| Instrukcja La Vie | |
| Autor | Georges Perec |
|---|---|
| Kraj | Francja |
| Uprzejmy | powieść |
| Redaktor | Edycje Hachette |
| Data wydania | 1978 |
| Numer stron | 657 |
| Numer ISBN | 978-2-01-235557-6 |
La Vie mode emploi to „ powieść ” Georges'a Pereca wydana w 1978 roku, która wtym samym rokuotrzymała Nagrodę Medici . Jest to spore dzieło, którego pisanie trwa dziesięć lat, liczy 600 stron (nie licząc załączników), sześć części plus epilog, 99 rozdziałów i 2000 znaków.
Autora niewątpliwie dręczy projekt bardzo wcześnie, gdyż podobnie jak Bartlebooth, główny bohater, ten „pomysł przyszedł mu do głowy, gdy miał dwadzieścia lat” i uważa się, że pierwsze ślady powieści sięgają roku 1967, a ograniczenia, które kształt dzieła wymienione są w 1969 roku . Pierwszy szkic ujrzał światło dzienne w 1972 roku , aw 1974 projekt powieści został opublikowany w Species of Spaces . W tym projekcie Georges Perec szczegółowo opisuje rysunek, który stanowi jedno z tych źródeł inspiracji: No vacancy autorstwa Saula Steinberga , przedstawiający budynek, którego fasada została usunięta, aby pokazać wnętrza pomieszczeń. Ostateczny szkic dzieła zajmuje dwadzieścia miesięcy życia autora,Październik 1976 w kwiecień 1978. Ostateczny tekst nosi następującą datę: „Paryż 1969-1978”.
Powieść , lub jeszcze lepiej „powieści”, jak wspomniano w podtytule książki, La Vie mode emploi ma na celu „[…] uchwycenie […] opisać […] wyczerpanie, a nie całość świata – projekt, że samo jej stwierdzenie jest wystarczy, by zrujnować — ale złożony z tego fragment: w obliczu nierozerwalnej niespójności świata będzie to kwestia realizacji do końca programu, bez wątpienia ograniczonego, ale pełnego, nienaruszonego, nieredukowalnego. " Cel ten jest podobny jak i równolegle do jego bohatera. O ile sama idea „głównego bohatera”, „bohatera” wydaje się obca dziełu, to Percival Bartlebooth przez swój projekt jawi się jako centralna postać La Vie mode emploi , którego całe życie opisane jest w powieść, ponieważ kończy się około godziny 20:00,23 czerwca 1975 dokładnie w momencie śmierci Bartlebootha.
Twórczość Georgesa Pereca jest całkowicie poparta pragnieniem wyczerpania , o którym mówi także inny awatar pisarza, malarz Valène, który marzy o tym, by „cały dom pasował do jego płótna”.
Wreszcie, podobnie jak ambicja Bartlebootha, projekt wydaje się być zorganizowany według „trzech zasad przewodnich” (rozdział XXVI):
Całość powieści to opis obrazu, który w określonym czasie przedstawiałby budynek przekrojowy i jego mieszkańców. Ten obraz jest projektem Serge Valène, malarza i mieszkańca budynku. Każdy z 99 rozdziałów opisuje jedno z pomieszczeń na froncie budynku (dekoracje, meble, przedmioty, prace malarskie) oraz postacie w nim zawarte.23 czerwca 1975krótko przed 20:00 w większości rozdziałów wstawione są historie okupantów, obecnych lub przeszłych, oraz postaci z nimi powiązanych. Czytelnik odkrywa następnie „długą kohortę postaci, z ich historią, przeszłością, legendami”, ludzką komedię, w której spotykają się przecinające się losy, jak ciekawa kreacja stolarza Grifalconiego, „fantastyczna arborescencja […] nieuchwytna sieć sproszkowane galerie” . Historie prowokowane są dziełami malarskimi (rycina popularna, arcydzieło, plakat reklamowy) lub tekstami obecnymi w budynku (podpis pod zdjęciem, tytuł lub streszczenie książki, partytura muzyczna) i zawierają różnego rodzaju fragmenty tekstów (różne fakty, opis naukowy , przepis kulinarny, lista, katalog).
Budynek jest budynkiem Haussmann paryski znajduje się w 17 th dzielnicy Paryża , pod numerem 11 ulicy (wyimaginowanej) Simon Crubellier, ukośnie cięte prostokąt pomiędzy ulicami (Real) Mederic , Jadin , Chazelles i Leon-Jost . Na dziesięciu poziomach składa się z piwnicy (piwnice, kotłownia, winda), parteru (dwa wejścia, portiernia, sklep, nocleg), klatki schodowej, sześciu pięter mieszkań i dwóch pięter pokojów.
Wątkiem fabuły jest „wyjątkowy projekt” Bartlebooth, zamożnego mieszkańca budynku. Przez dziesięć lat, od 1925 do 1935, Bartlebooth codziennie pobierał lekcje akwareli u Valène. Przez 20 lat, od 1935 do 1955, jeździł po świecie i co dwa tygodnie malował akwarelę morską, czyli w sumie 500 obrazów. Każdą akwarelę wysyłamy do Gasparda Wincklera, wytwórcy zabawek w budynku, który układa z niej puzzle . W ciągu ostatnich 20 lat, od 1955 do 1975 roku, Bartlebooth co dwa tygodnie odtwarzał układankę: zrekonstruowane w ten sposób elementy były sklejane przez Morelleta, innego mieszkańca budynku; akwarela wraca do portu, gdzie została namalowana 20 lat wcześniej i zanurzona w roztworze, który rozpuszcza atrament. Została tylko pusta kartka papieru. Projekt nie jest ukończony, a fabuła kończy się tragedią i śmiercią głównych bohaterów.
Z tej próby inwentaryzacji i wyczerpania części rzeczywistości wyłaniają się postacie specyficzne dla perekwijskiej wyobraźni: oszuści i fałszerze, awanturnicy, faustiści, nieznani lub niezrozumiani geniusze, inwalidzi i cuda, zrujnowani miliarderzy, wynalazcy, kupcy, skromni anonimowi służący.
Litera W określa tragedię i punkt kulminacyjny fabuły, najwyraźniej nawiązując do wyspy W w innej powieści Pereca W lub Wspomnieniach z dzieciństwa . W nawiązuje również do trzeciej symbolicznej postaci dzieła, Gasparda Wincklera, który towarzyszył Bartleboothowi w jego poszukiwaniach i zaprogramowanym niszczeniu jego dzieł, przy czym ta ostatnia również jest iluzją, jak pokazano w ostatnim rozdziale powieści: „C jest 20 czerwca Trzecia, tysiąc dziewięćset siedemdziesiąt pięć i będzie ósma wieczorem. Siedząc przed swoją układanką , Bartlebooth właśnie umarł. Na prześcieradle stołu, gdzieś na zmierzchu nieboskłonu czterystu trzydziestej dziewiątej układanki, czarna dziura jedynego kawałka, który jeszcze nie został umieszczony, rysuje niemal idealną sylwetkę X. Ale kawałek, który martwy człowiek trzyma pomiędzy jego dłonie, palce mają kształt, od dawna przewidywalny w swej ironii, litery W. ”
Niektórzy czytelnicy mogą być zniechęceni czytaniem książki bez przerwy, od początku do końca, jak przystało na zwykłą powieść. Paul Emond sugeruje inne sposoby, aby się tam dostać:
Mariano D'Ambrosio zachęca czytelnika do czerpania przyjemności z śledzenia romantycznych przygód, pamiętając jednocześnie o grze konstrukcyjnej, w którą autor zaangażował się w uporządkowanie całości, trochę jak sposób, w jaki James Sherwood oszukuje nudę, pozwalając sobie być wciągnięty w poszukiwanie dowodu autentyczności „ świętej wazy ”, umiejętnie zaaranżowanej przez oszustów, z których tak naprawdę nie jest naiwniakiem (rozdział XXII).
Książkę, poświęconą pamięci Raymonda Queneau , wyróżnia sam sposób, w jaki został skonstruowany przez jej autora: każdy rozdział dotyczy pomieszczenia lub konkretnego miejsca w budynku i opisuje je w sposób metodyczny, niemal kliniczny. radość cruciverbist, „coś jak skamieniałe wspomnienie, jak jeden z tych obrazów Magritte'a, w których nie wiemy zbyt dobrze, czy to kamień ożył, czy życie jest zmumifikowane, coś w rodzaju obraz utrwalony raz na zawsze, nieusuwalny” .
Jak wskazuje cytat z Paula Klee na początku preambuły , tutaj „oko podąża ścieżkami, które zostały mu pozostawione w dziele”. Każdy przedmiot, każde wspomnienie związane z pokojem, każda postać rozważana w tej samej sekundzie, jak w migawce (książka jest również w dużej mierze napisana w teraźniejszości), tworzą tak wiele równoległych historii, które kończą się układaniem w gigantyczną układankę. Bo tak właśnie jest: zagadka , jak pokazuje preambuła, identycznie podjęta w szczytowym punkcie XLIV rozdziału, a także aktywność dwóch jej głównych bohaterów.
„Dobrowolne ograniczenie literackie” jest tu używane jako motor twórczości. Różne ograniczenia są dość dobrze znane, ponieważ są wymienione w specyfikacji zawierającej arkusze robocze Pereca.
Aby pojąć powieść, Perec rozważył fragment budynku, jakby patrzył na niego bez fasady, widząc bezpośrednio wnętrza pomieszczeń. Ten rysunek podniósł do kwadratu 100 kwadratów ( 10 na 10 ). „Zauważ jednak, że książka nie ma 100 rozdziałów , ale 99 . Mała dziewczynka na str. 295 i str. 394 ponosi wyłączną odpowiedzialność ”. W tej szachownicy model obiegu tworzy nowe ograniczenie. Przejście z jednego kawałka/rozdziału do drugiego podlega dokładnej regule, poligrafii jeźdźca lub algorytmowi jeźdźca :
„Trudno byłoby opisywać budynek po piętrze i apartament po mieszkaniu. Ale kolejność rozdziałów nie mogła być pozostawiona przypadkowi. Postanowiłem więc zastosować zasadę wywodzącą się ze starego problemu dobrze znanego miłośnikom szachów: poligrafia jeźdźca […]; chodzi o to, aby koń przemierzał 64 pola szachownicy bez zatrzymywania się więcej niż raz na tym samym polu. […] W konkretnym przypadku podręcznika La Vie trzeba było znaleźć rozwiązanie dla szachownicy 10 x 10. Trafiłem tam metodą prób i błędów, w dość cudowny sposób. Podział księgi na sześć części wynika z tej samej zasady: za każdym razem, gdy koń przejdzie przez cztery krawędzie kwadratu, rozpoczyna się nowa część. "
- Georges Perec, 1979, Poligrafia jeźdźca, L'Arc, nr 76
Z kolei Perec wybiera 41 tematów (styl mebli, przedmioty, zwierzęta, kształty, kolory, wiosna itp.), które każdy z nich dzieli na listę dziesięciu elementów. Tematy są powiązane w pary. Dziesięć elementów każdego z dwóch powiązanych tematów jest dopasowanych w każdy możliwy sposób: Perec otrzymuje zatem 100 par. Te pary są umieszczone na grecko-łacińskim kwadracie . W ten sposób wykorzystuje w projekcie literackim ortogonalny bi-kwadrat łaciński rzędu 10, którego każde pole siatki 10 na 10 zawiera unikalną parę cyfr z zakresu od 0 do 9. Aby odróżnić 21 par tematów, Perec tworzy 21 różne kwadraty bi-łacińskie.
Perec ustala zatem współrzędne pomieszczeń w budynku (rozdział 1 rozpoczyna się dowolnie na klatce schodowej w (6,4)). Przenosi te współrzędne do 21 dwułacińskich kwadratów. W ten sposób tworzy plik na rozdział, zawierający listę słów / tematów, które mają być tam użyte.
Do tego ograniczenia dodaje: opowiedz o wydarzeniu z dnia pisania (wiadomości, anegdota…); siatka z informacją, czy lista powinna być włączona, czy wyłączona z pisania rozdziału. Wreszcie, Georges Perec zastosować do tego programu zamiana Šestina z trubadurów .
Oto podsumowanie tego, co znajdujemy wyszczególnione w specyfikacji z podręcznika życia . W praktyce pisanie rozdziałów wynika ze złożonych interakcji między tymi ograniczeniami a innymi mniej sformalizowanymi, podczas gdy pewne przewidziane elementy są celowo pomijane.
Te ograniczenia, podzielone na 21 par i przypisane do pomieszczeń budynku w określonej kolejności, mogą wydawać się przytłaczające. Są ukrywane przez autorkę i dają początek bogatej powieści, pełnej detali i opowieści. To prawdziwa maszyna do pisania, maszyna wynalazcza do „opowiadania historii”, algorytm literacki, który w pełni uzasadnia liczbę mnogą podtytułu; układanka złożona z nieskończonej ilości detali, nagromadzonych przez autora jak na gigantyczny katalog; nagromadzenie małych i wielkich historii, skromnych lub bogatych istot, żywych lub martwych, szlachetnych zachowań, śmiesznych, banalnych lub wzruszających. Z życia po prostu.
Wśród tych ograniczeń lista dziesięciu książek musi inspirować powieściową ramę dziesięciu rozdziałów w książce, przy czym każda książka jest powiązana parami z tabelą na kwadracie grecko-łacińskim:
| Dostarczono | Tablica | |
|---|---|---|
| 1 | Dziesięciu Małych Murzynów | Małżonkowie Arnolfini |
| 2 | Zanik | Święty Hieronim w swoim gabinecie przez Antonello da Messina |
| 3 | Śniący kryształ | Ambasadorowie |
| 4 | Moby kutas | Upadek Ikara |
| 5 | Konwersje z Harry Mathews | Meninowie |
| 6 | Pierrot mój przyjacielu | Burza z Giorgione |
| 7 | Sto lat samotności | Bankier i jego żona |
| 8 | Mała wioska | Sen św. Urszuli – Vittore Carpaccio |
| 9 | Cykl Graala | Wózek z sianem |
| 10 | Ubu | Martwa natura z szachownicy przez Lubin Baugin |
Małżonkowie Arnolfini
Św. Hieronim
Ambasadorowie
Upadek Ikara
Meninowie
Burza
Bankier i jego żona
Sen św. Urszuli
Wózek z sianem
Martwa natura na szachownicy
Te źródła inspiracji nie są oczywiście jedynymi i zawiera wiele innych prac. Juliusz Verne jest autorem szczególnie cenionym i cytowanym przez Pereca, np. jego powieść Testament ekscentryka ; podkreślono również cytat z Michela Strogoffa : „Spójrz wszystkimi oczami, spójrz. " Wśród książek należą: Aleph , A czczo mistrz z Franza Kafki , Contre Sainte-Beuve , zielone pola musztarda Afganistanu Harry Mathews, nowych wrażeń Afryki , których autorem jest Raymond Roussel , tristes Tropiques , niewidzialnych miast i wielu innych. Perec cytuje również Gustave Flaubert w swoim rozdziale III: „Właścicielem jest niejaki M. Foureau, który mieszka w Chavignolles, między Caen i Falaise, jak zamek i gospodarstwo o powierzchni trzydziestu ośmiu hektarów” ; w Bouvard i Pécuchet dwoje bohaterów osiedla się w Chavignolles (fikcyjnym mieście), którego burmistrzem jest M. Foureau.
Pod wieloma względami La Vie mode emploi jest przedsięwzięciem autobiograficznym, pełnym dramatów, które naznaczyły życie Pereca (jego ojca, który zginął na froncie w 1940 r. , matki deportowanej do Auschwitz ), pełnego wspomnień, czasem nieszkodliwych. i gdzie „przyjaźń, historia i literatura”, jak wskazuje incipit, pojawiają się na każdej stronie. W tym miejscu „Rozdział LI”, dość metaforycznie, oferuje najpełniejszy wyraz miejsca Pereca w architekturze dzieła, wymieniając wszystkie historie opowiedziane w dziele:
„Byłby sobą w obrazie, jak malarze renesansowi, którzy zawsze sobie robili sobie maleńkie miejsce […] ale miejsce pozornie nieszkodliwe, jakby tak się zresztą działo, trochę przypadkiem […] Jakby miał być tylko podpisem dla wtajemniczonych […]. Zaraz po śmierci malarza stałby się anegdotą przekazywaną z pokolenia na pokolenie […] aż pewnego dnia, dzięki prowizorycznym kontrolom krzyżowym lub porównując obraz ze szkicami prac przygotowawczych, na nowo odkrywamy dowód. znalezione na strychach muzeum […] i może wtedy uświadomimy sobie, co zawsze było w tej małej postaci szczególnego […] coś, co przypominałoby zrozumienie, pewną słodycz, może radość zabarwioną nostalgią. "
- rozdział LI, Valène, pokoje pokojówki, 9
Specyfikacje zawierają zatem sekcję „odwołanie do codziennego wydarzenia, które miało miejsce podczas redagowania rozdziału”. Czytania i przyjaciele autora ukazują więc w powieści, w postaci pośrednich odniesień lub „cytatów, czasem nieco zmodyfikowanych”, najistotniejsze fakty jego istnienia i najdrobniejsze szczegóły z jego codziennego życia, elementy osobistej mitologii i zapożyczeń z jego własne wcześniejsze prace – W pamięci i zemsty, blizna, saga rodzinna… Wszystkie te elementy pozwalają sugerować, że La Vie mode emploi jest rzeczywiście księgą życia. A te dyskretne marki, które Bernard Magné nazwał „æncrages” – tuszowanie/kotwiczenie – sprawiają, że podręcznik Life jest książką intymną, a czasem nawet intymną.
Praca ta wywarła znaczny wpływ w kręgach artystycznych i literackich. Wielu pisarzy było pod wpływem podręcznika La Vie , w szczególności Martina Wincklera, który wybrał swój pseudonim jako hołd. To właśnie czytanie tej powieści zachęciłoby go do zostania pisarzem i uważa, że jest to arcydzieło Georges'a Pereca.
Teatralna adaptacja René Farabeta została wyreżyserowana przez Michaela Lonsdale'a w 1988 roku. W 2017 roku publiczne odczyty wygłosił Thomas Sacksick, a podczas imprezy stowarzyszeniowej 99 czytelników-wolontariuszy przeczytało rozdział.
Wiele innych kreacji i wydarzeń zostało zainspirowanych powieścią:
„100 Mała dziewczynka, która gryzie róg swojego małego masła Lu”