Inscenizacja jest według definicji André Antoine (uznane we Francji jako pierwszego dyrektora) „techniki sporządzania na tablicach akcję i bohaterów wymyślonych przez dramaturga”. Do tej pory inscenizacja ograniczała się do koordynowania działań aktorów: „Wejdź od strony ogrodu, ty od strony dziedzińca, mów głośniej…” To zbiór wszystkich przepisów dotyczących akcji, ruchów. w odosobnieniu lub w porozumieniu z aktorami, na incydenty, które mogą mieć miejsce wokół nich, na meble i akcesoria itp.
Od Konstantego Stanisławskiego , pozostającego pod silnym wpływem André Antoine'a, reżyser stara się przede wszystkim stworzyć podczas prób warunki sprzyjające pełnemu wyrażeniu tego, co aktor czuje i rozumie o swojej postaci, oraz czuwać nad spójnością jego gry z cały występ.
Od czasu erupcji teatru ulicznego, który w 1968 roku wyprowadził spektakl teatralny z tradycyjnych miejsc, sceneria musi być zainteresowana - bardziej niż przed tym okresem - relacją między aktorami a publicznością.
Inscenizacja, regulując najdrobniejsze szczegóły, zapewnia ogólną harmonię spektaklu. Można to osiągnąć tylko kosztem dużego nakładu pracy i dzięki wzajemnemu zaufaniu, jakie aktorzy dają zwyczaj wspólnego grania.
Co więcej, „inscenizacja” to przygotowanie skoordynowanych wydarzeń (innych niż spektakle teatralne) przed ich faktycznym zakończeniem. W szerokim znaczeniu można mówić o inscenizacji, aby podkreślić nieoryginalny aspekt wydarzenia.
Określenie pojawi się „inscenizacji”, wydaje się na początku XIX th wieku w broszurze pokazu zwanego Knyps z czubkiem Dubois Hapdé , grał w 1802 roku . Jednakże, jeśli zawód reżysera terminach od drugiej połowy XIX th wieku , organizacja produkcji teatralnej pojawił się w końcu XVIII -tego wieku , kiedy było bardziej uprzywilejowany widz siedzi bezpośrednio na scenie.
Wcześniej aktorzy musieli interpretować swoje role zgodnie z ustalonymi konwencjami . Każdy artysta indywidualnie wypracowywał swoje gesty i deklamacje, sam zapewniał kostium swojej postaci, a ruchy sceniczne sprowadzano do tego, co absolutnie konieczne. To właśnie z myślą o ujednoliceniu stylu spektaklu, w grze aktorów, kostiumach i przestrzeni scenografii, dramaturdzy i reżyserzy teatralni zaczęli rozwijać inscenizację .
Jest to środek XIX -tego wieku , że Richard Wagner formułuje swoje innowacyjne zasady dramaturgiczne i stosuje je tak prawdziwy na scenie.
Reżyseria pojawiła się we Francji od sukcesu André Antoine'a i jego Théâtre-Libre w 1887 roku . Na to pojawienie się ma wpływ kilka czynników: nadejście ruchu naturalistycznego , świadomość obecnych ograniczeń teatralnych w pragnieniu realizmu artystycznego i głęboko pozytywny klimat. Jules Renard kilkakrotnie pracuje jako autor z André Antoine . W 1900 roku tak opisał swoją pracę reżyserską: „Powtórzenie. Antoine jest tam i zmuszony do pracy, najpierw na scenie, potem w foyer, z inteligencją, która czyni mnie skromnym do tego stopnia, że nie ośmielę się mu ani razu zaprzeczyć. - Jesteś niezastąpiony, powiedziałem. – Przyjdę – powiedział – ale czasami to mi przeszkadza. Muszę wykonać dwie prace. Gra rolę Foila de Garotte i jest to godne podziwu, nie wypowiadając ani jednego mojego zdania, ale mówi do "swoich" żon: - Nie dotykaj tekstu. Jeśli autor tak napisał, to dlatego, że ma swoje powody. Powiedział do mnie, jakby przepraszając: - Nie zwracaj uwagi. Mówię im tam takie psie rzeczy. Po wszystkim dziękuję mu z dziecinną radością. Gitara to cała dykcja, Antoine , cała akcja, to znaczy: ogień, życie, nagie znaczenie zdań. ” .
Louis Becq de Fouquières opublikował w 1884 roku pierwszą pracę teoretyczną na ten temat, Sztuka inscenizacji: esej w estetyce teatralnej .
W Rosji Stanisławski szukał realizmu spektaklu i „prawdy” aktorskiego aktorstwa, jego uczniowie Wachtangow i Meïerhold wypracowali inne podejścia do inscenizacji.
Władimir Nijny publikuje po śmierci rosyjskiego reżysera Siergieja Eisensteina książkę Reżyseria , która powiela zajęcia prowadzone przez Eisensteina w latach 30. na Wydziale Reżyserii Państwowego Instytutu Kinematografii. W tym tekście Eisenstein wyraża prawdziwie kinematograficzną koncepcję inscenizacji. W zbiorowej inscenizacji, którą wykonuje ze swoimi studentami, Eisenstein czerpie jednak z tradycji teatralnej i korzysta z tekstów literackich, z których konstruuje spektakl dla kina. Eisenstein wyjaśnia swoim uczniom: „Głównym zadaniem reżysera podczas pracy nad swoim spektaklem jest szukanie możliwych grupowań bohaterów, których dotyczy. Ustawienie w scenie jest poprawne tylko wtedy, gdy pokazuje tendencje postaci w związku z konfliktem motorycznym ” .
Problematyka inscenizacji to jej stosunek do tekstu, do mniej lub bardziej ścisłego poszanowania myśli i intencji autora. Historycznie wyłaniają się trzy strumienie opinii.
Pierwsza grupa:
Druga grupa dotyczy szacunku dla teatru i domaga się całkowitej wolności reżysera od tekstu autorskiego, w tym Antonina Artauda , Wsiewołoda Meyerholda , Adolphe Appia . Tekst jest punktem wyjścia spektaklu teatralnego, który jest dziełem zbiorowym.
Ten ostatni nurt asymiluje teatr jako instrument estetyczny w służbie ideologii politycznej i łączy Leona Schillera , Bertolta Brechta , Erwina Piscatora .
W teatrze inscenizacja może zmienić całą historię, nadać spektaklowi raczej komiczny niż tragiczny wymiar, unowocześnić sztuki Moliera. Inscenizacja to niekoniecznie scenografia i przedmioty, inscenizacja to także ruch aktorów, wykonywane przez nich gesty… Inscenizacja może być również efektem świetlnym. To znaczy, że do inscenizacji zestaw nie jest wymagany. Światła mogą odgrywać większość inscenizacji, zmiana światła może oznaczać zmianę miejsca w pomieszczeniu, co jest zrozumiałe nawet bez wystroju.