Królestwo Tio

Królestwo Tio

XVII th  wieku - 1892

Opis tego obrazu, również skomentowany poniżej Królestwo Tio i jego sąsiedzi Ogólne informacje
Status Królestwo
Stolica zmiany po śmierci każdego króla, lasy Mpié, Nko, Impoh, Mbé rezydencja Makokos od 1937
Język Języki Teke
Religia tradycyjne religie
Historia i wydarzenia
1874 Illoy , po raz pierwszy zostałem Makoko (królem)
12 listopada 1882 Francja ratyfikuje traktat Makoko Illoy I st

Następujące podmioty:

Brytania Tio (lub tyo), królestwo Batéké , królestwo Anzico lub królestwo (z / z) Makoko , jest pre-kolonialne królestwo Afryce Środkowej, jej terytorium rozciąga się na wschód od dzisiejszej Gabonie , w zachodniej części obecnej Republiki Konga , na lewym brzegu rzeki Kongo: obecnie Kinszasa i na zachód od Mai-Ndombe w Demokratycznej Republice Konga.

Założony w XVII -tego  wieku, to trwa aż do końca XIX th  wieku, kiedy francuski get umieścić terytorium podlegającym ich „ochrony”. Linia Makoko („króla”) trwa do dziś.

Etymologia

Słowo „Anzico” pochodzi od wyrażenia anziku nziku które w Kikongo język , środki „aby uruchomić” i wyznacza mieszkańców poza północnej części królestwa Kongo , zwłaszcza Batéké zwanego również Tio  ; nazwa ta dotyczyła także Punu i innych. Tymczasem królestwo (z /) Makoko nawiązuje do nazwy władcy o imieniu Makoko .

Historia

Na początku XVII -tego  wieku, Teke kontrolować kopalnie miedzi i żelaza na całym północno-wschodniej granicy Królestwo Kongo i prawdopodobnie odgrywają rolę pośrednika między Bakongo i sąsiadów. Kiedy różne grupy zlewają teke, prawdopodobnie około XV th  wieku lub XVI th  wieku do utworzenia niezależnego królestwa, Kongo stara się odzyskać kontrolę nad kopalniami. Proces polityczny został zakończony około roku 1620. Nie było walki między dwoma królestwami całym XVII -tego  wieku. Po przybyciu Portugalczyków, zadziałaniem Królestwa w handlu niewolnikami w XVI E  wieku.

Królestwo trwała do XIX -tego  wieku, częściowo ze względu na jego względnej izolacji, z dala od władz przybrzeżnych i wpływów europejskich. Ale po Portugalczyku okolicą interesują się inni Europejczycy; w 1880 roku Pierre Savorgnan de Brazza , z nieoficjalną misją w imieniu Francji, konkurował z Henrykiem Mortonem Stanleyem , wykonując misję w imieniu króla Belgii Leopolda II , z których każdy pracował na rzecz rozwoju kolonialnego swojego sponsora (za pośrednictwem Afrykańskie Międzynarodowe Stowarzyszenie Belgii); Brazza podpisał w 1880 r. Traktat z Makoko Illoy I st , oddając jego królestwo pod zwierzchnictwo Francji; Francuzi instalują post, który stanie się Brazzaville .

Rok później Ngaliema Insi , „wzbogacony były niewolnik” , wódz wioski Kintambo na lewym brzegu Konga, który „reprezentuje władzę Makoko de Mbé przed wodzami Bateke na basenie” , podpisuje traktat ze Stanleyem , przyjaźń. W tym samym czasie w 1884 r. Portugalia i Wielka Brytania podpisały traktat uniemożliwiający dostęp do morza Międzynarodowemu Stowarzyszeniu Afrykańskiemu. To są początki kolonizacji. Ten traktat z Makoko jest jedną z przyczyn zwołania konferencji berlińskiej w latach 1884-85, mającej m.in. na celu rozbicie Konga między mocarstwami europejskimi.

Geografia

Królestwo było skoncentrowane na rzece Kongo , wokół jeziora Pool Malebo . Kontrolował ziemie na północ od swoich sąsiadów, królestwo Loango i Kongo . Teke żyli na płaskowyżach w regionie od dłuższego czasu, prawdopodobnie VII XX  wieku. Około 1600 roku kontrolowali dolny bieg rzeki Kongo, a na północnym zachodzie dorzecze Kouilou-Niari .

Gospodarka

Królestwo produkowało i handlowało tkaninami roślinnymi (rafia), ceramiką, miedzią, ceramiką, kością słoniową, tytoniem, orzeszkami ziemnymi, bydłem, kozami, ignamem, dywanami, sieciami ... Kontrola kopalni, zwłaszcza miedzi, była przedmiotem kilku konfliktów z sąsiad Kongo .

Kultura i organizacja społeczna

Niewiele wiadomo o funkcjonowaniu królestwa. Rządził nim król o imieniu Makoko , stąd nazwa nadana jego królestwu. Według jednego z nielicznych gości makoko rządziło dwunastoma wasalami, ale było to prawdopodobnie moce bardziej duchowe niż świeckie. Stolica została nazwana Monsol przez Pigafettę , ale jest utożsamiana z miastem Mbé, które zmieniało lokalizację na przestrzeni dziejów.

Królestwo zostało zbudowane wokół ideologii Nkwembali , zgodnie z którą świat jest zamieszkany przez duchy, „Nkira, duchy natury i Ikwi, duchy zmarłych przodków”  ; rolą Makoko („króla”) jest ochrona Nkwembali  ; opiera się na Ngantsii , wodzach klanów i lądów. Władza jest materializowana przez posiadanie nkobi , drewnianych skrzyń, symbolicznych przedmiotów władzy.

Anzico byli prawdopodobnie grupą wojskową chroniącą granicę Bakongo . Znani byli jako znakomici i odważni wojownicy. Byli specjalistami w łucznictwie i używali zatrutych strzał. W walce wręcz używali toporów bojowych i tarcz.

Anzico byli czasami opisywani, z pewnością błędnie, jako kanibale przez niektórych europejskich autorów: „Europejczycy wyobrażali sobie, że w wioskach kanibali istniały rzeźnie, w których mordowano i sprzedawano ludzkie mięso” . Howard Phillips Lovecraft czyni do tego wyraźną aluzję w swoim opowiadaniu The Picture in the House .

Batékés / Anzico ćwiczyli wertykulację twarzy . Znani byli również z kunsztu ubioru i fryzjerstwa, zwłaszcza z ozdobnych warkoczy. Mieszkańcy obu płci byli na ogół nadzy do pasa, ale bogaci byli ubrani „od stóp do głów” zgodnie z europejskimi relacjami. Szlachcice nosili jedwabne sukienki sprowadzane z wybrzeża.

Wzorce chronologiczne

Uproszczona oś czasu.

X th  tysiąclecia pne. J.-C.

okupacja płaskowyżów Batéké i wzgórz przez łowców-zbieraczy.

V th  wieku  pne. J.-C.

wygląd ceramiki i uprawa palm; początki sedentaryzacji.

I st  century

wygląd i uogólnienie obróbki metali.

XI p  -  XII th  wieku

rozszerzenie hutnictwa żelaza, pojawienie się nowych form ceramiki, implantacja téké.

1491

Portugalczycy najeżdżają królestwo Kongo; jego schrystianizowany król wyrusza na wojnę przeciwko Anziques .

1529

Téké zajmują się handlem niewolnikami.

1566-1567

Téké atakują królestwo Kongo.

1579-1583

pobyt portugalskiego Duarte Lopesa, który przekazuje cenne informacje o kopalniach miedzi w królestwie.

W kierunku 1630

intensyfikacja handlu niewolnikami, rozwój portu Loango .

W kierunku 1730-1760

pojawienie się nowych arystokracji; niektórzy czerpią swoją legitymację z posiadania nkobi .

1877

Stanley spływa rzeką Kongo i ląduje w Malébo (które zamieni się w Stanley Pool , dziś Pool Malebo ).

1880

Pierre Savorgnan de Brazza podpisał z Illoyem I pierwszy traktat, na mocy którego jego ziemie znalazły się pod „ochroną” Francji.

1960

niezależność ; linia zstępnych królów Makoko są nadal w XXI th  century.

Bibliografia

Tłumaczenie

Uwagi

  1. "Wszystkie cywilizowane mocarstwa niepokoją się tak zwaną kwestią Konga - w rzeczywistości jest to kwestia Afryki równikowej - […]" .
  2. „Mokoko cieszy się prestiżem, jaki Batéké przywiązują do posiadania fetyszy. […] Ale jego skuteczne działanie na Batékés jest dalekie od jego wpływu moralnego: nie wychodzi poza chaty swojej wioski. "
  3. „Miasto Mbé: stolica królestwa i rezydencja Makoko (króla). W całej historii znała nieustanne ruchy. Przedkolonialna tradycja kulturowa Téké w rzeczywistości wymagała przemieszczania stolicy „Mbé” za każdym razem, gdy umierał król. "

Bibliografia

  1. Zoula 2015 .
  2. „  The Kingdom of Makoko  ” , na brazza.culture.fr (dostęp 30 kwietnia 2017 ) .
  3. Obenga 1969 , s.  28.
  4. Th. Simara, Kongo w XVI E  wieku według stosunku Lopez-Pigafetta , Bruksela, Vromant,1919, s.  79 i mkw.
  5. Lopes i Pigafetta 2002 , s.  261.
  6. Kabolo Iko Kabwita , Królestwo Kongo i misja katolicka 1750-1838 , Karthala ,2004, 488,  str. ( czytaj online ) , s.  304, przypis 5.
  7. Dupre 1981-1982 , str.  197.
  8. Shillington 2013 , str.  508.
  9. Louis Papy , „  Populacje Batéké (francuska Afryka Równikowa)  ”, Cahiers d'Outre-mer , vol.  2 n o  6,Kwiecień-czerwiec 1949, s.  112-134 ( str.  119 ) ( czytaj online ).
  10. Pierre Vennetier, Geografia Konga Brazzaville , Paryż, Gauthier-Vilars,1966( czytaj online ) , s.  57.
  11. Missie 2008 , s.  841.
  12. Dupré 1985 , str.  53.
  13. DPDC , str.  9.
  14. DPDC , str.  11.
  15. Robert Edmond Ziavoula, Brazzaville, miasto do odbudowy: rekonstrukcje miasta , Karthala ,2006( czytaj online ).
  16. Historia ogólna Afryki, t. 6 , s.  346.
  17. Jean-Pierre Missie "  Pochodzenie i Terytorialność  " Cahiers d'Etudes africaines , N O  192,2008( czytaj online )
  18. François Bontinck , „  Coquery-Vidrovitch (Catherine). Brazza i opanowanie Konga. The West African Mission, 1883-1885  ”(recenzja), Revue belge de philologie et d'histoire , t.  49, n o  1,1971, s.  132-138 ( czytaj online )
  19. René Pinon, „  The Colony of Mozambque and the Anglo-Portugal Alliance  ”, Revue des Deux Mondes , t.  2,1901, s.  56-86.
  20. DPDC , str.  13.
  21. E. Weyl, Kongo na tle Europy. Traktat anglo-portugalski. Misja Brazzy. Międzynarodowe Stowarzyszenie Konga , Paryża, Maurice Dreyfous,1884( czytaj online ) , s.  3
  22. Missié 2008 , s.  840.
  23. DPDC , str.  6.
  24. Guiral 1889 , str.  293.
  25. „  Teke  ” , Towarzystwo Historyków Konga Brazzaville
  26. Dupre i Pinçon 1997 , s.  21.
  27. „  Royal Domain of Mbé  ” , Unesco, Centrum Światowego Dziedzictwa
  28. Tonda 2002 , s.  80.
  29. DPDC , str.  4.
  30. Dupre 1981-1982 , str.  236.
  31. Guiral 1889 , str.  168.
  32. 1998 NMR , str.  8.
  33. Guiral 1889 , str.  157, 168-169.
  34. Lopes i Pigafetta 2002 , s.  265.
  35. Ferrario 1827 , str.  340.
  36. Soret 1970 , s.  94-95.
  37. Lopes i Pigafetta 2002 , s.  68.
  38. Arthur Vermeersch, The Congolese Question , Bruksela, Charles Bulens,1906( czytaj online ) , s.  32
  39. Lopes i Pigafetta 2002 , s.  266.
  40. (w) „  Ben Onwukwe - The Picture In The House by HP Lovecraft  ” na spokenworldaudio.com
  41. „  (Lovecraft HP) The Picture in the House  ” , na ddkebooks.com
  42. Lopes i Pigafetta 2002 , s.  72, 266.
  43. Guiral 1889 , str.  240.
  44. Obenga 1969 , s.  42-43.
  45. Lopes i Pigafetta 2002 , s.  73, 76.
  46. 1998 NMR , str.  18-20.
  47. Devey Malu-Malu 2013 .

Bibliografia

Powiązane artykuły