Komisja Prawdy i Pojednania (TRC) w Republice Południowej Afryki została ustanowiona ustawą o promocji jedności narodowej i pojednania z19 lipca 1995 r.pod przewodnictwem Nelsona Mandeli, który doszedł do władzy w poprzednim roku podczas procesu przemian demokratycznych mających na celu położenie kresu apartheidowi i dominacji białej mniejszości w RPA .
To doświadczenie sprawiedliwości naprawczej było, kiedy zostało stworzone, kierowane przez biskupa Desmonda Tutu . Rozkładanie zKwiecień 1996 w Październik 1998, jego głównym celem jest zidentyfikowanie wszystkich naruszeń praw człowieka popełnionych od czasu masakry w Sharpeville w 1960 r., u szczytu polityki apartheidu zapoczątkowanej w 1948 r. przez rząd RPA , w celu umożliwienia narodowego pojednania między ofiarami a sprawcami.
W 1991 roku prezydent Frederik de Klerk powołał Komisję Goldstone'a do zbadania prawdopodobnych i rzeczywistych aktów przemocy policyjnej, które miały miejsce między 1991 a pierwszymi wyborami powszechnymi w nierasowych powszechnych wyborach .
Przedmiotem tej komisji są zbrodnie i nadużycia polityczne popełniane nie tylko w imieniu rządu RPA, ale także zbrodnie i nadużycia popełniane w imieniu ruchów narodowowyzwoleńczych ( Afrykański Kongres Narodowy , Panafrykański Kongres Azanii itp.). ).
Podobnie jak w przypadku większości późniejszych komisji prawdy i pojednania , ofiary muszą zeznawać przed Komisją. Jego specyfika polega jednak na uzyskaniu pełnej i całkowitej amnestii za zbrodnie popełnione w zamian za publiczne przyznanie się do nich . Mechanizm ten ma na celu nie tylko umożliwienie rozwoju jedności i historii narodowej, ale także umożliwienie odsłonięcia prawdy o zbrodniach, o których wiedzieli tylko sprawcy (co dotyczyło w szczególności zbrodni popełnionych przez służby bezpieczeństwa, których ofiary nie żyły).
W celu propagowania publicznych zeznań wprowadza się groźby postępowania sądowego w przypadku odmowy przyznania się do popełnionych przestępstw. Jednak większość osób, które zostaną oskarżone w sądzie, zostanie również uniewinniona z powodu niewystarczających dowodów, czy też na podstawie poszanowania zasady hierarchii i posłuszeństwa rozkazom (tak było w przypadku ministra obrony Magnusa Malana i Woutera Bassona „. lekarz śmierci"). Przesłuchania były filmowane i transmitowane w telewizji.
Pierwsze posiedzenie komisji oficjalnie odbywa się w dniu 16 grudnia 1995w rezydencji eleganckiej Bishopscourt Cape of M gr Desmond Tutu , arcybiskupa i Pokojowej Nagrody Nobla . Oprócz Desmonda Tutu zrzesza szesnastu innych komisarzy, osobistości ze społeczeństwa obywatelskiego (prawników, lekarzy, zakonników ze wszystkich wspólnot). Pierwsze przesłuchanie TRC odbywa się w Ratuszu we wschodnim Londynie w dniu15 kwietnia 1996 r. a jego praca trwała dwa lata, aż… Październik 1998. Jego badania obejmują okres od:1 st marzec 1960 w 10 maja 1994 r., zeznania podczas przesłuchań ujawniają okropieństwa popełniane przez policjantów , żołnierzy i najemników mniej lub bardziej zdalnie kontrolowanych, nie oszczędzając ANC . W ten sposób, zdaniem Desmonda Tutu, niektórzy sprawcy przyznają się i deklarują, że chcą naprawić swoje krzywdy, a wielu ofiarom udało się wybaczyć. Niektórzy byli ministrowie, tacy jak Adriaan Vlok i Piet Koornhof , wyrazili ubolewanie z powodu niektórych swoich czynów w imię obrony apartheidu, podczas gdy były prezydent FW de Klerk ze swojej strony powiedział, że kolejne rządy nigdy nie zachęcały do tortur i nie zajmowały się nimi. Jego świadectwu zaprzecza Eugeniusz de Kock , „ plaga Boga ”.
Po stronie członków ruchów narodowowyzwoleńczych bardzo wielu z nich przyznało się do zbrodni, jak choćby Aboobaker Ismail, organizator zamachu bombowego w Pretorii w 1983 roku , czy członkowie Armii Wyzwolenia Stanów Zjednoczonych. Lud Azan odpowiedzialny za masakrę kościoła św. Jakuba w 1993 roku w zamian za amnestię. Niektórzy byli już za kratkami, wykazując wyraźną asymetrię między nimi a członkami służb bezpieczeństwa, którym nie postawiono zarzutów.
28 lutego 1997 r., komitet ds. amnestii komisji udziela amnestii 37 byłym funkcjonariuszom AKN, w tym Thabo Mbeki , Aboobaker Ismail (dowódca operacji specjalnych Umkhonto we Sizwe, który po 1994 roku został oficerem generalnym armii południowoafrykańskiej i szefem policji) i Dullah Omar (wtedy Minister Sprawiedliwości ). Ta amnestia wywołuje oburzenie wśród byłych zwolenników apartheidu , którzy odwołują się do Wysokiego Trybunału Sprawiedliwości , który uchyla decyzję wmaj 1998. W sumie komisja udzieliła 879 amnestii na 7112 wniosków.
Pierwsze sprawozdanie z 6 tomów Komisji, który słyszał 22.000 ofiar i sprawców, 7000 jest podana przez M gr Desmond Tutu prezydenta Nelsona Mandeli29 października 1998. Wskazuje na brak wyrzutów sumienia lub wyjaśnień niektórych byłych wyższych urzędników rządowych, takich jak byli prezydenci Pieter Botha , Frederik de Klerk czy minister Magnus Malan , ale także na zachowanie niektórych przywódców AKN, szczególnie w obozach szkoleniowych z Angoli i Tanzanii . Raport ten został świeżo przyjęty zarówno przez ANC, jak i następcę Stronnictwa Narodowego .
Pięciotomowy raport końcowy, opublikowany w 2002 roku, zawiera 250 rekomendacji, w tym „istotną politykę zadośćuczynienia dla ofiar, która zapewnia rekompensatę finansową dla każdej z nich, a także budowę publicznych pomników upamiętniających cierpienie ofiar” . W 2003 roku prezydent Republiki Południowej Afryki Thabo Mbeki ogłosił, że rząd wypłaci 30 000 randów (3 800 dolarów) każdej z 22 000 ofiar apartheidu, które przemawiały podczas przesłuchań tej komisji.
Południowoafrykański TRC dostarczył modelu dla kolejnych komisji w innych krajach, naśladowanych lub kwestionowanych. Był przedmiotem wielu analiz. Volker Nehrlich (2006) podkreśla na przykład słabą koordynację między TRC a prokuraturą, co prowadzi do bardzo niewielu podejrzanych, którzy odmówili przyznania się do winy, aby być ściganym.
Tekst sprawozdania Komisji w języku francuskim:
Ogólne krytyczne studium Raportu (z udziałem Pdt Truche, byłego prezesa Sądu Kasacyjnego, filozofów Paula Ricoeura i Jacquesa Derridy ):
Referencje: