Art perski rozkwitła po imperium perskiego samego. Miał wpływy wschodnie i zachodnie i ewoluował w wiele form.
Persia , wysoki płaskowyż otoczony górami na wschodzie Mezopotamii , pożyczył jej nazwę do mężczyzn, którzy zajmowali Babilon w 539 pne. J.-C.
Dziś kraj nazywa się Iran , co jest bardziej trafną nazwą, ponieważ Persowie, którzy faktycznie umieścili ten region na mapie świata, byli ostatnimi, którzy pojawili się na scenie w historii, zaledwie kilka wieków przed rozpoczęciem swoich pamiętnych podbojów.
Zamieszkiwany w nieskończoność od czasów prehistorycznych , Iran zawsze był szlakiem koczowniczych plemion rozciągających się od azjatyckich stepów na północ, jak Indie na wschód.
Nowo przybyli osiedlili się, dominując lub łącząc się z miejscową ludnością, dopóki nowa fala koczowników nie zmusiła ich do przeniesienia się do Mezopotamii, Azji Mniejszej i południowej Rosji .
Wiedza historyczna o tym obszarze migracji jest niejasna i niepewna: plemiona koczownicze nie pozostawiają pomników ani pisemnych dokumentów; tylko poprzez dokładne zbadanie obiektów grobowych możemy prześledzić ich drogę.
Znaleziono przedmioty z drewna, kości lub metalu, reprezentujące szczególną sztukę użytkową, specyficzną dla nomadów: broń, uzdy dla koni, sprzączki, fibule i inne ozdoby, puchary, kielichy, miski itp. które znaleziono od Syberii po Europę Środkową , od Iranu po Skandynawię .
Mają centralną dekorację w postaci kaboszonów, a także repertuar form zwanych „stylem zwierzęcym”, którego jednym ze źródeł jest Iran.
Jego główną cechą, jak sama nazwa wskazuje, jest dekoracyjne wykorzystanie motywów zwierzęcych w pomysłowej i abstrakcyjnej formie. Najstarsze znaleziono na prehistorycznej malowanej ceramice z zachodniego Iranu.
W szczytowym okresie, pod panowaniem Dariusza i Kserksesa ( 523 - 465 pne), imperium perskie było znacznie większe niż starożytny Egipt i Asyria razem wzięte; trwał dwa wieki - rządzony przez kompetentnych i humanitarnych władców - i został zmiażdżony przez Aleksandra Wielkiego w -331 pne. J.-C.
W ciągu jednego pokolenia Persowie nie tylko przyswoili sobie złożoność administracji cesarskiej, ale także stworzyli, aby wyrazić wielkość ich panowania, monumentalną sztukę o niezwykłej oryginalności.
Pomimo ich geniuszu adaptacji, Persowie zachowali własne wierzenia religijne wywodzące się z proroctw Zoroastra ; ich wiara opierała się na dualizmie Dobra i Zła, ucieleśniona przez Ahurę Mazdę (światło) i Ahrimana (ciemność). Kult Ahouramazdy celebrowano na palących się ołtarzach pod gołym niebem; dlatego Persowie nie mieli architektury religijnej.
Z drugiej strony ich pałace były ogromnymi i imponującymi budynkami. Widzimy w tych pałacach sztukę inspirowaną tradycją asyryjską poprzez płaskorzeźby zwierząt; ale także przez Egipcjan i Greków przetłumaczonych przez imponujące masy kolumn, ozdobne detale podstaw i kapiteli. Istnieją również rzeźby przypominające surowy i mniej wyrafinowany styl tradycji mezopotamskiej.
Sztuka perska jest zatem pod rządami Achemenidów , syntezą wielu różnorodnych elementów. Brakowało mu jednak możliwości rozwoju; styl ustawić w Darius 1 st w roku -500 prawie się nie zmienił aż do upadku imperium. Wydaje się, że głównym powodem tej słabości była troska Persów o efekty dekoracyjne, niezależnie od wielkości, rodzaj przeniesienia ich koczowniczej przeszłości. Nie ma istotnych różnic między stolicą a dziełem złotnika, tkaninami i zwykłymi dziełami sztuki Achemenidów Persji.
Ta ostatnia tradycja, odmienna tym od monumentalnej architektury i rzeźby, przetrwała ponad 500 lat pod panowaniem greckim i rzymskim; co pozwoliło mu ponownie rozkwitnąć, gdy Persja odzyskała niepodległość i przejęła Mezopotamię od Rzymian.