Chilijskie referendum w 1988 roku

Poprzedni 1980 1989 następujący
Chilijskie referendum w 1988 roku
środa 5 października 1988
Rodzaj wyborów Referendum
Organ wyborczy i wyniki
Populacja 12,501,000
Zarejestrowany 7 435 913,
Wyborcy 7 251 933,
  97,53%
Oddane głosy 7 086 679,
Głosy puste 70 665,
Nieważne głosy 94,594
Logo nr 1988.png Nie -
Głos 3 967 569,
55,99% 
Logo „Si Pinochet” .png tak -
Głos 3 119 110,
44,01% 

Chilijska referendum5 października 1988lub chilijski Plebiscyt z roku 1988 została zorganizowana w ramach stosowania przepisów przejściowych (artykuły 27 do 29) chilijskiej konstytucji z 1980 roku , aby podjąć decyzję w sprawie rozszerzenia w mocy aż do 1997 roku generała Augusto Pinocheta , wykonując funkcję naczelnego Chilijska stan po wojskowym zamachu stanu doprowadziło11 września 1973przeciwko rządowi prezydenta Salvadora Allende .

Wynik był negatywny i uzyskał 55,99% głosów, wobec 44,01% poparcia dla szefa chilijskiej dyktatury wojskowej .

Zwycięstwo „Nie” prowadzi do demokratycznych przemian wraz z wyborem Kongresu i nowego Prezydenta Republiki, który objął urząd11 marca 1990.

Kontekst

Od początku lat 80-tych, mimo zakazania lewicowych partii politycznych, opozycji i ruchowi związkowemu udało się rozpocząć reorganizację, wywołując w tym okresie liczne demonstracje i strajki. Podczas tłumienia tych ruchów protestacyjnych giną setki ludzi.

W tym samym czasie Partia Komunistyczna i skrajnie lewicowe marginesy opozycji wznawiają walkę zbrojną przeciwko reżimowi. Armia chilijska jest jednak najlepiej wyszkolona i najlepiej wyposażona w regionie; w 1986 r. w ataku na generała Pinocheta nie udało się zabić dyktatora.

Geneza referendum

Chilijska konstytucja z 1980 r. Przewidywała rozpoczęcie okresu przejściowego11 marca 1981 skończyć się wraz z końcem kadencji prezydenta Pinocheta w dniu 11 marca 1989.

Konstytucja przewidywała, że ​​co najmniej 90 dni przed końcem kadencji prezydenta dowódcy sił zbrojnych, dyrektor generalny karabinierów lub, w przypadku braku jednomyślności, rada bezpieczeństwa narodowego, w skład której wchodzi kontroler generalny Rzeczpospolita musiała wyznaczyć osobę, która będzie pełnić funkcję głowy państwa na następną 8-letnią kadencję, której ratyfikacja zostanie potwierdzona w drodze plebiscytu referendum z udziałem ludności chilijskiej.

Konstytucja stanowiła, że:

Organizacja

Prawo n o  18 556 mieszkańców i zorganizowane warunki materialne, aby zaktualizować wyborca - listy wyborców został spalony w czasie przewrotu - od1 st październik 1986i który musiał zostać zaktualizowany za pięć miesięcy. Dzienniki wyborcze zostały otwarte w dniu25 lutego 1987 dla wszystkich obywateli Chile, mężczyzn i kobiet w wieku powyżej 18 lat.

Prawie 92% osób w wieku rekrutacyjnym zakończyło procedury administracyjne. Ta mobilizacja wyborcza zaniepokoiła zarówno opozycję, jak i rząd. Po pierwsze obawiano się podwójnej rejestracji zwolenników wojska, po drugie obawę przed masową mobilizacją wszystkich przeciwników dyktatury.

Osoby przebywające na emigracji za granicą nie mają prawa głosu.

Tymczasem, zgodnie z postanowieniami konstytucji przewidującej zwrot pluralizmu , partie polityczne zostały ponownie zalegalizowane przez prawo n o  18 60323 marca 1987. W ten sposób po raz pierwszy południowoamerykańska dyktatura nie tylko odrodziła partie polityczne, ale także ogłosiła przeciwko niej potencjalnie odwoławcze referendum plebiscytowe.

W różnych partiach politycznych, zwłaszcza przeciwnych chilijskiej dyktaturze, ożywione były debaty na temat celowości rejestracji pod warunkami prawnymi, a tym samym uznania praw dyktatury wojskowej. Zdecydowana większość zdecydowała się jednak zarejestrować, co umożliwiło im uzyskanie statusu urzędowego na kilka miesięcy przed terminem referendum i poprowadzenie kampanii wyborczej.

Od 2 lutego 13 z partii opozycyjnych wezwało w referendum i głosowało nie . Postanowili przegrupować się w elastyczną strukturę polityczną zwaną Concertación de Partidos por el No (która później została przekształcona w Concertation des Parties pour la demokratie ).

Ze swojej strony partyzanci Si zorganizowali się. W kwietniu najbardziej konserwatywni i najbliżsi wojsku utworzyli Niezależną Unię Demokratyczną . Inni przystąpili do Rénovation nationale , bardziej zróżnicowanych politycznie, które nie zajęły jednomyślnego stanowiska w kwestii poparcia dla Si lub No , z których najważniejsze było stosowanie trwałych postanowień Konstytucji z 1980 r.

Plik 7 lipca 1987, architekt zwycięstwa plebiscytu w 1980 roku, Sergio Fernández , został mianowany ministrem spraw wewnętrznych. 12 lipca naczelni dowódcy sił zbrojnych i dyrektor generalny karabinierów spotykają się w celu ustalenia formalności przewidzianych w konstytucji. 30 sierpnia nominują Augusto Pinocheta jako kandydata na następcę prezydenta Chile. Na ogłoszenie referendum wybrano 5 października .

31 sierpnia 17 partii opozycyjnych ( Chrześcijańska Demokratyczna Partia Chile , MAPU , MAPU-OC , PADENA , Humanistyczna Partia Chile , Chrześcijańska Lewica, Liberalno-Republikańska Unia, Zieloni, Narodowa Partia Nie, Partia Radykalna Chile , Partia Radykalno-Socjalistyczna Chile , Partia Socjaldemokratyczna , Partia Socjalistyczno-Almeyda, Partia Socjalistyczna-Núñez, Historyczna Partia Socjalistyczna, Partia Socjalistyczna Mandujano, USOPO i Partia na rzecz Demokracji ) opublikowane w oficjalnym dokumencie zwany „Principios básicos de institucionalidad demokrática”, że triumf „Nie” w referendum będzie punktem wyjścia dla procesu prowadzącego do odbudowy prawdziwego demokratycznego reżimu w Chile.

Część lewicy nie wierzy, że reżim uzna swoją klęskę i odmawia poparcia kampanii No , wierząc, że wybory tylko dałyby reżimowi legitymację. Gonzalo Martner, który miał zostać prezydentem Partii Socjalistycznej w 2000 roku, wspomina: „Oczywiście, byliśmy krytykowani przez radykalną lewicę, która powiedziała nam, że zamierzamy jedynie legitymizować reżim, że mamy złudzenie, że myślimy, że mogliśmy wygrać ten plebiscyt i uruchomić proces powrotu do demokracji. Wiesz, ogólnie w polityce, aw szczególności w walce z dyktaturą, nie ma nic z góry, więc być może ta radykalna lewica mogła mieć rację. "

Kandydatura Pinocheta, a tym samym Sí , jest ze swej strony popierana przez Niezależną Unię Demokratyczną, większość Renovación Nacional, przez Partię Narodową na Tak, przez Partię Liberalną na Tak, przez Partię Demokratyczno-Radykalną. , przez partię południową i partię Avangarde Nationale.

Kampania referendalna

Rozpoczyna się kampania referendalna 5 września 1988o 23:00 Po raz pierwszy odbywa się to również w telewizji poprzez 15-minutowe spoty kampanii.

Na poziomie mediów rzemieślnicy SI mają znaczące zalety. Jeśli kilka lewicowych gazet i magazynów krąży legalnie, prasa głównego nurtu pozostaje oddana reżimowi. W telewizji te spoty wyborcze są jedyną przestrzenią dla pluralizmu.

W krótkim czasie przewaga techniczna No ujawnia się nie tylko na poziomie kampanii reklamowych, ale także na poziomie haseł, ekspozycji (tęczowy symbol pluralizmu) i argumentacji, którą minister rozpozna później. Sergio Fernández. Przesłanie Koncertu ma być pozytywne i uspokajające, skoncentrowane na lepszej przyszłości, a nie na przeszłości, zamachu stanu czy łamaniu praw człowieka. Dba również o zdystansowanie się od mandatu obalonego przez pucz Salvadora Allende , obiecując, że zwycięstwo Nie oznacza powrotu do chaosu i antagonizmów, które istniały podczas rządów Allende.

Ze swojej strony zwolennicy Si koncentrują swoją kampanię wokół pamięci o latach rządów Unidad Popular i Salvadora Allende, aby zamienić ją w folię. W tym samym czasie wizerunek Pinocheta jest przerabiany przez jego doradców, którzy próbują sprawić, by znika wizerunek surowego i sztywnego żołnierza w ciemnych okularach za paternalistycznym i sympatycznym dziadkiem. Te pliki nie brakuje, aby zobaczyć reklamy wyświetlane z Chilijska, czy znanym lub nieznanym, a przechwałki interweniował rozwoju gospodarczego, ponieważ doszedł do władzy.

Od 22 września tysiące kibiców No organizuje parady z kilku miast w całym kraju, aby zebrać się na Santiago. Ci z Sí robią to z kolei od 2 października . Według opublikowanych sondaży i sondaży, motywacjami wyborców „ Nie” jest przede wszystkim zła sytuacja gospodarcza kraju (72%), w szczególności zła dystrybucja dochodów i majątku oraz łamanie praw człowieka przez dyktaturę ( 57%).

Wyniki z 5 października 1988 r

W przeddzień 5 października po Chile krążą pogłoski o możliwym bojkocie referendum przez opozycję, a także o możliwym zawieszeniu przez rząd nadużywanych w sondażach. Stany Zjednoczone i Wielka Brytania są zapewniane, że generał Pinochet uzna wynik, nawet jeśli będzie on przeciwko niemu. Oczekuje się, że głosować będzie nie mniej niż 7 435 913 wyborców. Wybory przebiegają spokojnie.

Ankiety przeprowadzone w tym dniu ogłosiły zwycięstwo nr . Około 19  godz  30 , podsekretarz wnętrz informuje, że na podstawie 72 lokalach wyborczych The Jeśli zdobyła 58% głosów. Opozycja zaczyna mówić o manipulacji przy urnach wyborczych. Później tego samego wieczoru dowódcy armii zostali poinformowani, że No jest przed Si i poprosili o rozmowę z generałem Pinochetem, który odmówił.

Od 21  pm , oficjalne i nieoficjalne szacunki są sprzeczne, ale stopniowo Jeśli oddala i 23  h  15 , Komitet Wolnych Wyborów (nieoficjalny) ogłasza zwycięstwo nr o 55,2% głosów przeciw 44, 6% do Si . W międzyczasie Dirección Nacional de Comunicación Social nakazał wstrzymać wszystkie programy telewizyjne i radiowe nawołujące do świętowania zwycięstwa nr . Tymczasem generał Pinochet został również poinformowany o wynikach dających zgodnie opowiada toku, 53% w liczbie i jest informowany, że postęp ten czas jest nieodwracalna. W telewizji Sergio Onofre Jarpa , prezes Renovación Nacional, z opóźnieniem debatuje z Patricio Aylwinem . Jarpa jest jednym z pierwszych zwolenników Si, który potwierdził zwycięstwo No w telewizji, co przyspieszyło rozpoczęcie demonstracji radości przed Pałacem Moneda.

Po północy Pinochet zebrał swoich ministrów, poinformował ich o wynikach plebiscytu i zapowiedział rezygnację. Odbywa się również spotkanie z członkami sił zbrojnych, ale stopniowo urzędnicy reżimu publicznie uznają zwycięstwo opozycji. Na uwagę Sergio Fernándeza, że wysoki odsetek zwolenników „ tak” był wyjątkowy i był powodem do dumy w tym kontekście, generał sił zbrojnych zapytał go, dlaczego w takim razie nie tną szampana w tej chwili. Pinochetowi zaproponowano dekret, na mocy którego nie uzna wyników plebiscytu i przejmie całą władzę. Projekt dekretu wywołuje wrogość większości członków rządu. Pod koniec spotkania Pinochet ostatecznie przyznał się do porażki i nakazał opublikowanie oficjalnych wyników. Są one publikowane na 2  rano w godzinach porannych.

Na rankiem 6 października Tysiące Chilijczyków świętować zwycięstwo nr na ulicach większych miast w kraju. Generał Pinochet interweniuje w telewizji w mundurze i oczywiście zmieniając zdanie, potwierdza kontynuację procesu wyborczego przewidzianego w konstytucji z 1980 r. Ze swojej strony Concertación informuje papieża Jana Pawła II, że Chile ponownie było demokracją. .

Wyniki krajowe

Wyniki krajowe
Wybór Głosy %
Dla 3 119 110, 44.01
Przeciwko 3 967 579, 55,99
Ważne głosy 7 086 689, 97,73
Głosy puste 70 660, 0.97
Nieważne głosy 94,594 1.30
Całkowity 7,251,943 100
Wstrzymanie się od głosu 177,461 2.39
Zarejestrowany / Uczestnictwo 7,429,404 97,61
Głosy
za
(44.01%)
Przeciwko głosów
(55,99%)
▲
Bezwzględna większość

Wyniki według regionu

Region Głosuj na „Tak” % Głosuj na „Nie” %
ja Region Tarapacá 75,849 44,71% 93,800 55,29%
II Region Antofagasta 84,259 39,32% 130,052 60,68%
III Region Atacama 49,400 43,84% 63,293 56,16%
IV Region Coquimbo 114,250 46,02% 133,997 53,98%
V Region Valparaíso 324,058 42,69% 434,997 57,31%
VI Region Libertador General Bernardo O'Higgins 164,430 44,08% 208,574 55,92%
VII Region Maule 220,742 48,83% 231 348, 51,17%
VIII Region Biobío 409,513 44,71% 506,513 55,29%
IX Region Araucanía 220,090 54,05% 187,071 45,9%
X Region Jezior 242,457 50,15% 240,984 49,85%
XI Region Aisén del General Carlos Ibáñez del Campo 19 238, 49,99% 19 245 50,01%
XII Chilijskie Magallanes i region antarktyczny 35,549 42,36% 48,372 57,64%
RM Region Metropolitalny Santiago 1.159.275 40,98% 1 669 333, 59,02%
Całkowity 3 119 110, 44,01% 3 967 569, 55,99%

Konsekwencje

Klęska Pinocheta doprowadziła kraj do demokratycznych przemian, które zakończyły się 11 marca 1990. Zgodnie z mandatem otrzymanym w plebiscycie w 1980 roku Pinochet pozostaje więc przez kolejny rok chilijską głową państwa. Organizuje się wybory do Kongresu i Prezydenta Republiki, a konstytucję zmienia się, aby umożliwić jej pełne działanie, położyć kres różnym ustaleniom przejściowym i umożliwić konsensualną i pokojową transformację. Tak więc, konstytucyjne prawo n o  18 82517 sierpnia 1989, negocjowana między rządem a chilijskimi partiami politycznymi, została wcześniej zatwierdzona w referendum w sprawie plebiscytu30 lipca 198991,25% wyborców. Ustawa ta, obejmująca 54 reformy konstytucyjne, uzupełnia artykuły dotyczące reformy konstytucyjnej, nadaje pluralizmowi politycznemu wartość konstytucyjną, wzmacnia prawa konstytucyjne i zasady demokratyczne oraz reguluje stosowanie stanu wyjątkowego.

W grudniu wybory prezydenckie doprowadziły do ​​zwycięstwa w I turze Patricio Aylwina , członka Chadecji i kandydata Koncertu Partii na rzecz Demokracji , a wybory parlamentarne dają większość partii Koncertu na rzecz Demokracji.

Zwycięstwo Nie pozwala więc na koniec dyktatury i powrót demokracji w Chile.

Uwagi i odniesienia

(es) Ten artykuł jest częściowo lub w całości zaczerpnięty z artykułu Wikipedii w języku hiszpańskim zatytułowanego „  Plebiscito nacional de Chile de Chile de 1988  ” ( patrz lista autorów ) .
  1. „  ” nie „do Pinocheta, trzydzieści lat później: jak dyktatura upadł urny  ” , na RIF ,3 października 2018 r
  2. (es) „  Resultados Electoral  ” na www.tribunalcalificador.cl (dostęp 12 maja 2020 ) .
  3. Tribunal Calificador de Elecciones de Chile .

Zobacz też

Bibliografia

Powiązane artykuły

Linki zewnętrzne