Artykuł 72-2 Konstytucji Piątej Republiki Francuskiej

„Władze lokalne korzystają ze środków, którymi mogą swobodnie dysponować na warunkach określonych prawem.

Mogą otrzymywać całość lub część wpływów z wszelkiego rodzaju podatków. Prawo może upoważnić ich do ustalenia podstawy i stawki w granicach, które określa.

Dochody podatkowe i inne zasoby własne władz lokalnych stanowią dla każdej kategorii władz decydującą część wszystkich ich zasobów. Prawo organiczne określa warunki, na jakich zasada ta jest wdrażana.

Każdemu przekazaniu uprawnień między państwem a władzami lokalnymi towarzyszy przydział zasobów odpowiadających tym, które zostały przeznaczone na ich wykonywanie. Każdemu utworzeniu lub rozszerzeniu kompetencji skutkującej zwiększeniem wydatków władz lokalnych towarzyszą środki określone w ustawie.

Prawo przewiduje mechanizmy wyrównawcze, których celem jest promowanie równości między władzami lokalnymi. "

- Artykuł 72-2 Konstytucji z 4 października 1958 r

Historyczny

Artykuł 72-2 Konstytucji został stworzony przez ustawę konstytucyjną nr 2003-276 z dnia 28 marca 2003 roku, przyjętej w ramach „Akt II” o decentralizacji z inicjatywy rządu RAFFARIN .

Analiza

Artykuł 72-2 określa pewne zasady dotyczące lokalnych finansów oraz stosunków między państwem a społecznościami. W ten sposób precyzuje postanowienia artykułu 34, zgodnie z którym ustawa określa podstawowe zasady dotyczące zasobów władz lokalnych.

Te zasady to:

• wolność do korzystania z ich zasobów przez władze lokalne, bez którego nie może być mowy o skutecznym swoboda administracji.

• swobodę w ustalaniu stawki i podstawy opodatkowania. Ta opcja jest jednak regulowana przez prawo. W związku z tym poziom stawek podatków lokalnych, a także ich progresja są często ograniczane przez prawo. Jeżeli w artykule tym zachowano zasadę niezależności finansowej władz lokalnych, nie oznacza to, że posiadają one autonomię fiskalną, zgodnie z decyzją nr 599-DC z dnia 29 grudnia 2009 r. Wydaną przez Radę Konstytucyjną w sprawie ustawy o finansach na 2010 r . nie wynika ani z art. 72 ust. 2 Konstytucji, ani z żadnego innego przepisu konstytucyjnego, że władze lokalne korzystają z autonomii fiskalnej; w związku z tym skarga, że ​​regiony utraciłyby uprawnienia do ustalania stawki jednego ze swoich środków fiskalnych, jest bezskuteczna ” ).

• „określenia” charakter środków własnych w lokalnym budżecie. Ma to na celu zapewnienie wspólnotom pewnej autonomii finansowej od państwa. Jednak część decydująca nie jest częścią przeważającą i zakres tego przepisu pozostaje do wyjaśnienia. W decyzji nr 2004-500 DC z dnia 29 lipca 2004 r. W sprawie ustawy organicznej dotyczącej autonomii finansowej władz lokalnych Rada Konstytucyjna orzekła, że ​​minimalny próg środków własnych, którymi dysponują władze lokalne, jest mierzony w stosunku do poziomu z 2003 r . Poziomy te są zdefiniowane według kategorii władz lokalnych i kształtują się następująco: 60,8% dla gmin, 58,6% dla departamentów, 41,7% dla regionów. W 2014 r. Środki własne JST stanowiły 66,4% zasobów gmin, 68,8% zasobów departamentów i 58,1% zasobów województw.

• rekompensaty za przeniesienie umiejętności . Jest to powracający temat dyskusji między państwem a lokalnymi urzędnikami wybieranymi w wyborach: kiedy na mocy przepisów decentralizacyjnych państwo przekazuje część swoich uprawnień władzom lokalnym, musi także zapewnić im środki na wsparcie tego nowego obciążenia. Kilka zasad reguluje rekompensatę za przekazanie kompetencji. Musi ono w pełni odpowiadać obciążeniu finansowemu przenoszonej kompetencji, współistnieniu rekompensaty z przeniesieniem, ewolucji kwoty rekompensaty w zależności od ewolucji obciążenia odnośnych kompetencji oraz poszanowaniu niezależności finansowej. Dlatego rekompensata powinna raczej przybrać formę transferu podatku, a nie wyposażenia finansowego.

• promowanie równości między władzami lokalnymi poprzez mechanizmy transferu zasobów ( wyrównywania ), a także przedmiotem dyskusji, nowe mechanizmy są regularnie wprowadzane. Jest to cel, a nie prawo, z którego mogą korzystać władze lokalne. Nie można zatem powoływać się na brak poszanowania zasady wyrównania w kontekście priorytetowej kwestii konstytucyjności (Rada Konstytucyjna, 22 września 2010 r., Decyzja nr 2010-29 / 37 QPC). Wyrównanie jest przedmiotem dwóch uzupełniających się mechanizmów. Za wyrównanie wertykalne odpowiedzialne jest państwo, poprzez przydziały zróżnicowane w zależności od poziomu zamożności społeczności. Ogólny przydział pracy dla działów zawiera, na przykład, dwie akcje wyrównawczej do działów wiejskich, z jednej strony, a dla wydziałów miejskich z drugiej strony. Wyrównywanie poziome odbywa się między samymi gminami za pośrednictwem funduszy, takich jak międzygminny i gminny fundusz wyrównawczy (FPIC), uzupełniany przez najbogatsze gminy na rzecz najuboższych. Istnienie tych mechanizmów wyrównawczych, które są wyrazem usposobienia dla zasady swobodnej administracji, nie może skutkować ograniczaniem zasobów władz lokalnych do tego stopnia, że ​​wypacza on zasadę swobodnej administracji (Rada Konstytucyjna, decyzja nr 2011-142 / 145 QPC, 30 czerwca 2011 r., Departament Sekwany-Saint-Denis ).

Uwagi i odniesienia

1. Artykuł 72-2 Konstytucji z 4 października 1958 r. W sprawie Légifrance
2. „  Decyzja nr 2009-599 DC z dnia 29 grudnia 2009 r.  ” , Rada Konstytucyjna (konsultowana 19 października 2010 r. )
3. „  Decyzja nr 2004-500 DC z dnia 29 lipca 2004 r.  ” , Rada Konstytucyjna (dostęp 19 października 2015 r. )
4. „  Raport rządu dla parlamentu sporządzony zgodnie z art. 5 ustawy organicznej nr 2004-758 z 29 lipca 2004 r. I odnoszący się do finansowej autonomii władz lokalnych  ” (dostęp: 19 października 2015 r. )
5. „  Raport o finansach lokalnych  ” , Obserwatorium finansów lokalnych,wrzesień 2016(dostęp 24 listopada 2016 ) , s.  33-34.
6. „  Decyzja nr 2010-29 / 37 QPC z 22 września 2010 r.  ” , Rada Konstytucyjna (konsultowana 10 listopada 2015 r. )