Pierre Le Moyne d'Iberville

Pierre Le Moyne d'Iberville
Pierre Le Moyne d'Iberville
Anonymous zmarłego portret XIX -tego  wieku .
Narodziny 16 lipca 1661
Ville-Marie , Nowa Francja
Śmierć 9 lipca 1706(44 lata)
Hawana , Kuba
Wierność Nowa Francja Królestwo Francji
Stopień Kapitan
Lata służby 1686 - 1706
Konflikty Pierwsza wojna międzykolonialna

Wojna o sukcesję hiszpańską

Wyczyny broni Ekspedycja w Zatoce Hudsona
Bitwa o Fort Albany
Rajd przeciwko Corlaerowi
Zdobycie Yorku
Bitwy w Zatoce Fundy
Zdobycie fortu Pemaquid
Kampania na półwyspie Avalon
Bitwa o Zatokę Hudson
Bitwa o Nową Fundlandię
Bitwa o Saint-Jean
Bitwa pod Nièves
Inne funkcje Założyciel Luizjany i miast Biloxi i Mobile
Rodzina Moyne
Podpis Pierre'a Le Moyne d'Iberville

Pierre Le Moyne d'Iberville et d'Ardillières , urodzony dnia16 lipca 1661w Ville-Marie (obecnie Montreal , Quebec ) i zmarł9 lipca 1706w Hawanie , na Kubie , to przeglądarka , handlowych , wojskowych , Kaper i badacz francuski w czasie francuskiej kolonizacji obu Ameryk . Jest pierwszym Kanadyjczykiem z urodzenia, który nosi krzyż Orderu Saint-Louis . Jako człowiek dokonujący wyczynów, znany jest z tego, że przez większość swojego życia skutecznie walczył z armią angielską, niszcząc kilka placówek wroga, a także zakładając forty i eksplorując Amerykę. W zbiorowej pamięci pozostał największym bohaterem Nowej Francji . Jest założycielem kolonii Luizjany oraz miast Biloxi i Mobile .

D'Iberville lub czasami d'Hiberville przypomina ziemie należące do rodziny Le Moyne w wiosce Hyberville w Thil-Manneville ( Normandia , dawniej Iberville 12 km od Dieppe ). D'Ardillières odnosi się do wioski Ardillières ( Poitou-Charentes ), w której d'Iberville nabyło posiadłość.

Biografia

Pochodzenie rodzinne i młodzież

Urodził się Pierre Le Moyne d'Iberville 16 lipca 1661w Ville-Marie i został ochrzczony dnia20 lipca. Jest trzecim synem Charlesa Le Moyne , ówczesnego kupca lorda Longueuil , pochodzącego z Dieppe, oraz Catherine Thierry dit Primot z Saint-Denis-le-Thiboult , niedaleko Rouen . Oboje jego rodzice wyemigrowali do Kanady, zanim ich małżeństwo zostało świętowane w Ville-Marie w 1654 roku. Charles Le Moyne miał stać się ważną postacią w kolonii północnoamerykańskiej. Pierre miał dwie siostry i 11 braci. Jego bracia odznaczyli się militarnie w Ameryce i niektórzy tam zginęli.

Młodość Pierre'a jest przesiąknięta pewną tajemnicą. Był przeznaczony do kapłaństwa, zgodnie z życzeniem rodziców. Odrzucając tę ​​ścieżkę i marząc o przygodach, dołączył w 1673 roku, w wieku 12 lat, pod pseudonimem Thériot, jako chłopiec na pokładzie żaglowca La Jeannette , który należał do jego wuja Jacquesa, wypływającego do Port-Royal .

W 1676 roku, po 3 latach nieobecności, wrócił do Montrealu. Jego rodzice, zdając sobie sprawę, że nigdy nie zostanie księdzem, nie mieli tego przeciwko niemu. Dlatego jego ojciec poprosił go, aby towarzyszył Sieurowi Benoît Belhumeurowi, jednemu z jego współpracowników, wraz z jego małą grupą, do Sainte-Marie-du-Sault , w pobliżu wschodniego brzegu jeziora Superior , w celu handlu futrami.

W wieku siedemnastu lat wszedł na pokład L'Esterlet , dwumasztowego brygantyny należącej do jego ojca, po tym jak został mianowany kwatermistrzem sternikiem. W Gaspé zaproponowano mu zostanie drugim kapitanem na statku króla L'Aunis . Trójmasztowy statek, który podróżuje tam iz powrotem między Francją a Nową Francją.

Jesteśmy prawie pewni, że często pływał łodzią swojego ojca na „St. Lawrence” i kilkakrotnie udawał się do Francji. W szczególności w 1683 r. Gubernator Le Febvre de La Barre powierzył mu misję przekazywania jego pism do sądu.

Podbój Zatoki Hudsona

D'Iberville, który przez 4 lata został kadetem królewskiej marynarki wojennej, bardzo dobrym wodniakiem i żeglarzem, rozpoczął swoją karierę wojskową w 1686 roku pod rozkazami Pierre'a de Troyes , Chevalier de Troyes, w Zatoce Hudson . Towarzyszą mu dwaj jego bracia, Jacques, sieur de Sainte-Hélène i Paul, sieur de Maricourt. Wzięli udział w wyprawie zorganizowanej przeciwko posterunkom angielskim w rejonie Zatoki Hudsona. Ten, który opuścił Montreal, aby popłynąć w górę rzeki Ottawa i dotrzeć do James Bay, składał się ze stu ludzi oraz indyjskich przewodników z trzydziestoma pięcioma kajakami i dwudziestoma siedmioma psimi zaprzęgami. Zainspirowani żarliwością i odwagą Pierre'a, zaatakowali Fort Monsoni (obecnie Moose Factory w Ontario) na brzegu rzeki o tej samej nazwie (obecnie Moose River), którą zdobyli.

Następnie De Troyes zaatakował trzy inne angielskie posterunki w James Bay: Fort Charles, Fort Albany i magazyn na wyspie Charlton. Z Troyes i Sainte-Hélène jedź Fort Charles,3 lipca, podczas gdy Iberville łapie Craven , statek Hudson's Bay Company zakotwiczony w porcie. Obrońcy Fort Albany poddają się bezwarunkowo25 lipca. Podbój zakończył się, de Troyes odszedł, pozostawiając d'Iberville i oddział na miejscu. Był teraz gubernatorem trzech zdobytych stanowisk, które zostały przemianowane na Saint-Louis (Moose), drugie Saint-Jacques (Rupert) i trzecie Sainte-Anne (Albany). W następnych latach będzie kontynuował wojnę w regionie.

D'Iberville wrócił do Francji w latach 1687–88. Przekonał władze do pomocy w zorganizowaniu nowej wyprawy do Zatoki Hudsona w celu wzmocnienia nowo zdobytych stanowisk. Uzyskał dowództwo na znakomitym statku eskortowym, Soleil d ' Afrique , i latem 1688 r. Wrócił do James Bay przez Quebec. We wrześniu Anglicy próbowali odzyskać swoje dawne stanowiska. Kiedy opuszczał Fort Sainte-Anne, dwa angielskie statki próbujące ponownie zająć Fort Albany zablokowały go, zanim mógł wydostać się z rzeki Albany. Kiedy nadchodzi zima, trzy statki są uwięzione w lodzie. Zimą 1688–89 po obu stronach widać było zdradę i podłość. Ciężkie warunki życia sprawiły, że Anglicy, gorzej przygotowani, ostatecznie się poddali. Iberville opuszcza James BayWrzesień 1689, po schwytaniu innego angielskiego statku w lipcu poprzedniego roku. Chociaż Anglicy nadal posiadają Port Nelson, udaremnił ich próby ponownego zajęcia południowej zatoki. Wrócił do Quebecu28 października.

Wojna Ligi Augsburg właśnie rozpoczął się w Europie od Francji i Anglii. Następnie D'Iberville wziął udział w kampanii zimowej 1690 roku, zorganizowanej przez Frontenac przeciwko angielskim koloniom na południu. Był zastępcą dowódcy oddziału 114 Kanadyjczyków i 96 Indian, którzy zaatakowali Corlaer (Schenectady, NY). Zakład zostaje schwytany, splądrowany i podpalony. Sześćdziesięciu mieszkańców zostaje zmasakrowanych, a część jeńców zostaje wziętych.

Stan wojny między Francją a Anglią ułatwił mu wyparcie Anglików z regionów nordyckich. Iberville opuszcza Quebec do Zatoki HudsonaLipiec 1690. Dysponowane przez nią środki (trzy małe jednostki uzbrojone w 30 dział i zamontowane tylko przez 80 ludzi) były tym razem niewystarczające. Pod koniec sierpnia przybywa przed Fort York, ale musi uciekać przed lepiej uzbrojonym okrętem wroga. Ucieka i postanawia zaatakować New Severn (Neue Savanne), placówkę znajdującą się około 250 mil na południowy wschód od Fort York. Ten spada bez większego oporu. D'Iberville spędził zimę na północy i wrócił do Quebecu w rPaździernik 1691, przed wyruszeniem do Francji. Cele Francuzów nie zostały jeszcze osiągnięte: Fort York, główna osada brytyjska nad Zatoką Hudsona, nadal był w ich posiadaniu.

W następnych latach d'Iberville nadal toczył wojnę z Anglikami u wybrzeży Zatoki Hudsona . Trzymają się, a on nie może ich wyciągnąć. W 1694 roku po raz czwarty z rzędu został wyznaczony do poprowadzenia wyprawy przeciwko Fort York. Sytuacja Francuzów pogorszyła się wówczas na północy. Anglicy odbili Fort Albany w 1693 roku. Iberville objął dowództwo nad Poli, a jego brat Joseph Le Moyne de Serigny - nad Salamandrą . Wyjeżdżam z Quebecu dalej10 sierpnia 1694, docierają do rzeki Hayes dalej 24 września. Plik 13 października, wzywa angielski garnizon w Fort York do poddania się. Ten jest zgodny. Grupa Iberville spędziła zimę w zdobytym forcie , który został przemianowany na Fort Bourbon.

D'Iberville w końcu zdobył najważniejsze stanowisko w Hudson's Bay Company. "Niemniej zalety kampanii zostały zniweczone przez odzyskanie Fortu Albany przez Jamesa Knighta w 1693 r. I porzucenie południowej zatoki przez Francuzów." Dzielny kanadyjski żołnierz nie mógł długo cieszyć się tym schwytaniem. W rzeczywistości już w 1696 roku Anglicy odbili Fort York i jednocześnie zajęli ładunek cennych futer.

Kampania przeciwko Nowej Fundlandii

W 1695 roku d'Iberville otrzymał rozkaz od gubernatora Nowej Francji, Frontenaca , aby zaatakować angielskie fortyfikacje na wybrzeżu Atlantyku, z Fort William Henry, na granicy między brytyjskimi koloniami Nowej Anglii i francuskiej Acadii , w Saint-Jean (Nowa Fundlandia) . Wiosną 1696 r., Po zniszczeniu Fort William Henry, przeprawił się z flotą trzech statków między Nową Francją a Nową Fundlandią do głównego francuskiego miasta Nowej Fundlandii, Plaisance . Francja i Anglia zawarły umowę połowową dotyczącą eksploatacji ryb z Grand Banks of Newfoundland. Jednak wraz z wojną Ligi Augsburga , Francja i Anglia znalazły się po przeciwnych stronach. Główną misją wojskową D'Iberville było wypędzenie Anglików z Nowej Fundlandii i Labradoru .

D'Iberville i jego żołnierze opuścili Plaisance 1 st listopad 1696i przepraw się drogą lądową do dzisiejszego Ferryland , 50 mil dalej na południe od Saint John . Dziewięć dni później, po zebraniu żołnierzy i marynarzy, rozkazał zaatakować angielską stolicę, która poddała30 listopada 1696. Po podpaleniu St. John's, d'Iberville i jego Kanadyjczycy prawie całkowicie splądrowali angielskie łowiska na wschodnim wybrzeżu Nowej Fundlandii. D'Iberville napadał na odległe wioski, paląc je i grabiąc oraz biorąc jeńców.

Pod koniec wyprawy w godz Marzec 1697Anglicy pozostali tylko z dwoma osadami w Nowej Fundlandii: Bonavista i Carbonear . Podczas tej ofensywy, która trwała cztery miesiące, w d'Iberville zniszczono 36 angielskich placówek. Ta kampania była największą i najbardziej destrukcyjną w jego karierze. Jednakże18 maja 1697, otrzymał rozkaz powrotu do Zatoki Hudsona i musiał porzucić swój plan utrwalenia zwycięstw poprzez całkowite wyparcie Anglików z Nowej Fundlandii. Francuzi nie cieszyli się tym długo. Podpisanie traktatu ryswickiegoWrzesień 1697 pod koniec wojny Ligi Augsburga postanowił, że Fort York ma zostać zwrócony do Anglii,

Wróć do Zatoki Hudsona

W rzeczywistości obecność Iberville była wymagana po przejęciu Fort York przez Anglików. Władze królewskie miały nadzieję, że ich dzielnemu wojownikowi uda się odwrócić sytuację. D'Iberville, na czele swojego Pelikana , stoczył wtedy najsłynniejszą walkę w całej swojej karierze . Grupa francuskich statków była w drodze do Fort York. Pelikan , który poprzedzał eskadrę, wszedł do ujścia rzeki Hayes na4 września. Następnego dnia został zaatakowany przez trzech uzbrojonych angielskich okrętów wojennych: w Hampshire , w Dering a Hudson ' Bay s .

Chociaż znajdował się na niższej pozycji, Iberville ruszył do ataku. Doszło do pojedynku artyleryjskiego. Umiejętnie unikając ciosów wroga, d'Iberville zdołał zatopić Hampshire . Hudson ' s Bay został następnie schwytany, lecz wkrótce potem opadł. Dering udało się uciec, jednak, jak Pelican , mocno uszkodzone przez Hampshire karabinów , nie był w stanie je realizować. Statek D'Iberville ostatecznie musiał zostać porzucony po burzy. Pozostałe trzy okręty francuskiej eskadry w końcu przybyły i po pięciu dniach walk Fort York ponownie upadł (13 września). D'Iberville przekazał dowództwo nad Zatoką Hudson Serigny i opuścił północ pod koniec września.

Louisiana Foundation

D'Iberville udał się do Francji w 1697 roku, gdzie został wybrany przez ministra marynarki wojennej na przywódcę wyprawy badawczej mającej na celu ponowne odkrycie ujścia rzeki Missisipi i skolonizowanie pożądanej przez Brytyjczyków Luizjany . Poprzednie wyprawy „zostały zakończone, zaczynając od Nowej Francji iw dół rzeki. Iberville musiał teraz płynąć w górę rzeki od Zatoki Meksykańskiej ”.

Wyruszył do Rochefort ze swoim bratem Jean-Baptiste Le Moyne de Bienville i François de La Rochefoucauld, rycerzem z Surgères, który dowodził fregatą Le Marin . Francuska eskadra wyrusza z Brześcia dalej24 października 1698. Przybywa do Santo Domingo (Haiti) dnia4 grudnia. D'Iberville kontynuował swoją podróż na północ na Florydę, a następnie na zachód, wzdłuż północnego wybrzeża Zatoki Meksykańskiej do Missisipi. Po drodze mija25 stycznia 1699, przed wyspą Santa Rosa , przed hiszpańskim miastem Pensacola na Florydzie . D'Iberville wyjechał do Mobile Bay i rozpoczął eksplorację wyspy Massacre, później nazywanej Wyspą Dauphin . Zatrzymuje się między Cat Island i Ship Island13 lutego 1699, a następnie kontynuuje swoje poszukiwania. „The2 marca 1699Udało mu się tam, gdzie zawiódł Robert Cavelier de La Salle : odnalazł na morzu ujście Missisipi ”.

Przybył do Biloxi . Zbudował1 st maja 1699fort, zwany Fort Maurepas lub Old Biloxi, na północny wschód od zatoki Biloxi, w pobliżu dzisiejszych Ocean Springs . A później3 maja, d'Iberville wrócił do Francji, pozostawiając garnizon składający się z 81 ludzi i jego brata Bienville. We Francji został pasowany na rycerza w Saint-Louis (pierwszy Kanadyjczyk z urodzenia, który otrzymał ten zaszczyt) i zalecił natychmiastową kolonizację i eksploatację Luizjany . Swoje zalecenia oparł nie tyle na obecności zasobów naturalnych, co samo w sobie nie wymagałoby większego wysiłku, ile na pilnej potrzebie przeciwdziałania groźbie zbliżającej się ekspansji angielskiej w Karolinach. Minister jest wyczulony na jego argumenty i daje mu środki na odbycie drugiej wyprawy eksploracyjnej w rPaździernik 1699.

Podczas tej drugiej podróży dotarł do Biloxi w Styczeń 1700. Zbudował drugi fort, Fort Mississippi, 40 mil w górę rzeki od Biloxi. Następnie postanawia wrócić do Francji. Zatrzymuje się w Nowym Jorku, żeby sprzedać 9 000 futer, które dostał od coureurs des bois . Kwestia handlu futrami byłaby również istotna w tym projekcie kolonizacji Luizjany. Metropolia otwarcie zachęcała do przyjazdu tu coureurs de bois i Indian. Podczas pobytu we FrancjiSierpień 1700 w Wrzesień 1701, d'Iberville ponownie wezwał władze królewskie do pełnego zaangażowania się w Luizjanie i odepchnięcia angielskiej ekspansji na zachód od Appalachów.

Iberville opuszcza La Rochelle z trzema statkami 29 września 1701. Podczas tej trzeciej wyprawy zbudował Fort Saint-Louis w Mobile. W tym regionie Henri de Tonti pomógł mu nawiązać dobre stosunki z Indianami. Po raz ostatni wrócił do Luizjany w 1702 roku z trzema statkami. Zbudował baraki i sklepy na Île Dauphine, które ostatecznie stały się siedzibą kolonii. "Chociaż później przygotowywał się do poprowadzenia kilku wypraw do kolonii, jego plany zostały udaremnione albo z powodu słabego zdrowia, albo przez zakłopotanie skarbca królewskiego, albo przez skrajną słabość, w jakiej się znalazł. Marynarka handlowa, już wcześniej poddana surowej próbie. wojna o sukcesję hiszpańską ”. Jego brat Jean-Baptiste Le Moyne de Bienville miał założyć Nowy Orlean w 1718 roku.

Podbój Nevis i śmierć Iberville

Podczas trwającej kilka lat wojny o sukcesję hiszpańską , d'Iberville na początku 1706 roku dowodził eskadrą jedenastu okrętów (dziewięć okrętów, dwie fregaty) w celu zaatakowania angielskich placówek na Antylach. Plik2 kwietnia, zdobył wyspę Nevis , brytyjską kolonię na Antylach. Okupanci splądrowali i zdewastowali ten „ogród Antyli”, który, gdy odeszli22 kwietnia, było jedynie „żałosną ruiną” (dwadzieścia dwa angielskie statki uzbrojone na wojnie lub zdobyte w handlu, 15 milionów strat, w tym 7 000 niewolników). Ta niefortunna wyprawa nadszarpnęła reputację Iberville. Uznany za winnego różnych defraudacji i nielegalnego handlu, większość jego majątku została po jego śmierci zajęta jako odszkodowanie.

D'Iberville zmarł nagle w Hawanie ”, prawdopodobnie9 lipca 1706na pokładzie Juste , choroby, której natura nie została ujawniona ”, którą może być żółta febra . Mógł podróżować do tego miasta, aby sprzedawać tam francuskie żelazo, ale znacznie bardziej prawdopodobne jest, że będzie szukał posiłków do przyszłych operacji na amerykańskim wybrzeżu. Tego samego dnia został pochowany pod kościołem San Cristobal w Hawanie. Następnie jego szczątki przeniesiono do Pałacu Kapitanów Generalnych, w miejscu dzisiejszego Muzeum Miasta Hawany ( Museo de la Ciudad de La Habana ), gdzie możemy teraz zobaczyć jego kamienny grób w narożniku muzeum , na poziomie gruntu.

Jedna z teorii na temat śmierci Iberville'a głosi, że został otruty przez agentów na pensję Brytyjczyków, jednak to pozostaje do potwierdzenia.

Życie prywatne

Młoda kobieta, Jeanne-Geneviève Picoté de Belestre, oskarżyła d'Iberville o to, że ją uwiódł, że obiecał jej małżeństwo. Twierdziła ponadto, że był ojcem dziecka, którego się spodziewała. Opiekunowie tej młodej kobiety wszczęli przeciwko niemu postępowanie sądowe. Rada Suwerenna uznała go za winnego,Październik 1688. Był zmuszony do utrzymywania dziecka, które się urodziło, do 15 roku życia. Młoda kobieta chciałaby, żeby d'Iberville uczynił ją swoją żoną. Suwerenna Rada nie zobowiązała go do tego.

W końcu poślubił Marie-Thérèse Pollet, the 8 października 1693. Była córką François Polleta de La Combe-Pocatière (zm. 1672), członka pułku Carignan-Salières i Marie-Anne Juchereau z Saint-Denis.

Daniny

Galeria listów

Uwagi i odniesienia

  1. Znajdujemy również pisownię Lemoine . LeMoyne znajduje się tylko w amerykańskiej bibliografii .
  2. Szynka. d'Hiberville (1403); France vavassourerie o nazwie vav. d'Iberville (13–6–1434); Fief of Iberville (6-11-1456); Lenno z siedzibą w Iberville (1503); 1/8 lenna Iberville (1607); Iberville 1/4 lenno (1708); Fief of Iberville (1668); Hiberville (1658); Iberville (1732); Iberville (1715); Yberville (1877); Hyberville (1953); Hyberville (1957)
  1. Yves Cazaux, L'Acadie. Historia Akadyjczyków , Paryż, Albin Michel ,1992, 476,  str. , s.  224
  2. (w) Alcée Fortier i Charles Herbermann ( red. ), Pierre Le Moyne, Sieur d'Iberville , vol.  7, Nowy Jork, Robert Appleton Company ,1910( czytaj online ).
  3. Kultura i komunikacja Quebec, „  Le Moyne d'Iberville et d'Ardillères, Pierre  ” , Katalog dziedzictwa kulturowego Quebecu , rząd Quebecu,2020(dostęp 2 czerwca 2020 ) .
  4. Bernard Pothier, „  LE MOYNE D'IBERVILLE ET D'ARDILLIÈRES, PIERRE  ” w Dictionary of Canadian Biography , vol. . 2, Université Laval / University of Toronto, 2003–
  5. Kultura i komunikacja Quebec, „  Le Moyne de Longueuil et de Châteauguay, Charles  ” , Katalog dziedzictwa kulturowego Quebecu , rząd Quebecu,2020(dostęp 2 czerwca 2020 ) .
  6. Kultura i komunikacja Quebec, „  Thierry dit Primot, Catherine  ” , Katalog dziedzictwa kulturowego Quebecu , rząd Quebecu,2020(dostęp 2 czerwca 2020 ) .
  7. Program badawczy z zakresu demografii historycznej, Uniwersytet Montrealski
  8. Canada-Quebec (Historical Synthesis), Montreal, Qc., 1977, str.  116 .
  9. Canada-Quebec (Historical Synthesis), Montreal, Qc., 1977, str.  123 .
  10. Canada-Quebec (Historical Synthesis), Montreal, Qc., 1977, str.  124
  11. „  The Explorers: Pierre Le Moyne d'Iberville 1686-1702  ” , w kanadyjskim Muzeum Historii
  12. Canada-Quebec (Historical Synthesis), Montreal, Qc., 1977, str.  135
  13. La Fame , którym dowodzi, Palmier , kierowany przez jego brata Sérigny i l'Enflammé , pod rozkazami LaRonde Denis. Marmette 1878 , s.  158.
  14. Marmette 1878 , s.  158.
  15. Eskadra ta składała się ze statków Just (60 dział), Phoenix (60), Prince (56), Brilliant (64 działa), Glorious (64), Apollo (56), The Faithful ( 58), orzeł (34), Ludlow (30); fregaty Milfort (30) i Nymphe (26). Były też flety, brygantyny , korsarze. Pierwotny pomysł, zatwierdzony przez Ludwika XIV , polegał na zaatakowaniu Nowej Anglii , Nowego Jorku i Nowej Fundlandii , stąd duża liczba zaangażowanych statków. La Roncière 1932 , s.  498-499.
  16. La Roncière 1932 , s.  500.
  17. La Roncière 1932 , s.  498-501.

Źródła i bibliografia

Najnowsze książki

Stare prace

Zobacz też

Powiązane artykuły

Linki zewnętrzne