Balsam Fontbrégoua

La Baume de Fontbrégoua to prehistoryczna jaskinia położona w Salernes , w departamencie Var we Francji . Miejsce to było zajmowane od górnego paleolitu do neolitu . Posiada jedną z najważniejszych prehistorycznych stratygrafii na południu Francji. Analiza stosów kości znalezionych w warstwach pochodzących z okresu neolitu świadczy o praktykowaniu kanibalizmu .

Miejsce to jest przedmiotem wpisu pod zabytkami na mocy dekretu z3 stycznia 2020.

Sytuacja

Jaskinia otwiera się na wschodnią stronę niewielkiego dopływu doliny Bresque .

Historyczny

Odkrył ją w 1948 roku André Taxil, farmaceuta z Salernes, pasjonat prehistorii; następnie wykopane przez Jeana Courtina w latach 1971-1992.

Geologia

Został wykopany w wapieniach dolomitowych z okresu jurajskiego .

Opis

Jest podzielony na trzy odrębne części, które kopacze nazwali gankiem, głównym pomieszczeniem i dolnym pomieszczeniem. Z trzech przestrzeni wydobyto materiał archeologiczny: narzędzia lityczne i kostne, ceramikę, ozdoby, zwęglone zboża, szczątki zwierzęce i ludzkie.

Stratygrafia

Stratygrafia jaskini jest jedną z najważniejszych na południu Francji. Rozciąga się na 11  m grubości, w tym 4  m warstw ceramicznych i odpowiada dziewięciu prehistorycznym poziomom rozciągającym się od górnego paleolitu do neolitu .

Okupacja w końcowym paleolicie została odkryta przez sondaż i datowana na 9250 pne. AD Epipaleolithic i mezolitu ( 7620 do 5650 przed naszą erą ) są reprezentowane przez przemysł hypermicrolithique praktyka małej polowanie i zbieranie roślin strączkowych ( wyka , groszek , jarosses ).

W neolicie jaskinia była zamieszkiwana w sposób nieciągły, prawdopodobnie sezonowo. We wczesnym neolicie (od 4350 do 3740 pne ) praktyka łowiecka i hodowlana były zrównoważone. Gatunki upolowane (duży wół, jeleń, sarna, dzik, borsuk) ocierają się o gatunki udomowione (wołowina, owca, wieprzowina, pies), a mieszkańcy już uprawiają rolnictwo (pszenica, jęczmień, rośliny strączkowe). Ceramikę zdobią ozdoby z muszli, nacięcia i różne odciski (grzebień, stempel). W okresie środkowego neolitu praktyka polowań zmniejszyła się, a zwierzęta hodowlane (kozy, owce) były przetrzymywane w jaskini. Ceramika jest wtedy gładsza, rzadko dekorowana. Narzędzia lityczne obejmują ramki z liściastych strzał i bifaces. Niedawny Chasséen charakteryzuje warstwowych narzędzi krzemiennych i zwierzęta spożywane są głównie pochodzenia krajowego. W Chalcolithic jaskinia jest stopniowo opuszczana; ostatnie warstwy archeologiczne zawierają grubą ceramikę z gładkimi sznurkami oraz elementy dzwonkowate typu prowansalskiego (dekoracje żłobione i stemplowane).

Stosy kości i kanibalizm

W starożytnym neolicie warstwa archeologiczna składała się z stosów kości pogrupowanych w trzynaście dołów i basenów o średnicy od 0,20 do 1  mi głębokości od 0,8 do 35  cm , pochodzenia naturalnego lub wykopanego, z których dwa zostały dobrowolnie przykryte. z kamieniami i ziemią. Gromady są rozproszone we wszystkich częściach jaskini, więc nie było zarezerwowanego obszaru. Tylko jama może być uważane za należące do charakterystycznego rytu (PIT n O  2), przy czym pozostałe są wysypisk. Niektóre składowiska zawierają tylko kości zwierzęce, a inne tylko kości ludzkie. Pits zwierząt kości albo tylko jeden typ zwierzęcia (pozycje N OS  1, 9 i 10 zawierają jedynie kości dziki) lub tylko w dzikich (PIT n O  3) i wewnętrznych (zagłębienia n kości  2 i 8). Trzy baseny (nazwane H1, H2 i H3) zawierały tylko ludzkie kości. Miska H1 zawierała pięć niekompletnych czaszek, które można było zrekonstruować, szczątki dwóch innych, sześć szczęk i trzydzieści cztery fragmenty szkieletu. Zestaw odpowiada minimum siedmiu osobnikom (trzem dorosłym i czworgu dzieci). Kuweta H2 zawierała około dwudziestu fragmentów dorosłego osobnika. Kuweta H3 zawierała sto trzydzieści cztery fragmenty kości czaszki odpowiadające sześciu różnym osobnikom (trzem dorosłym, dwojgu dzieci, jednemu osobnikowi w nieokreślonym wieku).

Analiza kości zwierzęcych i ludzkich wykazała, że ​​za każdym razem tusze były mordowane, a kości traktowane w inny sposób, ale wzór rzeźni był taki sam, niezależnie od tego, czy były to dzikie zwierzęta, czy ludzie: krzemienne noże pozostawiały identyczne prążki na kościach, z wyjątkiem dla czaszek, te z ludzi, które mają specyficzne równoległe prążki. Ponadto wszystkie kości długie, pochodzenia zwierzęcego lub ludzkiego, mają bardzo wyraźne krawędzie złamań: zostały złamane w celu pobrania szpiku. Kości były za każdym razem dekarnowane, zanim zostały złamane i odrzucone. W ten sposób kopacze wysunęli pomysł, że mieszkańcy jaskini praktykowali kanibalizm pokarmowy.

Uwagi i referencje

1. Wskazówka n o  PA83000050 , baza Mérimée , francuskiego Ministerstwa Kultury .
2. Villa i in. 1986 .
3. Cheylan i Court w 1976 .
4. Luzi i Court w 2001 roku .
5. Guilaine i Zammit 2001

Załączniki

Bibliografia

 : dokument używany jako źródło tego artykułu.

• [Cheylan i Courtin 1976] Marc Cheylan i Jean Courtin , „  Konsumpcja żółwia Cistude w okresie polodowcowym w jaskini Fontbrégoua (Salernes, Var)  ”, Bulletin du Muséum d'Histoire Naturelle de Marseille , tom.  36,1976, s.  40-46 ( czytaj online [na researchgate.net ]). . 
• [Guilaine & Zammit 2001] Jean Guilaine i Jean Zammit, Ścieżka wojenna, twarze prehistorycznej przemocy , Paryż, Seuil ,2001, 384  s. ( ISBN  978-2-02-040911-7 , prezentacja online ) , s.  139-143. . 
• [Luzi i in. 2001] Caroline Luzi i Jean Courtin , „  Ceramika poziomów przedchasseańskich Baume Fontbrégoua (Salernes, Var)  ”, Biuletyn Francuskiego Towarzystwa Prehistorycznego , tom.  98, n o  3,2001, s.  471-483 ( czytaj online [na persee ]). . 
• [Willa i in. 1986] Paola Villa, Jean Courtin , Daniel Helmer, By Shipman, Claude Bouville, Éric Mahieu, Giorgio Belluomini i Marili Branca, „  Przypadek kanibalizmu w neolicie  ”, Gallia prehistoire , tom.  29, n o  1,1986, s.  143-171 ( czytaj online [na persee ]). . 

Linki zewnętrzne

• „  Baume de Fontbrégoua  ” , na patrimages.culture.gouv.fr (konsultacja w kwietniu 2021 r . ) .