Erenezjanie Andozyny Sardon Elisysc Icetany Ilergetes Ilercavons Cerretains Kasztelanie Bargusi Indigety Koronki Ausetanie Laietans Cessetani |
W elisyces ( Ἐλισύκοι -ων w greckiej Elesyces w języku łacińskim) to małe ludzie z regionu Narbonne a Beziers , zainstalowane dawno temu. Otwarty na wpływy iberyjskie, helleńskie i celtyckie, zachował jednak większość swojej kultury aż do kolonizacji rzymskiej.
Historia elisyces płynie, źródła historyków i archeologii, pierwszy epoki żelaza ( VI th century BC. ), A może nawet trochę wcześniej, na kilka dziesięcioleci po podboju rzymskim: pierwszy fundament Narbonne odbyła się w -118 , musiało minąć około stulecia, zanim rodzima kultura zniknęła.
Uważa się, że na wybrzeżu Langwedocji i Roussillon istniała długa ciągłość osadnictwa od neolitu, jednak na początku epoki żelaza nastąpiło zróżnicowanie między dwiema grupami populacji, jedną na początku epoki żelaza Wiek „Wschód i drugi na zachód od doliny Hérault. Zainstalowani na zachód od tej rzeki, Élisyques wydają się być autochtonicznym („rdzennym”) ludem, nawet jeśli w tym skrzyżowaniu dróg ruchy i mieszanki ludności mogły istnieć w różnym czasie.
Jean Guilaine, z badania „launaciens depozyty”, zakłada, że ludzie, którzy mogliby być elisyces lub jego przodków, zainstalowano Aude wybrzeża w regionie Montpellier, został organizuje VII th i VI th century BC. AD , handel przedmiotami z brązu z innych regionów Galii, które były następnie dystrybuowane przez nawigatorów greckich, włoskich lub etruskich do Magna Graecia (w szczególności na Sycylię).
W VI th wieku wiele dowody archeologiczne poświadczają, że są ludzie elisyces rolnych (zbóż, winorośli, hodowli i rybołówstwa). Mówimy o nich „cywilizacji oppidy”. W rzeczywistości wydaje się, że schronili się na wyżynach, aby uchronić się przed niebezpieczeństwem, reprezentowanym być może przez migrację Celtów „z pól urn”, z Europy Środkowej i w drodze do Hiszpanii (około 750 do650 pne J.-C.) Ta celtycka fala, której ślady (nekropolie) znaleźliśmy na równinie langwedockiej, nie zakorzeniła się na stałe.
Z VI p wieku oppida z Pech Maho (Sigean) Moulin ( peyriac-de-mer ) Montlaurès (Narbonne) Moulinasse (Salles-D'aude) Cayla (Mailhac) Mourrel Ferrat (Bassanel, Olonzac ) Ensérune (Nissan-lez-Ensérune), Béziers, La Monédière ( Bessan ), Cessero ( Saint-Thibéry ) i Montfo ( Magalas ) były bastionami Elizyków (mniej lub bardziej pewnymi dla niektórych pomiędzy nimi).
Ich najważniejszym miastem było Montlaurès (niedaleko Narbonne). W połowie II th wieku przed naszą erą. AD , Narbonne jest jednym z najbardziej kwitnących i najważniejszych miast Galii. Ale te oppidy wydawały się być stosunkowo niezależne od siebie, a jednocześnie należały do tej samej kultury.
Według czasów Élisyques również zostali wszczepieni na równinie.
Wydaje się, że ich terytorium rozciągało się od Cap Leucate do Cap d'Agde i w głąb lądu od progu Naurouze i Corbières do środkowej doliny Hérault. To do IV th century., Gdy hodowla élisyque straciłaby grunt między Hérault i Orb.
Elizykowie utrzymywali kontakty z ludami handlowymi Morza Śródziemnego ( Fenicjanie , Grecy ), którym dostarczali produkty rolne i surowce wydobywcze ze swojego terytorium lub z bardziej odległych regionów (żelazo, srebro, miedź z Montagne Noire , Sewenny , des Corbières). , de Bretagne ...) i które zostały przewiezione do swoich miejsc handlowych, gdzie zostały wymienione na wino, oliwę z oliwek i ceramikę. Wymieniali się także swoimi produktami na narzędzia, broń i biżuterię z celtyzowanymi regionami południowo-zachodniej Galii i Hiszpanii.
Ten lud pojawia się w starożytności tylko trzy razy. Najstarsza wzmianka sięga Hecataeus , że między końcem VI th wieku przed naszą erą. BC i początek V th wieku pne. J. - C. , jego Periegesis (zanikły praca z których niektóre fragmenty zostały zebrane w tych Ethnics o Stephen Bizancjum ), uważa Elesyces jako Ligurii ludzi.
W rzeczywistości, według D. Garcii, „Ligure to nazwa, którą Grecy nadali mniej cywilizowanym narodom, z którymi ich kolonizacyjne kompanie w zachodniej części Morza Śródziemnego nawiązały z nimi kontakt”, bez przedstawiania rzeczywistości etnicznej. Wydaje się, że terytorium ludu Ligurii rozciągało się od północy Apeninów do Arno i na zachód od Alp.
Według J. Jannoray, od końca neolitu istnieje „niezaprzeczalna pierwotna jedność kultury oppidy na całym obszarze równiny morskiej, od Ebro do Arno” : kultura szlifowanych toporów, skoncentrowana na rolnictwo, rozciąga się w całym regionie aż do I pierwszej epoki żelaza.
Élisyques są nam również znane ze wzmianki o Herodocie , „ojcu historii”, co wskazuje, że galijscy najemnicy (Elisys) służyli w armii Kartaginy w480 pne J.-C., w czasie oblężenia Himère ( Sycylia ).
W Ora maritima , podróż z Awienus , łacińskiego autora znacznie później ( IV th wne.), Który dostaje Periegesis z Hecataeus mówi: „W przeszłości ludzie żyli Elisyque tych miejsc, a miasto de Naro był bardzo wielki kapitał ich wojowniczej mocy. Tam rzeka Attagus wpada do morza, obok znajduje się Helical Bagno. Stamtąd była Besara ( Béziers ) zgodnie z powiedzeniem starożytnej tradycji. Teraz rzeki Heledus (Lez) i Orobus (Orb) przemykają przez zdewastowane pola i stosy ruin, oznaki dawnego dobrobytu ”
Archeologia wykazała jednak, że terytorium Elizyków nie rozciągało się na północny-wschód poza rzekę Hérault.
Élisyques mogli wziąć swoją nazwę od bagna Hélicé (dolna równina Aude, staw Capestang ), które stanowiło znaczną część centrum ich terytorium. Pisownia „ Elysian ”, którą często spotyka się, jest błędna i niewątpliwie ma na nią wpływ atrakcyjność słowa Elysios (ιλύσιος, Równina Elizejska, Pola Elyosów ), które oznaczało wśród Greków „pobyt edeński obiecany bohaterom, cnotliwym ludziom”. , ... umieszczone na granicach Oceanu [Atlantyckiego] ... miejsce błogości ”.
Przez zaludnionych elisyces strefy iw oppida Roussillonnais, zaludnionej przez sordes obserwowane są trzy okresy cywilizacji okres od połowy VI th wieku przed naszą erą. AD w połowie V -tego wieku pne. AD, gdzie dominuje rodzimy styl życia; następnie do III th century BC. AD greckie składki są kluczowym czynnikiem w toku (obudowa ceramiczna przyjazd przez kupców Emporion ( Empúries ) z V th wieku przed Chrystusem , a także z Massalia (Marseille), aby z IV -go wieku pne. ), Cywilizacja oppida wciąż zachowującego swoje kluczowe cechy; Następnie region ten pozostanie włączone do greckiej cywilizacji transmitowane przez kupcy Massalia (do końca II E wieku av J. -. C ), podczas gdy w trakcie bardziej zauważalne celtyckie wpływy. Przybycie Rzymian całkowicie zmienia sytuację.
Widzimy, że ten region, bardziej niż kraj między Hérault a Rodanem, zawsze był otwarty na handel i obce kultury. Mimo to zachował swoją osobowość.
Obecność helleńska była przede wszystkim komercyjna, poprzez greckie miasta założone przez Fokajczyków, Massalię i Emporion. Zwróć też uwagę na obecność Agathé Tyché ( Agde ), na granicy terytorium Elizyque.
Wpływy iberyjskie są rzeczywiste: być może Elizykowie mieli, z plemionami zainstalowanymi w Katalonii, pokrewieństwo pierwotnej ludności i podobny sposób życia; obaj najwyraźniej mówili językiem iberyjskim, przynajmniej w handlu, ale Elizy mieli być może także swój własny język; równolegle oddziaływały na nie wpływy zewnętrzne, helleńskie czy celtyckie; ale wydaje się, że nie doszło do iberyjskiej migracji do Langwedocji, ani w żadnym wypadku do politycznej jedności między tymi dwoma regionami. Niektórzy archeolodzy mówią o „ kulturze ibero-langwedockiej ”.
Natomiast Celtowie ( Volques ) osiedlili się fizycznie, mieszając się z miejscową ludnością (pozostając w mniejszości).
To było od 218 pne, że przybyli Volques. Mają dwie główne gałęzie, tak zwane Arécomiques Volques , którego stolicą będzie Nemausus (Nîmes) oraz Volques Tectosages , którego stolicą będzie Tuluza. Wszystkie regiony nizinne między Rodanem a Garonną zostaną w ten sposób zajęte przez Volques.
Arécomiques i Tectosages są ich najważniejszymi plemionami, ale wydaje się, że było kilka, jeśli się opierać na odkryciu walut, kilka innych, jak Longostaletowie, którzy mogli osiedlić się w regionie Béziers, Seloncen (zakład geograficzny nieznany). Sami Elizykowie nadal zaludniali region pod polityczną dominacją wodzów Volcian, którzy wyemitowali walutę noszącą plemienną nazwę „Neroncen”. Według hipotezy Jürgena Untermanna etnonim ten miałby być pochodzenia celtyckiego, ale ziberyzowany i nawiązywał do plemienia Neri. Ci Neronceni zamieszkiwaliby Montlaurès i być może inne Elisych oppida.
W tym czasie Volki narzuciły swoją władzę ludowi Élisyque, nie naruszając ich obyczajów. Mniej liczni niż ludność rdzenna, wydają się odgrywać rolę elity militarnej i politycznej. Są otwarci na kulturę helleńską, podobnie jak Elisowie.
Przybycie Rzymian od 121 pne. Z drugiej strony JC położy kres „cywilizacji oppida”. Wybór Narbonne na stolicę prowincji rzymskiej jest silnie związany z jej pozycją jako skrzyżowaniem dróg i pomyślnością handlu, który przez nią przebiegał. Nie wiemy, czy podbój odbył się bez wystrzału, czy z bronią, ale mógł później wywołać bunty. W każdym razie Rzymianie narzucają swoją organizację polityczną i drenują bogactwa gospodarcze regionu na swoją korzyść, ze szkodą dla kupców Massaliote i tubylców, zagarniając porty, odnawiając drogę Heraclean (która staje się drogą Domicjan ). , zawłaszczając ziemie tubylcom i ich działalność handlową w celu tworzenia kolonii, w których umieszczają swoich weteranów legionistów i rzymskich plebejuszy , zabraniając tubylcom uprawy winorośli i drzew oliwnych, nakładając na nich podatki… oppida będzie stopniowo wyludniała się (ostateczne porzucenie datuje się na pierwsze dziesięciolecia naszej ery), działalność gospodarcza skoncentrowana jest na równinach, a rzymska władza i zwyczaje narzucą się miejscowej ludności.