, nie rdzenia kręgowego , takich jak łożyska, z krwi pępowinowej , do tkanki tłuszczowej , a z mięśni dorosłych, zrębu rogówkowego w oku lub miazgi zębów mlecznych .

Te komórki nie mają zdolności do odbudowy całego narządu.

Specyfika

Są to komórki macierzyste pochodzenia mezodermalnego znajdujące się w różnych tkankach dorosłego ciała, takich jak szpik kostny lub tkanka tłuszczowa, zwykle wzdłuż naczyń krwionośnych lub we krwi pępowinowej .

Mogą różnicować się w wiele typów komórek: w tym osteoblasty (komórki kostne), chondrocyty (komórki chrząstki ), miocyty (komórki mięśniowe) i adipocyty (komórki tłuszczowe, z których powstaje tkanka tłuszczowa w szpiku ).

Morfologia

MSC mają mały korpus komórkowy z kilkoma długimi, cienkimi elementami komórkowymi.

To ciało komórki zawiera duże, okrągłe jądro z wyraźnym jąderkiem , otoczone drobnymi cząstkami rozproszonej chromatyny , co nadaje jądru wyraźny wygląd.

Reszta ciała komórki zawiera niewielką ilość aparatu Golgiego , szorstką siateczkę endoplazmatyczną , mitochondria i polirybosomy .

Komórki te, długie i cienkie, są szeroko rozproszone, a sąsiednia macierz zewnątrzkomórkowa jest wypełniona kilkoma fibrylami siatkowatymi, ale pozbawionymi innych rodzajów włókienek kolagenowych .

Strona

Szpik kostny

Szpik kostny był pierwszym źródłem MSC i pozostaje najczęściej stosowanym. Te komórki macierzyste szpiku kostnego nie biorą udziału w tworzeniu komórek krwi i dlatego nie wykazują ekspresji markera krwiotwórczych komórek macierzystych CD34 .

Czasami określa się je mianem „zrębowych komórek macierzystych szpiku kostnego”.

Ogniwa przewodowe i galaretka Whartona

Pępowina jest dostępny po urodzeniu i nie a priori stwarza żadnego szczególnego zagrożenia kolekcji. Można z niego wydobyć najmłodsze i najbardziej prymitywne CSM; z galaretki Whartona (która jest jej najbogatszym źródłem) lub krwi pępowinowej . MSC są jednak znacznie bardziej skoncentrowane w galarecie Whartona niż we krwi pępowinowej, która jest bogatym źródłem krwiotwórczych komórek macierzystych (HSC, maleńka frakcja tkanki krwiotwórczej, ale źródło wszystkich linii komórek krwi. z organizmu).

Te MSC są użytecznym źródłem MSC w niektórych zastosowaniach klinicznych ze względu na ich prymitywne właściwości (na przykład w marcu 2020 r. zaproponowano przetestowanie ich zastosowania w leczeniu pacjentów z COVID-19 ).

Tkanka tłuszczowa

Tkanka tłuszczowa jest bogatym źródłem MSC (lub „mezenchymalne komórki macierzyste pochodzące z tkanki tłuszczowej” AdMSC).

Komórki trzonowe

Rozwija ząb bud żuchwowego trzeciego zęba trzonowego jest bogatym źródłem CSM.

Chociaż określa się je jako „multipotentne”, możliwe jest, że faktycznie są „pluripotencjalne”. Przyczyniają się do tworzenia szkliwa , zębiny , naczyń krwionośnych , miazgi zębowej i tkanki nerwowej .

Wykazano, że te komórki macierzyste są zdolne do wytwarzania hepatocytów .

Płyn owodniowy

Komórki macierzyste znajdują się również w płynie owodniowym (do 1 na 100 komórek pobranych podczas amniopunkcji to pluripotencjalna mezenchymalna komórka macierzysta)

Funkcjonować

Zdolność do różnicowania

MSC mają dużą zdolność do samoodnowy przy jednoczesnym zachowaniu swojej multipotencji .

Ostatnie prace sugerują, że β-katenina , poprzez regulację EZH2 , jest główną cząsteczką w utrzymywaniu „łodygi” MSC.

Standardowym testem potwierdzającym multipotencję jest różnicowanie komórek w osteoblasty , adipocyty i chondrocyty oraz miocyty .

MSCs nawet różnicują się w komórki typu neuronalnego, ale nie jest pewne, czy tak uzyskane neurony są w pełni funkcjonalne. Stopień zróżnicowania hodowli różni się między osobnikami i sposobem indukowania różnicowania, np. chemicznego czy mechanicznego, i nie jest jasne, czy ta zmienność jest spowodowana różną ilością „prawdziwych” komórek. .

Zdolność komórek do proliferacji i różnicowania zmniejsza się wraz z wiekiem dawcy iz czasem hodowli. Nie wiadomo, czy jest to spowodowane zmniejszeniem liczby MSC, czy modyfikacją istniejących MSC.

Efekty immunomodulujące

Chociaż mają działanie antybiotyczne, te MSC paradoksalnie mają działanie regulacyjne, a nawet niszczące na wrodzone i specyficzne komórki odpornościowe; wytwarzają liczne cząsteczki o działaniu immunosupresyjnym lub immunomodulującym . Należą do nich prostaglandyna E2 (PGE2), tlenek azotu , 2,3-dioksygenaza indoloaminy (IDO), IL-6 oraz inne markery powierzchniowe – FasL, PD-L1/2.

MSC wpływu na makrofagi , neutrofile , komórki NK , komórki tuczne i komórki dendrytyczne w odporności wrodzonej .

MSC mogą migrować do ran , gdzie polaryzują przez makrofagi PGE2 o fenotypie M2 charakteryzującym się działaniem przeciwzapalnym .

Ponadto PGE2 hamuje zdolność komórek tucznych do degranulacji i wytwarzania TNF-α . Proliferację i aktywność cytotoksyczną komórek NK hamują PGE2 i IDO. MSC zmniejszają również ekspresję receptorów komórek NK - NKG2D, NKp44 i NKp30. MSC hamują gwałtowne skoki oddechowe i apoptozę neutrofili poprzez produkcję cytokin IL-6 i IL-8. Różnicowanie i ekspresja markerów powierzchniowych komórek dendrytycznych są hamowane przez IL-6 i PGE2 z MSC.

Immunosupresyjne efekty MSC są nadal słabo poznane, zależą przynajmniej od IL-10 , ale nie jest pewne, czy IL-10 sama je wytwarza; może po prostu stymulują inne komórki do ich produkcji.

MSC wyraża cząsteczki adhezyjne VCAM-1 i ICAM-1, które umożliwiają limfocytom T przyleganie do ich powierzchni. Następnie MSC może oddziaływać na nie cząsteczkami, które mają krótki okres półtrwania z ograniczonym działaniem w bezpośrednim sąsiedztwie komórki. Należą do nich aktywacja receptora tlenku azotu , PGE2, HGF i PD-1. MSC zmniejszają proliferację komórek T między fazami cyklu komórkowego G0 i G1 i zmniejszają ekspresję IFNγ w komórkach Th1, jednocześnie zwiększając ekspresję IL-4 w komórkach Th2.

MSC hamują również proliferację limfocytów B między fazami cyklu komórkowego G0 i G1.

Właściwości przeciwdrobnoustrojowe

MSC mogą również wytwarzać peptydy przeciwdrobnoustrojowe (AMP).

Są to w szczególności ludzka katelicydyna LL-37, ludzka β-defensyna , lipokalina 2 i hepcydyna . MSC skutecznie zmniejszają liczbę kolonii bakterii Gram-ujemnych i Gram-dodatnich poprzez wytwarzanie tych AMP.
Ponadto zaobserwowano ten sam efekt przeciwdrobnoustrojowy enzymu IDO wytwarzanego przez MSC.

Znaczenie kliniczne

Mezenchymalne komórki macierzyste w ludzkim ciele mogą być w razie potrzeby aktywowane i mobilizowane, ale jak dotąd z niską wydajnością (dzięki temu uszkodzenia mięśni goją się bardzo wolno). Lepsze zrozumienie mechanizmów działania MSC może dostarczyć sposobów na zwiększenie ich zdolności do naprawy tkanek .

Choroby autoimmunologiczne

Spośród badań klinicznych nad skutecznością mezenchymalnych komórek macierzystych w leczeniu chorób autoimmunologicznych opracowywane są zwłaszcza dla zrozumienia (np. choroba przeszczepu przeciwko gospodarzowi , choroba Leśniowskiego-Crohna , stwardnienie rozsiane , toczeń rumieniowaty układowy i twardzina układowa) .

Od 2014 roku żadne wysokiej jakości badania kliniczne nie dowiodły swojej skuteczności, a w metodach badawczych istnieje wiele niespójności i problemów.

Inne choroby

Wiele wczesnych sukcesów klinicznych przeszczepów dożylnych dotyczyło chorób ogólnoustrojowych, takich jak choroba przeszczep przeciwko gospodarzowi i posocznica .
Korzystne może być bezpośrednie wstrzyknięcie lub umieszczenie komórek w miejscu wymagającym naprawy, ponieważ dostarczanie drogą naczyniową ma wadę znaną jako „płucny efekt pierwszego przejścia”, w którym komórki wstrzyknięte dożylnie są sekwestrowane w płucach.

Wykrycie

Międzynarodowe Towarzystwo do terapii komórkowej (ISCT) proponuje kryteria definiowania MSC = komórki mogą być klasyfikowane jako MSC, jeżeli wykazuje przyczepność tworzywa sztucznego w normalnych warunkach hodowlanych i jeśli to ma fibroblastów morfologii.

W rzeczywistości niektórzy twierdzą, że MSC i fibroblasty są funkcjonalnie identyczne.

Ponadto MSC mogą ulegać różnicowaniu ex vivo osteogennemu (produkujące komórki kostne), adipogeniczne (wytwarzające komórki tłuszczowe) i chondrogennemu (wytwarzające chrząstkę) .

Mówiąc biomolekularnie, hodowane MSC wyrażają również na swojej powierzchni markery powierzchniowe CD73, CD90 i CD105, podczas gdy brakuje ekspresji markerów powierzchniowych CD11b, CD14, CD19, CD34, CD45, CD79a i HLA-DR.

Techniki hodowli komórek mezenchymalnych

Prawie wszyscy w dzisiejszych czasach stosują hodowle fibroblastów tworzących kolonie (CFU-F), w których nieoczyszczony surowy szpik kostny lub szpik kostny oczyszczony z ficollu jest bezpośrednio wysiewany (na płytkach lub w butelkach do hodowli komórkowych). Mezenchymalne komórki macierzyste, ale nie krwinki czerwone lub komórki progenitorowe krwiotwórcze, przywierają do plastiku kultur tkankowych w ciągu 24 do 48 godzin.

Jednak w co najmniej jednej publikacji zidentyfikowano populację nieprzylegających MSC, które nie zostały uzyskane techniką bezpośredniego powlekania.

Inne metody oparte na cytometrii przepływowej pozwalają na sortowanie komórek szpiku kostnego pod kątem określonych markerów powierzchniowych, takich jak STRO-1 (Uwaga: STRO odnosi się do Stroma, który odnosi się do sieci spojówek, zwanej mezenchymem , podtrzymującej komórki.; A STRO-1 + to nazwa nadana pierwszemu przeciwciału monoklonalnemu wyizolowanemu z mezenchymalnych komórek macierzystych. Określenie „STRO-1" zostało następnie zastosowane do antygenu tego przeciwciała. W organizmie ludzkim STRO-1 występuje w wielu narządach, w tym w płucach i wątrobie STRO- Komórki 1 są ogólnie bardziej jednorodne i mają wyższe współczynniki adhezji i proliferacji, ale dokładne różnice między komórkami STRO-1 + a MSC nie są jeszcze jasne.

Suplementacja podłóż podstawowych z surowicy z płodów od bydła lub lizatu płytek człowieka jest powszechne w hodowli MSC.
Przed zastosowaniem lizatów płytek krwi do hodowli MSC zaleca się przeprowadzenie procesu inaktywacji patogenów, aby zapobiec przenoszeniu patogenów.

Badania

Komórki macierzyste są coraz lepiej poznawane, ale podobnie jak w przypadku terapii genowej, przejście od wiedzy laboratoryjnej do bezpiecznego zastosowania terapeutycznego w zastosowaniach klinicznych jest nadal trudne. Ryzyko i korzyści płynące z tych terapii muszą zostać ocenione i zrozumiane, a ramy regulacyjne mogą wymagać dostosowania.

Zobacz również

Powiązane artykuły

Bibliografia

Uwagi i referencje

  1. Fiona M. Watt i Ryan R. Driskell , „  Potencjał terapeutyczny komórek macierzystych  ”, Transakcje filozoficzne Towarzystwa Królewskiego B: Nauki biologiczne , tom.  365 n O  153712 stycznia 2010, s.  155-163 ( PMID  20008393 , PMCID  PMC2842697 , DOI  10.1098/rstb.2009.0149 , czytanie online , dostęp 3 kwietnia 2020 )
  2. (w) George Q. Daley , "  Promise i niebezpieczeństw komórek macierzystych Therapeutics  " , Celi Stem Celi , t.  10, n o  6,czerwiec 2012, s.  740-749 ( PMID  22704514 , PMCID  PMC3629702 , DOI  10.1016 / j.stem.2012.05.010 , czytaj online , dostęp 3 kwietnia 2020 )
  3. (w) Mohamed Abou El-Enein , Gerhard Bauer , Petra Reinke i Matthias Renner , „  Mapa drogowa w kierunku klinicznego tłumaczenia genetycznie zmodyfikowanych komórek macierzystych do leczenia HIV  ” , Trendy w medycynie molekularnej , tom.  20 N O  11listopad 2014, s.  632-642 ( DOI  10.1016 / j.molmed.2014.08.004 , przeczytaj online , dostęp 3 kwietnia 2020 )
  4. (en) Gerhard Bauer , Magdi Elsallab i Mohamed Abou-El-Enein , „  Zwięzły przegląd: kompleksowa analiza zgłoszonych zdarzeń niepożądanych u pacjentów otrzymujących niesprawdzone interwencje oparte na komórkach macierzystych  ” , KOMÓRKI MACIERZYSTE Medycyna translacyjna , tom.  7, n O  9,2018, s.  676-685 ( ISSN  2157-6580 , PMID  30063299 , PMCID  PMC6127222 , DOI  10.1002 / sctm.17-0282 , odczyt online , dostęp 3 kwietnia 2020 r. )
  5. Arthur Caplan i Bruce Levine , „  Nadzieja, szum i pomoc: etyczna ocena rosnącego rynku terapii komórkami macierzystymi  ” , „ American Journal of Bioethics” , tom.  10 N O  5,10 maja 2010, s.  24–25 ( ISSN  1526-5161 , PMID  20461638 , DOI  10.1080 / 15265161.2010.481980 , odczyt online , dostęp 3 kwietnia 2020 r. )
  6. (w) Dominique S. McMahon , „  Globalny przemysł niesprawdzonych interwencji z wykorzystaniem komórek macierzystych i turystyki komórek macierzystych  ” , Inżynieria tkankowa i medycyna regeneracyjna , tom.  11, n o  1,Luty 2014, s.  1-9 ( ISSN  1738-2696 i 2212-5469 , DOI  10.1007 / s13770-013-1116-7 , przeczytane online , dostęp 3 kwietnia 2020 r. )
  7. (w) Leigh Turner i Paul Knoepfler , „  Sprzedaż komórek macierzystych w USA: ocena branży bezpośredniej dla konsumentów  ” , Cell Stem Cell , tom.  19 N O  2sierpień 2016, s.  154–157 ( DOI  10.1016 / j.stem.2016.06.007 , czytaj online , dostęp 3 kwietnia 2020 )
  8. (w) Izrael Berger Amina Ahmad , Akhil Bansal i Tanvir Kapoor , „  Globalne firmy zajmujące się marketingiem detalicznym interwencji opartych na komórkach macierzystych  ” , Cell Stem Cell , tom.  19 N O  2sierpień 2016, s.  158–162 ( DOI  10.1016 / j.stem.2016.07.015 , czytaj online , dostęp 3 kwietnia 2020 )
  9. (w) Hermes Taylor-Weiner i Joshua Graff Zivin , „  Dziki Zachód medycyny – nielicencjonowane kliniki komórek macierzystych w Stanach Zjednoczonych  ” , New England Journal of Medicine , tom.  373 n O  1110 września 2015 r., s.  985-987 ( ISSN  0028-4793 i 1533-4406 , DOI  10.1056/ NEJMp1504560 , czytanie online , dostęp 3 kwietnia 2020 r. )
  10. (w) Moses Fung , Yan Yuan , Harold Atkins i Qian Shi , „  Odpowiedzialne tłumaczenie badań nad komórkami macierzystymi: ocena rejestracji i publikacji badań klinicznych  ” , Raporty komórek macierzystych , tom.  8, N O  5,maj 2017, s.  1190-1201 ( PMID  28416287 , PMCID  PMC5425617 , DOI  10.1016 / j.stemcr.2017.03.013 , przeczytane online , dostęp 3 kwietnia 2020 )
  11. Ubaka Ogbogu , Christen Rachul i Timothy Caulfield , „  Ponowna ocena wizerunków niesprawdzonych terapii komórkami macierzystymi skierowanych bezpośrednio do konsumenta: czy jest coraz lepiej?  ”, Medycyna Regeneracyjna , tom.  8, N O  3,29 kwietnia 2013 r., s.  361-369 ( ISSN  1746-0751 , DOI  10.2217 / rme.13.15 , odczyt online , dostęp 3 kwietnia 2020 r. )
  12. (w) BA Liang i TK Mackey , „  Komórki macierzyste, Dot-Com  ” , Science Translational Medicine , tom.  4, n O  151,12 września 2012, s.  151cm9–151cm9 ( ISSN  1946-6234 i 1946-6242 , DOI  10.1126 / scitranslmed.3004030 , przeczytane online , dostęp 3 kwietnia 2020 )
  13. Kirsten A Ryan , Amanda N Sanders , Dong D Wang i Aaron D Levine , „  Śledzenie wzrostu turystyki komórek macierzystych  ”, Medycyna regeneracyjna , tom.  5, n O  1,18 grudnia 2009, s.  27-33 ( ISSN  1746-0751 , DOI  10.2217 / rme.09.70 , czytaj online , dostęp 3 kwietnia 2020 )
  14. Alison K. McLean , Cameron Stewart i Ian Kerridge , „  Nieprzetestowane, niesprawdzone i nieetyczne: promocja i dostarczanie autologicznych terapii komórkami macierzystymi w Australii  ”, Stem Cell Research & Therapy , tom.  6, n O  1,9 lutego 2015, s.  33 ( ISSN  1757-6512 , PMID  25689404 , PMCID  PMC4364356 , DOI  10.1186/s13287-015-0047-8 , odczyt online , dostęp 3 kwietnia 2020 r. )
  15. (w) Alan C. Regenberg , Lauren A. Hutchinson , Benjamin Schanker i Debra JH Mathews , „  Medycyna na marginesie : interwencje oparte na komórkach macierzystych w celu uzyskania dowodów  ” , Komórki macierzyste , tom.  27 N O  9,wrzesień 2009, s.  2312-2319 ( DOI  10.1002 / stem.132 , czytane online , dostęp 3 kwietnia 2020 )
  16. (w) Stewart Sell , Podręcznik komórek macierzystych , Nowy Jork, Humana Press,2013( ISBN  978-1-4614-7696-2 , czytaj online )
  17. AJ Becker , EA McCULLOCH i JE Till , „  Wykazanie cytologiczne klonalnej natury kolonii śledziony pochodzących z przeszczepionych mysich komórek szpiku  ”, Nature , tom.  197,02 lutego 1963, s.  452–454 ( ISSN  0028-0836 , PMID  13970094 , DOI  10.1038 / 197452a0 , przeczytaj online , dostęp 31 marca 2020 r. )
  18. (w) L. Siminovitch , EA McCulloch i JE Till , „  Rozmieszczenie komórek tworzących kolonie wśród kolonii śledziony  ” , Journal of Cellular and Comparative Physiology , tom.  62, n o  3,grudzień 1963, s.  327-336 ( ISSN  0095-9898 i 1553-0809 , DOI  10.1002 / jcp.1030620313 , czytaj online , dostęp 31 marca 2020 )
  19. AJ Friedenstein , UF Deriglasova , NN Kułagina i AF Panasuk , „  Prekursory fibroblastów w różnych populacjach komórek krwiotwórczych wykrywane metodą testu kolonii in vitro  ”, Hematologia eksperymentalna , tom.  2 n O  21974, s.  83-92 ( ISSN  0301-472X , PMID  4455512 , odczyt online , dostęp 31 marca 2020 )
  20. AJ Friedenstein , JF Gorskaja i NN Kułagina , „  Prekursory fibroblastów w normalnych i napromieniowanych narządach krwiotwórczych myszy  ”, Hematologia eksperymentalna , tom.  4, n O  5,Wrzesień 1976, s.  267-274 ( ISSN  0301-472X , PMID  976387 , odczyt online , dostęp 31 marca 2020 )
  21. Shihua Wang , Xuebin Qu i Robert Chunhua Zhao , „  aplikacje kliniczne mezenchymalnych komórek macierzystych  ”, Journal of Hematologii i Onkologii , vol.  5,30 kwietnia 2012 r., s.  19 ( ISSN  1756-8722 , PMID  22546280 , PMCID  3416655 , DOI  10.1186 / 1756-8722-5-19 , odczyt online , dostęp 31 marca 2020 )
  23. (w) T. Caulfield , D. Sipp , CE Murry i GQ Daley , "  Wobec szumu komórek macierzystych  " , Science , tom.  352 n O  6287,13 maja 2016, s.  776-777 ( ISSN  0036-8075 i 1095-9203 , DOI  10.1126 / science.aaf4620 , czytanie online , dostęp 3 kwietnia 2020 )
  24. (w) Alan Petersen , Casimir MacGregor i Megan Munsie , „  Cuda komórek macierzystych czy rosyjska ruletka?: korzystanie przez pacjentów z mediów cyfrowych w kampanii na rzecz dostępu do terapii niesprawdzonych klinicznie  ” , Zdrowie, ryzyko i społeczeństwo , tom.  17, n kości  7-8luty 2016, s.  592-604 ( ISSN  1369-8575 i 1469-8331 , DOI  10.1080 / 13698575.2015.1118020 , przeczytane online , dostęp 3 kwietnia 2020 r. )
  25. (w) Douglas Sipp , „  Marketing komórek macierzystych bezpośrednio do konsumenta i odpowiedzi regulacyjne  ” , STEM CELLS Translational Medicine , tom.  2, n O  9,wrzesień 2013, s.  638-640 ( PMID  23934911 , PMCID  PMC3754464 , DOI  10.5966 / sctm.2013-0040 , odczyt online , dostęp 3 kwietnia 2020 r. )
  26. (w) Douglas Sipp , Timothy Caulfield , Jane Kaye i Jan Barfoot , „  Marketing niesprawdzonych interwencji opartych na komórkach macierzystych: wezwanie do działania  ” , Science Translational Medicine , tom.  9 N O  3975 lipca 2017 r., eaag0426 ( ISSN  1946-6234 i 1946-6242 , DOI  10.1126 / scitranslmed.aag0426 , przeczytane online , dostęp 3 kwietnia 2020 r. )
  27. (w) Zubin Master i David B Resnik , „  Turystyka komórek macierzystych i odpowiedzialność naukowa: Badacze komórek macierzystych są w wyjątkowej sytuacji, aby ograniczyć problem turystyki komórek macierzystych  ” , raporty EMBO , lot.  12 N O  10,październik 2011, s.  992-995 ( ISSN  1469-221X i 1469-3178 , PMID  21799519 , PMCID  PMC3185342 , DOI  10.1038 / embor.2011.156 , przeczytane online , dostęp 3 kwietnia 2020 r. )
  28. (w) Amy Zarzeczny Timothy Caulfield , Ubaka Ogbogu i Peter Bell , „  Regulacja zawodowa: potencjalnie cenne narzędzie w reagowaniu na „turystykę komórek macierzystych  ” , Raporty komórek macierzystych , tom.  3 n o  3,wrzesień 2014, s.  379-384 ( DOI  10.1016 / j.stemcr.2014.06.016 , przeczytaj online , dostęp 3 kwietnia 2020 )
  29. Laertis Ikonomou , Robert J. Freishtat , Darcy E. Wagner i Angela Panoskaltsis-Mortari , „  Globalne pojawienie się nieuregulowanych metod leczenia chorób układu oddechowego komórkami macierzystymi”. Stowarzyszenia zawodowe muszą działać  ”, Roczniki Amerykańskiego Towarzystwa Klatki Piersiowej , obj.  13 N O  8,1 st sierpień 2016, s.  1205-1207 ( ISSN  2329-6933 , DOI  10.1513 / AnnalsATS.201604-277ED , czytanie online , dostęp 3 kwietnia 2020 )
  30. (w) Kurt C. Gunter , Arthur L. Caplan , Chris Mason i Rachel Salzman , „  Turystyka medyczna terapii komórkowej: czas na działanie  ” , Cytoterapia , tom.  12 N O  8,grudzień 2010, s.  965-968 ( DOI  10.3109 / 14653249.2010.532663 , przeczytaj online , dostęp 3 kwietnia 2020 )
  31. (w) Aaron D. Levine i Leslie E. Wolf , „  Rola i obowiązki lekarzy w decyzjach pacjentów dotyczących niesprawdzonych terapii komórkami macierzystymi  ” , Journal of Law, Medicine & Ethics , tom.  40, n o  1,marzec 2012, s.  122–134 ( ISSN  1073-1105 i 1748-720X , DOI  10.1111 / j.1748-720X.2012.00650.x , odczyt online , dostęp 3 kwietnia 2020 r. )
  32. Paul S Knoepfler i Leigh G Turner , „  FDA i amerykański rynek bezpośrednich interwencji z wykorzystaniem komórek macierzystych w USA: analiza czasowa  ”, Medycyna regeneracyjna , tom.  13, n o  1,1 st styczeń 2018, s.  19-27 ( ISSN  1746-0751 , DOI  10.2217 / rme-2017-0115 , czytaj online , dostęp 3 kwietnia 2020 )
  33. (w) Gerhard Bauer , Mohamed Abou El-Enein , Alastair Kent i Brian Poole , „  Droga do udanej komercjalizacji terapii komórkowych i genowych: wzmocnienie pozycji rzeczników pacjentów  ” , Cytotherapy , tom.  19 N O  2luty 2017, s.  293–298 ( DOI  10.1016 / j.jcyt.2016.10.017 , czytaj online , dostęp 3 kwietnia 2020 )
  34. (w) Daniel J. Weiss , Leigh Turner , Aaron D. Levine i Laertis Ikonomou , „  Towarzystwa medyczne, inicjatywy edukacyjne dla pacjentów, debata publiczna i marketing niesprawdzonych interwencji z wykorzystaniem komórek macierzystych  ” , Cytoterapia , tom.  20 N O  2luty 2018, s.  165-168 ( DOI  10.1016 / j.jcyt.2017.10.002 , przeczytaj online , dostęp 3 kwietnia 2020 )
  35. (w) Adolfo Porcellini , „  Medycyna regeneracyjna: recenzja  ” , Revista Brasileira de Hematologia e Hemoterapia , tom.  31,sierpień 2009( ISSN  1516-8484 , DOI  10.1590/S1516-84842009000800017 , przeczytaj online , dostęp 31 marca 2020 r. )
  36. (en) Garima Singh, Sri Krishna jayadev Magani, Rinku Sharma, Basharat Bhat, Ashish Shrivastava, Madhusudhan Chinthakindi i Ashutosh Singh, „  Analiza strukturalna, funkcjonalna i dynamiki molekularnej SNP genu katepsyny B związanego z wapniem tropikalnym zapalenie trzustki, rzadka choroba tropików: Tabela 1: Polimorfizmy pojedynczych nukleotydów w białku katepsyny B wydobyte z literatury  ” , PeerJ ,3 października 2019 r.( PMID  16492714 , DOI  10.7717 / peerj.7425 , odczyt online , dostęp 25 marca 2020 )
  37. Matthew James Branch , Khurram Hashmani , Permesh Dhillon i D. Rhodri E. Jones , „  Mezenchymalne komórki macierzyste w ludzkim zrębie rąbka rogówki  ”, Investigative Ophthalmology & Visual Science , tom.  53 N O  9,3 sie 2012, s.  5109-5116 ( ISSN  1552-5783 , PMID  22736610 , DOI  10.1167 / iovs.11-8673 , odczyt online , dostęp 31 marca 2020 r. )
  38. Ranjeet Singh Mahla , „  Zastosowania komórek macierzystych w medycynie regeneracyjnej i terapii chorób  ”, International Journal of Cell Biology , tom.  2016,2016, s.  6940283 ( ISSN  1687-8876 , PMID  27516776 , PMCID  4969512 , DOI  10.1155 / 2016/6940283 , odczyt online , dostęp 31 marca 2020 r. )
  39. Netter, Frank H. (Frank Henry), 1906-1991. , Kolekcja ilustracji medycznych Nettera , Icon Learning Systems, © 1959- ( ISBN  0-914168-24-X , 978-0-914168-24-9 i 0-914168-11-8 , OCLC  47032622 , czytaj online )
  40. (w) Carl A. Gregory , Darwin J. Prockop i Jeffrey L. Spees , „  Niehematopoetyczne komórki macierzyste szpiku kostnego: Molekularna kontrola ekspansji i różnicowania  ” , Experimental Cell Research , tom.  306 n O  2czerwiec 2005, s.  330-335 ( DOI  10.1016 / j.yexcr.2005.03.018 , przeczytaj online , dostęp 31 marca 2020 )
  41. Arutyunyan I Elchaninov A, Makarow A Fatkhudinov T. pępowina, jak przyszłe źródło dla mezenchymalnych terapia komórkowa opartych. Komórki Macierzyste Int 2016; 2016: 6901286; http://dx.doi.org/10.1155/2016/6901286
  42. Orleans, LA, to Vice, H. i Manchikanti, L. (2020) Rozbudowane mezenchymalne komórki macierzyste pępowiny (UC-MSC) jako strategia terapeutyczna w leczeniu krytycznie chorych pacjentów z COVID-19: przypadek użycia współczucia . Lekarz bólu, 23, E71-E83.
  43. [ przeczytaj online  (strona konsultowana 30.10.2018)]
  44. (w) Yuehua Jiang , Balkrishna N. Jahagirdar , R. Lee Reinhardt i Robert E. Schwartz , „  Pluripotencja mezenchymalnych komórek macierzystych pochodzących z dorosłego szpiku  ” , Nature , tom.  418 n O  6893,lipiec 2002, s.  41-49 ( ISSN  0028-0836 i 1476-4687 , DOI  10.1038 / nature00870 , czytaj online , dostęp 31 marca 2020 )
  45. (w) Ana Paula Franco Lambert , Aline Fraga Zandonai Diego Bonatto i Denise Cantarelli Machado , „  Różnicowanie ludzkich dorosłych komórek macierzystych pochodzących z tkanki tłuszczowej w tkankę nerwową: czy to działa?  » , Zróżnicowanie , t.  77, n o  3,Marzec 2009, s.  221-228 ( DOI  10.1016 / j.diff.2008.10.016 , przeczytaj online , dostęp 31 marca 2020 )
  46. (w) Adam J. Engler , Shamik Sen , H. Lee Sweeney i Dennis E. Discher , „  Specyfikacja bezpośredniej linii komórek macierzystych elastyczności macierzy  ” , Cell , tom.  126 n O  4,sierpień 2006, s.  677-689 ( DOI  10.1016 / j.cell.2006.06.044 , przeczytaj online , dostęp 31 marca 2020 )
  47. Tipnis S, Viswanathan C, Majumdar AS (2010) Właściwości immunosupresyjne ludzkich mezenchymalnych komórek macierzystych pochodzących z pępowiny: rola B7-H1 i IDO . Immunol Komórkowy Biol; 88: 795-806.
  48. (w) Grazia Maria Spaggiari , Heba Abdelrazik Flavio Becchetti Lorenzo Moretta , „  MSC hamują pochodnych monocytów DC dojrzewanie i funkcję selektywnego zakłócanie wytwarzanie niedojrzałych DC: rolę MSC pochodzące prostaglandyny E2  ” , krwi , lot .  113 n O  26,25 czerwca 2009, s.  6576-6583 ( ISSN  0006-4971 i 1528-0020 , DOI  10.1182 / blood-2009-02-203943 , czytaj online , dostęp 31 marca 2020 )
  49. (en) Guangwen Ren , Xin Zhao , Liying Zhang i Jimin Zhang , „  Zapalna cząsteczka 1 adhezji międzykomórkowej indukowana cytokinami i cząsteczka 1 adhezji komórek naczyń w mezenchymalnych komórkach macierzystych są krytyczne dla immunosupresji  ” , The Journal of Immunology , tom.  184 n O  5,1 st marca 2010, s.  2321–2328 ( ISSN  0022-1767 i 1550-6606 , PMID  20130212 , PMCID  PMC2881946 , DOI  10.4049 / jimmunol.0902023 , czytaj online , dostęp 31 marca 2020 r. )
  50. (w) Kentaro Akiyama , Chider Chen , dandan Wang i Xingtian Xu , "  mezenchymy morfologię komórek macierzystych Indukowana immunoregulacji Polega FAS-ligand / FAS, w których pośredniczy apoptozę komórek T  " , Cell Stem Celi , Vol.  10 N O  5,maj 2012, s.  544-555 ( PMID  22542159 , PMCID  PMC3348385 , DOI  10.1016 / j.stem.2012.03.007 , czytaj online , dostęp 31 marca 2020 )
  51. (w) Jaehyup Kim i Peiman Hematti , „  Mezenchymalne komórki macierzyste makrofagi: nowy rodzaj alternatywnie aktywowanych makrofagów  ” , Experimental Hematology , tom.  37 N O  12,grudzień 2009, s.  1445–1453 ( PMID  19772890 , PMCID  PMC2783735 , DOI  10.1016 / j.exphem.2009.09.004 , czytaj online , dostęp 31 marca 2020 )
  52. (en) JM Brown , K. Nemeth , NM Kushnir-Sukhov i DD Metcalfe , „  Komórki zrębowe szpiku kostnego hamują funkcję komórek tucznych poprzez mechanizm zależny od COX-2: hamowanie komórek tucznych przez BMSC  ” , Clinical & Experimental Allergy , vol. .  41, n o  4,kwiecień 2011, s.  526-534 ( PMID  21255158 , PMCID  PMC3078050 , DOI  10.1111 / j.1365-2222.2010.03685.x , odczyt online , dostęp 31 marca 2020 )
  53. (w) Linda J Kay , Wilfred W Yeo i Peter T. Peachell , „  Prostaglandyna E2 aktywuje receptory EP2 w celu hamowania degranulacji mastocytów w ludzkich płucach  ” , British Journal of Pharmacology , tom.  147 n O  7,kwiecień 2006, s.  707-713 ( PMID  16432506 , PMCID  PMC1751511 , DOI  10.1038 / sj.bjp.0706664 , czytaj online , dostęp 31 marca 2020 r. )
  54. (w) Grazia Maria Spaggiari , Andrea Capobianco , Stelvio Becchetti i Maria Cristina Mingari , „  Interakcje mezenchymalnych komórek macierzystych z komórkami NK: dowody na to, że aktywowane komórki NK są w stanie zabijać MSC, podczas gdy MSC mogą hamować komórki NK wywołane przez IL-2 proliferacja  ” , Krew , t.  107 n O  4,15 lutego 2006, s.  1484-1490 ( ISSN  0006-4971 i 1528-0020 , DOI  10.1182 / blood-2005-07-2775 , czytaj online , dostęp 31 marca 2020 )
  55. (w) Lizzia raffaghello Giordano Bianchi , Maria Bertolotto i Fabrizio Montecucco , „  Ludzkie mezenchymalne komórki macierzyste hamują apoptozę neutrofili: model zachowania neutrofili w niszy szpiku kostnego  ” , Komórki macierzyste , tom.  26, n o  1,Styczeń 2008, s.  151-162 ( DOI  10.1634 / stemcells.2007-0416 , przeczytaj online , dostęp 31 marca 2020 )
  56. (w) Xiao-Xia Jiang , Yi Zhang , Bing Liu i Shuang-Xi Zhang , „  Ludzkie mezenchymalne komórki macierzyste hamują różnicowanie i funkcję komórek dendrytycznych pochodzących z monocytów  ” , Blood , tom.  105 n O  10,15 maja 2005 r., s.  4120-4126 ( ISSN  0006-4971 i 1528-0020 , DOI  10.1182 / blood-2004-02-0586 , przeczytaj online , dostęp 31 marca 2020 )
  57. (w) S Ma , N Xie , W Li i B Yuan , "  Immunobiologia mezenchymalnych komórek macierzystych  " , Śmierć i różnicowanie komórek , tom .  21 N O  2Luty 2014, s.  216-225 ( ISSN  1350-9047 i 1476-5403 , PMID  24185619 , PMCID  PMC3890955 , DOI  10.1038 / cdd.2013.158 , czytaj online , dostęp 31 marca 2020 )
  58. (w) Guangwen Ren , Kłamstwo Zhang Xin Zhao i Guangwu Xu , „  Mezenchymalna immunosupresja za pośrednictwem komórek macierzystych zachodzi poprzez skoordynowane działanie tlenku azotu i chemokin  ” , Komórka macierzysta , tom.  2 n O  2Luty 2008, s.  141-150 ( DOI  10.1016 / j.stem.2007.11.014 , przeczytaj online , dostęp 31 marca 2020 )
  59. (w) Massimo Di Nicola , Carmelo Carlo-Stella , Michele Magni i Marco Milanesi , „  Ludzkie komórki zrębowe szpiku kostnego hamują proliferację limfocytów T indukowaną przez komórkowe lub niespecyficzne bodźce mitogenne  ” , Blood , tom.  99 N O  10,15 maja 2002 r., s.  3838-3843 ( ISSN  1528-0020 i 0006-4971 , DOI  10.1182 / blood.V99.10.3838 , czytaj online , dostęp 31 marca 2020 )
  60. (w) Andrea Augello , Roberta Tasso Simone?Maria Negrini i Andrea Amateis , „  Mezenchymalne komórki progenitorowe szpiku kostnego hamują proliferację komórek poprzez aktywację ścieżki programowanej śmierci 1  ” , European Journal of Immunology , tom.  35 N O  5,maj 2005, s.  1482-1490 ( ISSN  0014-2980 i 1521-4141 , DOI  10.1002 / eji.200425405 , czytanie online , dostęp 31 marca 2020 )
  61. (w) Sarah Glennie , Inês Soeiro , Peter J. Dyson i Eric W.-F. Lam , „  Mezenchymalne komórki macierzyste szpiku kostnego wywołują anergię zatrzymującą podział aktywowanych limfocytów T  ” , Blood , tom.  105 n O  7,1 st kwiecień 2005, s.  2821-2827 ( ISSN  0006-4971 i 1528-0020 , DOI  10.1182 / blood-2004-09-3696 , czytaj online , dostęp 31 marca 2020 )
  62. (w) Sudeepta Aggarwal i Mark F. Pittenger , „  Ludzkie mezenchymalne komórki macierzyste modulują odpowiedzi allogenicznych komórek odpornościowych  ” , Blood , tom.  105 n O  4,15 lutego 2005, s.  1815-1822 ( ISSN  0006-4971 i 1528-0020 , DOI  10.1182 / blood-2004-04-1559 , czytaj online , dostęp 31 marca 2020 )
  63. (w) Anna Corcione Federica Benvenuto , Elisa Ferretti i Debora Giunti , „  Ludzkie mezenchymalne komórki macierzyste modulują funkcje komórek B  ” , Blood , tom.  107 n o  1,1 st styczeń 2006, s.  367-372 ( ISSN  0006-4971 i 1528-0020 , DOI  10.1182 / blood-2005-07-2657 , czytaj online , dostęp 31 marca 2020 )
  64. Anna Krasnodembskaya , Yuanlin Song , Xiaohui Fang i Naveen Gupta , „W  działaniu antybakteryjnym ludzkich mezenchymalnych komórek macierzystych pośredniczy częściowo wydzielanie peptydu przeciwdrobnoustrojowego LL-37  ”, Stem Cells (Dayton, Ohio) , tom.  28 N O  12,grudzień 2010, s.  2229-2238 ( ISSN  1549-4918 , PMID  20945332 , PMCID  3293245 , DOI  10.1002 / stem.544 , odczyt online , dostęp 31 marca 2020 )
  65. Dong Kyung Sung , Yun Sil Chang , Se In Sung i Hye Soo Yoo , „  Antybakteryjne działanie mezenchymalnych komórek macierzystych przeciwko Escherichia coli odbywa się za pośrednictwem wydzielania beta- defensyny 2 poprzez sygnalizację receptora toll-podobnego 4  ”, Mikrobiologia komórkowa , tom .  18, n o  3,marzec 2016, s.  424-436 ( ISSN  1462-5822 , PMID  26350435 , PMCID  5057339 , DOI  10.1111 / cmi.12522 , odczyt online , dostęp 31 marca 2020 )
  66. Naveen Gupta , Anna Krasnodembskaya , Maria Kapetanaki i Majd Mouded , „  Mezenchymalne komórki macierzyste zwiększają przeżywalność i usuwanie bakterii u myszy z zapaleniem płuc wywołanym przez Escherichia coli  ”, Thorax , tom.  67, n o  6,czerwiec 2012, s.  533-539 ( ISSN  1468-3296 , PMID  22250097 , PMCID  3358432 , DOI  10.1136 / thoraxjnl-2011-201176 , czytaj online , dostęp 31 marca 2020 r. )
  67. Francisca Alcayaga-Miranda , Jimena Cuenca , Aldo Martin i Luis Contreras , „  Terapia skojarzona mezenchymalnych komórek macierzystych pochodzenia menstruacyjnego i antybiotyków poprawia przeżycie w posocznicy  ”, Badania i terapia komórkami macierzystymi , tom.  6,16 października 2015 r., s.  199 ( ISSN  1757-6512 , PMID  26474552 , PMCID  4609164 , DOI  10.1186 / s13287-015-0192-0 , odczyt online , dostęp 31 marca 2020 r. )
  68. (en) R Meisel , S Brockers , K Heseler i Ö Degistirici , „  Ludzkie, ale nie mysie multipotencjalne mezenchymalne komórki zrębowe wykazują szerokie spektrum przeciwdrobnoustrojowej funkcji efektorowej, w której pośredniczy 2,3-dioksygenaza indoloaminy  ” , Białaczka , tom.  25 N O  4,kwiecień 2011, s.  648-654 ( ISSN  0887-6924 i 1476-5551 , DOI  10.1038 / leu.2010.310 , czytaj online , dostęp 31 marca 2020 )
  69. Asiah Heirani-Tabasi , Marzieh Hassanzadeh , Shabnam Hemmati-Sadeghi i Mina Shahriyari , „  Mezenchymalne komórki macierzyste; Definiowanie przyszłości medycyny regeneracyjnej  ”, Journal of Gens and Cells , tom.  1, N O  21 st kwiecień 2015, s.  34 ( ISSN  2410-6887 , DOI  10.15562 / gnc.15 , czytanie online , dostęp 31 marca 2020 )
  70. (w) Johnathonem D. Andersona , J. Henrik Johansson Calvin S. Graham i Mattias Vesterlund , "  Comprehensive Proteomic Analiza mezenchymalnych komórek macierzystych modulacji angiogenezy egzosomów ujawnia Nuclear Factor-kappaB MSC egzosomów sygnalizacji wywołania rozwoju naczyń przez NFkB Pathway  " , KOMÓRKI MACIERZYSTE , obj.  34, n o  3,marzec 2016, s.  601-613 ( PMID  26782178 , PMCID  PMC5785927 , DOI  10.1002 / stem.2298 , czytaj online , dostęp 31 marca 2020 r. )
  71. (w) Fernando E Figueroa , Flavio Carrión , Sandra Villanueva i Maroun Khoury , „  Leczenie mezenchymalnych komórek macierzystych w chorobach autoimmunologicznych: przegląd krytyczny  ” , Biological Research , tom.  45, n o  3,2012, s.  269-277 ( ISSN  0716-9760 , DOI  10.4067 / S0716-97602012000300008 , czytaj online , dostęp 31 marca 2020 )
  72. (w) Ratti Ram Sharma , Kathryn Pollock , Allison Hubel i David McKenna , „  Mezenchymalne komórki macierzyste lub zręby: przegląd zastosowań klinicznych i praktyk produkcyjnych: Zastosowania kliniczne i produkcja MSC  ” , Transfusion , tom.  54 N O  5,maj 2014, s.  1418–1437 ( PMID  24898458 , PMCID  PMC6364749 , DOI  10.1111 / trf.12421 , czytaj online , dostęp 31 marca 2020 r. )
  73. (w) Uwe M. Fischer , Matthew T. Harting , Fernando Jimenez i Werner O. Monzon-Posadas , „  Przejście płucne jest główną przeszkodą dla dożylnego dostarczania komórek macierzystych: efekt pierwszego przejścia w płucach  ” , Komórki macierzyste i rozwój , lot.  18 N O  5,czerwiec 2009, s.  683-692 ( ISSN  1547-3287 i 1557-8534 , PMID  19099374 , PMCID  PMC3190292 , DOI  10.1089 / scd.2008.0253 , przeczytane online , dostęp 31 marca 2020 r. )
  74. (w) Peiman Hematti , „  Mezenchymalne komórki zrębowe i fibroblasty: przypadek błędnej tożsamości?  » , Cytoterapia , tom.  14 N O  5,maj 2012, s.  516-521 ( DOI  10.3109/14653249.2012.677822 , przeczytaj online , dostęp 31 marca 2020 r. )
  75. (w) Pan Dominici , K. Le Blanc , I. Mueller i I. Slaper-Cortenbach , „  Minimalne kryteria definiowania multipotencjalnych mezenchymalnych komórek zrębowych. Stanowisko Międzynarodowego Towarzystwa Terapii Komórkowej  ” , Cytotherapy , tom.  8, N O  4,2006, s.  315-317 ( DOI  10.1080 / 14653240600855905 , przeczytaj online , dostęp 31 marca 2020 )
  76. (w) Chao Wan , Qiling He Mervyn McCaigue i David Marsh , „  Populacja nieprzylegających komórek ludzkiego szpiku hodowla jest komplementarnym źródłem mezenchymalnych komórek macierzystych (MSC)  ” , Journal of Orthopedic Research , tom.  24, n o  1,styczeń 2006, s.  21-28 ( ISSN  0736-0266 i 1554-527X , DOI  10.1002 / jor.20023 , czytanie online , dostęp 31 marca 2020 )
  77. (w) S Gronthos , Make Graves , S Ohta i Pj Simmons , "  Frakcja STRO-1 + szpiku kostnego dorosłego człowieka zawiera osteogeniczny Juventa  " , Blood , tom.  84 N O  12,15 grudnia 1994, s.  4164-4173 ( ISSN  0006-4971 i 1528-0020 , DOI  10.1182 / blood.V84.12.4164.bloodjournal84124164 , przeczytane online , dostęp 31 marca 2020 )
  78. (w) Guiting Lin , Gang Liu , Lia Banie i Guifang Wang , „  Rozmieszczenie tkankowe mezenchymalnego markera komórek macierzystych Stro-1  ” , „ Komórki macierzyste i rozwój” , tom.  20 N O  10,październik 2011, s.  1747-1752 ( ISSN  1547-3287 i 1557-8534 , PMID  21208041 , PMCID  PMC3182037 , DOI  10.1089 / scd.2010.0564 , czytaj online , dostęp 31 marca 2020 )
  79. (w) Hongxiu Ning , Guiting Lin , Tom F. Lue i Shwun Ching- Lin , „  Marker mezenchymalnych komórek macierzystych Stro-1 jest antygenem śródbłonkowym o masie 75 kd  ” , Biochemical and Biophysical Research Communications , tom.  413, N O  2wrzesień 2011, s.  353–357 ( PMID  21903091 , PMCID  PMC3183308 , DOI  10.1016 / j.bbrc.2011.08.104 , czytaj online , dostęp 31 marca 2020 )
  80. Paola Iudicone , Daniela Fioravanti , Giuseppina Bonanno i Michelina Miceli , „  Wolny od patogenów, ubogi w osocze lizat płytek krwi i ekspansja ludzkich mezenchymalnych komórek macierzystych  ”, Journal of Translational Medicine , tom.  12,27 stycznia 2014, s.  28 ( ISSN  1479-5876 , PMID  24467837 , PMCID  3918216 , DOI  10.1186 / 1479-5876-12-28 , odczyt online , dostęp 31 marca 2020 r. )
  81. T. Tondreau , L. Lagneaux , M. Dejeneffe i A. Delforge , „  Izolacja mezenchymalnych komórek macierzystych BM przez adhezję plastyczną lub selekcję negatywną: fenotyp, kinetyka proliferacji i potencjał różnicowania  ”, Cytoterapia , tom.  6, n O  4,2004, s.  372-379 ( ISSN  1465-3249 , PMID  16146890 , DOI  10.1080 / 14653240410004943 , odczyt online , dostęp 31 marca 2020 )
  82. Martini H (2019) Wpływ starzenia się na mezenchymalne komórki zrębowe serca (rozprawa doktorska, University of Toulouse, University of Toulouse III-Paul Sabatier) ( podsumowanie ).
  83. Tachikart Y (2019) Ujawnienie związku między starzeniem się komórek a patologią choroby zwyrodnieniowej stawów: rola mezenchymalnych komórek macierzystych i czynnika Chi3L1 (rozprawa doktorska, Montpellier) ( podsumowanie ).
  84. Bin Jiang , Xufeng Fu , Li Yan i Shanshan Li , „  Transplantacja ludzkich sferoid mezenchymalnych komórek macierzystych pochodzących z ESC łagodzi samoistną chorobę zwyrodnieniową stawów u makaków rezus  ”, Theranostics , tom.  9 N O  222019, s.  6587-6600 ( ISSN  1838-7640 , PMID  31588237 , PMCID  6771254 , DOI  10.7150 / thno.35391 , odczyt online , dostęp 31 marca 2020 )
  85. Léa Lemaitre , „  Analiza transkryptomiczna mezenchymalnych komórek zrębowych podczas leczenia szpiczaka mnogiego  ”, Uniwersytet w Bordeaux (teza) ,29 listopada 2019 r., s.  84 ( przeczytaj online , konsultacja 31 marca 2020 r. )
  86. Gruel R (2019) Badanie mechanizmów leżących u podstaw powrotu funkcji po udarze mózgu związanego z opóźnionym przeszczepem komórek hADSC wyrażających neuropeptyd PACAP (rozprawa doktorska, Normandie). ( podsumowanie )