Idiota

Idiota
Strona z rękopisu Idioty zilustrowana przez Dostojewskiego.
Autor	Fiodor Dostojewski
Kraj	Imperium Rosyjskie
Uprzejmy	Powieść
Orginalna wersja
Język	Rosyjski
Tytuł	диот
Redaktor	Roussky vestnik
Data wydania	1868-1869
wersja francuska
Tłumacz	Wiktor Derely
Redaktor	Plon
Miejsce publikacji	Paryż
Data wydania	1887

Idiota (w języku rosyjskim  : Идиот ) to powieść o pisarza rosyjskiego Fiodora Dostojewskiego opublikowana w odcinkach w 1868 i 1869 roku w The Russian Messenger , oddzielna wydanie w dwóch tomach w 1874 roku.

Kompozycja

Dostojewski rozpoczął L'Idiot w Genewie , dokąd przybył dalej13 sierpnia 1867. Jego pierwsze notatki na temat powieści pochodzą z połowywrzesień 1867, ale 22 październikaniszczy pierwszą wersję tekstu i rozpoczyna nową historię. Drugą część powieści rozpoczyna wStyczeń 1868, następnie z wielkim trudem trzecia część. Wwrzesień 1868Rodzina Dostojewskich opuszcza Genewę i wyjeżdża do Mediolanu, a w listopadzie osiedla się we Florencji . Powieść jest skończona wStyczeń 1869.

Na poziomie osobistym jest to niezwykle trudny czas dla Dostojewskiego. WLuty 1867, wbrew radom rodziny, poślubił Annę Grigorievna Snitkina , młodą stenografistkę, którą zatrudnił poprzedniej jesieni. Jednak mnożenie się jego ataków epilepsji skłania jego lekarzy do zalecenia wyjazdu za granicę. Para Dostojewskich najpierw wyjechała do Moskwy , potem odwiedziła Niemcy ( Wilno , Kownie , Berlin , Drezno , potem Homburg , Baden-Baden , Bazyleę ...)

Uderzający obraz

Bardzo krótki pobyt w Bazylei, 24 sierpnia 1867, jest okazją do wzruszenia estetyczno-religijnego dla Dostojewskiego, którego głęboko wzrusza wizja obrazu malarza Hansa Holbeina Młodszego , Martwy Chrystus .

„W drodze do Genewy zrobiliśmy jednodniowy postój w Bazylei. Chcieliśmy zobaczyć obraz w miejscowym muzeum , o którym słyszał mój mąż. Ten obraz jest dziełem Hansa Holbeina, przedstawia Chrystusa, który cierpiał nieludzkie cierpienie, został zdjęty z krzyża i którego ciało ofiarowano do rozkładu. Jego opuchnięta twarz jest pokryta krwawymi ranami, a jego wygląd jest okropny. Ten obraz zrobił na Fiodorze miażdżące wrażenie i zatrzymał się przed nim, jakby uderzony piorunem. Jeśli chodzi o mnie, nie miałam siły na to patrzeć: za bardzo bolało, zwłaszcza że moje zdrowie nie było zbyt dobre. Poszedłem zobaczyć inne pokoje. Kiedy wróciłem piętnaście czy dwadzieścia minut później, Fiodor wciąż stał przed obrazem, jak w łańcuchach. Jej zrozpaczona twarz przedstawiała ten wyraz przerażenia, który widziałem w pierwszych kilku minutach ataku . Delikatnie wzięłam męża pod ramię, zabrałam go do innego pokoju i posadziłam na ławce, Na szczęście tak się nie stało: Fiodor stopniowo się uspokoił i wychodząc z muzeum nalegał, żeby wrócić i obejrzeć obraz to zrobiło na nim wielkie wrażenie. "

-  Anna Dostojewska .

W tych notatkach o Idiocie Anna po raz kolejny przywołuje szok, jaki obraz wywołał u Dostojewskiego: „Ten obraz go przeraził i wtedy powiedział mi:” Taki obraz może sprawić, że stracisz wiarę. „” .

Wreszcie w tekście samego Idioty znajdujemy aluzję do tej chwili. Kopia słynnego obrazu wisi na ścianie mieszkania Rogojina, który twierdzi, że lubi na ten obraz patrzeć, Dostojewski wkłada w usta księcia Myczkina odpowiedź: „Ten obraz! zawołał książę, jakby pod wpływem nagłej myśli, ten obraz! Ale ten obraz może sprawić, że każdy straci wiarę! "

Pobyt w Genewie

Z powodu braku środków finansowych para Dostojewskich przeniosła się do Genewy. Klimat i miasto bardzo nie podobają się pisarzowi. W dodatku nie znają nikogo i są bardzo odizolowani, ale przede wszystkim sytuacja finansowa jest nie do zniesienia. Zadłużony po szyję pisarz pożycza, aby częściowo spłacić swoje długi i zyskać trochę czasu. W swoich listach mówi praktycznie tylko o pieniądzach. Zaczyna grać w ruletkę . Najpierw w Hombourg, potem w Szwajcarii, w Saxon-les-Bains . Pozostawia tam swoje ostatnie grosze, posuwając się nawet do zastawu ślubnej obrączki żony. Nie lubi życia w Genewie i planuje przenieść się gdzie indziej. Jego kontakty z emigracją rosyjską są złe: w Baden-Baden spotyka Iwana Gonczarowa i spiera się definitywnie z Iwanem Turgieniewem . W Genewie spotyka Alexandre'a Hercena , słucha Michaiła Bakounine'a , ale prąd nie mija. To nie Garibaldi robi na nim dobre wrażenie.

22 lutego 1868 (5 marca 1868 r.w kalendarzu gregoriańskim ) jego żona rodzi córeczkę Sonię. Ale dziecko zmarło na przeziębienie24 maja. Pisarz jest bardzo poruszony. Para przeniosła się do Vevey . Na dodatek Dostojewski dowiaduje się, że jest inwigilowany przez policję, a jego korespondencja jest otwarta...

Włochy

We wrześniu Dostojewski wyjeżdżają do Włoch, gdzie odwiedzają Mediolan. Dostojewski podziwia kopułę (katedrę) „masywną, marmoralną, gotycką, otwartą i fantastyczną jak sen” .

Dostojewski przyjeżdża do Florencji na początku grudnia. Płyta n o  2 Piazza Pitti naprzeciwko Palazzo Pitti upamiętnia obecność autora między 1868 i 1869, gdzie ukończył powieść. Tam znowu skarży się na deszczowy klimat, który uważa za szkodliwy dla jego zdrowia i który spowodowałby wzrost napadów padaczkowych.

17 stycznia 1869wysyła ostatnie strony Idioty do Rosyjskiego Posłańca .

Drezno

Dostojewski wyjeżdża z Florencji 22 lipca 1869 ri rozpoczyna powolną podróż powrotną do Rosji: Wenecji , Wiednia , Pragi , Drezna , Wiesbaden . Po powrocie do Drezna Dostojewski pali swoje szkice3 lipca 1871 r. 8 lipca 1871 rwrócił do Petersburga.

streszczenie

Książę Myszkin jest być w zasadzie dobre, ale ogranicza jego dobroć do naiwności i głupoty, nawet jeśli jest ona w stanie bardzo drobnych analiz psychologicznych. Spędziwszy młodość w Szwajcarii w sanatorium leczącym epilepsję , wrócił do Rosji, by bez grosza i więzi, ale z tytułem szlacheckim i dyplomem rekomendacji w kieszeni przeniknąć do zamkniętych kręgów rosyjskiego społeczeństwa. Przypadkowo zostaje uwikłany w projekt małżeński dotyczący Nastassi Filipowny, bardzo pięknej młodej kobiety, uwielbianej przez wielu zalotników, której jedynym kochankiem jest Totzky, jej 55-letni opiekun, który ją wychował i uczynił swoją kochanką. wczesna młodość ...

Na przyjęciu urodzinowym Nastasii Filippovny książę Myszkin widzi, że młody mężczyzna, którego już poznał, Parfione Semionovich Rogozhin, przybywa pijany i oferuje młodej kobiecie dużą sumę pieniędzy, aby poszła za nim. Książę dostrzega rozpacz Nastasii Filippovny, czuje dla niej ogromne współczucie i nieskończone pragnienie jej uratowania. Proponuje, że się z nim ożeni. Po przyjęciu jego oferty ucieka jednak z Rogożynem, bo, jak mówi, należy do ulicy.

Książę Myszkin wyjeżdża do Moskwy, aby podjąć niezbędne kroki w celu odzyskania znacznego dziedzictwa, które właśnie odkryliśmy, że należy do niego. W Moskwie przebywał sześć miesięcy. Jednak te sześć miesięcy jest pełne napięcia. Nastasia Filipovna jest na skraju kilkukrotnego poślubienia Rogożyna; ale na dzień przed ślubem uciekła, aby dołączyć do księcia, a potem ponownie ucieka z księcia.

Książę przybywa do Petersburga i spotyka tam Rogojine. Książę odkrywa jeszcze bardziej udręczony związek, niż sądził, między Nastasią Filipovną i Rogojine. Rogozhin jest pełen sprzecznych uczuć wobec księcia, którego nienawidzi jako rywala, ale uwielbia przyjaźń z powodu ogromnej szczerości księcia. Jednak pod koniec dnia ekstremalnego napięcia Rogojine próbuje zabić księcia, ale ten paradoksalnie ratuje atak epilepsji, który powoduje, że pada tuż przed morderstwem...

Nawiązując kontakty z rodziną Epantchine, książę zapoznał się z petersburskim towarzystwem, mieszającym burżuazję, pijaków, byłych żołnierzy, kilku arystokratów i plugawych urzędników. Znajdując się z dnia na dzień na czele wielkiej fortuny, rozbudził ciekawość petersburskiego społeczeństwa i zamieszkał w popularnym kurorcie, wsi Pawłowsk. Tam książę Mychkine rozwinie głęboką miłość do najmłodszej rodziny Epantchine, Aglaïa ( Aglaé ) Ivanovna . Jeśli ta ostatnia jest głęboko poruszona tym świadectwem miłości, wielokrotnie wyśmiewa je na oczach wszystkich.

Po intrydze z wieloma zwrotami akcji, prawie wbrew sobie wyrzeka się Aglany, próbując ocalić duszę Nastasii Filippovny, poślubiając ją. Nastassia kocha księcia, ale uważa się za zdecydowanie splugawioną i zagubioną przez romans z Totzky. Odmawia wciągania księcia w jego upadek, aw dniu ślubu znów ucieka z Rogojine. Ten, rozgorączkowany i pochłonięty swoją namiętnością, morduje go w nocy, która następuje.

Powieść kończy się zatem tragedią: Nastassia Filippovna zostaje zamordowana przez Rogojine, który zostaje następnie skazany na więzienie . Książę, który na skutek gwałtownego ataku epilepsji, w wyniku traumy spowodowanej śmiercią Nastasi Filipowny, znów stał się idiotą, zostaje reintegrowany, a Aglaïa kłóci się z rodziną, by zgubić się z fałszywym polskim szlachcicem.

Postacie

Oto 36 postaci z Idioty . Pisownia imion pochodzi z tłumaczenia Victora Derély , dostępnego na Wikiźródłach.

• Książę Leon Nicolaïévitch Mychkine, 27 lat , „Idiota”
• Nicolas Andréitch Pavlichtcheff, zmarły, dobroczyńca księcia
• Antip Bourdovsky, 22 lata, fałszywy syn Pawliszczewa, prosty i nihilista

• Nastasia Philippovna Barachkoff, 25 lat , zaręczona z księciem i Rogozhin
• Afanase Ivanovich Totzky, 55 lat, wychowawca i kochanek Nastazji Filipowny, przyjaciel generała Epanczina, zalotnik Aleksandry Iwanowny, właściciel
• Daria Alexievna, 40, przyjaciółka Nastazji Filipovny i Totzky, aktorka

• Parfène Seménitch Rogojine, 27 lat, rywal i przyjaciel księcia, spadkobierca ojcowskiej fortuny
• Semen Perfenovich Rogojine, zmarły, ojciec Rogojine, kupiec i mieszczanin
• Semen Semenich Rogozhin, brat Rogozhin
• Madame Rogojine, matka Rogojine
• Zaliojeff, przyjaciel Rogojine, muscadin
• Keller, 30 lat, wielbiciel księcia, były porucznik, bokser, dziennikarz, nihilista

• Generał Ivan Fedorovich Epantchin, 56 lat, zalotnik Nastazji, właściciel
• Élisabeth Prokofievna Epantchine, 55 lat, żona generała Epantchine'a, dalekiego krewnego księcia
• Aglaé Ivanovna Epantchine, 20 lat, córka generała Epantchine'a i Elisabeth Prokofievny, zaręczona z księciem
• Alexandra Ivanovna Epantchine, 25, siostra Aglaé
• Adelaide Ivanovna Epantchine, 23 lata, siostra Aglaé
• książę Chtch…, 35 lat, narzeczony Adelajdy, uczciwy człowiek
• Eugène Pavlovitch Radomsky, 28 lat, krewny księcia Chtcha…, przyjaciel księcia, były zalotnik Nastazji, adiutant
• Księżniczka Bielokonsky, starsza, matka chrzestna Aglaé
• książę N…, 45 lat, Don Juan
• Iwan Pietrowicz Ptcyn, stary, rodzic Mikołaja Andriejewicza Pawlistchowa, znał księcia jako dziecko, anglomański barin

• Ardalion Aleksandrowicz Ivolguine, 55 lat, generał w stanie spoczynku, były towarzysz generała Epantchine'a
• Nina Aleksandrowna Ivolguine, 50 lat, żona generała Ivolguine
• Gabriel Ardalionovitch Ivolguine (Gania, Ganka, Ganouchka), 28 lat, syn generała Ivolguine i Niny Aleksandrowny, zalotnik Nastazji i Aglaé, sekretarz generała Epantchine
• Barbara Ardalionovna Ivolguine (Varka), 23 lata, siostra Gani
• Nicolas Ardalionovitch Ivolquin (Kolia), 13 lat, brat Gani, przyjaciel księcia, uczeń liceum
• Ivan Pétrovitch Ptitzine, 30 lat, mąż Barbary Ardalionovny, lichwiarza
• Ferdychtchenko, 30 lat, lokator z Ivolguinami, urzędnik państwowy, błazen
• Marfa Borisovna Terentieff, po czterdziestce, wdowa, kochanka generała Ivolgin
• Hippolyte Terentieff, 18 lat, syn Marfy Borisovny, przyjaciel Kolii, suchotnik, nihilista

• Loukian Timoféiévitch Lébédeff, 40a, pracownik, "niski ..."
• Viéra Loukianovna Lébédeff, 20 lat, córka Lébédeffa, przyjaciółki księcia
• Tania Loukianovna Lébédeff, 13 lat, siostra Viéra
• Lubotchka Loukianovna Lébédeff, 2 miesiące, siostra Viéra
• Wladimir Doktorenko, 20 lat, bratanek Lebédeffa, nihilist

Adaptacja do baletu

• 1980 - Prawykonanie baletu „Idiota” w Leningradzie przez baletmistrza Borysa Ejfmana na temat powieści o tej samej nazwie Dostojewskiego i muzyki VI Symfonii Czajkowskiego
• 2015 - Wiosną i latem 2015 w Omskim Teatrze Muzycznym baletmistrz Nadieżda Kalinina tworzy autorski balet „Idiota” na podstawie powieści o tej samej nazwie Dostojewskiego i muzyki Czajkowskiego. Choreografia różni się od choreografii Borisa Ejfmana. Pierwsza odbyła się dnia30 lipca 2015 r..

Adaptacja do teatru

• 1983: adaptacja i inscenizacja Téo Spychalskiego , produkcja Groupe de la Veillée . W szczególności z Gabrielem Arcandem (Mychkine), Claude Lemieux (Rogogine) i Johanne Marie Tremblay (Nastassia Philipovna); na trasie w Quebecu i Francji od 1984 do 1989 roku.
• 1996  : adaptacja Thomas Le Douarec, stworzenie Centre Mathis, rewitalizacja Théâtre de la Main d'Or , 1996.
• 2018  :
  • inscenizacja i adaptacja teatralna Thomasa le Douareca. Z Arnaudem Denisem , Gillesem Nicoleau , Caroline Devismes , Fabrice Scottem , Marie Lenoir, Marie Oppert , Solenn Mariani , Danielem-Jeanem Colloredo , Bruno Paviotem . Kostiumy: José Gomez . Światła: Stéphane Balny . Muzyka i ścieżka dźwiękowa: Mehdi Bourayou . Wystrój: Matthieu Beutter . Peruki i makijaż: Stéphane Testu . Teatr 14 Jean-Marie Serreau z17 maja w 30 czerwca.
  • adaptacja teatralna Etienne'a Lepage'a w reżyserii Catherine Vidal z Renaud Lacelle-Bourdon w roli głównej. Prezentowany w Théâtre du Nouveau Monde du20 marca w 18 kwietnia 2018 .

Adaptacja do opery

• Opera Idiota w 4 aktach jest dziełem rosyjskiego kompozytora Mieczysława Weinberga . To ostatnia opera zmarłego w 1996 roku muzyka

Adaptacja komiksu

• W 2015 i 2017 roku L'Idiot został zaadaptowany na dwuczęściową powieść graficzną przez montrealską rysowniczkę Jocelyn Bonnier. Współczesna interpretacja rozgrywa się w prowincji Quebec , gdzie podążamy za księciem Mychkine (przemianowanym na Léona Michauda), wojskowym sanitariuszem, który powraca do owczarni po pobycie w Afganistanie .

Adaptacje do kina i telewizji

• 1910  : The Idiot przez Piotr Tchardynine
• 1946  : L'Idiot , film Georgesa Lampina z Gérardem Philipe i Edwige Feuillère .
• 1951  : Idiota , film Akiry Kurosawy .
• 1958  : Idiota , film Iwana Pyriewa , adaptacja pierwszej części, z Youri Yakovlev i Youlia Borissova.
• 1968  : L'Idiot , adaptacja i inscenizacja André Barsacqa w 1965 w Théâtre de l'Atelier .
• 1985  : L'Amour braque , film Andrzeja Żuławskiego , darmowa adaptacja całego Idioty , z Francisem Husterem , Sophie Marceau i Tchéky Karyo
• 1987  : Soigne ta droit , film Jeana-Luca Godarda , swobodnie zaadaptowany z L'Idiot , w którym sam gra rolę Księcia / Idioty.
• 1999  : Návrat idiota  (en) , film Sašy Gedeon  (en)
• 2001  : Idiota  (w) ( ros  . Даун Хаус ), film Romana Romanowicza Kachanova  (w) .
• 2002  : Idiota  (ru) , serial telewizyjny Władimira Bortko , z Jewgienijem Mironowem w roli księcia Myczkina.
• 2008  : L'Idiot , film Pierre'a Léona .
• 2011  : L'Idiot  (en) ( estoński  : Idioot ), film Rainera Sarneta  (en) .

Interpretacje

Idiota to jedna z najbardziej złożonych powieści Dostojewskiego. Rzeczywiście, historia zawiera około czterdziestu postaci, z których wszystkie mają bardzo różne postacie.

Splot intryg rodzi permanentne i nieprzewidywalne zwroty akcji. Pisarstwo Dostojewskiego potrafi wzbudzić niepokój czytelnika, czekając na reakcję każdej postaci.

Oprócz wiernego przedstawienia ówczesnej rosyjskiej „burżuazji” powieść obnaża trudności prawdy i szczerości w kręgach światowych. Rzeczywiście, książę burzy konwencje, bo wyraża się jasno, szczerze i spontanicznie. Jego współcześni byli z kolei oburzeni i zafascynowani tą cechą księcia. Wyzwolenie pasji i stworzenie wrogów (Hippolyte, Gania) nie trwa długo, pomimo jego dobrodusznego i anielskiego charakteru.

Postać księcia Myszkina

Pod wieloma względami postać księcia Myszkina jest podobna do Chrystusa: jego prostota jest charakterystyczna dla głupca w Chrystusie . Rzeczywiście, ten dobry i kochający człowiek przybywa pośród sztucznego i skorumpowanego społeczeństwa. Wyraża się prostotą i siłą języka serca, co zaskakuje wielu współczesnych. Rozeznaje, co czai się w sercach i nie przejmuje się intrygami i intrygami, które uważa za powierzchowne i godne pożałowania. Z miłości wybacza swoim „przyjaciołom” najokrutniejsze zdrady (na przykład Lebiediewa) i zawsze usprawiedliwia ich winę ignorancją lub słabością. Reprezentuje słodycz szaleństwa kontrastującą z szaloną przemocą, która ożywia jego konkurenta i przyjaciela Rogojine. W tym, szalone postacie Dostojewskiego kontynuują całą tradycję naznaczoną wcześniej przez postacie Mikołaja Gogola i kontynuowaną odtąd przez postacie Andriejewa , Sołżenicyna czy Oulicyi .

Jego związek z Nastassią Filipovną nie jest konwencjonalną miłością. Nie waha się oświadczyć, że ta kobieta jest „szalona” i że jej twarz go „terroryzuje”. Nastassia Filipovna była maltretowana jako dziecko i nosi w sobie nieuleczalne poczucie winy i pogardę dla siebie. Książę próbuje ocalić jego duszę, ofiarowując mu swoją miłość, poświęcając swoje życie i miłość do Aglai. Jego próba kończy się niepowodzeniem, a historia kończy się pętlą, sprowadzając księcia z powrotem do punktu wyjścia, internowanego z powodu epilepsji .

Uwagi i referencje

1. Sylvie Luneau, „Przygotowanie Idioty 1866-1869” 1953 , s.  XIX.
2. Sylvie Luneau, „Przygotowanie Idioty 1866-1869” 1953 , s.  XVIII.
3. Według Leonida Grossmana , który przywołuje cały ten epizod, jest to nawet jeden z obrazów, który w całym jego życiu najbardziej naznaczył Dostojewskiego: Leonid Grossman 2003 , s.  362.
4. Anna G. Dostojewskaïa, Pamiętniki z życia Pamięć Księgi, s.  191 .
5. Cytat pochodzi z Mikhaïl Chichkine , La Suisse Russe , Paryż, 2007, Fayard, s.  267 .
6. Cyt. Michaiła Szyszkina , op. cyt. , s. 268.
7. Idiota , część II, rozdział 4, 1953 , s.  265-266.
8. Motywacją do zaprzestania palenia wydaje się być również troska Dostojewskiego, aby w końcu móc pomóc swojej ciężarnej żonie w jedynym języku, który opanował w Europie, francuski: Leonid Grossman 2003 , s.  365.
9. Jednak w liście z 18 maja do Nikołaja Majkowa Dostojewski zaleca, by nie informował rodziny o śmierci Sonii, bo ma wrażenie, że „żaden z nich nie będzie żałował mojego dziecka” .
10. Sylvie Luneau, „Przygotowanie Idioty 1866-1869” 1953 , s.  XVII i XVIII.
11. Virgil Tanase 2014 , s.  187.
12. W 1871 roku w Wiesbaden Dostojewski gra swoje ostatnie grosze, po czym zgadza się nie grać więcej, o czym jego żonie trudno będzie przekonać samą siebie.
13. (w) "  Театр балета Бориса Эйфмана  " , Belcanto.ru (dostępnym na 1 st grudnia 2015 roku ) .
14. (ru) I Kisliatsikh / Кисляцких, Юлия., "  " Idiota " staje się baletem / балетом. В Музыкальном театре станцуют роман Достоевского  ” (dziennik), omsk.aif.ru , Аргументы и Факты в Омске,30 lipca 2015 r.( przeczytaj online ).
15. "  Idiota  " , na Przypomnieniach ,9 listopada 2019 r.(dostęp 2 lutego 2021 )
16. "  Idiota  " , na Przypomnieniach ,21 czerwca 2018 r.(dostęp 2 lutego 2021 )
17. Idiota Dostojewskiego w wersji operowej z Bogdanem Wołkowem jako księciem Myczkinem (Tenor) i Piotrem Migunowem jako Rogożynem (dostęp 9-3-2017) http://fr.euronews.com/2017/ 15.02./l-idiot-de- dostojewski-pl-wersja-opera-au-bolchoi
18. „  Idiota  ”
19. Catherine Géry, KinoFabula: Eseje o literaturze i kinie rosyjskim , Presses de l'Inalco,2016, 256  s. ( ISBN  978-2-85831-263-4 , czytaj online ) , s.  86-87
20. Idiota ,  część 2 e , akapit 10
21. Daniel S. Larangé, „Powrót znikąd: przestrzeń z innego miejsca w Fédor M. Dostoïevski”, w: Une Suisse, des exiles , Emmanuel Cherrier & Karl Zieger (red.), Valenciennes, Agmen Camelia / Presses Universities of Valenciennes, 2008 (Badania w Valenciennes; 27), s. 137-152.
22. Daniel S. Larangé, „Idiota, u szczytu rosyjskiej schizofrenii”, Le Magazine littéraire , 524 (2012), s. 80-81.

Zobacz również

Bibliografia