Strach przed ciemnością jest strach powszechne wśród dzieci i rzadki poziom u dorosłych. Strach przed ciemnością zwykle nie jest strachem przed ciemnością jako taką, ale lękiem przed możliwymi lub wyobrażonymi niebezpieczeństwami ukrytymi w ciemności lub lękiem przed byciem ślepym . W naturalny sposób obserwuje się pewien stopień lęku przed ciemnością, szczególnie w fazie rozwojowej dzieci. Większość analityków twierdzi, że strach przed ciemnością rzadko objawia się przed ukończeniem 2 roku życia. Kiedy strach jest wystarczająco wysoki, aby osiągnąć poziom uznawany za patologiczny , nazywa się go nyktofobią (z greckiego νυξ , „noc” i φοβια , fobia ), scotofobią , od σκότος - „ciemność” lub lygofobia , od λυγή - „jasność”. i achluofobia ἀχλύς, „mgła”.
Niektórzy analitycy, począwszy od Zygmunta Freuda , postrzegają strach przed ciemnością jako przejaw lęku separacyjnego .
Inną hipotezę wysunięto w latach 60. XX wieku, kiedy naukowcy eksperymentowali z cząsteczkami związanymi z pamięcią. W jednym eksperymencie szczury , zwykle zwierzęta nocne , były kondycjonowane tak, aby bały się ciemności, a z mózgów szczurów rzekomo wydobywano substancję zwaną „scotophobin”; ta substancja byłaby odpowiedzialna za strach przed ciemnością. Jednak te ustalenia zostały zaprzeczone.