Republika Angoli
(pt) Republika Angoli
Flaga Angoli . |
![]() Godło Angoli . |
Waluta | po łacinie : Virtus Unita Fortior („ Jedność jest siłą ”) |
---|---|
Hymn | po portugalsku : Angola Avante (" Naprzód , Angola") |
Święto narodowe | 11 listopada |
Upamiętnione wydarzenie | Niepodległość od Portugalii (1975) |
Forma państwa | Republika konstytucyjna z reżimem prezydenckim |
---|---|
Prezydent Republiki | João Lourenço |
Wiceprezydent Republiki | Bornito de Sousa |
Parlament | Zgromadzenie Narodowe |
Język urzędowy Języki narodowe |
Portugalski Tchokwé Kikongo Kimbundu Język umbundu |
Stolica |
Luanda 8° 50 ′ 18 ″ S, 13° 14 ′ 04 ″ E |
Największe miasto | Luanda |
---|---|
Łączna powierzchnia |
+1.246.700 km na południowy 2 ( w rankingu 23 th ) |
Powierzchnia wody | nieistotny |
Strefa czasowa | UTC + 1 |
Niezależność | Portugalia |
---|---|
przestarzały | 11 listopada 1975 r. |
Miły | Angoli |
---|---|
Całkowita populacja (2021) |
33 642 646 mieszk. ( Nr 42 th ) |
Gęstość | 27 mieszkańców/km 2 |
Nominalny PKB ( 2014 ) | 175,54 miliarda dolarów amerykańskich |
---|---|
HDI ( 2017 ) | 0,581 ( średnie ; 150 ) |
Gotówka | Kwanza ( AOA) |
Kod ISO 3166-1 | AGO, AO |
---|---|
Domena internetowa | .ao |
Kod telefoniczny | +244 |
Organizacje międzynarodowe | CGG ECCAS SADC APO OPEC FPEG (obserwator) CPLP ICGLR ZPCAS CICIBA |
Angola , oficjalnie Republika Angoli , w języku portugalskim : República de Angola , to stan z Południowej - Zachód w Afryce , graniczące z Demokratycznej Republiki Konga na północy i północnym wschodzie The Republika z Kongo do północy - zachodu (przez enklawa Kabindy ), od Zambii na wschód - południowy - wschód i Namibii na południe.
Kraj jest w kształcie czworoboku usytuowany pomiędzy francusko- mówiąc Afryka Środkowa i anglojęzycznych południową Afrykę . Jest to drugi kraj portugalskojęzyczny pod względem wielkości i drugi pod względem liczby ludności. Ta dawna kolonia portugalska jest członkiem społeczności krajów portugalskojęzycznych . Obecne granice wynikają z kolonizacji europejskiej .
Angola była, obok Ghany i Mozambiku , jednym z trzech głównych regionów, z których rozpoczynał się trójkątny handel, który sprowadzał niewolników do Ameryki . Po latach wojny partyzanckiej przeciwko kolonialnej metropolii , Angola uzyskała niepodległość w 1975 roku jako państwo komunistyczne zwane Angolską Republiką Ludową . ten11 listopada 1975 r., Dzień Niepodległości, Agostinho Neto zostaje pierwszą głową państwa. Kiedy zmarł w 1979 roku, władzę przejął José Eduardo dos Santos , mimo że wojna domowa skutecznie ograniczyła jego kontrolę nad krajem.
Rzeczywiście wybuchła wojna domowa , która potrwa dwadzieścia pięć lat. Siły UNITA - wspierane przez RPA (która trzymała Namibię do 1989) - i FNLA, MPLA starli się z Agostinho Neto . Ta wojna domowa, naznaczona zaangażowaniem obcych państw, takich jak Kuba, i napędzana kontekstem zimnej wojny i rywalizacją o zasoby mineralne kraju, zabija około 1 miliona i pozostawia miliony min przeciwpiechotnych, którzy wciąż zabijają.
Ruchu Ludowego Wyzwolenia Angoli wygrał wszystkie wybory od czasu zawieszenia broni z 1992 roku; Dos Santos pozostał wówczas prezydentem Angoli bez przerwy przez 38 lat i kilka dni. Utrzymywane są etniczne tożsamości społeczne , ale od czasu pokoju rozwinęło się poczucie narodowe.
Wybory powszechne odbywają się w dniu23 sierpnia 2017. Wybory te odbywają się w kontekście ogłoszenia przez samego prezydenta rezygnacji z władzy. Zwycięstwo MPLA w tych wyborach przyniosło jej wyznaczonego następcę, João Lourenço , do władzy we wrześniu tego samego roku.
We wrześniu 2018 r. Prezydent Republiki João Lourenço został wybrany liderem partii MPLA, po decyzji José Eduardo dos Santosa o przejściu na emeryturę.
Od uzyskania niepodległości rządzi Ludowy Ruch Wyzwolenia Angoli (MPLA). Lata wojny domowej, aż do zawieszenia broni w 1992 roku, nie sprzyjały otwarciu reżimu wspieranego przez Kubę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich . Po zakończeniu tej wojny domowej, ale także po rozpadzie bloku wschodniego (koniec lat 80. i początek lat 90. ) i przeciwnie, reżim apartheidu w RPA w 1991 r. , którego argumentowali przeciwnicy MPLA, zmierza w kierunku bardziej demokratyczny reżim. Pierwsze demokratyczne i wielopartyjne wybory powszechne odbyły się w Angoli 29 i 30 września 1992 r. Ze stanowiska zrezygnowali ze stanowiska José Eduardo dos Santos i MPLA , a także Isaías Samakuva, następca Jonasa Savimbi na czele UNITA . i opowiadają się teraz za procesem demokratycznym. W wyborach w 2017 r. dwie główne partie opozycyjne, Narodowy Związek Całkowitej Niepodległości Angoli (Unita) i CASA-CE , uzyskały odpowiednio 24,04% i 8,56% wyrażonych głosów. MPLA zdobyła ponad 64% oddanych głosów.
Jednak utrzymanie tej partii u władzy od 1975 r., uścisk lidera kierowniczego zespołu tej partii w kraju, jego kontrola nad sądownictwem i prasą, zastraszanie przeciwników, wszystkie te elementy ograniczają funkcjonowanie. demokratyczny. Zespoły zarządzające sprawują również kontrolę nad zasobami naturalnymi kraju, w szczególności ropą, oraz nad dużymi firmami. Kontrola ta była rezultatem José Eduardo dos Santos i jego rodziny, w szczególności jego córki Isabel dos Santos i brata José Filomeny dos Santos. José Eduardo dos Santos „przekroczył czerwoną linię w połowie 2000 roku, kiedy zastąpił swój „biologiczny” klan , swoją bezpośrednią rodzinę, klanem politycznym, w którym zajmują kluczowe stanowiska w państwie i gospodarce” .
Od czasu pojawienia się João Lourenço moc tego rodzinnego klanu została poddana w wątpliwość. Trzeba podjąć działania antykorupcyjne, ale większość dźwigni nadal dzierży kacykowie partii MPLA.
Angola ma powierzchnię 1 246 700 km 2 . Gęstość zaludnienia wynosi 20 mieszk./km 2 . Jej granice lądowe mierzą 5198 km . Ta z Demokratyczną Republiką Konga ma długość 2511 km , ta z Namibią ma 1376 km , ta z Zambią to 1110 km, a ta z Republiką Konga 201 km . Linia brzegowa Angoli ma 1600 km długości . Najwyższy punkt w Angoli odpowiada wysokości 2620 m . Granica z Republiką Konga obejmuje granicę enklawy Kabindy – oddzielonej od reszty kraju korytarzem Moanda – u ujścia rzeki Kongo – gdzie Demokratyczna Republika Konga ma dostęp morski.
Dwa regiony są przeciwstawne na poziomie orograficznym. Zróżnicowana rzeźba terenu wznosząca się stopniami (tył płaskowyżu ) od równiny przybrzeżnej ( maksymalna szerokość 200 km ) w kierunku wewnętrznych płaskowyżów i masywów. Najwyższym punktem jest Môco na 2620 metrach. Najbardziej masywnym obiektem jest płaskowyż Angoli, który przekracza granice państwa na wschodzie. Średnia wysokość wynosi tam 1000 m . Na wschodzie znajduje się dorzecze bardzo dużych dopływów Oceanu Indyjskiego . Płaskowyż znajduje się bezpośrednio na granitowej tarczy, która zawiera bardzo mało struktury osadowej.
Położona między zwrotnikiem Koziorożca a równikiem Angola jest największym po Demokratycznej Republice Konga krajem afrykańskim na południe od Sahary . Angola doświadcza silnych wahań temperatury. Im dalej na północ, tym większe opady. Na północy klimat jest tropikalny wilgotny z występowaniem pory suchej, która trwa od czerwca do września, kiedy pogoda jest bardzo pochmurna. Angolczycy mówią o „ zimowaniu ”. Z wysokością we wnętrzu, temperatury różnią się od tych na wybrzeżu i są różne w zależności od regionu.
Im dalej w kierunku tropiku, tym klimat jest bardziej pustynny; Pustynia Namibijska jest jedną z najstarszych i najbardziej suchych na świecie. Nie jest to pustynia z piasku, ale z ergów . Orografia tu umiarkowany klimat plateau, modyfikuje te dane. Wzdłuż wybrzeża przepływa Prąd Benguelski . Od wybrzeża Angola - Namibia nad morzem unosi się mgła, gdy sama plaża jest czysta. Wybrzeże jest więc bardzo suche. Obecność płaskowyżu powoduje opady atmosferyczne na południu, w rejonie Huambo . Równiny przybrzeżne są stosunkowo suche i otrzymują około 300 milimetrów opadów rocznie. Klimat jest szczególnie wilgotny w równikowej enklawie Kabindy . Tace otrzymują od 1000 do 1800 milimetrów rocznie.
Angola jest podzielona na osiemnaście prowincji.
Republika Angoli jest producentem surowców, zwłaszcza węglowodorów i kamieni szlachetnych.
Według MFW PKB na mieszkańca w 2016 r. wyniósł 3514 USD .
Latom silnego wzrostu gospodarczego towarzyszyło również pogłębianie się przepaści społecznej: „Pomiędzy 2003 a 2008 r., kiedy produkt krajowy brutto (PKB) rósł średnio o 17%, nierówności w podziale dochodów pogłębiały się. bardzo dużych fortun należących do niewielkiej elity politycznej i przedsiębiorczej. Nastąpił więc wzrost bez rozwoju ”, według Alves Rocha, dyrektora Centrum Studiów i Badań Naukowych na Katolickim Uniwersytecie w Luandzie.
Angola zajmuje ósme miejsce na liście producentów OPEC w ciągu dekady 2010 , za Arabią Saudyjską i Irakiem , Iranem i Emiratami , ale także Kuwejtem , Nigerią i Wenezuelą . Jest drugim po Nigerii afrykańskim producentem. Ropa dostarcza państwu angolskiemu 70% swoich dochodów.
Czarny rynek jest ważny i w 2018 roku może stanowić 90% aktywności gospodarczej kraju.
Podobnie jak reszta południowej Afryki, kraj ten przez kilka lat był narażony na epizody suszy, które wpływają na produkcję rolną i zagrażają bezpieczeństwu żywnościowemu ludności. Drobni pasterze są również wypędzeni ze swoich gruntów przez dużych właścicieli ziemskich i znajdują się w sytuacji wielkiego ubóstwa, narażeni na głód i choroby (często zmuszani do żerowania na dzikich roślinach).
Ostatni spis ludności kraju odbył się w maj 2014(nie było tego od 1970 roku). Ostateczne wyniki opublikowano wmarzec 2016. Według tych danych populacja Angoli wynosi 25 789 024, z czego 12 499 041 to mężczyźni, a 13 289 983 to kobiety, czyli 100 kobiet na 94 mężczyzn. Z 6 945 386 mieszkańcami 26,9% ludności kraju zamieszkuje prowincję Luanda .
W 2014 r. nadal według wyników spisu ludności maj 2014piramida wieku obejmuje 47,2% osób w wieku 0-14 lat; 50,3% w wieku 15-64 lat i 2,3% powyżej 65 roku życia. 65% populacji ma mniej niż 24 lata.
Największe grupy etniczne to Ovimbundu (37% populacji), Ambundu (25%) i Bakongo (13%). Istnieje również 2% rasy mieszanej , 258 920 Chińczyków (2012) i około 200 000 Portugalczyków (2013).
Znaczna mniejszość dorosłej populacji to analfabeci.
Spis ludności maj 2014 ogłasza, że 66% osób powyżej 15 roku życia potrafi czytać i pisać, a 48% populacji powyżej 18 roku życia nie posiada dyplomu.
15% wydatków rządowych w kraju w latach 1998-2007 przeznaczono na edukację. Kraj stoi przed wyzwaniem szkolnictwa wyższego.
Konstytucja 11 listopada 1975 r. został poprawiony w dniu 7 stycznia 1978, ten 11 sierpnia 1980, ten 6 marca 1991 (prawo grudzień 1991, pluralizm), 26 sierpnia 1992 w lipcu 1995 r. oraz 1 st styczeń 2010. Do ostatniej wersji konstytucje nie zawierały żadnego przepisu o charakterze językowym. Portugalski był językiem urzędowym de facto , ponieważ została ogłoszona w każdym tekście prawnym. W ustawach zwykłych niektóre zawierają jeden lub kilka przepisów o charakterze językowym, czy to dotyczących języka portugalskiego, czy też języka narodowego.
Od proklamacji niepodległości angolscy przywódcy polityczni preferowali język, który wydawał im się jedyny natychmiast dostępny i sprawny: język kolonizatora, portugalski. Dopiero w 2010 roku Konstytucja21 styczniazawarte postanowienia dotyczące języka. Rzeczywiście, artykuł 19 Konstytucji po raz pierwszy głosi, że portugalski jest językiem urzędowym Republiki Angoli.
Według danych spisowych z maj 2014, 71% Angoli używa portugalskiego jako pierwszego lub drugiego języka. Portugalski Angoli jest zbliżony do portugalskiego portugalskiego, ale ma specyficzne cechy zarówno w słownictwie, składni, jak i wymowie.
Sześć języków bantu ma status języka narodowego: umbundu (23%), kikongo (8%), kimbundu (8%), tchokwé (7%), nganguela (3%) i kwanyama (2%). Łącznie Angolczycy używają 38 języków bantu jako języka ojczystego lub drugiego języka. Lingala jest również obecny od 1970 roku z pewnymi 400000 Angoli etniczność Kongo którzy uciekli zachód od Angoli w wyniku kolonialnej represji, odpowiedzi na anty-kolonialnej powstania UPA , w 1961 roku, i którzy osiedlili się w Demokratycznej Republice Konga (dawny Zair). Zwłaszcza w regionie Kinszasa Angolanie bardzo często porzucali swój oryginalny język, Kikongo, aby przejść na język lingala , a wracając do Angoli „zaimportowali” ten język. Istnieje już pokolenie dzieci i młodzieży powyżej 25 roku życia, które urodziło się w Angoli w języku lingalofonu, nie będąc nigdy w Zairze ani w Kongu.
Główną religią w Angoli jest chrześcijaństwo , do którego wyznaje prawie trzy czwarte ludności kraju. Istnieje około 1000 oficjalnie uznanych kościołów lub organizacji/instytucji religijnych. 41,1% do 60% populacji Angoli jest utworzona przez członków Kościoła Katolickiego wprowadzone przez Portugalczyków z XV -go wieku. Około jednej czwartej należą do kościołów protestanckich powstała w okresie kolonialnym, z XIX TH i XX th wieku, zwłaszcza Kościół Ewangelicki zbiorowe, skoncentrowany w Central Plateau i okolicznych miejscowościach nadmorskich metodystów których warownia jest regionem Kościół z Luanda do Malange, a także jako Kościół Baptystów na północnym zachodzie, ale także kościoły luterańskie i reformowane. Oprócz tych „tradycyjnych” kościołów chrześcijańskich, istnieją adwentyści i nowi apostolowie, ale niezależni, często pod wpływem brazylijskim, zwłaszcza wiele wspólnot zielonoświątkowych lub podobnych (w tym Świadków Jehowy), które na ogół powstają w dużych miastach. Istnieją jeszcze dwa chrześcijańsko-synkretyczne Kościoły, Kościół Kimbanguistów, którego centrum znajduje się w Demokratycznej Republice Konga, oraz Kościół Tocoist utworzony w Angoli, oba twory wywodzące się z czasów kolonialnych. Niewielki odsetek populacji, z pewnością mniej niż 5%, twierdzi, że wierzy w religię „animistyczną”, ale pewna liczba chrześcijan, zwłaszcza na obszarach wiejskich, utrzymuje „tradycyjne” wierzenia i praktyki. Odsetek muzułmanów , wszystkich sunnitów , wynosi mniej niż 1%. Są to głównie imigranci z Afryki Zachodniej .
Przestarzały | Francuskie imię | Nazwa lokalna | Uwagi |
---|---|---|---|
1 st stycznia | Nowy Rok | Ano Novo | |
4 stycznia | Dni męczenników kolonialnych represji | Dia dos mártires da repressão colonial | |
25 stycznia | Dzień Luandy | Luanda Dia | Tylko w Luandzie |
4 lutego | Początek walki zbrojnej | Início da luta armada | |
8 marca | Afrykański Dzień Kobiet | Dia da Mulher africana | |
27 marca | impreza zwycięstwa | Święto Wiktorii | |
4 kwietnia | Dzień pokoju i pojednania narodowego | Dia da Paz e da Reconciliação Nacional | |
Dobry piątek | Sexta-feira Santa | ||
1 st maja | dzień pracy | Dia do Trabalho | |
25 maja | Dzień Afryki | Dia de frica | Dzień założenia w 1963 r . Organizacji Jedności Afrykańskiej |
1 st czerwiec | Dzień Dziecka | Dia das Crianças | |
17 września | Urodziny prezydenta Neto | Aniversário do nascimento do Presidente Neto | Agostinho Neto jest założycielem Republiki Angoli |
2 listopada | Dzień śmierci | Festa de Finados | |
11 listopada | Dzień Niepodległości | Dia da Independência | Święto narodowe |
25 grudnia | Boże Narodzenie | Rodzinny |
Gdy święto państwowe przypada w niedzielę, następny poniedziałek jest wolny od pracy.
Drużyna piłkarska Angoli po raz pierwszy w swojej historii zakwalifikowała się do finału mistrzostw świata w 2006 roku w Niemczech . To zostaną wyeliminowane tam w pierwszej rundzie , po ścisłej meczu przeciwko Portugalii (0-1 strata) i dwa remisy przeciwko Meksyku ( 0-0 ) i Iranu ( 1-1 ).
poniedziałek 4 września 2006 r.Angola jest nominowana do organizacji Pucharu Narodów Afryki w 2010 roku .
Od 20 do 28 września 2013 r.Angola odbyła się 41 th edycji World lodowiska hokejowego mistrzostwa w Luandzie i Namibe .
Z 28 listopada do 7 grudnia 2016Angola organizuje CAN 2016 w piłce ręcznej kobiet w Luandzie, gdzie drużyna Angoli , jedenastokrotny zwycięzca imprezy i organizator, jest jednym z faworytów do zwycięstwa w klasyfikacji generalnej.
Angola ma kod: