Demony

Demony
Obraz poglądowy artykułu Demony
Strona tytułowa pierwszego wydania.
Autor Fiodor Dostojewski
Kraj Imperium Rosyjskie
Dobry powieść
Orginalna wersja
Język Rosyjski
Tytuł сы
Miejsce publikacji ŚW.PETERSBURG
Data wydania 1871 i 1872
wersja francuska
Tłumacz Boris de Schlözer
Redaktor Gallimard

Demony lub Biesy (oryginalny Rosyjski tytuł : Бѣсы ) to powieść przez rosyjskiego pisarza Fiodora Dostojewskiego , serializowane od 1871 aż do 1872 roku w The Russian Messenger , a którego skład rozpoczęła się w 1869 roku . Opowiada historię młodych rewolucjonistów chcących obalić ustalony porządek, których przywódca Piotr Stiepanowicz Wierchowieński chce, aby na czele grupy stanął Mikołaj Wsiewołodowicz Stawrogin, arystokrata fascynujący wszystkich napotkanych ludzi.

Dostojewski , obecnie konserwatysta i przekonany nacjonalista, chciał w tej powieści wyrazić swój strach przed rewolucjonistami poprzez fikcję przedstawiającą bohaterów (konserwatystów) w obliczu „wrogów Rosji  ” ( socjaliści , nihiliści ); On też chciał pokazać bezpośrednie połączenie między liberalizmem 1840 i rosyjskiego nihilizmu z roku 1870 , jak pisał w swoim liście do przyszłości Alexander III . Książka okazuje się jednak dalekowzroczną krytyką wszelkich ideologii. Michaił Bachtin tłumaczy to tym, że Dostojewski nie próbuje narzucać swojej wizji świata poprzez swoich bohaterów, ale pozwala im „żyć”, co pozbawia go możliwości wyrażania za ich pośrednictwem własnych opinii .

Pomysł na tę powieść przyszedł Dostojewskiemu przed wiadomością o zamachu za niesubordynację studenta Iwanowa, członka organizacji „ Narodnaja Wola”, przez jej lidera Siergieja Nieczajewa ,21 listopada 1869. Wydarzenie to odegrało ważną rolę w genezie pracy.

„Spowiedź Stawrogina” dla biskupa Tychone została odrzucona przez wydawcę Michaiła Katkowa (i tak zostałaby ocenzurowana) i dlatego została usunięta z oryginalnego wydania. Pojawił się dopiero w 1922 roku. Bilans powieści został jakoś zachwiany, bez żadnej przeciwwagi dla tych wszystkich „demonów”, a końcówce Stawrogina brakowało spójności. Ten ostatni rozdział został przywrócony .

Demony czy opętani  ?

Trwa debata na temat tłumaczenia tytułu. Rosyjski termin Бѣсы oznacza „ demony  ”, a nie „ opętany  ”. Być może te dwa epigrafy są źródłem zamieszania. Pierwszy cytat jest fragmentem poematu Demony wg Aleksandra Puszkina (tytuł powieści Dostojewskiego jest taka sama, jak w przypadku Aleksandra Puszkina wiersz , Бесы ). Drugi cytat, zaczerpnięty z Ewangelii według Łukasza, opowiada o epizodzie, w którym Jezus, uwolniwszy opętanego, pozwala demonom schronić się w stadzie świń, które następnie wpadają do jeziora ze szczytu urwiska.

Według slawistów Georges Nivat , Les demonów jest poprawny tytuł; tytuł Les Possédés jest błędem w angielskim tłumaczeniu przejętym przez Alberta Camusa . W tym samym kierunku wskazują francuskie tłumaczenia Borisa de Schloezera i André Markowicza . Wyjaśnienia podane przez Dostojewskiego i podjęte przez Pierre'a Pascala potwierdzają to tłumaczenie.

Les Possédés to jednak tytuł pierwszego francuskiego przekładu dzieła (przez Victora Derély), opublikowanego przez Plon w 1886 roku.

Publikowanie i hosting

Powieść została po raz pierwszy opublikowana w The Russian Messenger w 1871 dla pierwszych dwóch części, aw 1872 dla trzeciej części. Pierwsza edycja w oddzielnych tomach miała miejsce w Petersburgu w 1873 roku .

Powieść spotkała się z entuzjastycznym przyjęciem społecznym, co umożliwiło Annie Dostojewskiej przygotowanie drugiego, samodzielnego wydania na początku 1873 roku. Z drugiej strony wzbudziła silne reakcje socjalistów , ateistów , postępowców itp., którzy uważali działają jako pamflet przeciwko nim, co z kolei wywołało ostrą reakcję krytyki literackiej . Krytycy tamtych czasów, o tendencjach populistycznych ( Nikołaj Michajłowski ), rewolucyjnych czy liberalnych, odmawiali utworowi jakiejkolwiek wartości literackiej, uważali postacie za zbyt karykaturalne lub wciąż dostrzegali w nich zafałszowanie rzeczywistości . Tak więc, według Piotra Tkaczewa , Dostojewski był tylko wstecznym sojusznikiem zdolności i charakteru „chorych ludzi” .

Pod sowiecką , powieść została jednak nigdy wznowiony (z wyjątkiem 1935 roku, przedstawiane i komentowane przez Leonida Grossmana , specjalistycznej Dostojewskiego, aw 1982) krytyki wobec rewolucyjnych kręgach XIX th  century nie przyjemny do cenzorów radzieckich.

Obecnie książka jest uważany za klasyka literatury, a niektórzy krytycy jako posiadające wyrzucenia ekscesy totalitarne w XX th  wieku .

Plan powieści

Pierwsza część

  1. Tytułem wstępu: niektóre dane biograficzne dotyczące Wielmożnego Stefana Trofimowicza Wierchowieńskiego
  2. Książę Harry. Propozycja małżeństwa
  3. Grzechy innych
  4. kulawy
  5. Subtelny wąż

Druga część

  1. Noc
  2. W nocy (ciąg dalszy)
  3. Podwójny
  4. Wszyscy czekają
  5. Przed imprezą
  6. Piotr Stiepanowicz walczy
  7. Z naszym
  8. Carewicz Iwan
  9. „Zajęcie” w Stéphane Trophimovitch
  10. Korsarzy. Śmiertelny poranek

Trzecia część

  1. Uroczystość
  2. Koniec imprezy
  3. Koniec powieści
  4. Najwyższa decyzja
  5. Podróżnik
  6. Noc smutków i udręki
  7. Ostatnia podróż Stéphane Trophimovichmov
  8. Wniosek

Chez Tikhone (Spowiedź Stawrogina)

9. W Tichone

Streszczenie

Powieść podzielona jest na trzy części. Pierwsza przedstawia bohaterów, w szczególności pięknego ducha z klasycznymi ideałami Stepana Trofimowicza Wierchowieńskiego, który mieszka z wdową Barbarą Pietrowną Stawroginą jako dawna wychowawczyni syna i jako przyjaciółka. W drugiej części między bohaterami narastają konflikty, które ostatecznie wybuchną w części trzeciej.

Akcja rozgrywa się w anonimowej prowincji pod Petersburgiem  ; opowiada o tym oficjalny Anton Lavrentievich, przyjaciel Stepana, który sam śledził pewne wydarzenia i pewne wymiany zdań, chociaż w większości pośrednio informowany przez zeznania naocznych świadków. W wielu rozdziałach ta formalna konstrukcja kryje w sobie perspektywę mnogą.

Pierwsza część

Główna akcja rozpoczyna się od powrotu syna Barbary, Nikołaja Wsiewołodowicza Stawrogina, którego po rozpustnym życiu w Petersburgu, a potem za granicą ogarnęła odnowiona miłość do ojczyzny. Ślady niejednoznaczności w jego osobowości i wynikające z tego problemy w związku piętrzą się, gdy dowiaduje się, że jest potajemnie związany więzami małżeńskimi. Podobno dla kaprysu ożenił się w czasach Petersburga Marię Timofiejewnę Lebiadkine, zdeformowaną i chorą psychicznie siostrę alkoholika Lebiadkine: wspiera ją finansowo, nie kochając jej ani nie mieszkając z nią. Lebiadkin przybył do miasta wraz z siostrą, która oczekuje, że Nikołaj, jego „szlachetny książę” (II, 2), uzna ją za swoją żonę, co udaremnia plany Barbary, by zaaranżować z nim małżeństwo Mikołaja.Zamożna Elżbieta Nikołajewna Tuszyn (Lisa), który jest w nim zakochany. Aby usunąć przeszkodę do takiego związku, Barbara zachęca przyjaciela rodziny Stepana, obiecując pieniądze, aby dołączył młodą żonę w osobie Darii Pawłownej (I, 2), co jeszcze rozumie i ostatecznie odmawia, po tym, jak sprawa została upubliczniona przez niedyskrecję umyślnie skierowaną przeciwko niemu przez syna.

Syn Stiepana Trofimowicza, Piotr Stiepanowicz Wierchowieński, pojawia się w tym samym czasie co Nikołaj. Intryguje przez kilka stron w roli przyjaciela i wielbiciela Mikołaja i dąży do obalenia wszelkich autorytetów świeckich i religijnych. W tym celu bez skrupułów wykorzystuje grupę pięciu konspiratorów (urzędników Liputin, Lemchine, Virginsky i jego szwagier Zhigalov oraz pracownika kolei Tolkachenko), do którego grona należy również student Iwan Pawłowicz Szatow, inżynier Alexy Nilich Kirilov oraz intelektualista Chigalev. Piotr każe im wierzyć, że po całym kraju będą rozsiane tysiące komórek rewolucyjnych, które miałyby związek z przygotowywaną w Europie rewolucją światową . Z pomocą Nikołaja, który musi odgrywać dla ludu rolę mesjasza, legendarnego Iwana Carewicza (II, 8), Piotr chce ustanowić w całym kraju system polityczny zaproponowany przez Czigalowa, w którym powinno działać 90% ludzkości. najbardziej prymitywnych warunków życia i byłby bez zastrzeżeń zdominowany przez pozostałe 10%, bo według niego w Rosji bez dyscypliny nic nie jest możliwe. Chigalevisme oczekiwano równości dla wszystkich przez dyktaturę i dehumanizacji; Dostojewski wyraża w ten sposób swoją klarowność wobec realiów socjalistycznych projektów politycznych . Argumentację rewolucjonistów przedstawiono m.in. podczas spotkania z Virginskim (II, 7).

Druga część

W drugiej części konflikty, jakie wykreował Stavrogin, zostają odsłonięte podczas spotkania osób, których zawiedzione nadzieje skupiają się na nim, centralnej postaci powieści. Z jednej strony ideologiczne kontrowersje między ateistyczną anarchią a wiarą prawosławną, z drugiej strony relacyjne: Iwan Pawłowicz Chatow rozdarty jest między pogardą a podziwem dla Stawrogina, w którym pragnie znaleźć wiarę w Boga (II, 1). ). Znajduje się w tej samej sytuacji, co ruch Poczwennichestwo – z którym Dostojewski był bliski – i odchodzi od doktryny. Jest głęboko urażony romansem Stawrogina z żoną Marią, ale ponownie się z nią godzi, gdy ta pojawia się w jego domu, ciężarna i ciężko chora, i zabiera ją z dzieckiem do swojego domu (III, 5). Radość, jaką daje Szatowowi jego mała rodzina – syn ​​Marii musi przyjąć jego imię Iwan – bardzo szybko zakłócają czytelnikowi znaki ostrzegawcze nowego nieszczęścia.

Nikołaj jest tu punktem odniesienia dla nowych katastrofalnych zwrotów akcji, z których zdaje się nie być w stanie się wydostać i które prowadzą większość napotkanych ludzi do tragicznego końca: narzeczonych Maurice i Lisa, trio Barbara, Stépan i Daria, Lébiadkine i jej siostra…

Piotr wykorzystuje te napięcia dla własnej korzyści. W ten sposób idzie w ślady Stawrogina, zbiegłego mordercy Fedki, który proponuje mu zabicie Lebiadkine i Marii, aby umożliwić mu ponowne małżeństwo z Lisą (II, 2). Odrzuca propozycję. Jednak potencjalni sprawcy czują się zachęceni przez niezdecydowane zachowanie Nikołaja do dążenia do celu. Stavrogin zostaje następnie uwikłany w swoje nowe operacje z tragicznymi konsekwencjami, chociaż próbuje uwolnić się od swoich złych demonów i wziąć odpowiedzialność za swoją przeszłość. Dlatego przeprasza Darię, siostrę Szatowa, za jego przeszłe i przyszłe zbrodnie. Przekonuje go do rozmowy z duchownym, któremu Stawrogin wyznaje swoją niezdolność do wiary i miłości, a także zgwałcenie małej dziewczynki, której samobójstwie nie mógł zapobiec (III, 9). Ten rozdział został ocenzurowany w pierwszej wersji powieści, uznawany przez autorytety za bluźnierczy i amoralny.

Tymczasem Piotr nawiązuje kontakt z nowym gubernatorem André Antonovichem von Lembke i jego żoną Julią (II, 6), zdobywa ich zaufanie i wykorzystuje je do realizacji swoich rewolucyjnych planów i własnych interesów. Tak więc podstępnie oskarża swojego ojca jako rewolucjonistę, aby zemścić się za porzucenie, któremu go poddał, przez co zostaje tymczasowo uwięziony. Ale nie osiągnął swojego głównego celu - a mianowicie pozyskania Stawrogina dla swojej sprawy i uczynienia go przywódcą swojej rewolucji.

Trzecia część

Część trzecia rozpoczyna uczta wydana w domu namiestnika, składająca się z czytania i balu, który z rąk Piotra Stiepanowicza przeradza się w prowokacje (III, 1-2). Spektakl przerywa pożar, który Fedka zaczęła zacierać ślady zabójstwa Lebiadkine i Marii. Tej samej nocy Nikołaj odnajduje Lisę, która wyrzekła się swojego narzeczonego Maurycego Nikołajewicza Drosdowa i postanowiła zamieszkać ze swoim kochankiem. Ale kiedy dowiaduje się o pożarze i że Stavrogin wyznaje jej, że nie zapobiegła zamordowaniu Marii, pospiesznie poszła z Maurycym na miejsce zbrodni, gdzie została uśmiercona przez ciekawskich zgromadzonych, którzy uczynili ją inicjatorem (III, 3).

Piotrowi udaje się nakłonić Aleksieja Nilicza Kirilowa do wzięcia odpowiedzialności za zamordowanie Marii, jej brata i Chatowa przed jego samobójstwem i dyktuje mu fałszywe zeznanie (III, 6). Aleksiej w istocie rozwinął własną filozofię i wyjaśnia mu, że popełnia samobójstwo, aby udowodnić wszystkim, że Bóg nie istnieje, że człowiek jest wolny i że on sam jest Bogiem – zachowanie, które Albert Camus określa jako „edukacyjne samobójstwo”.

Wcześniej Piotr zasugerował grupie socjalistów, że Szatow chce ich zdradzić i przekonać do skazania go na śmierć. Po czym odcina się od grupy i udaje się do Sankt Petersburga, podczas gdy członkowie grupy, trawieni wyrzutami sumienia, trafiają do więzienia.

Stépan Trophimovitch , popadły w niełaskę, postanawia opuścić miasto, ale po drodze choruje (III, 7). Barbara Pietrowna szuka go i przywozi do domu. Przed jego śmiercią wyznają wzajemną miłość, przez lata utrzymywaną w tajemnicy.

Chociaż Daria mówi, że jest gotowa zamieszkać z Nikołajem w Szwajcarii , wiesza się jak mała dziewczynka, którą uwiódł, z powodu coraz bardziej nieznośnego poczucia winy, które nieustannie pojawia się jej w postaci „złych demonów” w halucynacjach wymieniających ludzi których stratę spowodował bezpośrednio lub pośrednio (III, 8).

Lista postaci

Wydanie Jean-Louis Backès, oparte na tłumaczeniu Elizabeth Guertik, zawiera uporządkowaną listę różnych postaci:

Dom Stawrogina

Agacha, pokojówka

Krąg Stépane Trofimovich

Notatka: Pierre Stépanovitch Verkhovensky (Pétroucha), porzucony syn Stépana Trofimovitcha. Jego ojciec nigdy się nim nie zajmował… Nie należy do kręgu.

Rodzina Drozdoffów Mieszkańcy domu Filipowa (właściciel) „Les Notres”, komórka rewolucyjna Urzędnicy Inne postaci

Adaptacje

W Teatrze

W kinie

1988  : Biesy , Andrzej Wajda .

W telewizji

W radiu

Demony Fiodora Dostojewskiego w 15 odcinkach wyemitowanych wmaj 2016 o kulturze Francji.

Uwagi i referencje

  1. Demony , Wstęp s.  XI , Biblioteka Plejady .
  2. Demony , Wstęp s.  XIV .
  3. Demony , część trzecia, rozdział 11.
  4. Jacques Catteau, artykuł „Fiodor Dostojewski” w Efim Etkind , Historia literatury rosyjskiej , tom 3, s.  993 .
  5. L. Chtcherba, Wielki słownik rosyjsko-francuski , artykuł „  Бес  ”, s.  17 , Drofa, Moskwa, 2008.
  6. Aleksander Puszkin, Dzieła Wszystkie , Tom II , wiersz „Demony”, s.  144 , L'Âge d'Homme , Lozanna, 1981.
  7. Ewangelia według Łukasza , rozdział VIII, wersety 32-36.
  8. Georges Nivat , Życie po rosyjsku , s.  9 , Éditions l'Âge d'homme, kolekcja „Slavica”, Lozanna, 2007.
  9. Demony , Wstęp, s.  XV , Biblioteka Plejady .
  10. Demony , Notka bibliograficzna, Biblioteka Plejady
  11. Jacques Catteau, artykuł „Fiodor Dostojewski” w Efim Etkind , Historia literatury rosyjskiej , tom 3, s.  995 .
  12. Anna Grigorievna Dostojewska , Pamiętniki z życia , s.  299 . Żona Dostojewskiego bardzo precyzyjnie opisuje praktyczne aspekty ówczesnego wydawnictwa literackiego.
  13. Jacques Catteau, tamże .
  14. Schramm, Adelheid. , Probleme der Poetik Dostoevskijs , C. Hanser,1 st styczeń 1971( OCLC  611855908 , przeczytaj online )
  15. z przekładu EK Rahsin
  16. W drugiej części, rozdział 5 „Przed przyjęciem” ustępuje miejsca pojedynkowi Marsylianki z piosenką Ô drogi Augustyn . Ta scena to model śpiewu amebei w Casablance (por. http://pov.imv.au.dk/Issue_28/section_2/artc10A.html ). Ze swej strony Dostojewski musiał być wzorem dla niektórych linii Messire Thadée (por. Wacław Lednicki, Hutchinson, Londyn, 1950, s. 306).
  17. Backès 2011 , s.  19

Wydania francuskie

Dokument użyty do napisania artykułu : dokument używany jako źródło tego artykułu.

Zobacz również

Bibliografia

Linki zewnętrzne