Powieść Tajemnica to gatunek literacki grupowanie powieści i opowiadań. Definiuje się go jednocześnie jako podgatunek powieści kryminalnej („thriller” lub „rompol”) obok powieści noir i thrillera, ale także jako pochodzenie tego ostatniego. To jest rzeczywiście narodziny gatunku i rodzi się w XIX th wieku, podczas którego ewoluuje nauki; wzrasta zaufanie do wyjaśniania za pomocą logiki i rozumu.
Tajemnicza powieść ilustruje tę ewolucję mentalności. Jest to, poprzez swoje kody, przedstawienie zaufania do rozumu, które może wszystko wyjaśnić. Jej fabuła opiera się głównie na zabójstwie nieznanego sprawcy, który należy odkryć. Skupia się bardziej precyzyjnie na trzech pytaniach: kto, jak, dlaczego? Aby odpowiedzieć na to pytanie, konieczne jest zatem odtworzenie ujawnienia faktów za pomocą logiki.
Jak każdy gatunek literacki, powieść kryminalna nie narodziła się ex nihilo i wyrosła z wcześniejszych nurtów literackich. Jednak krytycy zgadzają się ratyfikować narodziny gatunku w trzech opowiadaniach amerykańskiego pisarza Edgara Allana Poe : Double Assassination in the rue Morgue (1841), The Mystery of Marie Roget (1843) i The Stolen Letter (1845) . Znajdujemy tam już wszystkie pierwsze elementy powieści kryminalnej. Jednak te relacje są opowiadaniami, pierwszą uznaną powieścią zagadki, w ścisłym tego słowa znaczeniu, jest L'Affaire Lerouge (1866) Francuza Émile Gaboriau . Pod koniec XIX -go wieku, Arthur Conan Doyle stworzył nową postać w A Study in Scarlet (1887): Jest to słynny Sherlock Holmes , który jawi się jako obraz detektywa skierowaną zagadkę powieści, nabywanie takich sława, że przyćmiła swoich poprzedników.
Tajemnicza powieść narodziła się i została opracowana w środku rewolucji przemysłowej: miasta rosły i wzbogaciły się, zapewniając nowe tło dla tego nowego typu historii. Rozwija się też nowy duch naukowy: na przykład pozytywizm , wywodzący się z myśli Auguste Comte'a , uważa, że tylko wiedza i badanie faktów weryfikowanych doświadczeniem naukowym może opisać zjawiska świata. To wyjaśnia pojawienie się gatunku literackiego, w którym poszukiwanie prawdy nadaje strukturę historii.
Świadomość istnienia tego gatunku jest na przełomie 19 th i 20 th stulecia: widzimy to na przykład w kodyfikacji i nominacji gatunku przez aktorów książki. Whodunit zatem wielki sukces na początku XX -tego wieku i rozwijane równolegle w kilku krajach.
Romantyczna przestrzeń powieści kryminalnej wyróżnia się ograniczonym charakterem. W rzeczywistości ramy muszą być ograniczone, aby stworzyć środowisko, w którym można poznać wszystkie aspekty. Te ograniczone ramy pozwolą więc na stworzenie przestrzeni stworzonej przez zagadkę i na jej rozwiązanie.
Jednym z fundamentalnych aspektów powieści kryminalnej jest nacisk na racjonalność ludzkich działań. Poe wykazał, że czyny ludzkie podlegają prawom, podobnie jak zjawiska fizyczne. Są przewidywalne, a zatem podlegają odliczeniu. Możliwość dedukcji rekonstrukcyjnej a posteriori podkreśla, że tajemnica jest racjonalna.
Przestępczość jest anomalią w porządku społecznym, a odkrycie sprawcy, dlaczego i jak, przywraca zrujnowany porządek społeczny.
ScenyIstota akcji powieści kryminalnej koncentruje się na śledztwie detektywa, a więc na postępie intelektualnym: na ogół odnajdujemy w nich sceny mniej lub bardziej typowe i niezmienne (każda z tych scen może mieć kilka wystąpień w opowieści).) .
Bohaterów powieści kryminalnej można postrzegać nie jako indywidualne i swobodne elementy, ale jako współzależne elementy tego samego systemu: zainteresowanie każdego z bohaterów „nie ma charakteru społecznego ani psychologicznego, ale funkcjonalnego”. Bohaterowie są obecni tylko po to, by odpowiedzieć na rozwój fabuły: to przez nich powstaje zagadka i długa droga do jej rozwiązania. „Klasyczna opowieść umieszcza ofiarę na początku, sprawcę na końcu; cały przedział zajmuje fascynująca i centralna postać śledczego lub detektywa”.
Ofiary, sprawcy i podejrzaniOfiara jest początkiem spisku: to dlatego, że jest ofiarą, toczy się dochodzenie, a zatem jest zagadką. Winowajcą jest koniec fabuły: jej identyfikacja jest celem rozwiązania zagadki.
Głównym bohaterem powieści zagadkowej jest często emblematyczna postać detektywa: do niego przypisana jest misja rozwiązania zagadki. Ta ostatnia znajduje się między ofiarą a sprawcą i musi poprzez refleksję stworzyć więź między nimi. W przeciwieństwie do sprawcy, detektyw często znajduje się poza sferą społeczną, w której miało miejsce przestępstwo.
Rolą detektywa w powieści kryminalnej jest refleksja nad faktami zbrodni i poprzez swoje racjonalne metody rzucenie światła na sprawę, której nikt poza nim nie potrafi wyjaśnić.
„Często jest dyletantem, oświeconym amatorem, nawet jeśli może czerpać korzyści z tej działalności. Oryginalny, a czasem bezczynny, często przebywa poza policyjną instytucją”.
Ale ta postać nie ogranicza się do tej prostej funkcji i często wyróżnia się silną osobowością i cechami. Niektóre z najbardziej znanych detektywów kryminalnych to:
Postać detektywa jest w całości zbudowana na idei rozwiązania zagadki detektywa: widać to na liście wiedzy i umiejętności Sherlocka Holmesa w A Study in Red . Detektyw docenia wskazówki i nawiązuje z nimi kontakt. Oddziela prawdziwe informacje od fałszywych i wiąże elementy, które ze sobą współpracują. Z biegiem czasu idea sprowadzenia zagadki do prostego intelektualnego wyzwania, charakter badacza ewoluuje w kierunku „ fotelowego detektywa ” (np. Herkules Poirot ): refleksja ma pierwszeństwo przed działaniem, fizyczne możliwości detektywa są ograniczone przychylność jego zdolności intelektualnych.
Misterium jest zbudowane wokół czegoś, co można nazwać regresywną podwójną strukturą. „Struktura powieści kryminalnej rzeczywiście zakłada dwie historie”. Pierwsza z tych historii dotyczy zbrodni: najczęściej kończy się ona i dlatego przemilczana. Druga z tych historii dotyczy śledztwa. To właśnie ta historia, która się toczy, została opowiedziana w powieści kryminalnej. Jego celem jest właśnie odtworzenie historii zbrodni.
Powieść o grzeTajemnica napędza konstrukcję całej powieści. Sprawca stawia ją detektywowi, ale także autorka czytelnikowi, który następnie czyni z niej powieść do gry. kto jest winowajcą, jak postąpił (modus operandi) i dlaczego (motyw): te trzy pytania są podstawowymi pytaniami zagadki. Celem gry dla czytelnika jest znalezienie sprawcy, zanim detektyw poda rozwiązanie na końcu historii.
Problem z zamkniętym pokojem jest szczególnym problemem w powieści logicznej. Jest to postać lub przedmiot wchodzący lub wychodzący z pozornie zamkniętej przestrzeni. Jedną z najbardziej znanych opowieści o zamkniętym pokoju jest The Mystery of the Yellow Room, ale warto też wspomnieć np. O opowiadaniach Johna Dicksona Carra, takich jak The Burning Room czy Passe-passe .