Płytka jest element budowlany stosowany w budynku, w ramach budowy pokrycia dachu i ścian radzenia sobie ze stresem . Termin ten pochodzi od łacińskiego słowa tegere, które oznacza „zakrywać”. Forma płytki wynika z metatezy płytki i. Termin dach ma to samo pochodzenie. Płytki są zwykle wytwarzane w fabrykach płytek .
Płytki są najczęściej z terakoty , czasem z betonu cementowego, a dawniej z kamienia (w starożytnej Grecji świątynie były pokryte płytkami marmurowymi , wynalezionymi według Pauzaniasza przez niejakiego Byzesa z Naxos , który jako pierwszy pociął marmur). w kształcie). Płytki z brązu złocone kopuły i pokryte przyczółkiem Pantheon ( I st wieku pne. ), Obecnie zastąpiony przez gliniane.
Istnieje kilka rodzajów kafelków opisanych poniżej. Regiony, w których glina jest bogata, wykorzystują ją najbardziej (na równinach, ogólnie poniżej 500 m n.p.m.). Są na tyle ciężkie, że nie mogą łatwo odlecieć na niskich połaciach dachowych i można je przybić lub przymocować za pomocą haków lub śrub na pochyłych dachach. Tylko dołączona cienka płaska płytka jest łatwo używana do pionu. Ostatnio pojawiły się płytki solarne, które wychwytują ciepło lub wytwarzają energię fotowoltaiczną .
Jest dachówka płaska, dachówka kanałowa, dachówka płatwiowa, dachówka ryglowa i dachówka drewniana.
Prostokątna dachówka płaska, wyposażona z tyłu w szpilkę umożliwiającą jej zawieszenie na łatach, to historyczna dachówka Basenu Paryskiego, przeznaczona do dachów o nachyleniu 45° lub nawet nieco większym, a także łupka co zastępuje go w regionach, w których występują złoża (Bretania, Maine, Anjou, Ardennes, Masyw Centralny, a także niektóre regiony Pirenejów). Występuje na większości terytorium Francji, w tym na południowym zachodzie (Périgord, Quercy i aż do Béarn), z wyjątkiem obszarów równinnych, gdzie dominuje tradycyjna architektura śródziemnomorska.
Przetrwała w Paryżu nawet na starszych budynków pozostał nienaruszony w środku dawnych wsiach wchłaniane przez miasta, jak na wsi Vaugirard w sercu 15 -tego okręgu .
Ta płytka jest często nazywana „płytką burgundzką” lub „płytką burgundową”, chociaż nie jest ona w żaden sposób specyficzna dla tego regionu i nie występuje w każdym z nich (od Tournus w Saonie i Loirze, płytki kanałowe i niskie pojawiają się dachy spadziste). W rzeczywistości osobliwość Burgundii polega na zastosowaniu na prestiżowych budynkach (kościołach, zamkach) glazurowanych płaskich płytek o różnych kolorach , łączonych w pary tak, aby tworzyć różne wzory geometryczne, jakie można podziwiać na dachach hospicjów Beaune , katedry w Langres ,…
Ten sam kafelek jest również obecny w dużej części Anglii (z wyjątkiem, ponownie, gdzie napotyka konkurencję ze strony łupków), która przesłała go do Stanów Zjednoczonych i Australii.
We wschodniej Francji, we Franche-Comté, a zwłaszcza w Alzacji, pojawia się wariant o większym rozmiarze i bardziej podłużnych proporcjach, charakteryzujący się zaokrągloną dolną stroną (dlatego mówimy wtedy o „kafelkach łuskowych ” lub Bieberschwanz (ogon bobra). ”), który dominuje również w środkowych i południowych Niemczech, a także w Szwajcarii i praktycznie w całej Europie Środkowej.
Zaletą tej płytki jest to, że układanie można wykonać na kilka różnych sposobów:
1. Montaż „prosty”: płytki układa się obok siebie, spoiny są wyrównane w pionie. Szczelność połączenia dwóch płytek zapewnia wąski i cienki kasztanowy język, eschandole lub „Schendel”. Stosowano go najchętniej do pokrywania dachów stodół i budynków gospodarczych (tereny niezamieszkane).
2. Układanie „podwójne”: płytki są przykryte do połowy wysokości dzięki zaokrągleniu płytki, a rzędy są również przesunięte o połowę w bok, tak że szczeliny lub łączenia płytek są zawsze zakrywane przez górną płytkę. a poniżej zyskujemy w ten sposób na wydajności, eliminując stosowanie drabin, aby zapewnić wodoodporność, lepszą odporność na wiatr, ale zwiększamy wagę, często jest ona zarezerwowana na dach głównego domu (gospodarstwa).
3. Pokrycie „koronowane” lub w stylu niemieckim: jest dość rzadkim wariantem poprzedniego: listwy dachowe są bardziej rozstawione, nos drugiego rzędu dachówek nie zaczepia się o samą listwę. pięty płytek pierwszego rzędu i tak dalej.
Dachówka kanałowa, zwana także okrągłą, pustakową lub śródziemnomorską, szeroko stosowana na południu Francji, inspirowana jest kształtami, a zwłaszcza wyglądem po zainstalowaniu dachówek rzymskich, które nadal można zobaczyć na dachach starych dzielnic włoskich miast. Płytki te były różne kształty w zależności od tego, czy jest to dolna płytka płaska dwa podniesione brzegi boczne albo górna, półokrągłych sekcji ( tegula i imbrex ).
Kafle kanałowe, które we Francji sąsiadują z kaflami rzymskimi, były formowane z prostokątnego płaskiego glinianego płaskownika, a następnie wycinane na krawędziach podczas formowania lub z trapezu z ziemi. Skrajne uformowane ucho końcowe do mocowania do listwy lub ucho końcowe odpowiadające rozstawowi (część nieosłonięta) umożliwia mocowanie na dość stromych zboczach (od 30 °). Te historyczne kafelki zostały uszczelnione podkładkami z zaprawy, w niektórych przypadkach z zaprawą wapienną. Dachówka kanałowa nie jest w stanie wytrzymać wpadającego śniegu, silnych wiatrów, które powodują cofanie się wody poniżej.
Historyczna dachówka kanałowa ma dość mocny, a nawet ostrołukowy profil wklęsły lub dość spłaszczony w zależności od regionu, który biegnie od Vendée (gdzie wszystkie są uszczelnione (aby oprzeć się wiatrowi, który by je poruszał i zacinającemu deszczowi) do Alzacji (mały moduł w średniowieczu) i Lotaryngii przechodzącej przez Akwitanię i Prowansję, znajduje się również we wschodniej Szampanii (na wiejskich budynkach zbudowanych głęboko i których dachy były nisko pochyłe).Płytka kanałowa jest zasadniczo dachówką południową.
Historyczny bieżący kafelek jest szerszy niż kafelek okładki. Zwykle umieszcza się go po prostu na poziomych listwach zaklinowanych kawałkami kafli (casseaux) ułożonymi w środku lub zaklinowanymi pionowymi listwami. Dachówki kanałowe są tradycyjnie stosowane w architekturze niektórych regionów (na przykład Périgord) z dachem wielospadowym z sekcjami pokrytymi łupkami lub lauzami . Dachówka jest zwykle układana w jednej linii z rzędami, rzadziej w rzędzie naprzemiennie ze stopniem między rzędami umożliwiającym bardziej strome nachylenie bez poślizgu (spód zagłębienia górnej dachówki prądowej spoczywa na wierzchu tylnej części pokrycia kafelka powyżej sąsiadujących krawędzi niższych aktualnych płytek). Zabytkową dachówkę kanałową układają doświadczeni murarze (którzy intensywnie używają zaprawy i generalnie sprawiają, że dach jest dość ciężki i może się ślizgać) lub dekarze, którzy zamiast tego stosują kliny z kawałków. Dlatego do płytki kanalizacyjnej używamy zaprawy lub chanlatu drzewnego w zależności od handlu. Rynny mogą być ustawione w gniazdowania pod płytki kanalizacyjne (nietypowy). Krawędź dachu jest w jakikolwiek sposób zabezpieczona dachówką warstwową (do trzech).
Zabytkowa dachówka kanałowa pokrywa pełzające dachy (maksymalne nachylenie 8%) lub niedostępne tarasy ukryte lub nie przez attyki , materiał mało ceniony przez klasycznych architektów. Stwarzają trudności w pokryciu odcinków stożkowych, których wyrównanie w kierunku skarpy jest zredukowane z dwóch do jednego na pewnych poziomach: wymaga to większych płytek wyższej rangi, aby pokryć dwa z nich. Uniemożliwiają zakrycie kopuł. Płytki mogą być lakierowane lub emaliowane, dzięki czemu są bardziej odporne. Kafle historyczne są zastępowane na pomnikach przez kafelki odzyskane lub rzemieślnicze. Płytki kanałowe skojarzone z płytkami (cegła płaska) umożliwiają tworzenie okapów, czyli biszkoptów .
Legenda głosi, że w przeszłości, aby nadać jej kształt, na udzie formowano glinę w postaci pasty, czasem z określeniem „na udzie kobiet…”, co mogło mieć związek z kwalifikatorem, wciąż przyczepionym do płyt kanałowych o dużych gabarytach, typu: "drążek bagażnika". W rzeczywistości użyliśmy drewnianych szablonów, na których posypywano ciasto uformowane w naleśnik.
Kafelki kanałów, tak jak są obecnie robione, mają zasadniczo identyczny kształt, niezależnie od tego, czy jest to płytka dolna (płytka „bieżąca”), jak i górna (kafelek imbrycki), czy też płytka „kapelusz” lub „pokrywa”. Mają przekrój w kształcie stożka ściętego: średnica podstawy jest mniejsza z jednej strony niż z drugiej (zewnętrzna średnica podstawy górnej części płytki jest taka sama jak wewnętrzna dolnej części płytki, co pozwala na ich zagnieżdżanie) . Wytwarza się je mechanicznie metodą wytłaczania (przędzania) przez matrycę o przekroju półkolistym, a następnie docinania krawędzi w celu uzyskania wymaganego kształtu stożka ściętego. Prefabrykowane listwy imitują fryz nadawany przez dachówkę kanałową.
Obecnie uogólniony montaż płyt kanałowych jest najprostszy. Odbywa się to na łatach poziomych lub na listwach w zależności od spadku. Jest to klasyczna, wykonana po dwa, płytka poniżej (aktualna) z tyłem na dole i małym końcem na dole, płytka nad (na okładkę) z tyłem do góry, wyrównanie nałożonych płytek umieszczonych na głowie- do ogona . W ten sposób woda spływająca z tyłu płytek powyżej jest zbierana przez kanał utworzony przez płytki poniżej. Kanał może być wykonany z aktualnych płytek, dodajemy również rynnę wiszącą. Dla szczytów dostępne są standardowe płytki krawędziowe.
Hydroizolacja tych dachów, zazwyczaj o niskim spadku (15 do 30%), ograniczona brakiem pokrycia, folie z tworzywa sztucznego lub powłoki bitumiczne umieszcza się na spodniej stronie dachówek, które muszą być wentylowane.
Często nazywana również „ płatwią flamandzką ”, jest to dachówka o dużych wymiarach, charakteryzująca się przekrojem S i podwójnymi zakładkami bocznymi i górnymi. Silnie kojarzony z architekturą flamandzko-holenderską i cywilizacją hanzeatycką , rozpowszechniony wzdłuż wybrzeży Morza Północnego i Bałtyku, w tym w krajach bałtyckich i aż do południowej Finlandii. Występuje również we wschodniej Anglii. Tradycyjnie występuje we Francji na północ od Sommy .
W 1841 r. Xavier Gilardoni wynalazł dachówkę zazębiającą się (niewłaściwie zwaną „dachówką mechaniczną”) i wewnętrzne kanały przepływu, inspirowane zasadą historycznej dachówki flamandzkiej i oszczędzając masę i powierzchnię poprzez unikanie indywidualnego mocowania każdej dachówki na ramie. tak jak w przypadku płytek płaskich. Łatwy w użyciu, stabilny na wietrze, można go dostosować do wszystkich połaci dachowych. Często krytykowane za banalny wygląd, te przemysłowe płytki były następnie odrzucane w różnych profilach i kolorach, aby nadać im lepszy estetyczny wygląd.
Płytki lub gonty drewniane, takie jak essi (lub essie) używane w Wogezach lub ancelle i tavaillon , używane w Jurze i Alpach , zawsze były szeroko stosowane w regionach górskich, ale także w Normandii, gdzie nazywane są essentes. Duża część domów w Mont-Saint-Michel jest więc pokryta drewnianymi dachówkami. Kościół św. Katarzyny w Honfleur w Calvados jest również chroniony przez esencje na fasadzie i na osobnej dzwonnicy. W tym zastosowaniu preferowane jest drewno kasztanowca , które jest włókniste i bardzo długo odporne na działanie czynników naturalnych poprzez rozłupywanie, ale używa się również droższego dębu , a także robinii czy modrzewia .
Zauważ, że stavkirker w Norwegii, całkowicie drewniane kościoły, wszystkie mają drewniane osłony, z których niektóre są na miejscu od wieków.
Są to dachówki, których kształt pozwala na wykończenie dachu, takie jak kalenica ( kalenice ), obrys komina , obramowania (krawędziówki), półdachówka do montażu „na krzyż”, klapy wentylacyjne dachówki, dachówki kielichowe do łączenia kanałów wentylacyjnych (kuchnia, łazienka...), dachówki szklane doświetlające niektóre części dachu itp.
Płytki i cegły wypalane mają wiele zalet środowiskowych, ale zużywają znaczną ilość energii (wraz z emisją gazów cieplarnianych ) na ich suszenie (30% zużycia energii w przypadku płytek przemysłowych) i wypalanie.
Wiele krajów i firm chce poprawić bilans energetyczny i środowiskowy fabryk płytek. Na przykład, francuski krajowy plan redukcji emisji gazów cieplarnianych ograniczył emisje ekwiwalentu CO 2 spowodowane przez „przemysł ceglany i dachówkowy” do 1,34 Mt/rok w latach 2005-2007. Ponieważ produkcja wzrasta o około 2% rocznie, odpowiada to 15% redukcji emisji CO 2 . FFTB (Francuska Federacja Płytek i Cegły), wspierana przez ADEME i UE w projekcie DIDEM Life , miała na celu zmniejszenie tego CO 2 o 30% poprzez suszenie w powietrzu nasyconym wilgocią pulsującym w wysokiej temperaturze.
Opracowano różne modele przezroczystych dachówek i/lub gontów słonecznych, które mogą przyczynić się do zużycia własnego i rozwoju budynków o pozytywnej energii .
W 2008 roku Frédéric Marçais, potomek ośmiu pokoleń dekarzy, wynalazł dachówkę zdolną do przekazywania ciepła z promieniowania słonecznego do sieci wymiany ciepła . Płytki zachowują zwyczajny wygląd i są wykonane z tradycyjnych materiałów. Ta innowacja została nagrodzona złotym medalem na Targach Wynalazków w Genewie w kwietniu 2010. Prace przeprowadzone przez Uniwersytet Evry-Val d'Essonne podkreśliły właściwości termiczne. Zostały one zaprezentowane podczas konferencji „Zrównoważona Inteligentna Produkcja” zorganizowanej przez instytut politechniczny w Leiria w czerwcu i lipcu 2011 roku. (Inny przykład, płytki szklane mogą generować od 300 do 500 kWh / m 2 / rok energii cieplnej (odzyskiwanej przez leżący pod spodem płyn przenoszący ciepło ) za koszt szacowany na 200 € / m²)
Płytki mogą być również fotowoltaiczne; we Francji ImerysFranceWatts następnie w 2013 roku SunPartner zaprezentował swoje rozwiązania, w tym Wysips . W Stanach Zjednoczonych w 2016 roku Elon Musk z Tesli zaprezentował kilka modeli płytek fotowoltaicznych i łupków estetycznie bardzo zbliżonych do tradycyjnych płytek lub łupków.
W 2009 roku inżynierowie niedawno ukończyli MIT wynaleźli płytkę modyfikującą jej albedo, aby pasywnie chłodzić budynki. Zmienia kolor na czarny, aby pochłaniać ciepło, gdy jest zimno, a biały, aby odbijać 80% promieniowania, gdy jest gorąco. Polimeru w roztworze jest osłonięte za pomocą przezroczystego plastiku, powyżej warstwy czarnej; polimer pozostaje w roztworze, gdy jest zimno i tworzy białe kropelki, które gromadzą się, aby płytka była biała, gdy jest gorąca. Jej wynalazcy szacują, że ta płytka mogłaby – bez żadnego innego źródła energii – zaoszczędzić 20% kosztów klimatyzacji. Ci ostatni zapowiedzieli również, że chcą wyprodukować farbę, która zachowywałaby się w ten sposób, którą można natryskiwać na istniejące dachy i ściany.