Lata 2010

Lata 2010 rozpoczęły1 st styczeń +2.010 i zakończyło się 31 grudnia 2019 r.

Zaczynają się od kryzysu finansowego odziedziczonego po poprzedniej dekadzie, ewoluując w Eurogrupie w kryzys zadłużenia, który prowadzi do polityki oszczędności w całej strefie euro , a zwłaszcza w Grecji , Hiszpanii i we Włoszech .

Jednocześnie międzynarodową geopolityką wstrząsa Arabska Wiosna , ruch buntu w Afryce Północnej i na Bliskim Wschodzie, który doprowadził do odejścia dyktatorów w Tunezji , Egipcie i Jemenie . W Libii interwencja krajów zachodnich doprowadziła do upadku i śmierci pułkownika Kaddafiego . W Syrii ludowy bunt prowadzi do poważnej wojny domowej , komplikowanej przez ekspansję Państwa Islamskiego ( Daisz ), które już zostało ustanowione w Iraku . Gwałtowne konflikty dotykają także kraje Sahelu (francuska interwencja w Mali ), Nigerii ( Boko Haram ), Strefy Gazy i Ukrainy . Organizacje dżihadystów, a głównie Państwo Islamskie , Al-Kaida i powiązane z nimi grupy równolegle powtarzają liczne ataki w muzułmańskich krajach Afryki i Azji, ale także w Europie i Ameryce Północnej .

W 2015 r. Liczba uchodźców na całym świecie przekroczyła 53–57 mln , w tym około 11,7 mln wysiedlonych Syryjczyków, powodując kryzys migracyjny w Turcji (około 2 mln uchodźców), Libanie (około 1 mln uchodźców), uchodźcach), Jordanii i Europie . W Kolumbii mieszka około 6,4 miliona uchodźców, głównie przesiedleńców wewnętrznych.

Po kryzysie gospodarczym i migracyjnym w Europie postępują skrajności: nacjonalistyczne skrajnie prawicowe partie z jednej strony ( Węgry , Dania , Holandia , Francja , Niemcy ) i radykalne lewicowe ruchy alternatywne z drugiej ( Grecja , Hiszpania , Francja ) . Wielka Brytania zdecydujeczerwiec 2016opuścić Unię Europejską po przeprowadzeniu referendum, które podzieliło kraj. W Stanach Zjednoczonych , Donald Trump jest wybrany prezydentempaździernik 2016 broniąc programu nacjonalistycznego.

Z punktu widzenia ochrony środowiska, spadek różnorodności biologicznej utrzymuje się z powodu presji na siedliska naturalne; W szczególności biomasa stawonogów spadła o dwie trzecie w ciągu dekady. W latach 2010 globalne ocieplenie stawało się coraz bardziej zauważalne: pobito kilka rekordów temperatur (osiem lat tej dekady należało do dziesięciu najgorętszych w historii), emisja gazów cieplarnianych nadal rosła. 390 do 410 PPM w ciągu dekady), a ekstremalne zjawiska pogodowe nasilają się na wszystkich kontynentach ( susza i głód w Afryce, susze i pożary w Rosji, Australii, Kanadzie, huragany, powodzie w USA , Rosji, Europie  itp .). Obecne już w debatach globalne ocieplenie stało się kluczowym problemem politycznym i społecznym tej dekady. Protesty, inicjatywy i ustawodawstwo przyciągnęły uwagę mediów. W szczególności przyjęto porozumienie klimatyczne z Paryża (2015) i utworzono światowy młodzieżowy ruch klimatyczny .

Dziesięciolecie wyznaczyły również dwa duże trzęsienia ziemi: trzęsienie ziemi na Haiti w 2010 r., W którym zginęło ponad 230 000 osób, oraz trzęsienie ziemi w 2011 r. W Japonii , po którym nastąpiło tsunami, które spowodowało awarię jądrową w Fukushimie , najpoważniejszą katastrofę jądrową od czasu katastrofy jądrowej w Czarnobylu (1986).

W 2011 r. Światowa populacja przekracza 7 miliardów ludzi. Prawie połowa światowej śmiertelności (ponad 50 milionów zgonów rocznie) jest związana z problemami sercowo-naczyniowymi , rakiem , cukrzycą (czasami związaną z otyłością ). Bardziej znane i wskazywane są przyczyny antropogeniczne: zanieczyszczenie powietrza i wody , palenie , spożywanie alkoholu, siedzący tryb życia , niedożywienie i niedożywienie ... Śmiertelność wiąże się również z chorobami i epidemiami ( gruźlica , HIV , malaria ...), a częściowo z uraz ( wypadki drogowe , wypadki domowe , samobójstwa ...).

Pod względem technologicznym dekada upłynęła pod znakiem globalnej demokratyzacji smartfonów , wraz z rozwojem mobilnego internetu i tzw. Nieograniczonych planów mobilnych . Pod koniec dekady ponad 95% francuskiej populacji miało telefon komórkowy , w tym ponad 75% smartfon . Zarezerwowane dla elity na początku dekady, ponad jedna trzecia światowej populacji miała je w 2015 roku, a do końca dekady prawie połowa. To uogólnione wyposażenie sprzyja rozwojowi sieci społecznościowych i prowadzi do nowych debat na temat miejsca użytkowników Internetu w przestrzeni publicznej oraz masowego nadzoru praktykowanego przez rządy. Debaty te są czasami powiązane z rewelacjami ujawnionymi przez „  sygnalistów  ”, takich jak te Edwarda Snowdena, którzy oceniają światową opinię na temat praktyk inwigilacji Amerykańskiej Agencji Bezpieczeństwa Narodowego .

Z drugiej strony firmy NewSpace rosną, a SpaceX staje się pierwszą prywatną firmą, która korzysta z wyrzutni wielokrotnego użytku.

Dekadą 2.010 - 2.019 jest najgorętszy na zapis na świecie, w latach 2015 - 2019 jest pięć najgorętszych lat rekordu w świecie o temperaturze pomiędzy 1,1 i 1,2 ° C, więcej niż w razy przemysłowej wstępnie.

Wydarzenia i konflikty polityczne

Rewolucje i wojny

Arabska wiosna i wojny

Po kryzysie gospodarczym pod koniec 2010 roku w Afryce Północnej wybuchły demonstracje . Rewolucje w Tunezji i Egipcie doprowadziły do ​​odejścia prezydentów Zine el-Abidine Ben Alego na14 stycznia 2011i Mohammed Hosni Mubarak the11 lutego 2011. Te protesty w krajach arabskich i Zatoki Perskiej rosną: w Algierii , tym libijski , w Jordanii , w Jemenie , w Maroko , w Bahrajnie i Iranie podniesie grudnia 2010 do lutego 2011 roku . Represje są czasami śmiertelne; te przeprowadzone przez Muammara Kaddafiego w Libii pozostawiły ponad 100 000 libijskich uchodźców i 6 000 zabitych podczas libijskiej wojny domowej w 2011 roku .

Podczas rewolucji w Libii w 2011 r. Pułkownik Kaddafi uciekł się do wielu najemników, w szczególności do Tuaregów. Ci ostatni, po upadku reżimu, zachowują przydzieloną im broń i udają się do Mali , gdzie z pomocą grup islamistycznych prowadzą wojnę przeciwko potędze Bamako . W ciągu kilku tygodni północ znalazła się całkowicie pod ich kontrolą, a wybrany prezydent został obalony w wyniku wojskowego zamachu stanu. Islamiści następnie wypychają grupy Tuaregów z drogi i przejmują wyłączną kontrolę nad północną malijską pustynią. Jedna z grup islamistycznych, Ansar Dine , splądrowała mauzolea TimbuktuMaj 2012, co jest uważane za zbrodnię wojenną przez międzynarodowy trybunał karny . Plik11 stycznia 2013Francja odpowiedziała na wezwanie o pomoc i rozpoczęła operację wojskową.

Podczas wojny domowej w Syrii armia syryjska zabiła już ponad 60 000 ludziStyczeń 2013 a liczba ofiar osiągnęła ponad 110 000 w 31 sierpnia 2013, z 2 milionami uchodźców i ponad 4 milionami przesiedleńców. Nowa ocena wkwiecień 2014zginęło ponad 150 000 osób. Umowa o zawieszeniu broni z29 grudnia 2016 rzostała zawarta z Rosją , Turcją , Iranem , reżimem syryjskim i syryjską koalicją opozycyjną. W sumie liczbę ofiar (cywili i żołnierzy) szacuje się na ponad 300 000 na koniec 2016 r . Zniszczone zostały miasta ( Aleppo ) i zabytki ( Palmyra ).

Państwo Islamskie , organizacja terrorystyczna znana również jako Daesh, rozrasta się i podbija terytoria Iraku i Syrii w 2015 roku, pomimo interwencji koalicji 22 krajów. Odpowiada za zbrodnie wojenne, zbrodnie przeciwko ludzkości, czystki etniczne i ludobójstwo; ale także zniszczenie dziedzictwa.

W Egipcie i Tunezji w pierwszych wolnych wyborach zaszczytne miejsce zajęły partie islamistyczne, Bractwo Muzułmańskie w Egipcie Ennahdha w Tunezji. W tym ostatnim kraju nowy prezydent Moncef Marzouki jest jednak świecki. W Egipcie siłę Bractwa Muzułmańskiego równoważy siła armii, która decyduje o rozwiązaniu parlamentu tuż przed wyborami prezydenckimi. W obu krajach salafici wywierają wielką presję na ulicach iw debatach.

Wojna domowa w Jemenie, która rozpoczyna się w 2014 roku, następuje po rewolucji jemeńskiej . Konflikt w Jemenie nabrał charakteru międzynarodowego w rmarzec 2015z interwencją wielu krajów muzułmańskich na czele z Arabią Saudyjską . Ponad 8000 osób zmarło (stan na16 czerwca 2017 r), a kolejne miliony musiały opuścić swoje domy od czasu operacji 15 marca 2015 rtej koalicji wojskowej.

Kryzys na Ukrainie

Na Ukrainie po proeuropejskich demonstracjach pod koniec 2013 roku ( Euromajdan ) dochodzi do prorosyjskiego powstania, które doprowadziło do międzynarodowego kryzysu dyplomatycznego na Krymie. Kryzys zamienia się w wojnę w Donbasie , w której od początku kryzysu odnotowano ponad 6000 zabitych, głównie cywilówkwiecień 2015. Mińsk Protokół podpisany w dniu5 września 2014nie udało się zatrzymać walki. Jeden rok po zawarciu Mińsk 2 umów ,11 lutego 2015zawieszenie broni pozostaje bardzo kruche, z licznymi starciami.

W 2019 roku były komik Wołodymyr Zełenski wygrał wybory prezydenckie zdobywając 73% głosów.

Wojna w Afganistanie

Trwa wojna afgańska , zapoczątkowana przez Stany Zjednoczone w 2001 roku. Od 2015 roku NATO zakończyło swoje zaangażowanie. W 2016 r. Personel wojskowy na ziemi był utrzymywany na poziomie 10 000 ludzi.

Stosunki międzynarodowe i konflikty

Konflikt izraelsko-palestyński trwa, z dwóch głównych starć w latach 2012 i 2014. ONZ mówi o „zbrodnie wojenne” ze strony Izraela i Hamasu. W sumie tylko latem 2014 roku zginęło 2251 Palestyńczyków, w tym 1462 cywilów i 551 dzieci . Po stronie izraelskiej życie straciło 67 żołnierzy i 6 cywilów . W 2018 r. Dziesiątki palestyńskich demonstrantów zginęło podczas „marszu powrotnego”, w tym m.in.14 maja 2018 r, data otwarcia ambasady amerykańskiej przeniesionej do Jerozolimy.

Stany Zjednoczone zbliża się do Kuby z 2014 roku, po ponad 50 latach zimnej wojny. Poprawiają stosunki z Iranem od 2013 roku, czego punktem kulminacyjnym jest międzynarodowe porozumienie w sprawie programu nuklearnego Iranu w dniu24 listopada 2013. Po wyborach Donalda Trumpa ten ostatni wycofuje Stany Zjednoczone z porozumienia i ustanawia blokadę Iranu. Napięcie jest bardzo silne iw 2019 roku Iran przechwytuje amerykańską łódź, wywołując kryzys dyplomatyczny.

W 2016 r. Trwają negocjacje w sprawie porozumienia pokojowego w Kolumbii (konflikt z FARC ).

Kryzysy i zamachy stanu

Wybory prezydenckie w Wybrzeżu Kości Słoniowej w 2010 roku ( Wybrzeże Kości Słoniowej ) doprowadziły do ​​konfliktu między ustępującym prezydentem Laurentem Gbagbo a uznanym na arenie międzynarodowej zwycięzcą Alassane Ouattara  ; każdy pretenduje do prezydentury. Laurent Gbagbo został w końcu aresztowany11 kwietnia 2011.

Belgijski kryzys polityczny kontynuowane na początku dekady; kraj będzie bez rządukwiecień 2010 aż do październik 2011.

2013-2014 Kryzys polityczny w Tajlandii doprowadziły do zamachu na22 maja 2014.

W Wenezueli spadek cen ropy w 2015 roku spowodował kryzys gospodarczy, który doprowadził do kryzysu związanego z masowymi migracjami Wenezuelczyków do Kolumbii oraz wewnętrznego kryzysu politycznego. W 2015 r. Opozycja wobec rządu uzyskała większość w parlamencie i głosowała za odwołaniem prezydenta Nicolása Maduro  ; Sąd Najwyższy w 2017 roku odbiera parlamentowi wszelkie uprawnienia. Chavistowscy władcy i parlamentarzyści, którzy chcą ich usunąć, oskarżają się nawzajem o zamach stanu, a sytuacja pogarsza się w 2019 roku po spornej reelekcji Maduro. Gwałtowność demonstracji i ich represje przez policję, a następnie wojsko, spowodowały śmierć ponad 120 osób.

Kryzys rozprzestrzenił się w Ameryce Południowej pod koniec 2019 roku z powodu wzrostu skrajnego ubóstwa, korupcji ... Miały miejsce ważne wydarzenia:

  • W Ekwadorze , zamieszki, wywołane przez gwałtowny wzrost cen paliw, ale także reformy silnie wpływających urzędników, ołów ogłosić stan wyjątkowy w3 października.
  • W Peru rozwiązano Kongres w dniu30 września, związany z niezdolnością do rządzenia, doprowadził do demonstracji.
  • W Boliwii protesty mają podwójne źródło: bezczynność rządu w obliczu pożarów w Amazonii, ale także fakt, że obecny prezydent Evo Morales sprawuje władzę od 2006 roku.
  • W Kolumbii ruch domaga się przyzwoitej edukacji.
  • W Argentynie mobilizacja była spowodowana głodem.
  • W Chile pod koniec 2019 roku brutalnie stłumiono masowe demonstracje przeciwko wzrostowi cen usług publicznych i nierównościom społecznym, które doprowadziły do ​​ogłoszenia stanu wyjątkowego.

Terroryzm

Osama bin Laden został zabity2 maja 2011 przez amerykańskiego komandosa.

Ataki terrorystyczne pozostają znaczące, podobnie jak w poprzedniej dekadzie na poziomie międzynarodowym, z atakami w Iraku (czasem z setkami ofiar śmiertelnych), Pakistanie , Maroku, Afganistanie , Egipcie , Jemenie , Turcji , Moskwie ( Rosja )…31 października 2015 r, atak Państwa Islamskiego na rosyjski samolot zabija w Egipcie 224 pasażerów. Chiny stoją w obliczu bezprecedensowych ataków terrorystycznych inspirowanych dżihadystami.

W 2014 roku, podczas powstania islamistycznego w Nigerii , porwano około 200 licealistów ( Boko Haram ), co wywołało międzynarodowe oburzenie i mobilizację wielu kobiet. Początekstyczeń 2015Według Amnesty International , Boko Haram zmasakrowało od 150 do ponad 2000 osób w Baga i okolicznych wioskach ( 16 zniszczonych wiosek ) we wschodniej Nigerii .

Kilka ataków w Pakistanie pochłania wiele ofiar, zwłaszcza dzieci. W 2014 roku, podczas masakry w szkole wojskowej Peszawaru , 141 osób zostało zabitych, w tym 132 dzieci . W 2016 roku w ataku z 27 marca 2016 roku w Lahore zginęły 72 osoby, w tym 29 dzieci, a prawie 340 zostało rannych.

We Francji ataki ze stycznia i listopada 2015 r. , W tym atak na gazetę Charlie Hebdo , miały poważne konsekwencje. Te ataki z dnia 22 marca 2016 roku w Brukseli, zabijając 35 osób i raniąc 340 zostały zorganizowane przez tego samego islamistycznej komórki terrorystycznej jak francuski atakami 2015 (Daesh). W Europie dwa inne ataki miały miejsce w Nicei i Berlinie w 2016 roku.

W Stanach Zjednoczonych ma miejsce kilka ataków na tle rasistowskim lub homofobicznym . 12 czerwca 2016 w Orlando strzelanie w lewo 49 zabitych i 53 rannych w ataku broń w klubie gejowskim w Orlando , na Florydzie (deklarowanym przez ISIS ). W Wielkiej Brytanii wiosną 2017 r. Nastąpiła również fala ataków.

Plik 15 marca 2019 roku, ataki Christchurch na dwa meczety w Nowej Zelandii pozostawiły 50 zabitych i 50 rannych. Plik21 kwietnia 2019 rw odwecie za atak na muzułmanów w Christchurch, w wyniku fali ataków na kościoły i hotele na Sri Lance zginęło ponad 250 osób .

Globalne demonstracje i ruchy

Na początku dekady na całym świecie odbywały się liczne pokojowe demonstracje i akcje mobilizacyjne. Przyjmują różne formy i często opierają się na nowych technologiach (Internet, telefony komórkowe):

  • Ruch Indignados zaczyna się w Hiszpanii wMaj 2011, i została założona w Europie (Francja, Grecja…), a następnie zglobalizowana: w Nowym Jorku Occupy Wall Street potępia ekscesy kapitalizmu; w Quebecu demonstranci sprzeciwiają się reformie opłat za wstęp na uniwersytet Jean Charest i sprzeciwiają się działaniom policji; ruchy odbywają się również w Izraelu, w Rio de Janeiro, w Kuwejcie… We Francji również pojawia się ruch Night Standing , a następnie żółte kamizelki zlistopad 2018.
  • Te telegramy amerykańskich objawień dyplomacji przez WikiLeaks , stowarzyszenie non-profit, zawstydzić wiele państw w latach 2010-2011. Panama Papers szczegóły informacje o ponad 214,000 zagranicznych firm , z których niektóre mogą być stosowane do firmy Shell uchylania się od opodatkowania  ; ten międzynarodowy skandal ma również ważne konsekwencje.
  • Ruch Metoo (Stany Zjednoczone) / #BalanceTonPorc (Francja) / #MoiAussi (francuskojęzyczna Kanada) potępia napaść na tle seksualnym i molestowanie , zwłaszcza w środowisku zawodowym, w następstwie tego rodzaju oskarżeń skierowanych przeciwko producentowi, Amerykaninowi Harveyowi Weinsteinowi . Wiele osobistości z kina, polityki itp. są ładowane.
  • Stowarzyszenie aktywistów Avaaz.org deklaruje, że w kwietniu 2012 roku miało ponad 14 milionów członków w 194 krajach, z czego ponad 17,5 miliona wStyczeń 2013 i prawie 32 miliony w 1 st styczeń 2014. Platforma change.org ma obecnie ponad 55 milionów użytkowników.

Wybory

Rok 2012 to przełomowy rok z wyborami prezydenckimi w Rosji (reelekcja prezydenta Putina ) oraz w Stanach Zjednoczonych (reelekcja Baracka Obamy ). We Francji Nicolas Sarkozy zostaje pokonany przez François Hollande'a . Po raz pierwszy Francuska Partia Socjalistyczna stoi na czele większości instytucji w kraju: Prezydencji, Senatu, Zgromadzenia, regionów, departamentów i dużych miast ...4 września 2012, po raz pierwszy w Quebecu na czele rządu stoi kobieta. To jest Pauline Marois , pierwsza kobieta premier Quebecu .

Angela Merkel została ponownie wybrana na 3- krotną kadencję Kanclerz Niemiec w 2013 roku, a reprezentuje w 2017 roku.

Wybory odbędą się w 2014 roku w Indiach , Indonezji i Brazylii . Pod koniec indyjskich wyborów parlamentarnych w 2014 r. Narendra Modi uzyskuje większość w parlamencie. Plik8 listopada 2015, Birma została zorganizowana pierwszych wolnych wyborów w ciągu 25 lat. Partia Aung San Suu Kyi zdobyła 80% mandatów.

Po kryzysie gospodarczym i migracyjnym w Europie postępują skrajności: nacjonalistyczne skrajnie prawicowe partie z jednej strony ( Grecja , Węgry , Dania , Francja , Niemcy , Włochy , Wielka Brytania ), a ruchy z Radykalnej Lewicy z drugiej (Grecja, Hiszpania , Francja, Wielka Brytania, Włochy).

Rok 2016 znaki głównym geopolitycznym punktem zwrotnym nacjonalistycznej wycofania z głosowaniem na rzecz Brexit w Zjednoczonym Królestwie , a Donald Trump wybrany 45 th prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki . Ten proponuje program odwrotny do swojego poprzednika (koniec Obamacare ), intensyfikuje walkę z Państwem Islamskim i walkę z nielegalną imigracją, powołuje ultrakonserwatywnych i sceptyków klimatycznych doradców i zapowiada wczerwiec 2017 koniec porozumienia klimatycznego z Paryża.

Wybory prezydenckie we Francji w 2017 roku naznaczone są szeregiem bezprecedensowych wydarzeń, które skłoniły większość redaktorów i polityków do określenia ich jako najbardziej burzliwego i otwartego ze wszystkich. Jest to również pierwsza sytuacja, która ma miejsce w stanie wyjątkowym. Biorąc pod uwagę faworyta w ankiecie od dwóch lat, były premier Alain Juppé zostaje w dużej mierze pokonany przez innego byłego szefa rządu, François Fillon , który w ciągu dwóch tygodni przechodzi ze statusu „czwartego człowieka” w sondażach do zwycięzcy wybory z programem, który uważa się za przełamujący 30 lat francuskiej nieufności wobec liberalnego reformizmu. Były prezydent Nicolas Sarkozy , ogłaszany od miesięcy jako jedyny pretendent do Alaina Juppé i który przygotowywał się do powrotu od 2014 roku, przegrał w pierwszej turze wyborów. O ile wybory od czterech lat uważane są za „niewolę” prawicy kierowanej przez Fillona, ​​tak zwany skandal penelopegate pod koniec stycznia spowodował gwałtowny spadek zamiarów wyborczych kandydata Les Républicains . Plik6 grudnia 2016 r, François Hollande rezygnuje stojąc na własnej reelekcji, pierwszy w ramach V Republiki . Po lewej stronie ruch La France Insoumise kierowany przez Jean-Luca Mélenchona doświadczył bardzo silnego wzrostu w ostatnich tygodniach kampanii, co doprowadziło jego kandydata do bezprecedensowego dla radykalnej lewicy wyniku 19,58%. Benoît Hamon , jeszcze niespodziewany zwycięzca Partii Socjalistycznej, który zwyciężył w walce z dotychczasowym premierem Manuelem Vallsem , uzyskał najgorszy wynik w historii swojego obozu, zdobywając 6,36% głosów, od czterech do pięciu razy mniej niż François Hollande w 2012 roku. Francois Fillon z 20,01% głosów oddanych, w stanie uzyskać dostęp do 2 do  kolei, pierwszy w historii republikańskiej prawicy w V th  Rzeczypospolitej. 39- letni Emmanuel Macron , który nigdy jeszcze nie piastował mandatu elekcyjnego, staje na czele swojego ruchu En Marche! (utworzył6 kwietnia 2016 r) córka Jean-Marie Le Pena, Marine Le Pen , kandydatka z ramienia Frontu Narodowego, który osiąga najlepszy wynik w swojej historii i osiąga znaczące wyniki poza zwykłymi terenami wyborczymi. Po raz pierwszy, ani głównego nurtu polityki francuskiej w ramach V th  występuje w 2 do  kolei i czterech kandydatów bardzo przeciwny programy i wysoce zróżnicowane elektoraty każdej dostać się między 7 a 8,6 mln głosów. Plik7 maja 2017 rEmmanuel Macron został wybrany 25 th Prezydenta Republiki Francuskiej ( 8 th Prezesa V th  Rzeczypospolitej) z 66,1% głosów wobec 33,9% dla Marine Le Pen. W ten sposób zostaje najmłodszym prezydentem Republiki Francuskiej, wyprzedzając Ludwika Napoleona Bonaparte (40 lat w 1848 r .). Po kolejnych sukcesach Brexitu, a następnie Donalda Trumpa, ostateczny wynik wyborów prezydenckich we Francji jest postrzegany jako powstrzymanie wzrostu populizmu w zachodnich demokracjach. Emmanuel Macron zastępuje François Hollande'a na stanowisku prezydenta Republiki Francuskiej 14 maja 2017 r .

Wybory prezydenckie w Brazylii w 2018 r. Są częścią wzrostu narodowego populizmu, wraz z dojściem do władzy skrajnie prawicowego kandydata Jaira Bolsonaro .

W 2019 roku  :

  • Prezydent Bouteflika rezygnuje z piątej kadencji w Algierii po bezprecedensowych demonstracjach.
  • W Indonezji, aby zaoszczędzić pieniądze, odbywają się jednocześnie wybory prezydenckie, regionalne i parlamentarne. Co najmniej 296 pracowników liczących zmarło z wycieńczenia.

Monarchie i imperia

W 2013 roku miały miejsce trzy abdykacje, a także wyrzeczenie papieża Benedykta XVI w dniu 28 lutego . Po konklawe wybrany zostaje papież Franciszek . Po 33 latach panowania, królowa Holandii Beatrix abdykuje na rzecz swojego syna Willem-Alexander , który jest osadzony na tronie30 kwietnia. Plik25 czerwca, emir Kataru Hamad ben Khalifa Al Thani abdykuje. Następuje po nim jego syn Tamim ben Hamad . Wreszcie król Belgii Albert II abdykuje21 lipca, święto narodowe. Nowy król, Philippe , został zaprzysiężony tego samego dnia w napiętym kontekście politycznym.

W czerwiec 2014, król Hiszpanii Juan Carlos abdykuje na rzecz swojego syna Felipe VI .

Plik 23 stycznia 2015Umiera król Arabii Saudyjskiej Abdullah ; jego przyrodni brat Salman ( Salmane ben Abdelaziz Al Saoud ) zastępuje go.

Plik 13 października 2016 r, król Tajlandii Rama IX umiera po 70 latach panowania; jego syn udało mu pod nazwą Rama X .

W 2019 roku Japonia zmienia erę i cesarza. Akihito abdykuje i ustępuje miejsca swojemu najstarszemu synowi, Naruhito .

Gospodarka lat 2010

Rok 2010 rozpoczął się poważnymi trudnościami gospodarczymi na poziomie globalnym, będącymi kontynuacją kryzysu gospodarczego z lat 2008-2010 . Bezrobocie jest wysokie na całym świecie w 2010 r., Zwłaszcza wśród młodych ludzi. Kryzys dotyka szczególnie kilka krajów: Węgry , Polska , Ukraina , Argentyna i Jamajka . W maju 2010 r. Grecki kryzys zadłużeniowy groził rozprzestrzenieniem się na całą strefę euro . W Grecji przegłosowano bezprecedensowy plan oszczędnościowy . Duże cięcia budżetowe planowane są na całym świecie: w Wielkiej Brytanii , Irlandii , Brazylii , Łotwie , Włoszech , na Węgrzech , w Hiszpanii , Portugalii … Obejmują one wiele dziedzin, w tym kulturę europejską i szkolnictwo wyższe, z kilkoma wyjątkami.

Globalizacji rośnie wraz z upowszechnieniem narzędzi cyfrowych . Lobbing jest bardzo ważne. Firmy w Dolinie Krzemowej zyskują na sile. Skumulowane przychody Google , Amazon , Facebook i Apple w 2014 roku wyniosły 316 miliardów dolarów. Facebook miał 1,4 miliarda użytkowników w 2015 roku (więcej niż liczba osób w Chinach w tym czasie) i 2 miliardy w 2017 roku.

Wzrost spada w Chinach i Indiach (z 9,5% w 2011 r. Do 4,8% w 2013 r.). Produkt krajowy brutto (PKB) Indii po raz pierwszy przewyższył produkt Francji w 2017 roku.

Cena ropy jest gwałtowny, tracąc 70% swojej wartości w ciągu 18 miesięcy, w związku ze wzrostem produkcji w Stanach Zjednoczonych i dostaw z Arabii Saudyjskiej, która już nie chce tracić udział w rynku. Pod koniec 2015 roku cena baryłki spadła poniżej 40 dolarów, a na początku 2016 roku spadła poniżej progu 30 dolarów, po czym ponownie wzrosła.

Ewolucja społeczeństwa

Światowa populacja przekroczyła 7 miliardów ludzi na początku dekady, prawdopodobnie między 2011 a 2014 r. Odsetek osób starszych nadal rośnie: w 2017 r. Co ósma osoba ma 60 lat lub więcej, podczas gdy był to mniej niż jeden na rok. 10 w XX wieku.

Ewolucja praw człowieka

W wielu krajach prawa człowieka wzrosły na początku dekady, chociaż niektóre kraje pozostały obszarami bezprawia.

Wolności

Uzbekistan jest wyróżniony w 2010 roku do pracy przymusowej dzieci na polach bawełny, rybacy Tajlandia do niewoli cudzoziemców i Kataru dla współczesnego zniewolenia migrujących pracowników na budowach kontrowersyjnego puchar świata piłki nożnej 2022 (sytuacja, że doprowadzi do śmierci kilkuset z nich). Warunki pracy są również potępiane w Chinach (np. W fabrykach firmy Foxconn , światowego producenta sprzętu komputerowego) oraz w Bangladeszu, gdzie po zawaleniu się fabryki odzieży zginęło ponad 1000 osób.

Francja przyjmuje małżeństwa homoseksualne w 2013 roku Po gorącej dyskusji. W Irlandii w 2015 r. Ludność głosowała w referendum w sprawie małżeństwa dla wszystkich. W Stanach Zjednoczonych to Sąd Najwyższy w tym samym roku legalizuje małżeństwa osób tej samej płci w całym kraju. Małżeństwa osób tej samej płci stają się legalne również w innych krajach, takich jak Kolumbia (2016) i Niemcy (2017).

W krajach rozwiniętych debatuje się nad reformami wolnego handlu ( TAFTA  : Transatlantycka umowa o wolnym handlu  ; CETA  : kompleksowa umowa gospodarczo-handlowa ) i zwiększonym nadzorze (co rządy uzasadniają walką z terroryzmem ).

Prawa dziewczyny i kobiety

Szacuje się, że w 2016 r. Co najmniej 200 mln dziewcząt i kobiet żyjących w tym dniu zostało poddanych okaleczeniu narządów płciowych, takim jak FGC, w 30 krajach, w których dominuje muzułmański charakter.

W 2019 roku w kilku stanach USA (Missouri, Alabama, Georgia) wprowadzono restrykcyjne przepisy dotyczące aborcji .

Prawa do edukacji

W 2014 roku 15% światowej populacji było analfabetami  ; 14% nie miało dostępu do edukacji. W Indiach szkoła staje się obowiązkowa w kwietniu 2010 r. , Ale z trudnym podaniem, wiedząc, że według źródeł w tym kraju pracuje od 12,6 mln do 80 mln dzieci.

Starzejąca się populacja i przedwczesne zgony

W krajach rozwiniętych postępuje starzenie się społeczeństwa, wraz z pojawieniem się pokolenia wyżu demograficznego w wieku emerytalnym . Globalne prognozy demograficzne wskazują na spowolnienie wzrostu populacji, zwłaszcza w Europie i Japonii .

Jednak oczekiwana długość życia w dobrym zdrowiu niewiele się poprawiła. Śmiertelność rośnie w kilku krajach. W 2015 r. Na całym świecie doszło do 56,4 mln zgonów. Używanie narkotyków , palenie tytoniu i spożywanie alkoholu zwiększają ryzyko przedwczesnej śmierci. Palenie jest odpowiedzialne za 10% zgonów w 2012 roku (6 milionów zgonów), a spożycie alkoholu 2,5 miliona zgonów na całym świecie.

Wiele przyczyn (genetyczne, środowiskowe, antropogeniczne ...)
  • Choroba niedokrwienna serca i udar są głównymi przyczynami zgonów na całym świecie, odpowiedzialnymi za łącznie 15 milionów zgonów w 2015 roku.
  • Według WHO zanieczyszczenie powietrza byłoby odpowiedzialne za 7 milionów przedwczesnych zgonów na całym świecie w 2012 roku. Najbardziej dotknięte są regiony Azji i Pacyfiku.
  • Te nowotwory są przyczyną ponad 8 milionów zgonów rocznie. Liczba zgonów związanych z rakiem gwałtownie wzrosła wśród kobiet w ciągu dekady.
  • W 2015 roku nadwaga lub otyłość dotknęły 2,2 miliarda ludzi, czyli 30% światowej populacji. Nadwaga jest odpowiedzialna za znaczny wzrost chorób układu krążenia , cukrzycy i niektórych nowotworów powodujących zwiększoną śmiertelność . Cukrzyca zabiła 1,6 miliona ludzi w 2015 roku, w porównaniu z mniej niż milionem w 2000 roku.
  • Zgony z powodu demencji wzrosły ponad dwukrotnie w latach 2000-2015, co czyni ją siódmą główną przyczyną zgonów na świecie w 2015 roku.
  • Zgony związane z niedoborami żywieniowymi dotyczą głównie krajów o niskich dochodach.
Choroby i epidemie
  • Gruźlicy spowodowały śmierć 1,4 mln osób w 2015 r.
  • HIV / AIDS spowodował 1,1 mln zgonów w 2015 roku wobec 1,5 mln w 2000 roku.
  • W 2012 roku na malarię zmarło od 473 000 do 789 000 osób . Zdecydowana większość ofiar to dzieci poniżej 5 roku życia. Wydaje się, że śmiertelność spada od końca 2000 roku i szacuje się ją na 1,2 miliona osób w 2010 roku.
  • Na świecie nadal występuje od 40 do 60 milionów przypadków krztuśca , które powodują około 300 000 zgonów rocznie, z których większość ma miejsce w krajach rozwijających się. Jednak liczby te są bardzo zaniżone, ponieważ nie wszystkie kraje wprowadziły nadzór. W krajach rozwiniętych nastąpiła zmiana w przenoszeniu choroby, wcześniej między dziećmi, a teraz z dorosłych na dzieci, a także ponowne pojawienie się choroby (epidemie w 2010 roku).
  • Ebola epidemia zabija ponad 10,000 w Afryce. Rozpoczął wGrudzień 2013kontynuowano w 2015 roku.
  • Epidemia gorączki Zíka w Ameryce infekuje ponad 1,5 miliona Brazylijczyków w latach 2015 i na początku 2016 roku i rozprzestrzenia się do Ameryki.
  • Szacuje się, że każdego roku występuje od 1,3 do 4 milionów przypadków cholery i od 21 000 do 143 000 zgonów z powodu tej choroby na całym świecie. Obecna epidemia cholery dotknęła Somalię w 2017 r. (738 osób zmarło od stycznia doczerwiec 2017) i Jemen (prawie 1000 zabitych w połowie 2017 r.), gdzie ludność również cierpi z powodu głodu.
Przyczyny antropogeniczne i przypadkowe
  • W 2015 r. Zginęło 5 milionów osób, z czego ponad jedna czwarta (27%) była spowodowana wypadkami drogowymi . W 2015 r. W wypadkach drogowych zginęło 1,3 mln osób, czyli około trzech czwartych mężczyzn (76%). Inne urazy są związane z wypadkami domowymi (upadkami), samobójstwami (ponad 800 000 rocznie według raportu WHO z 2012 roku), klęskami żywiołowymi (patrz dedykowany paragraf), wojnami, zabójstwami i przemocą, w tym egzekucjami. ...
  • Rośnie handel sfałszowanymi lekami . Dotyczy to głównie krajów rozwijających się. Podejrzewa się na przykład, że sfałszowany lek przeciwmalaryczny spowodował śmierć ponad 122 000 dzieci w Afryce w 2013 roku.

Masowe migracje

Wojny, konflikty, a także zmiany klimatyczne prowadzą do wzrostu migracji ludności. Według Amnesty International w 2014 roku 57 milionów ludzi opuściło swoje zwykłe miejsce zamieszkania.

Konflikty w Syrii spowodowały przesiedlenie 11,7 mln Syryjczyków, w tym około 8 mln osób wewnętrznie przesiedlonych, powodując kryzys migracyjny w Turcji (około dwóch milionów uchodźców), Libanie (około miliona uchodźców) oraz w Europie .

Nielegalnej imigracji powoduje śmierć tysięcy ludzi w Morzu Śródziemnym . Według Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji na Morzu Śródziemnym w 2014 r. Zmarło co najmniej 3072 migrantów. Ponieważ umowa zawarta wluty 2017między Libią a Włochami, powierzając libijskim władzom zadanie przechwytywania migrantów na jej wodach terytorialnych, praca organizacji pozarządowych interweniujących na Morzu Śródziemnym za pomocą łodzi ratunkowych stała się niezwykle trudna. Ponadto libijska straż przybrzeżna przeprowadza interwencje, które nie przestrzegają praw człowieka i prowadzą do śmierci osób wymagających ich pomocy.

Drugą najbardziej reprezentowaną narodowością wśród uchodźców jest Kolumbijczyk z 6,4 mln osób. Są to głównie przesiedleńcy wewnętrzni.

Irakijczycy są trzecią najbardziej dotkniętą narodowością, z 4,1 mln uchodźców. Nieco ponad jedna trzecia (1,5 miliona osób) jest przesiedlona wewnętrznie.

Bliski i Środkowy Wschód skupia jedną trzecią uchodźców, a dziewięciu na dziesięciu uchodźców znajduje się w krajach uważanych za mniej rozwinięte gospodarczo: Syrii, Kolumbii, Iraku, Demokratycznej Republice Konga (3 miliony), Pakistanie (2,8 miliona) , Sudan (2,4 miliona) ...

Ponad 2 miliony Wenezuelczyków opuściło swój kraj od czasu pojawienia się Chavismo. Exodus przyspieszył w 2010 roku.

Style życia

W 2015 r. 10% światowej populacji żyło w skrajnym ubóstwie (żyło za mniej niż 1,90 dolara dziennie).

Turystyka nadal rośnie na całym świecie, z czego ponad miliard turystów rocznie. W szczególności przybywa chińskich turystów. Podczas gdy 107 milionów Chińczyków wyjechało za granicę w 2014 r., Chińczycy zdecydowanie preferują krajowe połączenia.

Środowisko

Bioróżnorodność

W 2016 r. Badanie przeprowadzone przez WWF (World Wide Fund for Nature) wskazuje, że ponad połowa kręgowców zniknęła w ciągu 40 lat , od 1970 do 2012 r. Najbardziej dotknięte są środowiska słodkowodne, z załamaniem o 81% w tym okresie. gatunków lądowych (- 38%) i morskich (- 36%). Trend utrzymywał się co najmniej w pierwszej połowie dekady ze względu na presję na siedliska przyrodnicze ( sztuczność , wylesianie , zanieczyszczenie , zmiany klimatyczne , klęski żywiołowe) oraz nadmierne pozyskiwanie w środowisku ( kłusownictwo , łowiectwo , rybołówstwo ).

Biomasa stawonogów spadłaby o 67% w ciągu dekady 2010 roku.

W 2016 r. 24 kraje utworzyły największy na świecie rezerwat morski na Antarktydzie (1,5  mln km 2 ) w zimnych wodach Oceanu Południowego  : Morze Rossa .

Pogoda

Zmiany klimatyczne w ciągu dekady

Rok 2015 upłynął pod znakiem potężnego wydarzenia El Niño . Stężenia gazów cieplarnianych w atmosferze osiągnęły nowe szczyty: wiosną borealną 2015 r. Po raz pierwszy zawartość CO 2 w atmosferzeprzekroczył granicę 400 części na milion w średniej światowej. 2010, 2013, a zwłaszcza 2014, 2015, 2016 i 2017 to jedne z dziesięciu najgorętszych lat w historii (lata 2014-2017 to 4 najgorętsze - sukcesywnie bijące rekordy -). Pod koniec lipca 2019 r. W Europie nastąpiła fala upałów o niespotykanej dotąd skali  : tzw25 lipca 2019 r to najgorętszy dzień w historii w kilku krajach europejskich, w którym pobito wiele rekordów temperatury.

Wdrożone polityki klimatyczne

Na poziomie środowiskowym rok 2012 to koniec pierwszego okresu obowiązywania protokołu z Kioto (redukcja emisji gazów cieplarnianych w wyniku działalności człowieka). Przedłużenie tego traktatu zostało odnotowane na konferencji w Doha , ale Japonia, Rosja i Kanada odmawiają kontynuowania wysiłków w ramach, które nie dotyczą Chin i Stanów Zjednoczonych. W związku z tym wysiłki są nadal bardzo niewystarczające, a wzrost emisji gazów cieplarnianych utrzymuje się na początku dekady. Rok 2015 jest centralnym rokiem w kwestii wysiłków na rzecz walki ze zmianami klimatycznymi, a COP 21 , światowa konferencja, której zwieńczeniem jest Porozumienie paryskie w sprawie klimatu , międzynarodowe porozumienie w sprawie klimatu mające zastosowanie do wszystkich krajów i zatwierdzone przez wszyscy uczestnicy. W tym kontekście24 czerwca 2015 rsprawiedliwość nakazała holenderskiemu państwu redukcję emisji gazów cieplarnianych w tym kraju o co najmniej 25% do 2020 r. w porównaniu z 1990 r.

Papież Franciszek opublikował w 2015 r., Sześć miesięcy przed COP 21, encyklikę dotyczącą środowiska „  Laudato si '  ”.

Porozumienie klimatyczne z Paryża wchodzi w życie 4 listopada 2016 r, ale Donald Trump ogłosił wycofanie się Stanów Zjednoczonych w czerwiec 2017i podał ją na piśmie w sierpniu w ONZ. Proces odstąpienia można rozpocząć dopiero po upływie trzech lat od dnia wejścia w życie umowy, czyli nie wcześniejlistopad 2019.

Energie i zasoby

Na odnawialne źródła energii rosną stosunkowo. Na koniec 2015 r. 23% światowej produkcji energii elektrycznej pochodzi z odnawialnych źródeł energii.

W 2012 roku Indie stanęły w obliczu największego w historii blackouta , który dotknął prawie 670 milionów ludzi. Produkcja energii elektrycznej (głównie oparta na wydobyciu węgla) nie nadąża za gwałtownym rozwojem kraju, który cierpi z powodu niedostatecznej infrastruktury.

Prognozy przewidują niedobory zasobów, zwłaszcza metali rzadkich. Jednocześnie zużycie tych elementów pozostaje nieokiełznane, a wyodrębnia się planowane starzenie się wielu urządzeń ( Microsoft , Apple , Samsung ...).

Po raz pierwszy od ponad 100 lat pokrywa lodowa Grenlandii topi się w ponad 97% latem 2012 r. To zjawisko sezonowe nigdy nie występowało tak szybko. Jednak ten dotychczas niedostępny teren jest przedmiotem wielu projektów górniczych i energetycznych.

Wpływ działalności człowieka

Skażenie

Zużycie towarów idzie w parze z niezwykle znaczącym globalnym zanieczyszczeniem gleby, powietrza i wody.

  • Ludność świata zużywa co roku 80 miliardów nowych ubrań i jest noszona średnio przez 35 dni. To gigantyczna produkcja odpadów, a przemysł tekstylny jest drugim sektorem zanieczyszczającym wodę na świecie.
  • Odpady żywności jest problemem globalnym zwiększenia ilości odpadów i odpadów nie tylko rolnictwa, ale także inne środki potrzebne do produkcji.
  • Rolnictwo ekologiczne obejmuje tylko 1% użytecznych gruntów rolnych na świecie. Stosowanie GMO i pestycydów jest powszechne.
  • Każdego roku na całym świecie sprzedaje się 70 milionów nowych samochodów, a mniej więcej tyle samo jest złomowanych każdego roku. Ponadto istnieją inne pojazdy (ciężarówki, łodzie, samoloty itp.). Wraz ze skandalem Dieselgate spada liczba samochodów z silnikiem Diesla, ale rośnie udział SUV-ów (pojazdów bardziej zanieczyszczających niż poprzednie samochody benzynowe lub LPG).

Sztuczna gleba

Rośnie artificialization terytoriów, w połączeniu z erozją gleby i pustynnienia, prowadzi do utraty gruntów rolnych i masowe wylesianie na podbój nowych terenów uprawnych. Prowadzi do hydroizolacji gruntu, co zwiększa ryzyko powodzi.

  • Każdego roku na całym świecie budowanych jest prawie 695 000 kilometrów nowych dróg.

Nauka i technologia

Naukowcy postępują

Biologia i medycyna

Sekwencjonowanie DNA z neandertalczyka jest i wyjaśnia założenia wypełnienia oraz krzyżowanie z Homo sapiens . Rzeczywiście, część genu byłaby wspólna dla obu gatunków, co poznałoby na Bliskim Wschodzie 80 000 lat temu. Wydaje się również, że 8% ludzkiego genomu pochodzi z retrowirusów .

Poprawia się także wiedza o wirusach: rozwija się metagenomika (badanie genomów wszystkich mikroorganizmów obecnych w danym czasie w danym środowisku), która ujawnia dużą różnorodność genetyczną wirusów . Badana jest również ewolucja wirusów w geologicznej skali czasu.

Badania przeciwko AIDS postępują, podobnie jak badania przeciwko eboli .

Fizyczny

Ogłoszono odkrycie bozonu Higgsa4 lipca 2012przez CERN . Współpraca pomiędzy LIGO - Virgo , prowadzi do bezpośredniego wykrycia fal grawitacyjnych na14 września 2015 roraz łączenie się czarnych dziur, przewidywane przez teorię Alberta Einsteina w 1916 r., co stanowi dalsze potwierdzenie teorii względności .

Plik 5 sierpnia 2011, NASA informuje, że Reconnaissance Orbiter Mars podjęła fotografie potwierdzające istnienie w przeszłości wody na Marsie . Plik6 sierpnia 2012, robot Curiosity ląduje na Marsie i rozpoczyna misję „  Mars Science Laboratory  ”. Inne zdjęcia potwierdzają hipotezę wody na Marsie.

Nagrody naukowe

Matematyka Nagroda Abela
Odbiorca (y) Narodowość Rok Zacytować Odniesienie
John Torrence Tate Jr. 2010 Odgrywając kluczową rolę w kształtowaniu nowoczesnej formy wielu dziedzin matematyki,

w tym topologia, geometria algebraiczna i teoria liczb.

John milnor 2011 Za pionierskie odkrycia w topologii, geometrii i algebrze.
Endre Szemerédi 2012 Ze względu na swój fundamentalny wkład w matematykę dyskretną i informatykę teoretyczną,

oraz w uznaniu głębokiego i trwałego wpływu tego wkładu na teorię liczb addytywnych i teorię ergodyczną.

Pierre Deligne 2013 Za ważny wkład w geometrię algebraiczną i za ich transformujący wpływ na teorię liczb,

teoria reprezentacji i dziedziny pokrewne

Jakow Synaj 2014 Za jego fundamentalny wkład w układy dynamiczne, teorię ergodyczną i fizykę matematyczną
John Forbes Nash

Louis nirenberg

2015 Za uderzający i ważny wkład w teorię nieliniowych równań różniczkowych cząstkowych

i jej zastosowania w analizie geometrycznej.

Andrew Wiles 2016 Za jego zdumiewający dowód ostatniego twierdzenia Fermata za pomocą hipotezy modularności dla półstabilnych krzywych eliptycznych,

otwierając nową erę w teorii liczb.

Yves Meyer 2017 Ze względu na kluczową rolę w rozwoju matematycznej teorii fal.
Robert Langlands 2018 Za swój wizjonerski program łączący teorię reprezentacji z teorią liczb.
Karen Uhlenbeck 2019 Za pionierskie osiągnięcia w geometrycznych równaniach różniczkowych cząstkowych, teorii cechowania i układach całkowitoliczbowych,

oraz za fundamentalny wpływ jego pracy na analizę, geometrię i fizykę matematyczną.

Technologie

Rozwój zmotoryzowanych egzoszkieletów trwa , a także poszukiwanie bardziej wydajnych technologii energii odnawialnej .

Rośnie handel sfałszowanymi lekami .

Gottharda tunelu w Szwajcarii , najdłuższy tunel na świecie w 2016 roku, wchodzi na usługi11 grudnia.


Kultura

Sztuka współczesna

Na początku dekady w sztuce współczesnej dominowali „artyści biznesowi”, tacy jak Damien Hirst i Jeff Koons , których prace zostały sprzedane za dziesiątki milionów dolarów książętom Kataru lub bogatym ludziom z całego świata. działa to bardzo lukratywna inwestycja finansowa.

Niektóre wystawy cieszą się dużym powodzeniem. W 2012 roku Tim Burton wystawiał swoje prace plastyczne w MOMA (Nowy Jork), a następnie we francuskim cinematheque (Paryż), co zaowocowało dużą frekwencją.

Literatura

Nagrody Nobla w dziedzinie literatury został nagrodzony w 2010 roku na Hispano-peruwiański pisarz Mario Vargas Llosa za „Opis struktur władzy” , a następnie w 2011 roku do szwedzkiego poety Tomas Tranströmer „, ponieważ poprzez gęsty, przezroczystych obrazów, on daje nam nowy dostęp do rzeczywistości. Większość zbiorów poezji Tranströmera jest przesiąknięta oszczędnością, konkretnością i wyrazistymi metaforami. W swoich najnowszych kolekcjach. Tranströmer ma tendencję do przyjmowania jeszcze mniejszego formatu i jeszcze większego stopnia koncentracji ” . W 2012 roku otrzymał ją 57-letni wówczas Chińczyk Mo Yan , ponieważ według Akademii „łączy on z halucynacyjnym realizmem popularne opowieści, historię i współczesny świat. Mo Yan, łącząc wyobraźnię i rzeczywistość, perspektywę historyczną i społeczną, stworzył wszechświat, który swoją złożonością przypomina pisarzy takich jak William Faulkner i Gabriel García Márquez, jednocześnie zakorzeniony w starożytnej chińskiej literaturze i tradycji. .

Jedną z największych hitów dekady jest powieść 1Q84 przez Haruki Murakami , który sprzedaje 4 miliony egzemplarzy w Japonii, kraju piśmie, a ponad 400.000 egzemplarzy każdego tomu we Francji. Powieść opisuje japońskie społeczeństwo tamtych czasów, po czym następuje zmiana w fantastyce. Jest to także lustro powieści 1984 roku przez George'a Orwella , nie opisując okropności totalitarnego reżimu, lecz tyrania, że skrada się w każdych funkcjonowania społeczeństwa.

Kino

Początek dekady wpisuje się w trend XXI wieku  : duży nacisk na kino fantasy ( Twillight III , Alice in Wonderland , Harry Potter and the Deathly Hallows ...), filmy animowane ( Toy Story 3 , Shrek 4 , The Minionki …), komedie, filmy akcji ( Igrzyska śmierci , także film science fiction…), superbohaterów ( Avengers , Mroczny rycerz Powstaje …) lub science fiction ( Gwiezdne wojny, odcinek VII: Alarm siły , Incepcja , Star Trek Into Darkness ...); ale także produkcja filmów zaangażowanych (po filmach o środowisku kilku reżyserów bada kryzys gospodarczy i finansowy: Cleveland przeciwko Wall Street , Inside Job , Demain (film, 2015) ) ...

Festiwale nagradzają takie filmy jak Artysta , Drzewo życia , Separacja Une , Hugo Cabret ...

We Francji Nietykalni jest wielkim sukcesem w 2011 roku, a następnie staje się francuski film najbardziej widoczne za granicą i Dabangg (film akcji) jest uznany za cały czas Blockbuster w Indiach w 2010 roku.

Muzyka

Na początku dekady dystrybucja muzyki odbywała się w coraz większym stopniu dzięki pobieraniu cyfrowemu, na przykład przekraczając 20% sprzedaży we Francji w 2011 r. Ponadto średnio 28 miliardów utworów jest obecnie pobieranych nielegalnie na całym świecie. WMaj 2010Niemiecka piosenkarka Lena Meyer-Landrut wygrywa Konkurs Piosenki Eurowizji w Oslo w Norwegii z łączną notą 246 punktów . To już drugie zwycięstwo tego kraju w konkursie. Adele zna rzadkie szaleństwo w 2011 i 2012 roku, ze swoim albumem 21 (ponad 13 milionów sprzedanych egzemplarzy w samym 2011 roku). Sukces tkwi zarówno w sprzedaży płyt, jak i liczbie pobrań jego piosenek. Amerykański piosenkarz Pharrell Williams zanotował na początku dekady trzy wielkie sukcesy i narzucił się na światową scenę: Niewyraźne linie z Robinem Thicke i TI , który wywołał skandal z powodu tekstu i wideo, oba o konotacji seksualnej, Get Lucky z Daft Punk i Nile Rodgers, a wreszcie Happy skomponował kompozycję do filmu Me, brzydkie i złe 2 i wydał album Girl . Dynamicznie rozwija się również muzyka elektroniczna, z nowymi gatunkami, w tym przyszłym house'em reprezentowanym przez artystów takich jak Oliver Heldens , Tchami czy Don Diablo . Przemysł rapowy, choć schyłkowy pod koniec XXI wieku, odrodził się na początku dekady dzięki dystansowi między muzykami a wytwórniami fonograficznymi, procesowi, który pozwolił na ten styl muzyczny. Głęboka zmiana zarówno w metodologii tworzenia, jak i artystycznej wybory. W latach 2010-tych Trap, odmiana rapu z Atlanty, zdemokratyzowała się na całym świecie i umieściła scenę hip-hopową z powrotem na szczycie list przebojów, które opuściła od połowy 2000 roku.

Przedstawione powyżej zjawisko dystansowania się muzyków od wytwórni płytowych nie ogranicza się do muzyki hip-hopowej i oznacza tym samym głęboką zmianę w konsumpcji kulturowej. Rzeczywiście, demokratyzacja komputerów i Internetu ułatwiła jednostkom dostęp do cyfrowych metod tworzenia muzyki, na przykład bez konieczności przechodzenia przez studia nagraniowe, co wzmocniło niezależność scen. Ponadto nowe pokolenia rzadziej oglądają telewizję i słuchają radia mniej niż ich starsi, preferując bezpłatne strumieniowanie muzyki (YouTube) lub płatne (spotify, deezer), w związku z czym powstała silna przepaść między radiem a telewizją. Nadając podpisanych artystów i czego naprawdę słuchają młodsze pokolenia, które są teraz przyzwyczajone do odbierania muzyki i nie czekania na nią, oglądając telewizję lub radio.

W 2013 roku mija dwusetna rocznica powstania Verdiego i Richarda Wagnera . Z tej okazji w większości oper na całym świecie odbywa się wiele retrospektyw, którym towarzyszą nowe inscenizacje.

Gra wideo

Ósma generacja konsol

Dziesięciolecie naznaczone jest premierą ósmej generacji konsol. W przypadku konsol domowych trzej producenci obecni już w siódmej generacji ( Sony , Microsoft i Nintendo ) prezentują nowe maszyny. Zobaczymy również wypuszczenie na rynek maszyn produkowanych przez nowych producentów.

Konsole do salonu

Nintendo będzie pierwszym, które wyda swoją konsolę, Wii U , między listopadem aGrudzień 2012. Konsola zastępuje Wii . Sprzedaż będzie rozczarowująca dla japońskiego producenta. Maszyna nie będzie już produkowana z31 stycznia 2017 r łącznie 13,56 mln sprzedanych produktów.

PlayStation 4 , produkowany przez Sony zastępuje Playstation 3 i rozdziela się na całym świecie odlistopad 2013 i Luty 2014.

Xbox One , produkowane przez Microsoft, zastępuje Xbox 360 , a także jest uruchomiona w latach 2013-2014.

La Ouya to konsola wyprodukowana przez nieznanego dotąd na rynku producenta Ouya Inc, prezentowana jako maszyna dedykowana grom Free-to-play . Maszyna jest finansowana przez kampanię Kickstarter otwartą na10 lipca 2012i który bardzo szybko osiąga sukces, przekraczając dwa miliony dolarów zebranych w ciągu 24 godzin, za 950 000 dolarów żądanych na początku. Maszyna się włącza25 czerwca 2013 w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii oraz w Październik 2013w Europie. Konsola jest szybko krytykowana za brak ergonomii, niepraktyczny kontroler, ekonomiczny model i słaby katalog gier.Nowa wersja pojawia się na początku 2014 roku, ale trudności nie ustępują, a firmę produkcyjną kupuje Razer . WCzerwiec 2019, sklep internetowy Ouya zamyka się, de facto powodując koniec konsoli.

GameStick to konsola wyprodukowana przez PlayJam i finansowane przez kampanii Kickstarter, przeznaczony do umieszczenia bezpośrednio do portu HDMI telewizora. Konsola wydana pod koniec 2013 roku odniosła niewielki sukces wśród krytyków.

Katastrofy

Tylko w 2016 roku było 327 katastrof, z których 191 spowodowała natura, a 136 - człowiek; Azja to najbardziej dotknięty region świata. Katastrofy te kosztowały 175 miliardów dolarów i doprowadziły do ​​śmierci lub zaginięcia 11 000 ludzi.

Klęski żywiołowe

Trzęsienia ziemi

W latach 2010 i 2011 miało miejsce kilka trzęsień ziemi o sile równej lub większej niż 7.

W 2015 trzęsienia ziemi w Nepalu (główne trzęsienie ziemi25 kwietnia 2015 następnie wstrząsy wtórne w maju) spowodowały śmierć co najmniej 8126 osób i prawie 15 000 rannych.

W 2017 roku w Meksyku w odstępie 12 dni wystąpiły dwa duże trzęsienia ziemi. Pierwszy na wrzesień 7 , 2017 o sile 8,1, az drugiej na19 września 2017 ro wielkości 7,1. Razem zostawili 367 zabitych i 2119 rannych.

Susze, pożary i głód spowodowały
  • Głównym fala upałów hit Rosja i kraje w pobliżu Morza Czarnego ( Ukraina na przykład) w lecie 2010 roku spowodowały śmierć, a także liczne śmiertelne pożarów . Susza niszczy około 10 milionów hektarów upraw, czyli 20% powierzchni uprawnej kraju. Ta klęska ma konsekwencje dla gospodarki światowej (wzrost cen pszenicy i skutki uboczne). Australia jest również dotknięta kilkoma rekordowymi falami upałów (2014, 2017 ...).
  • W następstwie poważnej suszy kryzys żywnościowy w Rogu Afryki w 2011 r. Pogrążył miliony ludzi w głodzie . Głód, który szalał w 2010 roku na Madagaskarze, zagroził 1,4 mln ludzi. W 2017 r. Rozprzestrzenił się nowy głód, który dotknął najpierw Sudan (w 2017 r. W Sudanie Południowym ), a następnie Somalię , Jemen i Nigerię . 20 milionów ludzi jest zagrożonych głodem.
  • Latem 2012 r. Stany Zjednoczone doświadczyły poważnej suszy, a Rosja wyjątkowych opadów deszczu i powodzi .
  • W 2016 roku pożar Fort McMurray , nazywany wówczas największą (i najkosztowniejszą) klęską żywiołową w historii Kanady, spalił prawie 590 000  ha i ewakuował prawie 90 000 ludzi w Albercie . Ale w 2017 roku gigantyczny pożar rozprzestrzenił się na co najmniej dwukrotnie większym obszarze w Kolumbii Brytyjskiej . Od kwietnia do22 sierpniazniszczono tam ponad 1,2 miliona hektarów (12 000  km 2 ) lasów.
  • W 2019 r. Poważne pożary lasów dotknęły obszary leśne w Rosji, Amazonii i dorzeczu Konga, wywołując międzynarodowe reakcje, domagając się ochrony lasów i planety. Temat został dodany do szczytu G7 w 2019 roku .
Burze, erupcje i powodzie

W tym czasie Ziemia doświadczyła również innych poważnych katastrof.

  • Sztorm Xynthia dzieje się w Europie zachodniej w dniu 26, 27 i28 lutego 2010.
  • W Islandii , na początku erupcji z Eyjafjallajokull dyskach, począwszy od15 kwietnia 2010, poważne zakłócenia w europejskim ruchu lotniczym.
  • Również w 2010 r. Ponad 1760 osób zginęło w powodziach spowodowanych deszczami monsunowymi w Pakistanie . Trwają od końca lipca do października i powodują znaczne szkody, które otaczają rozszerzenie islamistycznego powstania, które uderza w kraj . ONZ kwalifikuje tę naturalną katastrofę jako najgorszy od 1945 roku .
  • W następstwie ulewnych i nagłych opadów deszczu w Chinach od maja 2010 r. W kilku chińskich prowincjach wystąpiły liczne powodzie , które spowodowały poważne ewakuacje i znaczne szkody (budynki, pola uprawne itp.). Plik7 sierpnia 2010, ponad 1117 osób zginęło w wyniku osunięć ziemi w Gansu w północno - zachodnich Chinach .
  • Plik 28 września 2010, osuwisko ma miejsce na górzystym terenie w południowo - wschodnim Meksyku , pochłaniając od świtu 100 do 300 domów. Pierwsza przybliżona opłata ustalona przez lokalnego gubernatora wskazuje na 500 do 600 zabitych.
  • W październik 2012, Huragan Sandy zabija około 20 210 i brakuje, na Karaibach i wschodniego wybrzeża Stanów Zjednoczonych, i powoduje znaczne szkody i koszty związane z zakłóceniami produkcji.
  • W listopad 2013, Tajfun Haiyan zabija 5632 i opuszcza 1759 na Filipinach .
  • W 2016 roku huragan Matthew był przez 11 lat najbardziej śmiercionośnym huraganem na Atlantyku: zginęło tam ponad 700 osób, głównie na Haiti . Trzęsienie ziemi, które nawiedziło japońską wyspę Kyushu w rkwiecień 2016spowodował największe szkody gospodarcze w tym roku, szacowane na 25-30 mld dolarów ( 23-27,6 mld euro).
  • W 2017 roku huragan Harvey spowodował zanurzenie w morzu i poważne (i rekordowe) powodzie w Houston i okolicznych terytoriach. Gęstość amerykańskiego przemysłu naftowego i petrochemicznego pociąga za sobą ogromne koszty ekonomiczne i bardzo wysokie ryzyko zanieczyszczenia. Kilka dni później huragan Irma jest najpotężniejszym cyklonem tropikalnym zaobserwowanym do tej pory w Indiach Zachodnich . Jest to jedna z największych klęsk żywiołowych, jakie znała Francja. W tym samym czasie (lato 2017 r.) Azja Południowa przeżywa historyczny monsun, który według danych ONZ dotknął 41 milionów ludzi, zabił blisko 1400 i pozostawił kilkaset tysięcy bez dachu nad głową. Koniecsierpień 2017jedna trzecia Bangladeszu znajdowała się pod wodą.

Katastrofy nuklearne i ekologiczne

  • Deepwater Horizon oil rig eksplozja na20 kwietnia 2010w Zatoce Meksykańskiej spowodował wyciek ropy o wartości od 3,1 do 4,9 mln baryłek w ciągu trzech miesięcy. Wczerwiec 2010, Barack Obama wyjaśnił, że podobnie jak  11 września 2001 roku , który znacząco zmienił pogląd luk w Stanach Zjednoczonych Ameryki i jej polityki zagranicznej, to katastrofa będzie mieć ważne konsekwencje dla sposobu myślenia o środowisku i energii.
  • Wypadek w fabryce aluminium Ajka na4 października 2010na Węgrzech spowodował zawalenie się basenu o powierzchni miliona metrów sześciennych bardzo toksycznego i korozyjnego czerwonego błota, zabijając 7 osób i raniąc około 150. Jest to przyczyną poważnego zanieczyszczenia gleby, wód powierzchniowych i ekosystemu, szczególnie w wiosce Kolantar całkowicie spustoszony przez osuwisko.
  • W marzec 2011Japonia stoi w obliczu kryzysu bezprecedensowego od 1945 r. Z powodu trzech katastrof z rzędu: po trzęsieniu ziemi i tsunami z 11 marca w Fukushimie doszło do katastrofy nuklearnej . Wsierpień 2011, radioaktywność była nadal ważna na miejscu, a jej ochłodzenie zajmuje miesiące.
  • Rozpoczyna się budowa nowego sarkofagu wokół elektrowni atomowej w Czarnobylu na Ukrainie , w miejsce starego sarkofagu, który był zbyt uszkodzony przez promieniowanie emitowane przez elektrownię.
  • Plik 12 sierpnia 2015, eksplozja w porcie Tianjin pozostawia co najmniej 50 zabitych i wielu rannych.

Katastrofy lotnicze

Wydarzenia sportowe i światowe

Osiągnięcia i wybitne rekordy

W świecie męskiego tenisa dekada upłynęła pod znakiem wyjątkowej hegemonii Wielkiej Czwórki . Tych czterech graczy bije wiele rekordów. Pierwsze 2 miejsca w rankingu ATP są systematycznie zajmowane przez jednego z tych graczy, każdy z nich zajmował te dwa miejsca. Roger Federer posiada 310-tygodniowy rekord jako nr 1 (ustanowiony na przestrzeni dwóch dekad), zajmując cztery pierwsze miejsca dla graczy z największą liczbą nagród, z których 3 przekroczyły 100 milionów dolarów. W turniejach Wielkiego Szlema , Roger Federer rozszerza swój rekord pod względem liczby tytułów (20) i tytułów w Wimbledonie (8), Rafael Nadal , który tytułów w Roland Garros (12) i Novak Djokovic , który tytułów w Czynne od Australii ( 7). Na Masters rekord 6 łącznych tytułów należy do Federera, a 4 kolejne tytuły - przez Djokovica (2012-2015). Na olimpiadzie , Andy Murray wygrał kolejno Londyn 2012 i Rio de Janeiro 2016 . Djokovic zostaje pierwszym graczem, który przynajmniej raz wygra wszystkie tytuły Masters 1000 ; podium posiadaczy tytułów w Masters 1000 to Nadal (35), Djokovic (34) i Federer (28). Połowę Pucharu Davisa dziesięciolecia wygrywają reprezentacje tych zawodników: Serbia Djokovica w 2010 roku , Szwajcaria Federera w 2014 , Wielka Brytania Murraya w 2015 roku i Hiszpania Nadala w 2011 i 2019 roku .

W piłce nożnej Francja wygrała swoje drugie mistrzostwa świata w 2018 roku .

Real Madryt wygrał trzy razy pod rząd w UEFA Champions League , pierwszy od AC Milan w latach 90., podkreślając dominacji hiszpańskiej piłki nożnej w ciągu dekady.

Lionel Messi kontynuuje swój wyjątkowy sukces, zdobywając Złotą Piłkę po raz szósty w 2019 roku.

W judo Teddy Riner wyróżnił się, dążąc do zdobywania tytułów mistrza świata, rozpoczętego w 2007 roku, osiągając 10 tytułów mistrza świata. Sukcesywnie wygrał Londyn 2012 i Rio de Janeiro 2016 . Od porażki na Mistrzostwach Świata w Tokio w kategorii „open” (wszystkie kategorie), zdobywając srebro, na koniec 2019 roku wygrał 152 kolejne walki.

Felix Baumgartner pobił rekord skoku swobodnego i jako pierwszy pokonał barierę dźwięku podczas swobodnego spadania.

W biathlonie Martin Fourcade dominuje w tym sporcie przez 7 kolejnych lat (od sezonu 2011-2012 do 2017-2018 . Wygrał 27 z 30 kryształowych kul biorących udział w Pucharze Świata w sezonach 2012-2013 i 2017-2018. zajmuje pierwsze miejsce w rankingach każdej kategorii sezonów 2015-2016 i 2016-2017 , w sezonie 2017-2018 dominuje we wszystkich kategoriach z wyjątkiem kategorii Indywidualnej, gdzie dzieli miejsce z Johannesem Thingnesem Bø, który będzie zdominować sezon 2018-2019

W wspinaczce wysokogórskiej Kilian Jornet , okrzyknięty „poszukiwaczem przygód roku” przez amerykański magazyn National Geographic w 2014 roku, dwukrotnie wspiął się na Mont Blanc tego samego dnia w 2016 roku; i Everest dwukrotnie w tym samym tygodniu, bez tlenu, w 2017 r.

World Cup Rugby w 2011 i 2015 roku zostały wygrane przez All Blacks graczy w Nowej Zelandii stojących Francji i Australii . Edycję 2019 wygrywa Republika Południowej Afryki .

W pływaniu mistrzyni świata Katie Ledecky została pływaczka roku w 2013, 2014, 2015, 2016 i 2018 roku. Jeśli chodzi o Michaela Phelpsa, jest on rekordzistą zdobywając 23 złote medale olimpijskie (rozpoczęte już w 2000 roku) z Londynem 2012 i Rio. de Janeiro 2016 .

14-letnia rosyjska mistrzyni świata Aleksandra Troussova została pierwszą kobietą w historii, która osiągnęła czterokrotnie konkurencyjny lutz w 2018 roku .

Skandale w świecie sportu

Skandal korupcyjny w FIFA wybuchł w 2015 roku.

Przeszłe wydarzenia

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Ważne postacie (przywódcy polityczni lub religijni)

Uwagi i odniesienia

Uwagi

  1. Oficjalne dane dotyczące pracy dzieci w Indiach.
  2. Dane organizacji pozarządowej dotyczące pracy w Indiach.
  3. To pierwsza kobieta, która otrzymała Nagrodę Abla.
  4. Przemówienie japońskiego premiera, 13 marca 2011 r., Wskazujące, że Japonia przeżywa swój najpoważniejszy kryzys od czasów II wojny światowej.

Bibliografia

  1. Alexandre Breteau Pouchard Pierre "  Liczbę migrujących i uchodźców eksplodowała XXI th  wieku świata  " Mondejour = 3 ,wrzesień 2015( czytaj online , sprawdzono 6 grudnia 2015 r. ).
  2. Guillaume Duval „  Francja mistrzem ... z prawej skrajnej  ” alternatyw gospodarczych ,15 grudnia 2015( czytaj online , sprawdzono 15 grudnia 2015 ).
  3. Delphine Cuny, „  Jeden mieszkaniec planety na trzech ma smartfona  ”, La Tribune ,26 lutego 2015 r( czytaj online )
  4. (in) „  penetracja smartfonów na całym świecie w latach 2016–2020  ” , Statista ,2019( czytaj online )
  5. „  SpaceX: udane uruchomienie pierwszej rakiety z recyklingu  ” , na LExpress.fr ,31 marca 2017 r(dostęp 25 grudnia 2019 )
  6. „  Pogoda: 2019, drugi najgorętszy rok na świecie  ” , w Le Dauphiné ,8 stycznia 2020 r(dostęp 8 lutego 2020 ) .
  7. Mapa buntów w Maghrebie i na Bliskim Wschodzie , Le Monde , 22 lutego 2011
  8. W Libii 6000 zabitych, a Kaddafi wciąż grozi
  9. Zniszczenie mauzoleów Timbuktu w Le Monde .fr, konsultowano się 27 lipca 2012 r.
  10. „  Dlaczego Francja poszła na wojnę w Mali?”  » , Informacje o Francji ,19 stycznia 2013(dostęp 20 stycznia 2013 )
  11. „  Ostrzeżenie o broni chemicznej w Syrii  ”, Le Monde ,19 stycznia 2013( czytaj online ).
  12. „  Ponad 110 000 zabitych od początku konfliktu w Syrii.  ", Le Point ,1 st wrzesień 2013( czytaj online ).
  13. „  W Syrii napływ uchodźców sięga ponad 2 milionów .  ", Le Monde ,3 września 2013( czytaj online ).
  14. z AFP, „  Syria: żniwo„ 150 000 zabitych ”przez trzy lata  ”, Le Monde ,1 st kwiecień 2014( czytaj online ).
  15. .
  16. Infograficzna służba Figara, „  Syria, Irak: terytoria pod jarzmem Państwa Islamskiego  ”, Le Figaro ,22 maja 2015( czytaj online , dostęp 26 czerwca 2015 )
  17. Editions Larousse, „  Larousse encyclopedia online - Yemen in arabski al-Yaman Republic of Yemen  ” (dostęp 28 grudnia 2015 r. )
  18. „  Pierwsza poważna wpadka Huti w południowym Jemenie  ” , z The Obs (dostęp 28 grudnia 2015 )
  19. Le Monde, „  Epidemia cholery w Jemenie zabija prawie 1000 osób  ”, Le Monde ,15 czerwca 2017 r( czytaj online , dostęp 16 czerwca 2017 ).
  20. „  Ukraina: ponad 6 000 zabitych od początku konfliktu, według ONZ  ”, RFI ,2 marca 2015 r( czytaj online , sprawdzono 23 czerwca 2015 r. )
  21. Arte, „  Ukraina poszukuje nowego rządu  ” , http://info.arte.tv ,12 kwietnia 2016 r(dostęp 17 kwietnia 2016 ) .
  22. Benoît Vitkine, „  Ukraina: Wołodymyr Zełenski wygrywa wybory prezydenckie, kraj robi skok w nieznane  ”, Le Monde ,21 kwietnia 2019 r( czytaj online , sprawdzono 25 kwietnia 2019 r. ).
  23. Piotr Smolar, „  Komisja ONZ podejrzewa Izrael i Hamas o„ zbrodnie wojenne ”w Gazie  ”, Le Monde ,22 czerwca 2015( czytaj online , sprawdzono 23 czerwca 2015 r. )
  24. Le Monde z AFP, „  Krwawy dzień w Gazie podczas demonstracji przeciwko ambasadzie Stanów Zjednoczonych w Jerozolimie  ”, Le Monde ,14 maja 2018 r( czytaj online , dostęp 14 maja 2018 ).
  25. Belgia 291 dni bez rządu , Wyzwolenie ,10 lutego 2011
  26. Adrien Le Gal, „  Kryzys w Tajlandii wyjaśniony w 5 pytaniach  ”, Le Monde ,22 maja 2014( czytaj online ).
  27. Le Monde, „  Wenezuela tonie w dyktaturę  ”, Le Monde ,21 sierpnia 2018( czytaj online , sprawdzono 22 sierpnia 2017 r. ).
  28. Carmen Rengel, „ Dlaczego 5 krajów Ameryki Łacińskiej rośnie w tym  samym czasie  ”, Huffington Post ,12 października 2019 r( czytaj online , sprawdzono 18 października 2019 ).
  29. AFP , „  Katastrofa rosyjskiego samolotu: Egipt przyznaje, że to był atak  ”, Le Monde ,24 lutego 2016 r( czytaj online , przeglądano 17 kwietnia 2016 r. ).
  30. Brice Pedroletti, „  Ataki ujgurskie: Chiny w obliczu masowego terroryzmu  ”, Le Monde ,20 maja 2014( czytaj online ).
  31. Cyril Bensimon, „  Piekło 200 licealistów porwanych w Nigerii  ”, Le Monde ,7 maja 2014( czytaj online ).
  32. Eugénie Bastié , „  Bezprecedensowa masakra Boko Haram w Nigerii  ”, Le Figaro ,17 stycznia 2015( czytaj online , przeglądano 17 kwietnia 2016 r. ).
  33. „  Atak Orlando: rozwój wydarzeń  ” , na lemonde.fr , Le Monde ,13 czerwca 2016 r(dostęp 12 sierpnia 2016 )
  34. Sri Lanka: Ataki zostały popełnione „w odwecie” za ataki na meczety w Christchurch , podał rząd , Franceinfo, 23 kwietnia 2019 r.
  35. „  Sri Lanka obniża liczbę ataków  ” , w Le Monde ,25 kwietnia 2019 r(dostęp 25 kwietnia 2019 )
  36. „  Planeta Oburzonych manifestuje się w ponad 700 miastach  ”, Le Monde ,15 października 2011( czytaj online ).
  37. Wyświetl licznik w czasie rzeczywistym.
  38. Zobacz licznik w podtytule.
  39. „  Tysiące Niemców demonstrują przeciwko antysemityzmowi  ” , podczas misji niemieckich we Francji ,16 września 2014 r.
  40. Françoise Fressoz , „  Hollande,„ normalny prezydent ”w nienormalnej sytuacji  ”, Le Monde ,18 czerwca 2012( czytaj online ).
  41. "  Wybory. W Indonezji co najmniej 296 pracowników zmarło z wycieńczenia  " , na Courrier international ,30 kwietnia 2019 r(dostęp 2 maja 2019 ) .
  42. Gilles Paris, „  Po śmierci saudyjskiego króla Abdallaha, stawka jego sukcesji  ”, Le Monde ,23 stycznia 2015( czytaj online , przeglądano 17 kwietnia 2016 r. ).
  43. Bruno Philip, „  Tajlandia: król Bhumibol zmarł po siedemdziesięciu latach panowania  ”, Le Monde ,13 października 2016 r( ISSN  1950-6244 , czyt. Online , przeglądano 28 grudnia 2016 r. )
  44. Międzynarodowe Biuro Pracy, 12 sierpnia 2010
  45. Finansowa transmisja kryzysu: jaka jest lekcja? Shimelse Ali, Uri Dadush , Lauren Falcao, International Economics Bulletin , czerwiec 2009
  46. Kryzys gospodarczy uderza bezpośrednio w europejskie uniwersytety , gazeta Le Monde , 21 stycznia 2011
  47. "  316000000000  " Courrier International , n O  1.29023-29 lipca 2015 r, s.  29.
  48. Hannah Kuchler, "  W krainie Facebook  ," Financial Times (poczta International) , n O  129023-29 lipca 2015 r, s.  27 ( czytaj online , sprawdzono 18 sierpnia 2015 ).
  49. Morgane Tual, „  Facebook przekroczył granicę dwóch miliardów użytkowników  ”, Le Monde ,27 czerwca 2017 r( czytaj online , sprawdzono 28 czerwca 2017 r. ).
  50. Mathilde Damgé, „  Francja nie jest już szóstą co do wielkości gospodarką na świecie  ”, Le Monde ,11 lipca 2018 r( czytaj online , sprawdzono 11 lipca 2018 r. ).
  51. Bachir El Khoury, "  Utrzymanie ceny beczki poniżej 30 dolarów to walka z Daesh  ", Slate ,7 marca 2016 r( czytaj online , przeglądano 17 kwietnia 2016 r. ).
  52. (w) Sergei Scherbov Wolfgang Lutz i Warren C. Sanderson, „  The Uncertain Timing of Reaching Peak 7 miliardów i populacja  ”, International Institute for Applied Systems Analysis, 2011: „Rozkład jest mocno wypaczony, a mediana w styczniu 2013 r. i średnio w kwietniu 2013 r. Istnieje 60-procentowe prawdopodobieństwo, że populacja świata osiągnie 7 miliardów w okresie od lutego 2012 r. do lipca 2014 r. Według ONZ „Dzień 7 miliardów” powinien być obchodzony w sierpniu 26, 2011 ” .
  53. „  Najważniejsze informacje dotyczące starzenia się ludności świata w 2017 r.  ”, ONZ, 2017, s. 7.
  54. „  Dzieci wykorzystywane na polach bawełny: firmy mające swoje obowiązki  ” , na humanrights.ch ,26 stycznia 2012(dostęp na 1 st stycznia 2014 )
  55. "  Crews niewolniczej na tajskich trawlerów  " Courrier International , n O  112921 czerwca 2012( ISSN  1154-516X , czytaj online )
  56. "  Gdzie podziały się pensje chińskich pracownic w Mattel?"  » , Na multinationales.org ,6 grudnia 2013(dostęp na 1 st stycznia 2014 )
  57. z AFP, „  Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych zalegalizował małżeństwa osób tej samej płci w całym kraju w piątek.  ", Le Monde ,26 czerwca 2015 r( czytaj online , dostęp 26 czerwca 2015 )
  58. UNICEF , „  Nowy raport statystyczny na temat okaleczania żeńskich narządów płciowych  ” , na unicef.fr ,5 lutego 2016 r(dostęp 7 lutego 2016 ) .
  59. „  Szkoła staje się obowiązkowa w Indiach  ” , Le Figaro (lefigaro.fr), Marie-France Calle , 29 kwietnia 2010(dostęp 12 sierpnia 2010 )
  60. „  W ciągu pięciu lat populacja Japonii skurczyła się o milion ... a Zachód powinien się z tego dowiedzieć, czego się spodziewać  ” , na www.atlantico.fr , Atlantico ,3 marca 2016 r(dostęp 2 listopada 2016 )
  61. WHO "  W 10 wiodących przyczyn śmierci  " , na who.int (WHO) ,styczeń 2017(dostęp 22.08.2017 ) .
  62. z AFP, „  Zanieczyszczenie powietrza spowodowało 7 milionów zgonów w 2012 roku, według WHO.  ", Le Monde ,25 marca 2014 r( czytaj online , sprawdzono 21 czerwca 2015 r. )
  63. Le Monde z AFP, „  Rak: eksplozja liczby zgonów wśród kobiet  ”, Le Monde ,2 listopada 2016 r( czytaj online , sprawdzono 2 listopada 2016 r. ).
  64. Le Monde i Reuters, „  Alarming Rise in Obesity and Overweight  ”, Le Monde ,12 czerwca 2017 r( czytaj online , dostęp 16 czerwca 2017 ).
  65. (en) „  Zestawienie informacji na temat światowego raportu na temat malarii 2013  ” , na temat WHO ,Grudzień 2013
  66. (w) Greenwood BM, Bojang K, Whitty CJ, GA Targett, „  Malaria  ” w The Lancet , vol.  365, s.  1487-1498, 2005.
  67. Murray CJL, Rosenfeld LC, Lim SS i wsp. Globalna śmiertelność z powodu malarii w latach 1980-2010: a systematic analysis , Lancet, 2012; 379: 413-431
  68. Nicole Guiso, „  Coqueluche  ” , w Institut Pasteur ,Styczeń 2013(dostęp 8 sierpnia 2017 ) .
  69. z AFP, „  Epidemia Ebola zabiła ponad dziesięć tysięcy ludzi  ”, Le Monde ,13 marca 2015 r( czytaj online , dostęp 26 czerwca 2015 )
  70. Bruno Rougier, „  Aktualizacja dotycząca epidemii Zika  ”, informacje o Francji ,23 lutego 2016 r( czytaj online , sprawdzono 16 kwietnia 2016 r. ).
  71. WHO, „  cholera  ” , on who.int (WHO) ,lipiec 2017(dostęp 22.08.2017 ) .
  72. „  Handel podrobionymi lekami zabija Afrykę  ”, Francja inter ,30 września 2014( czytaj online , sprawdzono 21 czerwca 2015 r. )
  73. "  41% leków są identyfikowane jako NIEZGODNYCH  " Courrier International ( American Journal of Tropical Medicine i Higieny ) , n O  1.277od 23 do 29 kwietnia 2015 r
  74. "  dobre oferty z branży migrującego  " Courrier international , n o  1277,od 23 do 29 kwietnia 2015 r
  75. z AFP, „  Drama of migrants in the Mediterranean  ”, L'Express ,2015( czytaj online , sprawdzono 21 czerwca 2015 r. )
  76. New York Times, „  Investigation. Jak Europa i Libia pozwalają migrantom umierać na morzu  ” , na www.courrierinternational.com ,2 stycznia 2019 r(dostęp 6 stycznia 2019 ) .
  77. "  jak ziarna piasku  ", Courrier International , n O  129023-29 lipca 2015 r.
  78. Audrey Garric, „  Ponad połowa kręgowców zniknęła w ciągu czterdziestu lat  ”, Le Monde ,27 października 2016 r( czytaj online , sprawdzono 2 listopada 2016 r. ).
  79. "  " Upadek życia na naszych szerokościach geograficznych pozostaje w dużej mierze pod wpływem radaru mediów "  ", Le Monde ,9 listopada 2019 r( czytaj online )
  80. Marielle Court, „  24 kraje tworzą największy rezerwat morski na świecie na Antarktydzie  ”, Le Figaro ,28 października 2016 r( czytaj online , sprawdzono 2 listopada 2016 r. ).
  81. .
  82. „  Zmiana klimatu: alarmujące dane  ” , na notre-planete.info ,11 listopada 2015(dostęp 6 grudnia 2015 ) .
  83. (de) „  Ticker zur Hitzewelle: 42.6 Grad! Neuer Allzeitrekord in Deutschland  ” , na wetter.com (dostęp 26 lipca 2019 )
  84. La Libre.be , „  Nowy rekord upałów został pobity w Belgii  ” , na www.lalibre.be ,26 lipca 2019 r(dostęp 26 lipca 2019 )
  85. Météo-France , „  odczyty 42,6 ° C @paris o 16:32, a temperatura może jeszcze wzrosnąć #Canicule # vigilancerougepic.twitter.com / HkNPT5VssO  ” , @meteofrance , 2019t07: 43 (dostęp 26 lipca 2019 )
  86. (w) „  Luxembourg scorches we hottest day ever  ” na luxtimes.lu (dostęp 26 lipca 2019 )
  87. „  KNMI - Temperatuur door historische grens van 40 ° C  ” , na www.knmi.nl (dostęp 26 lipca 2019 )
  88. „  Protokół z Kioto  ” , ALCEN Korporacyjna Fundacja wiedzy o energiach,26 listopada 2012(dostęp 20 stycznia 2013 )
  89. Marielle Court, „  Wzrost emisji CO2 trwa.  » , On Le Figaro ,20 listopada 2012(dostęp 20 stycznia 2013 )
  90. Moïna Fauchier-Delavigne i Simon Roger, „  W Holandii, pierwszy historyczny kamień milowy na rzecz sprawiedliwości klimatycznej  ”, Le Monde ,25 czerwca 2015 r( czytaj online , dostęp 26 czerwca 2015 )
  91. AFP , „  Paryskie porozumienie klimatyczne wchodzi w życie  ”, Le Monde ,4 listopada 2016 r( czytaj online , sprawdzono 5 listopada 2016 r. ).
  92. (w) „  Apple May Be Getting 'Repair, Do not Replace' Religion  ' , John P. Mello Jr. -„ MacNewsWorld ”na Technewsworld.com , 8 listopada 2013 (dostęp: 27 maja 2016).
  93. Energia odnawialna rozwija się w niewielkim stopniu we Francji , konsultacja odbyła się 15 sierpnia 2012 r
  94. FC z AFP, „  Unprecedented global development for odnawialnych energii  ” , w batiweb ,26 października 2016 r(dostęp 27 października 2016 ) .
  95. Mathilde Golla , „  Indie: historyczne zaciemnienie było przewidywalne  ”, Le Figaro ,1 st sierpień 2012( czytaj online ).
  96. Stéphane Mandard, „  Apple, Samsung i Microsoft, mistrzowie planowanej dezaktualizacji  ”, Le Monde ,27 czerwca 2017 r( czytaj online , sprawdzono 28 czerwca 2017 r. ).
  97. Audrey Garric , „  Europa pożąda ziem rzadkich i diamentów z Grenlandii  ”, Le Monde ,1 st sierpień 2012( czytaj online ).
  98. „  Neanderthal DNA ujawnia swoje powiązania z Sapiens  ” , na temat Wyzwolenia , zgodnie z artykułem w czasopiśmie Science z tego samego dnia (autorzy: Green i in .) , 7 maja 2010 (konsultowano się 12 sierpnia 2010 )
  99. „  ” Ludzie są związane z wirusami „wywiad z Clément Gilbert  ” , na Passeur des Sciences, według artykułu w czasopiśmie Recenzje Nature Genetics ,28 maja 2012(dostęp 30 maja 2012 ) .
  100. AIDS: obiecujące odkrycie dla badań w witrynie L'Express .fr, konsultowane 15 sierpnia 2012 r
  101. „  Eksperymenty CERN obserwują cząstkę, której charakterystyka jest zgodna z właściwościami długo oczekiwanego bozonu Higgsa  ”, Biuletyn CERN ,2 lipca 2012( czytaj online )
  102. Yaroslav Pigenet, „  Grawitacyjne fale i czarne dziury, akt 2  ” , na lejournal.cnrs.fr ,15 czerwca 2016 r(dostęp 5 września 2016 ) .
  103. „  The Abel Prize Laureate 2010  ” , na www.abelprize.no (dostęp 25 lutego 2020 )
  104. „  The Abel Prize Laureate 2011  ” , na www.abelprize.no (dostęp 25 lutego 2020 )
  105. „  The Abel Prize Laureate 2012  ” , na www.abelprize.no (dostęp 25 lutego 2020 )
  106. „  The Abel Prize Laureate 2013  ” , na www.abelprize.no (dostęp 25 lutego 2020 )
  107. „  The Abel Prize Laureate 2014  ” , na www.abelprize.no (dostęp 25 lutego 2020 )
  108. „  The Abel Prize Laureates 2015  ” , na www.abelprize.no (dostęp 25 lutego 2020 )
  109. „  The Abel Prize Laureate 2016  ” , na www.abelprize.no (dostęp 25 lutego 2020 )
  110. „  The Abel Prize Laureate 2017  ” , na www.abelprize.no (dostęp 25 lutego 2020 )
  111. „  The Abel Prize Laureate 2018  ” , na www.abelprize.no (dostęp 25 lutego 2020 )
  112. „  The Abel Prize Laureate 2019  ” , na www.abelprize.no (dostęp 25 lutego 2020 )
  113. Marność sztuki współczesnej na Rue89 .fr, przeglądano 27 lipca 2012 r
  114. Wybór sztuki współczesnej 2012 na stronie internetowej Artilt.fr, przeglądano 9 sierpnia 2012
  115. Nagroda Nobla Mario Vargasa Llosy w dziedzinie literatury na stronie L'Express .fr, przeglądano 29 października 2012 r.
  116. Nagroda Nobla w dziedzinie literatury szwedzkiego poety Tomasa Tranströmera na stronie Liberation .fr, konsultowana 29 października 2012
  117. Nagroda Nobla w dziedzinie literatury w 2012 r. Została przyznana chińskiemu Mo Yanowi na portalu Reuters .fr, dostęp 29 października 2012 r.
  118. Haruki Murakami, autor bestsellerów, który wie, jak się ukrywać na Francetv.fr, dostęp 29 października 2012
  119. Cannes 2011 Palmarès na stronie internetowej Le Point .fr, przeglądano 2 sierpnia 2012 r
  120. 2012 Oscary na stronie Francesoir.fr, obejrzano 02 sierpnia 2012
  121. Untouchables, jackpot Gaumonta na stronie Le Figaro .fr, przeglądano 2 sierpnia 2012 r.
  122. Untouchables, największy światowy sukces w języku obcym na stronie Première.fr, konsultowany 2 sierpnia 2012
  123. Cyfrowy, prawdziwy motor wzrostu francuskiego rynku muzycznego , La tribune.fr,17 maja 2011, skonsultował się z 1 st styczeń 2012
  124. Adele: jak ten, który pokonał Beatlesów, nigdy nie przestaje podbijać świata ,11 grudnia 2011, skonsultował się z 1 st styczeń 2012
  125. Richard Wagner świętował przyszły rok w Operze Paryskiej na stronie Le Point .fr, przeglądano 5 listopada 2012
  126. „  Wii U ukaże się 30 listopada we Francji  ” na Gameblogu (dostęp 22 września 2019 )
  127. "  Wii U: Czy Nintendo może podnieść poprzeczkę?  » , Na Jeuxvideo.com (przeglądano 22 września 2019 r. )
  128. (en-US) Brian Ashcraft , „  Produkcja na Wii U oficjalnie zakończyła się dla Japonii [aktualizacja]  ” w Kotaku (dostęp 22 września 2019 r. )
  129. (in) „  Informacje IR: dane sprzedaży - jednostki sprzedaży dedykowanych gier wideo  ” na Nintendo Co., Ltd. (dostęp 22 września 2019 )
  130. „  PS4 and Playstation Release Dates  ” na www.ps4playstation4.com (dostęp: 22 września 2019 )
  131. (en-US) „  Session for Xbox One  ” na XBOXONEHQ (dostęp: 22 września 2019 r. )
  132. „  Nowa konsola całkowicie nastawiona na free-to-play  ” , na Jeuxvideo.com (dostęp 23 września 2019 )
  133. „  Konsola Ouya już odniosła sukces  ” , na Jeuxvideo.com (dostęp 23 września 2019 r. )
  134. "  OUYA odpadła!  » , Na Jeuxvideo.com (dostęp 23 września 2019 r. )
  135. „  La Ouya wkrótce będzie dystrybuowany we Francji  ” , na Jeuxvideo.com (dostęp 23 września 2019 r. )
  136. „  Ouya: niezłe oszustwo?  » , On JeuxActu (dostęp 23 września 2019 r. )
  137. „  Direct Ouya, la rerun  ” , na Jeuxvideo.com (dostęp 23 września 2019 )
  138. "  TowerFall uderzył w Ouya (lub nie)  " , na journaldugeek.com ,30 kwietnia 2014(dostęp 23 września 2019 )
  139. „  Nowa Ouya dostępna w USA  ” , na Jeuxvideo.com (dostęp 23 września 2019 r. )
  140. „  Razer + Ouya: The Redemption is official  ” na Jeuxvideo.com (dostęp 23 września 2019 )
  141. „  La Ouya zdecydowanie się kłania  ” , na Jeuxvideo.com (dostęp 23 września 2019 r. )
  142. „  La Ouya jest konkurentem  ” , na Jeuxvideo.com (dostęp 27 września 2019 r. )
  143. „  New GameStick Console: First Impressions  ” na Jeuxvideo.com (dostęp 27 września 2019 )
  144. (w) Damien McFerran , „  Gamestick review  ” na Eurogamer ,30 października 2013(dostęp 27 września 2019 )
  145. (in) „  Wydajność w grach, wbudowane aplikacje, ustawienia i werdykt - PlayJam Gamestick Review - Android Console - Tom's Guide | Tom's Guide  ” na tomsguide.com ,30 października 2013(dostęp 27 września 2019 )
  146. Le Monde.fr z AFP, „  W 2016 r. Katastrofy na świecie kosztowały 175 miliardów dolarów  ”, Le Monde ,28 marca 2017 r( czytaj online , sprawdzono 20 lipca 2017 r. ).
  147. „  Co odróżnia trzęsienie ziemi w Japonii od trzęsienia ziemi na Haiti.  », Ekspres ,11 marca 2011 r( czytaj online ).
  148. Trzęsienie ziemi, tsunami i erupcja wulkanu nawiedziły Indonezję , 27 października 2010 r., Lemonde.fr
  149. 4,744 osób wciąż zaginionych , poczta międzynarodowa, 11 sierpnia 2011, dostęp 11 sierpnia 2011.
  150. Informacje o Francetv i AFP , „  Trzęsienie ziemi w Nepalu: brak szans na znalezienie ocalałych, według rządu  ”, Francetv info , Paryż,2 maja 2015( czytaj online )
  151. „  Trzęsienie ziemi w Meksyku: bilans znów się podniósł, nadzieja maleje  ”, FIGARO ,22 września 2017 r( czytaj online , sprawdzono 22 września 2017 r. )
  152. Dlaczego cena pszenicy ponownie rośnie , La Croix , 5 sierpnia 2010; obejrzano 18 września 2010
  153. „  Róg Afryki: wielkie susze i głód przez trzydzieści lat  ” , na Slateafrique.com ,25 lipca 2011(dostęp 23.05.2016 ) .
  154. AFP , „  Stany Zjednoczone dotknięte najgorszą suszą od 56 lat  ”, Le Point ,17 lipca 2012( czytaj online ).
  155. Pakistańskie powodzie: radują się tylko rybacy z delty Indusu
  156. Official China New Agency, środa, 11 sierpnia 2010
  157. Elodie Drouard, „  The Deadliest Natural Disacers of 2012  ” , na francetvinfo ,3 stycznia 2013(dostęp 20 stycznia 2013 )
  158. „  Filipiny: liczba ofiar śmiertelnych tajfunu Haiyan wzrosła do 5632  ” , na french.people.com.cn ,1 st grudzień 2013(dostęp na 1 st stycznia 2014 )
  159. Stéphane Foucart, „  Globalne ocieplenie sprawia, że ​​wschodnie Stany Zjednoczone są wyjątkowo wrażliwe  ”, Le Monde ,28 sierpnia 2017 r( czytaj online , sprawdzono 28 sierpnia 2017 r. ).
  160. Stéphane Foucart „  planeta cierpi cały ciężar zmian klimatycznych  ”, Le Monde ,8 września 2017 r( czytaj online , sprawdzono 9 września 2017 r. ).
  161. RFI , „  Wyciek ropy w Zatoce Meksykańskiej: BP ponownie przed sędziami - Ameryka  ” ,25 lutego 2013(dostęp 29 listopada 2014 )
  162. „  Obama: Gulf wycieka echo 9/11  ” , w internetowym magazynie Politico , reporter Roger Simon , 13 czerwca 2010(dostęp 12 sierpnia 2010 )
  163. „  Raport: MH17 uderzony serią„ obiektów o wysokiej energii ”z zewnątrz  ” , w CNN ,9 września 2014
  164. "  eksperci AIDS zginęło w katastrofie MH17 ,  " na radio-canada.ca ,19 lipca 2014
  165. „  Wielki specjalista w walce z AIDS zabitym w katastrofie na Ukrainie  ” , na Liberation.fr ,18 lipca 2014(dostęp 19 lipca 2014 ) .
  166. LUC OLINGA Z VIRGINIE MONTET W WASZYNGTON i CHRIS STEIN IN ADDIS ABABA , „  Etiopia: czarne skrzynki pokazują„ podobieństwa ”do katastrofy Lion Air  ”, La Presse ,17 marca 2019 roku( czytaj online , sprawdzono 18 marca 2019 r. )
  167. „  Boeing 737 Max 8 przybity do ziemi z przyczyn technicznych: przypadek bezprecedensowy pod względem skali  ” , na bfmtv.com ,12 marca 2019 roku
  168. Rémi Dupré , „  Lionel Messi po raz kolejny koronowany na Złotą Piłkę  ”, Le Monde ,7 stycznia 2013( czytaj online ).
  169. „  Baumgartner: wideo z jego skoku na wysokości ponad 39 000 metrów  ”, Le Monde ,14 października 2012( czytaj online ).
  170. Le Monde, „  Dwie wspinaczki na Everest w ciągu jednego tygodnia dla Kilian Jornet, bez tlenu  ”, Le Monde ,30 maja 2017 r( czytaj online ).
  171. „  Rewelacje kaskadowe w skandalu korupcyjnym FIFA Dowiedz się więcej na https://www.lemonde.fr/football/article/2015/06/07/revelations-en-cascade-dans-le-scandale-de -corruption-de -la-fifa_4649091_1616938.html # A1c0Yc04IBvZEY2x.99  », Le Monde ,7 czerwca 2015 r( czytaj online , sprawdzono 21 czerwca 2015 r. )
  172. National Aeronautics and Space Administration (NASA): zaćmienia Słońca w latach 2011-2020
  173. "  Puchar Świata w Rugby:" Widzieliśmy, jak mieszkańcy RPA osiągnęli prawie idealne dopasowanie "  " , na Franceinfo ,2 listopada 2019 r(dostęp 2 listopada 2019 )
  174. „  Nowa Zelandia - Walia, mecz w statystykach  ” (dostęp: 2 listopada 2019 )

Zobacz też

Powiązane artykuły