Ü (dbus)

Ü ( tybetański  : དབུས་ , Wylie  : dbus , pinyin tybetański  : wu  ; chiński  :前藏 ; pinyin  : qiánzàng  ; . Litt "Tybet przed") jest podział geograficzny i historyczny region Tybetu , którego stolicą był Lhasa .

Jest to wschodnia część Ü-Tsang , w środkowym Tybecie, która tworzy się z Tsang ( tybetański  : གཙང་ , Wylie  : gTsang , chiński uproszczony  :藏 ; chiński tradycyjny  :後 藏 ; pinyin  : hòuzàng  ; dosł . „tył Tybet” zachodniej części). Ü-Tsang to jeden z trzech tybetańskich regionów (lub cholka-sum ), pozostałe dwa to tradycyjnie Ngari Korsum i Dokham , a ostatnio, a zwłaszcza wśród Tybetańczyków na wygnaniu, Kham i Amdo .

Historia

Wraz z upadkiem Imperium Tybetańskiego , po zamachu w 841 lub 842, dokonanym przez buddyjskiego pustelnika z Langdarma , cesarza sprzeciwiającego się buddyzmowi . Następnie rozpoczyna się Wiek rozdrobnienia, w którym jego dwaj synowie walczą o jego sukcesję. Ösung, którego następcy odziedziczą królestwo Gugé , odpowiadające Ngari , oraz Yumtän , którego potomkowie kontrolują Ü.

Rodowód królów Lhasy

Yumtän jest pierwszym monarchą z linii królów Lhasy  (zh) .

Sukcesja wygląda następująco:

Imperium mongolskie

W okresie zasilania mongolskiego ( Yuan Dynasty ), na końcu XIII, XX  wieku , u i Tsang są podzielone na trzynaście myriarchies ( trikor ). Dokładna lista miriarchii różni się w zależności od źródła. Zgodnie z „  piosence Królowej Wiosny  ” kronikach 5 th Dalajlamy, byli ci U gjama, Drikung, Tsalpa, Thangpochewa, Phagmodru i Yazang. Niektóre listy zawierają Taglung zamiast Thangpochewa.

Król Tsang , Karma Tenkyong Wangpo , ochraniacz z czerwonym duchowieństwa ( Kagyu ) stanowi niebezpieczeństwo dla żółtego kościoła ( Gelugpy ), on chwyta Lhassa , kapitał u, między 1630 a 1636 r.

Mongołowie zniszczyli prawie wszystkie osady Kagyu (bka 'brgyud pa) w centralnych regionach kraju lub przekształcili je w osady Gelugpa ( dGe lugs pa). Chöying Dordże (1604 - 1674), 10 th Karmapy , skorzystał z patronatem króla Tsang Karma Tenkyong Łangpo (Kar mój bstan skyong dbang in), a następnie w otwartej wojny z organami że u obsługiwana szkoła Gelug i Mongołów. Następnie został zmuszony do emigracji, aby uratować mu życie.

Karma Tenkyong Wangpo został pokonany przez qoshotów Mongołów pod koniec 1642 roku pod fortem Shimbatsé (stolica Tsang). Güshi khan każe go zabić, podobnie jak jego ministrowie Dronyer Bongong i Gangzukpa. Zostaje zamknięty w skórzanej torbie i wrzucony do rzeki Tsangpo w pobliżu Neu.

Okres Phagmodrupa (1351 - 1642) na Tsang i początek okresu Ganden Phodrang (1642 - 1959).

Geografia

Załączniki

Uwagi i referencje

  1. ( Gelek 2003 ) „W tradycyjnej tybetańskiej geografii kulturowej Tybet dzieli się na trzy regiony: Tybet Zachodni lub Górny Tybet, zwany po tybetańsku To Ngari Korsum; środkowy obszar Tybetu-Cang (Bur Dbus Gtsang Ru-zhi), w tym centralne miasta Tybetu i doliny Lhasy, Jarlung, Shigatse i Gyantse; oraz Tybet Wschodni lub Dolny Tybet-Dokham (Amdo i Kham, Smad Mdo Kham Sgang Drug). Wschodni Tybet jest tradycyjnie podzielony na regiony Kham i Amdo, które teraz są częścią prowincji Qinghai, Sichuan, Gansu i Yunnan. "
  2. ( Yeh 2003 , s.  508) „  Podczas gdy podział tybetańskiej geografii kulturowej na trzy „prowincje” U-Tsang, Kham i Amdo dominuje obecnie w dyskursie emigracyjnym, jest to stosunkowo nowa reprezentacja. Wcześniejszy schemat, stosowany w połowie XVII wieku, zakładał, że trzy regiony to Ngari Korsum, U-Tsang i mDo-Kham (w tym zarówno Kham, jak i Amdo)  ”
  3. ( Shakabpa 2010 , s.  177)
  4. ( Cüppers i in. P-107 ) „  To było z czasów Tsha-na Ye-shes rgyal-mtshan (fl. Koniec X / początek XI w.), powszechnie szanowanego mnga 'bdag bSam yas, za którego kadencji zakończył się „okres ciemności” Tybetu Centralnego. Jest to wskazówka, że ​​w historii buntu idea tronu spurgyalnego właściwie nigdy nie była kwestionowana.  "
  5. Giuseppe Tucci , Tybetańskie Malowane Zwoje , Rzym, Libreria dello Stato,1949, s.  681
  6. ( Grousset 1965 , s.  645) „Teraz, w tym czasie, Żółty Kościół był zagrożony poważnym niebezpieczeństwem. Tybetański książę, des-srid de gTsang, protektor starego czerwonego duchowieństwa, zdobył Lhassę (w latach 1630-1636)” .
  7. ( Achard 2012 , str.  431) „To jest rzeczywiście znajduje się w samym sercu konfliktu, które wstrząsnęły Tybetu Centralnego w XVII -tego wieku i doprowadziły do inwazji Mongołów i zniszczenie niemal wszystkich BKA„instytucji brgyud Pa centralny regiony kraju lub ich przekształcenie w instytucje lugs pa. "
  8. ( Achard 2012 , s.  431-432)
  9. ( Pommaret 1997 , s.  95)
  10. Shakabpa 1967 , s.  111–112.
  11. Ya 1994 , s.  41.
  12. Dasa 1905 , s.  153-54.

Bibliografia