Nathan Yalin Mor

Nathan Yalin Mor Obraz w Infobox. Nathan Yalin Mor w 1956 roku. Funkcjonować
Członek Knesetu
14 lutego 1949 -20 sierpnia 1951
Biografia
Narodziny 1913
Grodna
Śmierć 19 lutego 1980
Izrael
Pogrzeb Południowy cmentarz w Tel Awiwie (Darom) ( d )
Narodowość izraelski
Czynność Polityk
Inne informacje
Partia polityczna Lista wojowników ( w )

Nathan Friedman (1913 - 1980), izraelski żydowski działacz nacjonalistyczny , znany jest pod hebrajskim imieniem Nathan Yalin Mor (lub Natan Yellin Mor ). Był jednym z przywódców Lehi , radykalnej syjonistycznej grupy zbrojnej lat czterdziestych w Palestynie . W latach 60. - 70. stał się rzecznikiem radykalnego pacyfistycznego i prosowieckiego nurtu, który domagał się natychmiastowych negocjacji z OWP i dalszych ustępstw na rzecz strony arabskiej w konflikcie na Bliskim Wschodzie.

Młodość

Urodzony w Grodnie , w Imperium Rosyjskim Nathan Friedmann , Nathan Yalin Mor dołączył do dość młodej prawicy syjonistycznej (partii rewizjonistów), a dokładniej do jego organizacji młodzieżowej Betar . Następnie zebrał samą partię rewizjonistyczną i wreszcie, w drugiej połowie lat trzydziestych, Irgun . Ta ostatnia jest zbrojną organizacją bliską partii rewizjonistycznej, specjalizującą się od 1936 r., A zwłaszcza od 1937 r., W atakach na palestyńską ludność cywilną. Od końca 1937 r. Do końca 1939 r. Irgun dokonał w ten sposób dziesiątek ataków, w których pochłonęło około 250 arabskich cywilów.

Pod koniec lat trzydziestych Yalin Mor był redaktorem warszawskiej gazety Irgun . Tam spotyka Abrahama Sterna , jednego z przywódców Irgunu, któremu jego organizacja powierza nadzorowanie współpracy, jaką od 1937 roku polski rząd doprowadził do Irgunu. Więcej informacji na temat tej współpracy można znaleźć w rozdziale „Plan ewakuacji” .

W Maj 1939, aby zapewnić polityczną odpowiedź na Wielką Rewoltę Arabską w Palestynie , Wielka Brytania postanawia w swojej trzeciej białej księdze dla Palestyny zdecydowanie ograniczyć żydowską imigrację do Palestyny ​​i obiecuje stworzyć jednolite państwo palestyńskie z arabską większością w 1949 r. państwo jest wyraźnie odrzucane, ponieważ „dzisiejszy rząd Jego Królewskiej Mości jednoznacznie oświadcza, że ​​w żadnym wypadku nie zamierza przekształcić Palestyny ​​w państwo żydowskie”.

Irgun, częściowo pod wpływem Abrahama Sterna , postanawia przeorientować swoje działania przeciwko Wielkiej Brytanii. Zaczynają się ataki. Ale wWrzesień 1939drugiej wojny światowej wybuchła. David Raziel , szef Irgunu, podejmuje decyzję o zawieszeniu broni z Wielką Brytanią , aby walczyć z nazistowskimi Niemcami. Avraham Stern i większość dowódców Irgunu odmawia. WWrzesień 1940Stern stworzył nową organizację zbrojną, która później była znana jako Lehi. Yalin Mor dołącza do jego szeregów i przyjmuje pseudonim Gera.

Spróbuj nawiązać kontakt z nazistami

W 1941 roku Yalin Mor zdołał opuścić nazistowską Europę i potajemnie znalazł schronienie w Palestynie. Wrogi wobec zawieszenia broni przez Irgun, zebrał zwolenników Sterna. To przekonuje go, że głównym zagrożeniem dla projektu syjonistycznego w Palestynie nie jest nazizm, ale Wielka Brytania . W związku z tym od tego czasu Stern bezskutecznie próbował nawiązać kontakt z nazistowskimi NiemcamiGrudzień 1940 aby zaoferować jej wsparcie przeciwko Wielkiej Brytanii i wyjazdowi Żydów z Europy do Palestyny.

Yalin Mor będzie tym, który podejmie ostatnią próbę kontaktu. Według Yalina Mor, Stern pokazał mu, „że trzeba umieć odróżnić przeciwnika od wroga […]. Naszym obowiązkiem […] jest […] wyzwolenie naszej ojczyzny. Aby to osiągnąć, musimy użyć wszelkich środków, w tym sojuszu z naszym wrogiem ”. WGrudzień 1941, został wysłany przez Sterna na Bałkany, by tam nawiązać kontakt z III Rzeszą . Potępiony, został aresztowany w Syrii , jeszcze przed przekroczeniem granicy tureckiej. Został uwięziony przez Brytyjczyków w więzieniu Latrun w Palestynie. W więzieniu dowiaduje się o śmierci Sterna, zabitego wLuty 1942.

Zarządzanie Lehi

Plik 1 st listopad +1.943, Yalin Mor i 19 towarzyszy ucieka z więzienia Latroun przez podziemny tunel wykopany na 70 metrów. Ponownie łączą się z pozostałościami Lehiego, kierowanego przez Icchaka Szamira , przyszłego premiera Izraela .

Następnie zostaje utworzone nowe kierownictwo Lehiego. Nazywany „centrum”, składa się z trzech Polaków, wszystkich byłych graczy Betaru  : Nathan Yalin Mor (przywódca polityczny), Yitzhak Shamir (szef operacji) i Israel Eldad (szef propagandy ).

Lehi pomnoży antybrytyjski atak od początku 1944 roku do jego rozwiązania przez władze izraelskie, w Wrzesień 1948. Zabito dziesiątki Brytyjczyków.

Grupa składa się z różnych wrażliwości politycznych (od skrajnej lewicy do skrajnej prawicy). Ale poza swą wrażliwością, Lehi przyjęty pod koniec 1943 i na początku 1944 roku, pod wpływem Yalina Mor, „antyimperialistycznego” i prosowieckiego słownictwa bardzo odległego od jego początków (Abraham Stern był zdeklarowanym sympatykiem włoskiego faszyzm). „Lehi postrzega siebie [teraz] jako ruch„ rewolucyjny ”, który w przeciwieństwie do Irgunu zerwał wszelkie więzi z rewizjonistyczną prawicą  ”.

W 1947 r. ONZ przyjęła plan podziału Palestyny ​​i organizacja przeorientowała swoje działania przeciwko palestyńskim bojownikom, ale także ludności cywilnej.

Masakra w Deir Yassin

W tym kontekście doszło do masakry w Deir Yassin Kwiecień 1948, gdzie od 100 do 120 osób ginie w wiosce zaatakowanej przez połączone siły Lehi i Irgun . Wydaje się, że Yalin Mor, przywódca polityczny organizacji, był wstrząśnięty masakrą. Potępi go rok później, po zakończeniu wojny.

Zabójstwo hrabiego Bernadotte

Przywództwo Lehi (w tym Yalin Mor) podejmie ostatnią ważną decyzję pod koniec lata 1948 r., Decydując o zabójstwie mediatora ONZ , hrabiego Folke Bernadotte , uważanego za zajmującego stanowisko zbyt niekorzystne dla Izraela. Został zamordowany we wrześniu w Jerozolimie przez oddział komandosów organizacji. W odpowiedzi rząd izraelski rozwiązał Lehi, którą opisano jako organizację terrorystyczną.

„Yalin Mor i jego zastępca Mattiyahu Shmulovitz , skazani dalej2 lutego 1949 na kilka lat więzienia, nie za zabójstwo, ale za przynależność do organizacji terrorystycznej, zostanie zwolniony po dwóch tygodniach [...] po tym, jak wszyscy pozostali więźniowie Lehi skorzystają z ogólnej amnestii ”.

„Partia bojowników”

Pod koniec 1948 roku byli członkowie Lehi utworzyli efemeryczną „partię kombatantów”. Z 5300 głosami zdobył 1 miejsce w Knesecie wStyczeń 1949której właścicielem będzie Nathan Yalin Mor.

Pierwszy i jedyny kongres partii odbywa się od 20 do 27 marca 1949. Zidentyfikowano trzy tendencje, częściowo pokrywające się z sympatiami trzech przywódców historycznych: tendencja „ skrajnej prawicy ” wokół Izraela Eldada , tendencja „centrysta”, sama w sobie złożona, która jednoczy zwolenników lewicy lub prawicy, którzy nie chcą żadnego. skrajna prawica ani komuniści, którzy podążają za Icchakiem Szamirem i Yalinem Morem (który pomimo swoich prorowieckich pozycji wciąż waha się, aby szczerze skręcić w lewo) i małą pro- sowiecką lewicę .

Partia, zjednoczona głównie przez ultra nacjonalizm , ale bardzo podzielona w innych sprawach, szybko się rozpadnie. To Eldad i jego zwolennicy, mając przewagę liczebną, jako pierwsi rozejdą się. Partia ponownie potępi izraelsko-arabskie porozumienia o zawieszeniu broni z 1949 r. , Które dają Egiptowi i Jordanii 23% obowiązkowej Palestyny . Wzywa raz po raz do zjednoczenia państwa żydowskiego w całej Palestynie, nawet nad Jordanią .

Jednak wielu byłych Lehi, z wyjątkiem Yalina Mor i Eldada, dołączy do nowej nacjonalistycznej prawicowej partii Herout po rozwiązaniu „partii kombatantów” .

Ewolucja po lewej stronie

Nathan Yalin Mor, wierny swojej orientacji proradzieckiej, ewoluuje w kierunku izraelskich ruchów pacyfistycznych, a po 1967 r. Stanie się towarzyszem podróży Komunistycznej Partii Izraela .11 maja 1973na izraelsko-arabskiej konferencji zorganizowanej w Bolonii „na rzecz pokoju i sprawiedliwości na Bliskim Wschodzie”, obok izraelskiej Partii Komunistycznej lub postaci takich jak pacyfista Uri Avnery .

Będzie miał bardzo marginalny wpływ polityczny.

Znajomości

Uwagi i odniesienia

  1. Arie Perliger i Leonard Weinberg , Totalitarian Movements & Political Religions , Vol. 4, nr 3 (2003) 91-118. Zobacz także na ten temat: Marius Schattner , Historia izraelskiej prawicy: od Jabotinsky'ego do Shamira , Bruksela Paryż, Éditions Complexe , coll.  "Pytania do XX th  Century" ( N O  27)1991, 413  s. ( ISBN  978-2-87027-384-5 , czytaj online ) , str.  162-180.
  2. Trzecia biała księga w sprawie Palestyny , 17 maja 1939 r.
  3. „Stern Gang” (Enoch / Stassi, edycja The Bubble Box 2014)
  4. Nathan Yalin Mor, Izrael, Izrael, Historia grupy Sterna, 1940-1948 , str.  91-92 , cytowany w Palestynie 47, przerwany podział .
  5. Historia izraelskiej prawicy , s.  210
  6. Marius Schattner , Historia izraelskiej prawicy: od Jabotinsky'ego do Shamira , Bruksela Paryż, Éditions Complexe , wyd.  "Pytania do XX th  Century" ( N O  27)1991, 413  s. ( ISBN  978-2-87027-384-5 , czytaj online ) , str.  254

Linki zewnętrzne