Francuski to język romański , to znaczy po Łacina ludowa . Mówi się nim we Francji , Belgii , Kanadzie , Luksemburgu , Szwajcarii iw 51 innych krajach , głównie w Afryce , które w większości były częścią byłego francuskiego imperium kolonialnego oraz Demokratycznej Republiki Konga , byłego Konga Belgijskiego .
W wyniku ewolucji łaciny dolnołaciny i łaciny wulgarnej w kierunku galloromańskiego w pierwszym tysiącleciu ery chrześcijańskiej, francuski, język królewski, stał się językiem prawniczym i administracyjnym wraz z rozporządzeniem Villers-Cotterêts w 1539 roku . Następnie francuska, wciąż wokół paryskiego rdzenia, rozprzestrzeni się we Francji, Europie i na świecie. Nastąpiła długa reforma języka promowana przez naukowców, mająca na celu uregulowanie go i ponowne wprowadzenie słów łacińskich. Klasyczny francuski z XVI TH i XVII -tego wieku stał się nowoczesną francuskiego z XVIII th wieku, lingua franca Europy. Z kolonizacją, francuskie spready w Ameryce Północnej w XVII -tego wieku, w Afryce XIX th century, co sprawia, że jest to język na całym świecie . Jednak Francuzi utracone wpływy w drugiej połowie XX -go wieku, na korzyść angielskiego .
Claude Hagege wyróżnia trzy okresy promieniowania francuski: okres w średniowieczu , które rozciąga się od końca XI th początku XIV th wieku, w okresie od początku panowania Ludwika XIV w późnym XVIII th wieku, w okresie od końca XIX tH na początku XX th wieku.
Termin „ langue d'oïl ” w niektórych przypadkach może być synonimem francuskiego.
Język francuski ma tę właściwość, że jego rozwój był po części dziełem grup intelektualnych , takich jak Pléiade , lub instytucji, takich jak Académie française . Jest to tak zwany język „ akademicki ”, a nie język Ausbau (lub „język przez opracowanie”) . Jednak użycie zachowuje swoje prawa i wielu jest tych, którzy wyrabiali ten żywy język , przede wszystkim Molière : mówi się ponadto o „języku Moliera”.
W obliczu mnożenia się zapożyczeń leksykalnych z języka angielskiego rząd francuski próbuje podjąć działania mające na celu ochronę integralności języka. Więc7 stycznia 1972Wystawia on Dekret n o, 72-9 odnoszące się do wzbogacenia języka francuskiego , przewidujący ustanowienie komisji ministerialnych terminologii do wzbogacania słownictwa francuskiego. Ustawa Toubona z 1994 r. wywodzi się z tej samej troski. Jego 1996 dekret realizacji stworzyć skoordynowany system wzbogacania języka francuskiego.
W Quebecu Office québécois de la langue française jest odpowiedzialny za uregulowanie używania języka francuskiego, który sam jest chroniony prawem Quebecu 101 . Urząd udostępnia w Internecie swój Duży Słownik Terminologiczny .
Historia języka francuskiego rozpoczyna się wraz z inwazją Galii przez wojska rzymskie pod wodzą Juliusza Cezara w latach 58-50 p.n.e. To uznaje się, że wtedy Gal miał około 10 milionów mieszkańców, którzy mówili głównie język galijski utworzone z mniej lub bardziej intercomprehensible celtyckich dialektów i tworząc ciągłość językową . Po podboju rzymscy żołnierze i kupcy przywieźli ze sobą sermo cotidianus , czyli wulgarną łacinę . Pomimo pozornego podobieństwa obu języków (składnia, numeracja, morfologia), nie ma ciągłości między galijskim a łaciną. Łacina funkcjonuje jako język pisma i administracji, podczas gdy galijski, tradycji ustnej, ponieważ nie był pisany zbyt wiele, nadal pełni funkcję języka wymiany w ośrodkach miejskich, które przeżyły szybki rozwój za czasów Rzymian, a następnie pozostały językiem codziennym w obszary wiejskie, zwłaszcza te oddalone od głównych ośrodków romanizacji, takich jak miasta i Morze Śródziemne.
W Wulgarne Łacińskiej różni się od klasycznych łacińskiego przez częste stosowanie metafory :
przez uproszczenie form morfosyntaktycznych :
W łacinie wulgarnej (lub łacinie popularnej) pojawiają się analityczne formy czasownikowe z przyszłym typem venire habeo ( vénire áio , z którego „przyjdę” po francusku, vindré po katalońsku lub vendré po hiszpańsku), bierne formy amatus sum typ z wartością teraźniejszą (podczas gdy w klasycznej łacinie amatus sum ma wartość przeszłą) oraz czas przeszły typu habeo panem manducatum ( áio pane manducatu , "zjadłem chleb", stąd znaczenie "jadłem chleb"). Na wznak, imiesłów przyszły ( morituri te salutant można przetłumaczyć tylko peryfrazą we współczesnym angielskim) oraz bezokoliczniki przyszłe i doskonałe ( amaturum esse , w przybliżeniu „być przeznaczonym do kochania” i amavisse , w przybliżeniu „kochać” znikają , trudno przetłumaczyć na współczesny francuski). Czasy przeszłe trybu łączącego łączą się i zmniejszają.
Niektóre przysłówki przyjmują również formy analityczne, takie jak * hanc hōra (m) „o tej godzinie” (stąd znowu francuski , kataloński encara i włoski ancóra ). W przysĹ,Ăłwki są utworzone za pomocą wyrażenia lie , na przykład Bona Mente stała univerbé, który po prostu .
Kolejność słów ma tendencję do ustalania się. Wynika to z redukcji przypadków tylko do mianownika i biernika. Ponadto na poziomie fonetycznym znika w języku mówionym końcowe -m , znacznik biernika ( wymawiane rosam [rosa, roza] łączy się z mianownikiem rosa ). Przyimki postępują następująco: ad dla oznaczenia celownika lub biernika ( eo ad Roma (m) <eo Romam ), de dla oznaczenia dopełniacza . Przymiotnik The epithet i dopełniacz są umieszczone po materialnego (wspólne rzeczownik). Czasownik zajmuje środkową pozycję w zdaniu (a nie ostateczną, jak w klasycznej łacinie).
Wzbogacenie fonemów (dźwięków, samogłosek i spółgłosek) towarzyszy wzrost liczby fonemów samogłoskowych (to znaczy samogłosek tak, jak się mówi, a nie pisze). Wynika to z faktu, że system „krótkich / długich samogłosek” z klasycznej łaciny został zastąpiony w łacinie wulgarnej systemem „otwartych / zamkniętych samogłosek”. Zatem [é] short staje się [è], [é] long staje się [é] krótkim, podczas gdy [o] short staje się „o otwartym” (jak w „dobrym”), a [o] long staje się „o zamkniętym” ( jak w „strefie”). W rezultacie, niektóre krótkie samogłoski znikają: caldus , omdlenie z Calidus , stąd francuski przymiotnik ciepły i hiszpański merytoryczna caldo „bulion”. Niektóre dyftongi są zredukowane: oru (m) < aurum "lub". Niektóre pojedyncze długie samogłoski dyftong. Ale diphthongization nie jest przypisany do Łacina ludowa, ponieważ długie samogłoski zrobił diphtongueront że od IV XX wieku; niemniej jednak występuje w całej Rumunii : francuskie „pied”, hiszpańskie ciasto (< pede (m) ). Zjawisko to będzie bardziej wynikiem Galii z VI -tego wieku. Pojawiają się dźwięki [v] i [z] ( vivere wymawiano [wiwere] w klasycznej łacinie). Bezdźwięczne spółgłoski interwokalne brzmią: [ vida ] (< vita ), [ roza ] (< rosa ). Zwarto spółgłosek pojawiają [k] staje palatized przed E i I stając K / T , a następnie [tʃ] (Włochy) i [ts] (w Hiszpanii i Galii) ewentualnie sonorized przez lenicji dwóch samogłosek (Galii) placere „podobać się”, wymawiane [plakʲerɛ], spóźnione [plat͡serɛ], przemienić się w [plajd͡zer] w języku gallo-rzymskim, stąd „ przyjemność” w starofrancuskim, a plazer w środkowookcytańskim.
Mutacje leksykalne późnej łaciny wulgarnej we Francji również odróżniają ją od łaciny klasycznej .
Podczas ustanowienia władzy rzymskiej Galii był zaludniony przez wielu galijskich plemion mówiących galijski (lub wiele odmian regionalnych niewątpliwie wzajemnie zrozumiałe, bo mający ważną wspólną tło). Po podboju kraju w 51 pne. AD , aw ciągu kolejnych stuleci , językiem Rzymian (wulgarny Łacińska) lub przynajmniej ich terminologia została stopniowo przyjęta przez wszystkich, ale dwujęzyczność musiał stać się rzeczywistością, aż do końca IV e wieku według niektórych, lub V th wiek według innych.
Inne cechy galijskiego:
Język galijski pozostaje jednak mało znany, mimo rosnącego zbioru inskrypcji odkrywanych podczas wykopalisk archeologicznych, często krótkich zdań, strzępów wypowiedzi, których interpretacja jest trudna. Znajomość tego języka została wzbogacona licznymi publikacjami na temat inskrypcji, w których te ostatnie są systematycznie analizowane. Niewykluczone, że odkrycie nowych inskrypcji w języku galijskim i ich dokładna analiza mogą jeszcze wyjaśnić pewne cechy języka francuskiego, dotychczas słabo wyjaśnione lub jeszcze nie przekonująco przeanalizowane.
Wieki od końca starożytności do początku średniowiecza są niezbędne do zrozumienia genezy języka francuskiego, która rozwinie się w tym długim okresie. Stopniowo wyłania się ona z wulgarnej łaciny używanej w północnej Galii poprzez kolejne zmiany związane z „wewnętrznymi” czynnikami językowymi, ale także z innymi, bardziej „zewnętrznymi” czynnikami. Nawet jeśli nie ma bezpośrednich świadectw języka gallo-romańskiego, językoznawcy dedukują go z form dolnołacińskich i starofrancuskich, niezależnie od tego, czy są rzeczywiście poświadczone, czy nie. Etymony gallo-romańskie są na ogół pisane małymi kapitalikami: klasyczna łacina TOTU > * TŌTTU (gwiazdka oznacza, że ta forma nie jest poświadczona) > starofrancuski tot > francuski tout. Gallo-rzymski etymon z [t] geminate postuluje się utrzymując [t] w żeńskiej formie tote > tout.
Są to głównie wyjaśnienia oparte na strukturalnej interpretacji ewolucji fonetycznej, morfologicznej i składniowej.
Morfologia werbalnaFrancuski występuje najczęściej w pierwszej osobie liczby mnogiej (czwarta osoba teleotoniczna), z końcówką -ons, którą dzielą tylko niektóre dialekty retyckie i górnowłoskie . Stary Francuz miał spadkobierców -ĀMUS . Kiedy to zakończenie -ĀMUS było poprzedzone palatalem , na przykład: HA (B) EĀMUS > aiiens „mieć”; VENIĀMUS > vegniens "przyjdź" itp. Ten rodzaj opuścił pokój dla hybrydowych jony do XV -go wieku. Jest to jedyny wyjątek od uogólnienia -ons w środkowofrancuskim, który zastępuje trzy warianty -ĒMUS , -ĀMUS i -ĪMUS . Pochodzenie -ons nie otrzymało jednomyślnego wśród językoznawców wyjaśnienia: niektórzy widzieli w nim wpływ podłoża galijskiego, porównując na przykład z równoważnym zakończeniem w bretońskim -om, -omp oraz to starożytne obszary mówiące galijsko. Równie przekonująca jest jednak hipoteza ewolucji wewnętrznej napędzanej czynnikami strukturalnymi. Rzeczywiście, -ons byłoby dubletem -omów , wynikającym z -UMUS w postaci SUMUS > som (m) es , oczywiście forma sumaryczna jest nieprawidłowa, bo systematycznie oczekiwalibyśmy dźwięków , formy dobrze potwierdzonej. Dialekty wschodnie zachowałyby ten archaizm, gdyż po som (m) es oferują -ome (np. chantomes ), które byłyby odpowiednikiem dźwięków, z których wywodzą się -ony (np. śpiew). Ten rodzaj dopasowania form przez analogię jest niezbędny w ewolucji języków. Uogólnienie to dokonywane jest głównie w odniesieniu do formy, jaką ma najczęściej używane słowo, czyli w tym konkretnym przypadku czasownika to be , którego forma brzmi z pewnością rzadsza niż som (m) es , ale mimo to użyta w sposób powtarzalny w języku potocznym w porównaniu z innymi czasownikami mającymi pierwotnie inne zakończenia.
Te migracje Niemców z Imperium Dolnej częściowo spowodował upadek Cesarstwa Rzymskiego w 476 i tradycyjnie oznaczało koniec fonetycznego ewolucje wspólne dla wszystkich Rumunii . Gaul Północna jest przede wszystkim przedmiotem plemiona Franków , tak popularny Łacińskiej i Stary Low Frankonii współżycia z III E wieku od obszarów przygranicznych z germańskich dialektów i colinguisme staje się regułą. W dialekty Francic nie mógł zapanować powodu niższości numerycznej (niemieccy żołnierze i wodzowie poślubienie Gallo-Rzymian, ich dzieci mają tendencję do przywileju języka ojczystego) i prestiżu łacińskim . Niemniej jednak, a zwłaszcza dlatego, że ludy germańskie tworzą dominujące kasty, język staro-dolnofrancuski (i w mniejszym stopniu inne języki germańskie: alamański , staro-wysoko-niemiecki , burgundzki, gotycki) wpływa zatem na język romański (trochę jak wpływ na Staroangielski z podboju Normanów ). Franków Język zwany także Stary Low Frankonii języków (język Salian franków ) jest proto-język , język zrekonstruowany, ponieważ nie istnieją żadne zapiski natomiast staro-wysoko-niemiecki (językiem Renu CHF ) jest językiem potwierdzone przez liczne pisemne ślady z okresu od 750 do 1050. Jednakże, według historyka Karla Ubl przegroda między Salian franków (Low Francic dialekt) i Reńskich franków (dialekt staro-wysoko-niemiecki) zniknęły podczas 5. wieku, on Salian tożsamość nie miałem żadnych spójność w czasie Clovisa.
Pozostałoby we współczesnym francuskim ponad 1000 słów tego pochodzenia (patrz Lista francuskich słów pochodzenia germańskiego (en) ); język ten zmodyfikowałby język protofrancuski w swojej wymowie i nieco bardziej w swojej składni. W Franks pierwszych wieków mówił więcej Low-Francique natomiast Franks z czasów Karola mówił więcej Haut-Francic odmian , jak pokazano w Przysięga Strasburska .
To zarówno wpływ germański, jak i ważniejszy celtycki substrat odróżniają langue d'oïl od langue d'oc . Picard The Walonia i Norman północ i nisko-Lorraine The Champagne i Burgundia są języki romańskie najbardziej germanizacji, podczas gdy francuski ( Franków ) ma tendencję do zbliżania się łaciny pod wpływem duchownych i uczonych z końca średniowiecza a zwłaszcza w renesansie z zapożyczeniem wielu słów z klasycznej łaciny, ale także z włoskiego . Na przykład na poziomie graficznym współczesny francuski starał się wyeliminować litery k i w , uważane za zbyt mało łacińskie, podczas gdy litery te były powszechnie używane w starofrancuskim (porównaj La Chanson de Roland w jego oryginalnym tekście).
W tym samym czasie, co pożyczka neoklasyczna, słowa pochodzenia francuskiego stają się mniej liczne:
Jednak kilka słów pochodzenia germańskiego wszedł po francusku (a nie galloromańskim) później, poprzez lepsze i bardziej współczesne potwierdzone w językach takich jak angielski, holenderski lub niemieckim: „Boulevard” ( XIV th century .. AVG néerl bolwerc ) "sklep "( XIII th century .. aVG néerl Schoppe )," północ "/" południe "( XII th century stary angielski)," port "/" prawa burta" ( XV th wieku néerl Średnia .. Bakboord , stierboord ) itp. Tendencja do zastępowania niektórych słów pochodzenia niemieckiego została zweryfikowana jeszcze niedawno ze zrozumiałych powodów politycznych, na przykład niemiecki heimatlos „bez ojczyzny” zastąpiony w latach 30. przez bezpaństwowca , neoklasyczny neologizm, czy nawet niektóre z germańskich angielskich słów jak walkman , wyparty przez walkmana itp.
Przed V XX wieku, wiele słów Franków i pochodzenia gotyckiego byłaby wpisana w języku łacińskim przed wielkich najazdów a zwłaszcza Gallo-Roman. Od III th wieku, w szczególności letes germańskie osiedlili się w północnej Galii, inni garnizon w rzymskiej armii na granicach lądowych, ale także imperium morskiego. I tak, na przykład, było wiele kontaktów między nadreńskimi Niemcami i Rzymianami, zwłaszcza w Galii Belgica . Zwłaszcza Frankowie zajmowali wysokie stanowiska w administracji rzymskiej i wojsku, między innymi u początków dynastii Merowingów. Przed wielkimi najazdami stosunki między Niemcami a Gallo-Rzymianami są takie, że Kodeks Teodozjański (rok 370 ) zakazuje małżeństw mieszanych, a edykty Honoriusza (koniec IV e - początek V e ) zabraniają noszenia barbarzyńskiego stroju w mieście ( futro, długie włosy, spodnie). Słowo Francia sam, który został prawdopodobnie wyznaczyć obszar niejasne w Belgii Roman, jest latynizacji z Franków Franko pochodzący z III th century ( Franko do Franko (n) ; patrz Frankonia francusku, Franken w języku niemieckim).
V th do IX th century, północnej Galii, Gallo-Roman i germański często współistnieją. Podobnie obszar dialektów germańskich właściwych rozciąga się na południe i zachód. Większość Alzacji , bardzo duża część Lotaryngii , Flandrii, Boulonnais została przejęta przez germańskich przed wycofaniem się w niektórych miejscach w średniowieczu. Następnie tworzy się granica językowa Mozeli . Był nawet modne dać dzieciom imion germańskich, tryb, który został utrwalać, jak większość ludzi w IX th century nosić nazwę tego pochodzenia (np Gerard i Bernard , wyjaśniając, że dziś te dwa imiona są odpowiednio w drugim i trzecim rankingu z najbardziej popularnych nazwisk we Francji, z wyłączeniem odmian regionalnych, takich jak Girard, Guérard, Grard, Besnard, Bénard ). Merowingowie, a następnie Karolingowie, są dwujęzyczni lub trójjęzyczni: Clovis mówił gallo-rzymskim i staro-dolnofrancuski i pisał w klasycznej łacinie , Karol Wielki mówił gallo-rzymskim i staro-wysokofrancuski i pisał po średniowiecznej łacinie ; Hugo Kapet ( X th century), który był Saxon matka wydaje się być pierwszy król Francji nie potrzebował tłumacza, aby zrozumieć Franków lub niektóre z jego dialektów.
To dwujęzyczność w wojsku, dlatego Przysięgi Strasburga z 842 r. zostały napisane w romana lingua i teudisca lingua ( teudisca , spotykamy też thiotisca i theodisca , ten sam rdzeń co niemiecki deutsch , dawne francuskie dialekty low dietsch i włoskie tedesco >" Krzyżacki "( XVIII th century), że alternacje t / th i miałem / EO / IO odzwierciedlają różne próby na dźwięki rozpisać nieobecny w alfabecie łacińskim). Powszechnie uważa się, że Przysięgi Strasburga są pierwszym tekstem napisanym w języku prafrancuskim . Ta romana lingua nie przypomina współczesnego francuskiego, ale jest jej przodkiem. Pierwsza wzmianka o istnieniu języka romańskiego pochodzi dopiero z 813 r. , podczas soboru w Tours , zwołanego z inicjatywy Karola Wielkiego , który teraz wymaga wygłaszania homilii w językach wulgarnych zamiast po łacinie :
rusticam Romanam linguam aut Theodiscam, quo facilius cuncti possint intellegere quae dicuntur „W romańskim języku wsi [forma prafrancuskiego zwana romańską lub gallo-romantyczną – dla dzisiejszej Francji] lub w języku tudeskim [ tiesche langue po starofrancuskim – dla dzisiejszych Niemiec], aby wszyscy łatwiej zrozumieć, co zostało powiedziane ”Rzeczywiście w tym czasie we Francji zdajemy sobie sprawę, że mówimy językiem innym niż łacina, prawdopodobnie dlatego, że ze wszystkich języków romańskich jest on najbardziej od niego oddalony. Na pierwszy tekst literacki, Sekwencję św. Eulalii , musieliśmy czekać między 880 a 881 rokiem , chociaż możemy uznać, że język tego tekstu jest bardziej pikardyjski niż langue d'oïl Paryża.
Istota frankońskiego superstratuZmiany językowe, jakie można zaobserwować we francuskim ze względu na superstrate frankoński, są zarówno fonetyczne, leksykalne, jak i składniowe. Ich znaczenie „silnie odróżnia francuski od innych języków romańskich” i częściowo wyjaśnia przedwczesny rozwój języka francuskiego w porównaniu z innymi językami romańskimi, nawet jeśli wszystkie języki romańskie otrzymały pewną liczbę bezpośrednio z łaciny wulgarnej (poprzez zapożyczenia).
FonetycznyWpływ dialektów germańskich na wulgarną łacinę używaną w północnej Galii miał również konsekwencje fonetyczne, w szczególności pojawienie się nowych, nieistniejących fonemów (zwłaszcza na poziomie systemu wokalnego ; e, eu, u, o open) lub zniknął z wulgarnej łaciny. Pojawia się więc fonem /w/ z zapożyczeniem terminów z języka germańskiego, który jednak zastąpi również /v/ łacińskiego wulgarnego na początku kilku słów pochodzenia łacińskiego, odróżniając w ten sposób francuski od innych języków romańskich, w tym prowansalskiego. . Stąd niski łaciński vespa staną * WESPA w północnej Gallo-romańskiej, aby skończyć z osa w centrum francuskiej „ francien ” (potwierdzone w formie Wespe na Marie de France w 1180 roku, dialektalnych my [s] PE , teraz czasami vêpe później ), podobnie jak ford , jemioła , przypinka „lisa” itp. Podobnie fonem / h / „przeterminowany” (przez bezdźwięczną szczelinę welarną [χ] lub przez spirant krtani) pojawia się przy zapożyczeniu słów germańskich, ale tak jak w poprzednim przypadku, na przykład przez zanieczyszczenie słowa pochodzenia łacińskiego haut , pod wpływem starego francique bas * hauh lub * hôh . Dziś fonem ten sprowadzony jest do tzw . „aspirowanej” grafiki h , mającej zapobiec powiązaniu z samogłoską poprzedniego terminu. Zobacz także Lista pisowni fonemów w języku francuskim . W słowie takim można dostrzec na przykład inne, mniej znaczące wpływy fonetyczne na leksykon . Gdyby termin pochodził bezpośrednio z łacińskiego pŭtĕus , normalnie dałoby to * poiz (poświadczone w toponimii. Por. it. Pozzo , zwł. Pozo , oc. Potz ), prawdopodobnie starofrancuski puiz zapożycza swój ui od starego francic bas * putti (por. stare saksońskie putti , stare holenderskie putte , sam germański uchodzący za pożyczkę z łaciny), końcowe t , czysto graficzne, „latinise”.
Wymowa widzi wzmocnienie akcentu tonicznego intensywności w środku słowa; To spowodowało amussement lub upadku końcowej samogłoski i diphthongization długości samogłosek medium słowa (zjawisko potwierdzone z VI p wieku): murus> ściany (męskiego) murum> ściana (biernikowe pojedynczej); mare > * maer > mer ; rosa > rosa (wymawiane [rozë]). Powoduje to ogłuszenie końcowych spółgłosek: grande > grant (stąd wymowa [t] w „grand homme” we współczesnym francuskim).
Obserwujemy (re) wprowadzenie [y] (ü): wśród języków romańskich fonem ten występuje również w języku oksytańskim, a także w niektórych dialektach gallo-italskim i retoromańskim i nie można powiedzieć, czy jest Jest to wpływ substratu lub superstratu.
„Zasysane” h jest śladem dawnej [h] wymawiane. Ten fonem istniał w języku łacińskim, ale zniknął z niego dość wcześnie. Pojawia się ponownie pod wpływami frankońskimi w północnym gallo-romańskim. Tak więc znajdujemy go w siekierze , nienawiści , nienawiści , halach , uprzęży , buku , czapli itp. Ta wymowa [h] został obniżony w starym francuskim, całkowicie znika po XVI E wieku, z wyjątkiem niektórych dialektów oleju, gdzie jeszcze nie istnieje. Pisemni skrybowie często pomijali inicjał h . Godzina początkowa graficzny stopniowo ponownie w kolejnych wiekach, szczególnie od XVI th century, lub etymologicznym znaczeniu w słowach pochodzenia łacińskiego (np. Ome <łac. Hominem > człowiek , a my od etymon homo , nie pobiera h ; por. włoski uomo ), albo w celu zakazania wiązania i odnotowania przerwy w słowach głównie pochodzenia germańskiego (np. uprząż , chata , itp.), albo ponownie w celu ułatwienia czytania, w ten sposób, aby uniknąć czytania v w pewnych terminach zaczynających się od u (dawniej pisane także v ), poprzedza je h, które nie ma wartości etymologicznej ani fonetycznej, na przykład w słowach oil (starofrancuski oile <łac. oleum ), huis (starofrancuski us , uis <low łac. ūstium ) , osiem (starofrancuski oit <łac. octo ) itd.
Spółgłoska [w], która zniknęła z wulgarnej łaciny, pojawia się w słowach pochodzenia francuskiego i początkowo zmienia się na [gw], by we współczesnym francuskim (i w innych językach romańskich) skończyć na [g]: war , spoil , keep , galijski/gaul , podczas gdy północne dialekty langue d'oïl (północny normański, pikardyjski, waloński, szampański, dolnolotaryński, burgundzki) zachowują to germańskie [w], które mogło zmienić się na [v ]. Zauważ, że odwrotnie i na etapie galloromańskim pewne terminy pochodzenia łacińskiego z inicjałem [v] zmieniły się na [w] pod wpływem analogicznych słów germańskich (w przeciwieństwie do innych języków romańskich w ogóle): goupil , osa , guiche , ford , jemioła , pochwa ...
LeksykonWprowadzenie słów związanych z:
Wyprowadzenie leksykalne:
Jest prawdopodobne, że składnia germańska miała wpływ na kształtowanie się języka francuskiego, ale jej dokładny zakres jest trudniejszy do ustalenia niż w przypadku leksykonu czy fonetyki.
Systematyczna obecność zaimka podmiotowego przed czasownikiem (poświadczona z Przysięgi Strasburskiej ) jest porównywalna z obecnością języków germańskich, na przykład: „widzę”, „widzisz”, „on widzi”, podczas gdy zaimek podmiotowy jest opcjonalny - w zależności od parametru pro-drop - w innych językach romańskich (jak w prowansalskim vesi, veses, vei , hiszpańskim veo, ves, ve ). Zaimek "on" (od (h) om / man ), specyficzny dla francuskiego, może być również narysowaniem języka germańskiego (niemiecki man / man , holenderski man / men , duński mand / man i patrz prawo ingvaeonic spirant nos ) . Inwersja „podmiot / czasownik> czasownik / podmiot” w celu utworzenia pytań występuje w językach germańskich, ale nie w językach romańskich, z wyjątkiem francuskiego.
Kolejność słów w wyrażeniu rzeczownikowym : po łacinie epitet przymiotnikowy poprzedza rzeczownik w wyrażeniu „normalny”, to znaczy bez wyraźnej intencji mówiącego. Z drugiej strony postpozycja tego epitetu oznacza wolę mówiącego, aby podkreślić ten sam przymiotnik przez nadanie mu jego pierwotnego i konkretnego znaczenia, na przykład: urbanus praetor „a duchowy praetor” ≠ praetor urbanus „an urban praetor” Niniejsza sprawa jest dokładnie odpowiednikiem współczesnego francuskiego wysokiego mężczyzny i wysokiego mężczyzny . Ogólnie rzecz biorąc, porządek łaciny klasycznej był porządkiem uzupełnienia – uzupełniony (determinant – wyznaczony), który w okresie romańskim został zastąpiony porządkiem uzupełnionym – uzupełnienie (określony – wyznacznik), modyfikacja, która występuje we wszystkich językach romańskich. Sytuacja we francuskim jest jednak bardziej złożona: jeśli szyk wyrazów we współczesnym języku jest zbliżony do tego w innych językach romańskich (poza przypadkami, w których przymiotnik jest koniecznie umieszczony przed rzeczownikiem w języku francuskim: „Duża tabela itp.), to nie to samo w średniowieczu, kiedy przymiotnik jest systematycznie umieszczany przed rzeczownikiem, tak jest w przypadku wszystkich przymiotników barwnych i przymiotników narodowościowych, na przykład: białych rąk (sformułowanie to jest dziś czysto stylistyczne i zarezerwowane dla poezji) lub nawet język duński „język duński”. Jacques Allières podkreśla: „To nie jest wykluczone, że germańskie składnia (por angielskim czerwony kwiat , niemiecki eine Blume Rote , jak w starym francuskim Flor Roge ) wywierała superstrate Wpływ wbrew tendencji romańskiego i zgodna z użytkowania Łacińskiej. Ten szyk wyrazów, który mimo to łączy się z klasyczną łaciną, jest niewątpliwie jeszcze bardziej związany z wpływem germańskiego superstratu, ponieważ jest nawet ważnym czynnikiem w odróżnieniu związków toponimicznych z północnej Francji od tych z domeny oksytańskiej i mniejszym stopniu tych z północy Domaine d'olej z tymi z południa tego samego obszaru, na przykład Neufchâtel typ , Neufchâteau du Nord, który sprzeciwia się Châteauneuf typu , Castelnau dalej na południe. Ta opozycja odpowiada dokładnie rozmieszczeniu apelatywów pochodzenia germańskiego na północy (patrz toponimia francuska ) i ich braku na południu. Antypozycja przymiotnika kolor jest nadal obserwowana w niektórych dialektach Oïl, jak na zachodzie North Cotentin, gdzie na przykład czarny kot mówi sam eun neir cat lub w Walonii .
Ponadto składnia germańska również wywierała dość istotny wpływ, o czym świadczy fakt umieszczania podmiotu po czasowniku, gdy poprzedza go dopełnienie lub przysłówek. Na przykład: następnego dnia poprosił księcia o radę, ponieważ „książę wezwał radę następnego dnia”. Wszystkie te fakty ilustrują, że germanizacja „rustykalnego języka romańskiego” była bardzo znacząca do tego stopnia, że języki oïl przyjmą zupełnie inne aspekty od innych języków wywodzących się z łaciny, w szczególności na południu, gdzie języki prowansalskie pozostały bliżej łaciny.
Możliwe, że w starofrancuskim zachowanie mianownika podmiotu (a -s etymologicznie wywodzącego się z łaciny w li mur-s "ściana", li fil-s "syn") nieobecnego w wulgarnej łacinie i innych językach romańskich.
PisowniaRównież małe litery tak zwanego alfabetu łacińskiego są w rzeczywistości północnoeuropejskim / germańskim wariantem alfabetu rzymskiego. Alfabet, którego używali Rzymianie, nie zawierał małych liter i odpowiadał tylko dużym literom (A, B, C…). Karol Wielki zjednoczył pismo Europy Północnej i Południowej, łącząc te dwa elementy (Południe nadal używało tylko alfabetu rzymskiego), stąd podwójny alfabet wielkich i małych liter. Z tego powodu małe litery są czasami nazywane „ pisaniem karolińskim ” ( carol- , od Carol (us Magnus) „Charlemagne”). Północnogermański zawsze wiedział, jak tworzyć nowe litery (w, j, Þ, ð, ø; w łacinie jest też mało obecne k, ale rozpowszechnione na północy i w starofrancuskim), podczas gdy południe zawsze było bardziej konserwatywne i woli dodawać akcenty do istniejących liter (ç, é, è, à, ñ, ô, ã itp.) lub łączyć litery w celu przepisania pojedynczego dźwięku („ch”, „ph”, istnieją również francuskie kombinacje „eu” , „ou” ( schematy ) lub nawet „qu”, gdzie można użyć „k”.
Strasbourg Przysięgi w 842 są często uważane za „akt urodzenia z języka francuskiego”
" Pro deo amur i pro christian poblo and nostro commun saluament, dist di in auant, in quant deus sauir et podir me dunat, si saluarai eo cist meon fradre Karlo et in aiudha et in cadhuna cosa, si cum om per dreit son fradra saluar dist, in o quid il mi altresi fazet, oraz ab Ludher nul plaid nunquam prindrai, qui meon uol cist meon fradre Karle in damno sit ”
- wyciąg z Przysięgi Strasburskiej (842):
Obserwujemy język w dużej mierze oderwany od łacińskiego języka ojczystego; niektóre z jego cech fonetycznych i składniowych są wspólne dla rozwijających się języków romańskich, podczas gdy inne są już cechami tego, co miało stać się francuskim.
Wpływ łaciny widoczny jest na poziomie składni, czyli w pozycji merytorycznego rozwinięcia rzeczownika: Pro deo amur , w miejscu przymiotnika mis przed nazwą prawdopodobna jest germańska: christian poblo i pisownia: obecność k ( Karle , „Charles”) i dh (np.: aiudha > starofrancuskie aïe „aide”; cadhuna > starofrancuskie chaün, cheün „każdy”), które stanowi transkrypcję d międzyzębowy ( angielska herbata dźwiękowa). Nie był jeszcze wtedy całkowicie amuï, co stanowi cechę francuskiego w porównaniu z innymi językami romańskimi.
Tutaj używany jest pismo Caroline (współczesne małe litery). Nie istniała na początku ery chrześcijańskiej (używaliśmy tylko obecnych wielkich liter); w ten sposób litera "v" została napisana jako "V" dużymi literami i "u" małymi, a także transkrybowano spółgłoskę [v] lub samogłoskę [y] (francuskie "u" lub niemieckie ü ). V / V i U / u zróżnicowanie nie pojawiają się dopiero znacznie później.
W okresie od X TH do XIII th wieku, głośniki nazywa ich język „powieść / romanz / romans”, a następnie Franceis do XII TH - XIII th stulecia.
Okres pomiędzy końcem XI e początku XIV th odpowiada wiecznych czas napromieniowywania średniowiecznego francuskim.
Francuzi w swojej normańskiej formie wkroczyli do Anglii po podboju tego kraju w 1066 roku przez Wilhelma Zdobywcę . Panowanie francuskiego będzie trwało tam ponad trzysta lat, pozostawiając głęboki ślad w słowniku języka angielskiego , co prowadzi w niektórych przypadkach do systematycznego zastępowania terminu staroangielskiego jego rzymskim odpowiednikiem, na przykład:
Florencki uczony Brunetto Latini napisał swoją Księgę Skarbu w języku Oïl około 1265 roku i wyjaśnił to, oświadczając, że jest to „najbardziej rozkoszny i powszechny język dla wszystkich ludzi”. Weneckim Canale kronikarz Pan da, zapewnia do końca XIII th wieku, „język francuski działa świat” .
Francuski, podobnie jak inne języki, jest stale wzbogacany o zagraniczne wkłady leksykalne. Głównymi językami źródłowymi wypożyczeń są łacina, starożytna greka, włoski (prawie 1500 słów) i angielski (około 300 słów).
łacinaRozróżnia się zapożyczenia z łaciny średniowiecznej i zapożyczenia z łaciny klasycznej . Ta ostatnia pozostaje współczesnym źródłem wzbogacenia leksykalnego. Bezpośrednie zapożyczenia z łaciny, zwane „wyuczonymi zapożyczeniami”, relatywizują język i często powodują powstawanie dubletów lub duplikatów: kruche/kruche ; grad / smukły ; gołąb (patrz pochodna szachulcowa ) / kolumna ; itp.
Starożytna greka Włoski język angielski Inne językiDzięki ustanowieniu populacji nordyckich i pewnej dwujęzyczności w niektórych częściach Normandii , pewna liczba słów ze staronordyckiego (i staroangielskiego ) przenika do lokalnego idiomu romańskiego, zanim zostanie przekazana do części w starofrancuskim, wzbogaconym o około 50 słów z tego języka, głównie terminy morskie: sprzęt (< a- + greiði ), kabina (< kerling ), cingler (anc. sigler < sigla ), krab (< krabbi ), zatoczka (< kriki ), scupper (< dœla + -ot ) Equip (< skipa ) dziób (< stafn ), pływak (< flod ) Rig (< greiða ), winda kotwiczna (< vindáss ), osłona (< hőfuðbenda ) Haven (< hafn ) pęcznienia (< Hol ) , hune (< hunn ) Gar (< hornfiskr ), kil (< kilir ) raz- [przypływ] (< Rás ) deck (< þilja ) itp., ale także bardziej ogólne jak ukąszenie (< bíta ), nawiedzenie (< heimta ), klacz (< marr ), nanti (r) (< nám ), furtka (< vík + -et ), żal (< re + gráta / grētan ) itp.
hiszpański ArabStarofrancuski niewiele zapożyczył bezpośrednio z języka arabskiego , w przeciwieństwie do innych języków europejskich i w przeciwieństwie do współczesnego francuskiego, który zapożyczył się bezpośrednio z kontaktów z ludnością arabskojęzyczną w czasie kolonizacji. Jednak około 270 słów ma pochodzenie arabskie, na ogół wprowadzano je do francuskiego poprzez średniowieczną łacinę , włoski lub, w mniejszym stopniu, hiszpański lub inny język. Imperium Arab jest towarzyszy rozwój liter, nauki i sztuki. Średniowieczna łacina czerpie z niej w szczególności naukowe słowa (w szczególności z dziedziny medycyny, alchemii, matematyki i astronomii) oraz terminy z cywilizacji Maurów :
Rozwój handlu wielkich miast włoskich z krajami arabskojęzycznymi wzbogaca język francuski w zakresie tych działań handlowych: arsenał, zniszczenia (<włoska awaria genueńska ); kamfory (<średniowieczny łaciński camphora <włoski Canfora ); bawełna (<włoska bawełna ); zwyczaje (<stara włoska doana , dovana ), sklep (<włoski magazzino ); materac (<włoski materasso ); pomarańczowy (<włoska arancja ); cukier (<włoski zucchero ) itp.
niemiecki i holenderski RosyjskiTen język przejściowy między starym i nowoczesnym francuskim trwał od XIV TH do XV -go wieku. XIV p i XV p wieku charakteryzują się wysokim dezorganizacji. XIV th wieku został naznaczony Wielkiej Zarazy i wojny stuletniej , w wyniku instytucji dezorganizacji.
Dla tego okresu ważna jest Księga Cudów Świata autorstwa Jeana de Mandeville . Ta książka, opowiadająca o podróży autora do Chin, jest rękopisem opublikowanym w 250 egzemplarzach w różnych językach .
W XIV th century, Enseignemenz , książka kucharska, napisana pomiędzy 1304 i 1314 zaleca: " Por białą mengier - Jeśli Fere biała mucha mengier podjąć eles E Piez z Gélines e metez gotować przeddzień e potrwać poi moczyć moczyć go, następnie ugotuj na małym ogniu, a następnie ułóż dobrze cienki węgiel i ugotuj go na papryce chucre. „ W XV th century, François Villon napisał Lais i mały Testament do 1456 : ” Regart z Prins mnie / Kto ma Beene zdradliwe i trudne / Bez tego nic nie jest mi mesprins Aye / veult i porządku, że znieść / Death i że już nie wytrzymam. "
Renaissance ma miejsce we Francji stulecie za Włoszech. W okresie renesansu wykształcone społeczeństwo nadal uczyło się i używało łaciny i starożytnej greki na uniwersytetach . Po raz pierwszy w naszym języku leksykalne zapożyczenia z greki są dokonywane bezpośrednio, a nie przez łacinę, a neologizmy helleńskie są częste w dziedzinie nauki i polityki. Obserwujemy relatynizację z tworzeniem bardzo wielu dubletów leksykalnych . I tak na przykład do popularnego słowa kostka dołącza medyczne słowo obojczyk, oba z klasycznej łaciny clavicula . W satyrze François Rabelais na łacinizmy ucznia z Limousin, po raz pierwszy poświadcza się w naszym języku pięć słów: sławny, genialny, godzinny , ojczysty i patriotyczny .
Włoski wymaga wpływu kulturowego, rodzi wiele zapożyczeń (około 2000 słów). Przytoczmy wśród tylu innych balkon, bank, bokserki, spodnie, prysznic, schody, koncert , karnawał, autokar, fasadę, fregatę, handel, kurtyzany, wąsy, sonet, pieszczotę, szermierza, wartownika, kaprala, odważnego . Filolog Henri Estienne drwi z tych wszystkich pożyczek w Deux dialogi du nouveau français italianisé oraz w inny sposób ukrycia między dworzan tego czasu w 1578 roku , w który dotyczy on czytelników i tutti kwanty. Clément Marot , zafascynowany renesansem we Włoszech, sprowadził do Francji zasadę akordu imiesłowowego przeszłego używaną w języku włoskim .
Hiszpański, z tych samych powodów, daje nam pasek na ramię, dziwaczne, puszyć, maskarada , a zwłaszcza słowa z Nowego Świata, takich jak tytoń , ziemniaki, kakao, czekolady, podczas portugalskich bequeaths nam ananas z Brazylii i mango z językiem. Od Malabar .
Oprócz tych zapożyczeń, francuski obfituje wówczas w nowe słowa, a autorzy Pléiade (m.in. Du Bellay, który opublikował w 1549 r. Obronę i ilustrację języka francuskiego w celu promowania jego języka) stworzyli nowe sposoby treningu z przymiotnikami ( miękkie). użyteczne, słodko-gorzkie ), werbalne ( ayme-music ), tworzenie rzeczowników z bezokoliczników (takich jak śpiew, umieranie, życie, poznanie ), przyrostek lub prefiks ( niechęć , wiele zdrobnień jak mignonelette, doucelette itp.) z których pewne elementy nie istnieją niezależnie: monolog nie jest słowem greckim, ale francuskim słowem renesansowym! Logika Port-Royal odpowiada prac w logice związanych z lingwistyki , przez janseniści Antoine Arnauld i Claude'a Lancelota .
Język francuski nabiera wówczas ostatecznego statusu urzędowego, co ilustruje rozporządzenie Villers-Cotterêts z 1539 r. , które narzuca francuski jako język prawa i administracji . Prawo musi być napisane po francusku, a nie po łacinie. Na południu królestwa ten środek jest ostatecznym ciosem dla prawnego i administracyjnego używania języka prowansalskiego , który już od dwóch stuleci podupadał.
Wraz z prasą drukarską , wielkim wynalazkiem Renesansu i upowszechnianiem wiedzy - potrzeba kodyfikacji - na znaczeniu zyskują gramatycy, leksykografowie, teoretycy języka i językoznawcy. Pierwszy słownik , który od Robert Estienne , została opublikowana w 1539 roku . Niespełna wiek później, w 1635 r. , utworzenie Académie française uświęciło wysiłek kodyfikacji, obrony i ilustracji języka francuskiego (by użyć tytułu słynnego dzieła Joachima du Bellaya opublikowanego w 1549 r.). Paradoksalnie nastąpiła latynizacja pisowni zgodnie z domniemanym lub rzeczywistym etymonem łacińskim (np. musi stać się „doi g t”, aby zbliżyć się do łacińskiego digitus , pie staje się „pie d ”, co zbliża się do pedis lub, przez pomyłkę, kropki staje się „poi d s”, aby doprowadzić go bliżej Pondus , zważywszy, że pochodzi z ponsus ) i zubożenie leksykonie, po czystce słownictwa, szczególnie oryginalnego słowa niełacińskie, promowane przez znanych autorów i pisarze, którzy zostali przeszkoleni w kręgach religijnych, którzy stali się jedynymi zwolennikami języka łacińskiego (kościelnego). Oczyszczanie i dyscyplinowanie języka francuskiego było w szczególności dziełem życia François de Malherbe , w szczególności usunięciem słów prowincjonalnych lub technicznych. Wiele słów, które wyszły z użycia, zostało wcześniej zapożyczonych z języka angielskiego i są w większości nadal używane w tym języku. Jansenista Claude Lancelot napisał w 1660 słynne Grammaire de Port-Royal , fundamentalny tekst normatywny dla języka francuskiego. To właśnie w tym kontekście kodyfikacji że prąd literacki stanowi cenne rozwiniętych, których używa metafor i periphrases w obfitości, tworząc wiele neologizmów.
W latach 1604-1759 kilka tysięcy Francuzów z różnych regionów Francji skolonizowało Nową Francję i szybko przyjęło wspólny język, aby dobrze się rozumieć, a mianowicie francuski używany przez administrację królewską, urzędników i oficerów armii i marynarki wojennej. Ponadto emigranci byli głównie mieszkańcami miast z północnej Francji, czyli Paryża i wielkiego zachodu i mniej lub bardziej biegle posługiwali się językiem francuskim. Wreszcie około połowa córek króla pochodziła z Île-de-France, regionu pochodzenia Francuzów. Oznaczało to, że w kolonii mówi się po francusku prawie tak samo dobrze, jak w Paryżu: „ Wszyscy tutaj przyjmują za pewnik, że zwykli ludzie zwykle mówią w Kanadzie, czystszym francuskim niż w jakiejkolwiek prowincji Francji” i że mogą nawet konkurować z Paryż ”. Stąd pochodzą francuscy Quebecois , Akadyjczycy i Nowofundlandczycy .
W Europie francuski stopniowo stał się językiem dyplomatycznym i zastąpił łacinę w traktatach między państwami. Traktatu w Utrechcie ( 1713 ) między Hiszpanii, Wielkiej Brytanii i Francji i Pokój w Rastatt ( 1714 ), zawartej między Ludwikiem XIV i Karola VI, zostały napisane w języku francuskim.
Szacuje się, że w przededniu Rewolucji Francuskiej tylko jedna czwarta ludności Francji mówi po francusku , reszta ludności posługuje się językami regionalnymi .
Na północy to głównie dialekty olu , na południu cyferblaty oc , a także m.in. bretoński , baskijski , kataloński , frankoprowansalski , flamandzki , alzacki , francuski lotaryński . Zjednoczenie francuskiego rozpoczęte przez Talleyrand i kontynuowane przez Julesa Ferry'ego ma na celu stworzenie jednego języka francuskiego na całym terytorium Francji. Jeśli francuski jest niezbędny dość szybko w regionach, w których mówi się dialektami langue d'oïl i frankoprowansalskim, stosuje się bardzo przymusowe metody w celu wyeliminowania bretońskiego, oksytańskiego , katalońskiego, baskijskiego, korsykańskiego , alzackiego itd. (w tym fizyczne upokorzenia młodych studentów, patrz Vergonha ).
W swoim raporcie z czerwca 1794 r. Abbé Grégoire ujawnił, że francuski nie był używany „wyłącznie” w „około piętnastu departamentach” (z 83). Wydawało mu się paradoksalne, a co najmniej nie do zniesienia, że mniej niż trzy miliony Francuzów na 28 posługuje się językiem narodowym, podczas gdy ten był używany i ujednolicony „nawet w Kanadzie i na obrzeżach Missisipi. "
Z drugiej strony francuski jest powszechnie używany we wszystkich sądach europejskich. W 1685 roku , Pierre Bayle był w stanie napisać, że francuski był „punktem komunikacji dla wszystkich narodów z Europy ” .
Język francuski był wówczas językiem dyplomacji, ale także potężnym wektorem w dziedzinie sztuki , nauki i techniki . Rabelais czytamy we francuskim tekście z Moskwy do Lizbony .
W XVIII -tego wieku, francuski był lingua franca Europy.
Okres ten trwał do momentu pojawienia się konkurenta w tej samej roli, angielskiego . Intelektualny, kulturalny i naukowy ruch oświecenia w Anglii , głównie w dziedzinie polityki i ekonomii, w zamian przyniósł słowa z języka angielskiego takie jak stek, cegła, budżet, chata, klub, koks, grog, humor, import, spotkanie, poncz, surdut, śledziona .
Dwór angielski od dawna ćwiczył francuski ku pamięci założycieli współczesnej korony. Się wojna stuletnia położyć kres tego zastosowania ( 1362 ), ale nawet dziś, wszystkie angielskie królewskie motta są w języku francuskim: «Haimed być ten, kto źle o tym myśli» w pierwszej kolejności «Dieu et mon droit» , mniej często cytowane. Nawet dzisiaj ustawa uchwalona przez parlament Westminsteru zostanie ogłoszona dopiero po przekazaniu parlamentowi zgody królewskiej za pomocą słów La Reyne le veult lub w przypadku niektórych ustaw za pomocą nieco innej formuły, ale zawsze po francusku (chociaż wymawiane w języku angielskim). ) w tekście. Płynny angielski zachowuje również silny ślad francuski, a najnowsze badania przeprowadzone na ten temat szacują udział języka francuskiego we współczesnym leksykonie angielskim na około 29% (a dla niektórych nawet na 70%).
Francuzi zawsze napisane przy użyciu alfabetu łacińskiego , wzbogaconego z XVI -tego wieku przez znak diakrytyczny którego pisanie i wykorzystywanie będą rozstrzygane wyłącznie z XVIII -tego wieku.
Na poziomie narodowym Rewolucja wykracza poza zarządzenie Villers-Cotterêtsa ( 1539 ), ponieważ jakobini narzucają francuski jako „uniwersalny język Oświecenia”, a w konsekwencji jako obowiązkowy język ojczysty dla wszystkich. Używanie patois i dialektów staje się wówczas synonimem „regresji społecznej” , jako reminiscencji Ancien Regime, podobnie jak użycie łaciny. Rewolucja wnosi swoją część słownika administracyjnego wymienionego w Dodatku zawierającym nowe słowa używane od czasu Rewolucji Słownika Akademii opublikowanej w 1798 roku: jeśli nazwy miesięcy i dni kalendarza republikańskiego nie są już używane, inne narzucane sami: are, carmagnole, kokarda, wydział, normalna szkoła, gilotyna, hektar, kilogram, kilometr, litr, prefekt, sans-culotte .
W XIX -tego wieku, Romantyczny sprzeciwiać się klasycznej francuskiej . Aby wzbogacić swoje prace, posługują się słowami „szlachetny” oraz „niski”. Pod koniec XIX th wieku, realistyczne pisarzy pożyczyć nowy leksykon dzięki rewolucji przemysłowej (terms transportu: tunel, kolej, samochód, Przetarg, parowiec tramwaj ; medycyny: przeciwbólowe, hydroterapia, homeopatia , itp.). Kodyfikacja kontynuuje: the słownika języka francuskiego z Emile Littre w 1873 roku odzwierciedla stan klasycznym francuskim i dobrego wykorzystania literackiej między XVII -tego wieku ( wielkiego wieku , który sprzyja słownika) i XIX th century. Wielki uniwersalny słownik z XIX -tego wieku przez Pierre Larousse w 1876 jest narzędziem wykorzystywanym zarówno przez uczniów jak i dorosłych.
W tym samym czasie kontynuowała działalność Académie française: w 1835 r. opublikowała szóste wydanie swojego Słownika. Po raz kolejny uproszczeń jest wiele. Na przykład stałem się ja miałem ; dzieci (które do tej pory traciły liczbę mnogą t ) zapisujemy jako dzieci itd. W 1935 opublikowała ósme wydanie swojego Słownika. Widzimy zmiany pojawiające się jako babcia zastępująca babcię. W 1990 r. Académie française i władze francuskojęzyczne opublikowały raport z 1990 r. na temat poprawek pisowni . Chociaż oficjalnie jest to zalecane, należy na przykład poczekać do 2008 roku, aby te modyfikacje były wyraźnie promowane w edukacji we Francji.
W globalizacyjne intensyfikuje w latach 1970 z przewagą wpływem kultury amerykańskiej, co powoduje wielką użycie języka angielskiego: Maszyny słownictwa ( zbiornik, spychacz, tankowiec, skuter, jeep ), rozrywki i informacji ( prime time, show, gwiazda, piosenkarz, show biz, parada hitów, na żywo, zapping, ankieter, casting, top model ), ekonomia ( przepływ gotówki, dane, pieniądze ), Internet ( klik, firewall, sprzęt ). To zmusza państwo francuskie do reakcji. 7 stycznia 1972Rząd francuski ogłosił Dekret n o 72-9 odnoszące się do wzbogacenia języka francuskiego, przewidujący ustanowienie komisji ministerialnych terminologii do wzbogacania słownictwa francuskiego. 4 sierpnia 1994, po ustawie z 1975 r. ogłoszono prawo znane jako prawo Toubona, które nakazuje używanie języka francuskiego w wielu dziedzinach (delegowanie, praca, nauczanie itp.), w szczególności w usługach publicznych.
Wbrew niektórym ideom, historia języka francuskiego i jego pisownia zawiera wiele reform. Historycznie pisownia języka francuskiego podlegała wielu poprawkom, ale zwyczaj literacki adaptowania dzieł w aktualnej pisowni oficjalnej daje nam wrażenie ciągłości, której pisany język francuski w rzeczywistości nigdy nie miał.
Możemy zdefiniować mniej więcej pięć stanów języka francuskiego, który stopniowo przechodził z jednego do drugiego; w poniższych przykładach pisownia jest pisownią redaktorów, a nie autorów . Aż do XIX th wieku, średnia francuskiej pisowni, który wstał powoli z XVI th wieku, jest bardzo zmienna. Inne podziały są możliwe i są jedynie sposobem na umiejscowienie tekstu w stosunku do stanu języka. Oto przykład beton przez te trzy wersje tego samego tekstu, początek żaba, która chce być tak duży jak Boeuf przez Jean de La Fontaine ( „ Pourquoi? ” , W OrthoGraph zalecany ):
Sposób klasyfikacji stanów języka opiera się nie tylko na gramatyce , ale także na pisowni .
Przykłady kompletnych ewolucji fonetycznych:
łacina | proto- rzymski |
IX th century | XII th century | XV th wieku | XVIII th wieku | XXI th century |
---|---|---|---|---|---|---|
PĔDE- | * 'pɛde' | /stopa/ | / pieθ / stopa |
/ ciasto / | / ciasto / | / ciasto / stopa |
MATŪRU- | * maturo | / Ma'ðyr / | / mə'yr / meür |
/ mójr / | / mójʀ / | / mójʀ / dojrzały |
SCŪTU- | * (i) s'kuto | / es'kyð (o) / | / es'ky / escu |
/ Ejki / | / Ejki / | / E'ky / ecu |
SÆTA- | * 'sɛta | / seiðə / | / seiə / seie |
/ własna / | / swɛə / | / swa / jedwab |
PŁEĆ ŻEŃSKA- | *'Płeć żeńska | / femn / | / kobietaə / kobieta |
/ rodzina / | / rodzina (ə) / | / rodzina / kobieta |
HŎMINE- | * „pomiń” | / omnə / | / ommə / mężczyzna |
/ mə / | / m (ə) / | / ɔm / mężczyzna |
BĔLLU- | * „bɛllos | / bułki / | / bɛ a nas / beaus |
/piękny/ | / bə'o / | / bo / piękna |
HABĒRE | * a'bere | / a'veire / | / widzieć / mieć |
/ a'vwɛr / | / a'vwɛʀ / | / a'vwaʀ / mieć |
IŪDICĀTU- | * d͡ʒudi'kato | / d͡ʒy'd͡ʒieð (o) / | / ʒy'ʒie / Judie |
/ y'ʒe / | / y'ʒe / | / ʒy'ʒe / osądzony |
CLLŌCĀRE | * kollo'kare | / koł't͡ʃier (e) / | / ku't͡ʃier / couchier |
/ ku'ʃie (r) / | / ku'ʃe / | / ku'ʃe / spać |