Ekologiczny lub naukowy ekologia to nauka zajmująca się badaniem interakcji organizmów żywych ze sobą i ich środowiska . Wszystkie żywe istoty, ich środowisko życia i relacje, które utrzymują, tworzą ekosystem . Ekologia jest integralną częścią większej dyscypliny nauki o środowisku (lub nauk o środowisku).
Termin ekologia pochodzi od greckiego οἶκος / oîkos („dom, siedlisko”) i λόγος / lógos („mowa”): jest to nauka o siedlisku. Został wynaleziony w 1866 roku przez Ernsta Haeckela , biologa niemieckiego darwinisty . W swojej pracy Ogólna morfologia organizmów określił tym terminem „naukę o związkach organizmów z otaczającym światem, czyli w szerokim sensie naukę o warunkach istnienia” .
Powszechnie przyjęta definicja, szczególnie stosowana w ekologii człowieka , dopuszcza ekologię jako „trójkątny związek między osobnikami gatunku , zorganizowaną działalnością tego gatunku i środowiskiem tej działalności” ; środowisko jest „zarówno produktem, jak i warunkiem tej działalności, a zatem przetrwania gatunku” .
Termin ekolog może oznaczać naukowca specjalizującego się w badaniach ekologii , zwolennika ekologizmu lub zwolennika ekologii politycznej . Termin ekolog bardziej szczegółowo oznacza specjalistę w dziedzinie ekologii, czy to badacza , biologa czy inżyniera , i został wymyślony w latach 80., aby odróżnić naukowców od aktywistów.
W dziedzinie nauki termin „ekologia” oznacza naukę, której przedmiotem są relacje istot żywych (zwierząt, roślin, mikroorganizmów itp.) między sobą, jak również z ich siedliskiem lub środowiskiem jako całością. Te interakcje determinują rozmieszczenie i liczebność żywych organizmów na Ziemi. Tak więc w nauce ekologia jest często klasyfikowana w obrębie biologii . Zajmuje się badaniem dwóch dużych grup: istot żywych ( biocenoza ) i środowiska fizycznego ( biotop ), z których wszystkie tworzą ekosystem .
Termin ekosystem, skrót wyrażenia „system ekologiczny”, odnosi się do teorii systemów i pozwala umieścić ekologię w bardziej ogólnym kontekście. Można go zatem zdefiniować jako naukę o ekosystemach, ekosystem będący jednostką pojmowania przyrody. Ekosystemy są badane za pomocą „ makroskopu ”, aby użyć obrazowej ekspresji Howarda T. Oduma .
Węższy pogląd definiuje ekologię jako badanie przepływów energii i materiałów (tzw. sieci pokarmowe ) w ekosystemie.
Pojęcie to wydaje Ekologii w 1859 roku w preambule O powstawaniu gatunków przez Karola Darwina , pod nazwą „gospodarki natury”. Opisuje związek między łąkami koniczynowymi, zapylonymi przez trzmiele , a kotami jedzącymi myszy polne, które same wypychają trzmiele z nor. Termin „ekologia” jako taki pojawia się po raz pierwszy pod piórem Ernsta Haeckela , jest skonstruowany ze starożytnej greki οἶκος oikos (dom, siedlisko) i λόγοó lógos (mowa). W swojej pracy General Morphology of Organisms Haeckel określił ją w następujący sposób: „nauka o związkach organizmów z otaczającym światem, czyli w szerokim znaczeniu nauka o warunkach istnienia ” . Nauka ta została później wprowadzona we Francji przez geografów ze szkoły Annales de géographie , zwłaszcza Paula Vidala de La Blache . Przegląd ten był miejscem współpracy geografów i botaników, takich jak Gaston Bonnier , w szczególności w odniesieniu do flory alpejskiej . Mówiąc dokładniej, wydaje się, że termin „ekologia” został użyty po raz pierwszy w języku francuskim około 1874 roku .
Jako nauka biologiczna ekologia jest silnie powiązana z innymi gałęziami biologii , głównie genetyką populacyjną , fizjologią , etologią i naukami ewolucyjnymi . Ale jest również powiązana z geologią , w celu badania środowiska abiotycznego , w szczególności gleboznawstwa (badanie gleb) i klimatologii , a także geografii ludzkiej i fizycznej .
W biologii istnieją różne poziomy organizacji: biologia molekularna i komórkowa , organizmy (na poziomie jednostki i organizmu), populacje , społeczności, ekosystemy i biosfera. Ekologia jest nauką holistyczną , bada nie tylko każdy element w jego relacjach z innymi elementami, ale także ewolucję tych relacji zgodnie z modyfikacjami zachodzącymi w środowisku , populacjach zwierząt i roślin. Każdy poziom organizacji przynosi nowe właściwości, powiązane z interakcjami między tymi komponentami.
Poziomy organizacji i powiązane poddyscypliny to:
Organizm ( sęp ) - autekologia .
Populacja (stado karibu) - ekologia populacji .
Ekosystem ( ekosystem raf koralowych) - synekologia .
Są one wyszczególnione poniżej, od najbardziej precyzyjnej skali do największej.
Organizmy podlegają ciągłej presji, co jest czynnikami ograniczającymi ich wzrost i rozmnażanie. Czynniki te dzielą się na dwie kategorie w zależności od ich pochodzenia.
Czynniki abiotyczneW ujęciu klasycznym środowisko fizykochemiczne tworzące biotop wywiera presję na gatunki tworzące biocenozę ; wpływ ten przybiera postać czynników abiotycznych, którymi są:
Biocenoza charakteryzuje się biotycznymi czynnikami ekologicznymi dwojakiego rodzaju:
Tolerancja na te czynniki umożliwia określenie niszy ekologicznej gatunku, tj. jego miejsca w ekosystemie charakteryzującym się siedliskiem (lub jego siedlisk wykorzystywanych do różnych celów: wystawa, odchów młodych, zimowanie…) oraz jego miejsce w sieciach pokarmowych . Niektórzy badacze Nazywają te cechy cechami historii życia . Zgodnie z zasadą wykluczenia konkurencyjnego dwa gatunki nie mogą dzielić identycznej niszy ekologicznej ze względu na swoją konkurencję: najlepiej przystosowany gatunek zastąpi drugi.
To właśnie relacje wewnątrzgatunkowe sprawiają, że od zbioru izolowanych osobników przechodzimy do zainteresowania populacją. W większości przypadków osobniki tego samego gatunku odczuwają wstręt wobec kongenerów, są one rozmieszczone na odrębnych terytoriach. Jednak aby się rozmnażać, w przypadku gatunków płciowych musi spotkać się osobnik żeński i osobnik męski. W innych przypadkach jednostki żyją razem, jeśli nie ma szczególnej więzi między jednostkami, które po prostu reagują na te same czynniki środowiskowe, jest to tylko tłum, życie społeczne zaczyna się, gdy między tymi jednostkami dochodzi do określonych interakcji. Niektóre gatunki owadów są kwalifikowane jako euspołeczne, gdy między osobnikami tego samego społeczeństwa występują różnice fizjologiczne i morfologiczne; tak jest w przypadku mrówek, pszczół czy termitów. Podobnie jak jednostki, populacja rodzi się, rośnie, reaguje na warunki środowiskowe i dostosowuje się. Może umrzeć, jeśli umrą wszystkie jego osobniki lub jeśli nie ma już osobników reprodukcyjnych.
Biologia populacji badania struktury i zmiany w populacjach. Opracowano modele matematyczne opisujące te zmiany w czasie, pogrupowane pod nazwą dynamika populacji .
Ekologia wspólnotowa to badanie interakcji w obrębie kolekcji gatunków występujących na tym samym obszarze geograficznym. Kilka różnych gatunków może mieć wspólne cechy funkcjonalne, a ich populacje w ekosystemie tworzą funkcjonalną społeczność .
Pierwszą zasadą ekologii jest to, że każda żywa istota jest w ciągłym związku ze wszystkim, co stanowi jej środowisko. Mówimy o ekosystemie, aby scharakteryzować trwałą interakcję między organizmami a środowiskiem.
Ekosystem jest analitycznie podzielony na dwa wzajemnie oddziałujące zestawy:
W ekosystemie gatunki są od siebie zależne, w tym od żywności. Wymieniają energię i materię ze sobą iz modyfikowanym środowiskiem . Necromass jest jednym z elementów.
Pojęcie ekosystemu jest teoretyczne: jest multiskalarne (wieloskalowe), to znaczy może być zastosowane do fragmentów biosfery o zmiennych wymiarach, na przykład stawu , łąki lub martwego drzewa. Mniejsza jednostka nazywana jest mikroekosystemem. Może to być na przykład gatunek, który skolonizował zatopiony kamień. Mesoecosystem może być las i makro-ekosystem , regionu i jego przełomowym .
Ekosystemy są często klasyfikowane w odniesieniu do danych biotopów. Porozmawiamy :
Inną klasyfikację można przeprowadzić odwołując się do biocenozy (mówimy na przykład o ekosystemie leśnym lub ekosystemie człowieka).
Relacje między żywymi istotamiTe gatunki związki , to znaczy tych różnych gatunków, są liczne i opisane według ich korzystnych, szkodliwe lub neutralnych
korzystny | neutralny | szkodliwy | |
---|---|---|---|
korzystny | Wzajemność lub symbioza | komensalizm | drapieżnictwo |
neutralny | komensalizm | Obojętność | Amensalizm |
szkodliwy | Pasożytnictwo | Amensalizm | Konkurencja |
Związek, który został najbardziej zbadany, to drapieżnictwo (jedzenie lub bycie zjadanym), co prowadzi do zasadniczej koncepcji ekologii łańcucha pokarmowego ; na przykład trawa jest spożywana przez roślinożercę, sama jest spożywana przez mięsożercę, sama jest spożywana przez większego mięsożercę.
Związki troficzneMożliwe jest schematyczne klasyfikowanie organizmów na trzy poziomy w zależności od ich roli w łańcuchu pokarmowym :
Relacje te układają się w sekwencje, w których każda jednostka zjada poprzednią i jest zjadana przez tego, który za nim podąża. Mówimy o łańcuchu pokarmowym lub częściej o sieci pokarmowej ze względu na dużą liczbę gatunków ogólnie biorących udział w ekosystemie. W sieci troficznej obserwujemy, że gdy przechodzimy z jednego poziomu troficznego (łącza w sieci) na drugi, liczba żywych istot maleje, stąd często używany obraz piramidy.
Osiedla ekologiczneSukcesja ekologiczna to wzorzec ewolucji ekosystemu, pod względem specyficznego składu, od pojawienia się w pustym środowisku życia, przez tzw. fazę „pionierską” instalacji, aż do fazy kulminacyjnej, w której zmiany ustają lub zmieniają się cyklicznie. i niezmienna moda. Ten punkt kulminacyjny zmienia się w zależności od miejsca w zależności od warunków środowiskowych, prawdopodobnie z sezonowymi sukcesjami.
Sukcesje widoczne są również w przestrzeni, szczególnie w strefach przejściowych między ekosystemami, czyli ekotonami .
Po zaburzeniu, które powoduje cofanie się ekosystemu do wcześniejszego stanu, ustala się sukcesja wtórna. Nie prowadzi to automatycznie do tego samego wyniku, co punkt kulminacyjny, który miał miejsce przed zakłóceniem.
Ekologia krajobrazu zajmuje się badaniem pozaludzkiego komponentu krajobrazu , jego kulturowy i psychologiczny aspekt pozostawiono innym naukom. Opisuje sposób, w jaki ekosystemy są uporządkowane między sobą, ich rozmieszczenie i fragmentację (jako cecha, a nie proces degradacji środowiska ). Gatunki mogą być wymieniane między ekosystemami przez porowate granice, które są ekotonami, zarówno strefami przejściowymi, jak i ekosystemami samymi w sobie. Według Roberta MacArthura i Edwarda O. Wilsona fragmenty ekosystemów uwięzione w matrycy innego ekosystemu funkcjonują jak prawdziwe wyspy w zakresie kolonizacji przez nowe gatunki. Podczas sukcesji ekologicznej, jaką przechodzą ekosystemy, krajobrazy ewoluują, czasem też znacznie.
Ziemia, z ekologicznego punktu widzenia, obejmuje kilka systemów: hydrosferę (lub sferę wody), litosferę (lub sferę gleby) i atmosferę (lub sferę powietrza).
Biosfera pasuje do tych systemów naziemnych. Jest to żywa część planety, biologiczna część, która chroni rozwijające się życie. Jest to zlokalizowany wymiar powierzchniowy, który schodzi na głębokość 11 000 m i wznosi się na wysokość 15 000 m npm Większość żywych gatunków zamieszkuje obszar położony od -100 m do +100 m n.p.m.
Życie rozwinęło się najpierw w hydrosferze, na płytkiej głębokości, w strefie fotycznej . Pojawiły się wtedy istoty wielokomórkowe, które również były w stanie skolonizować obszary bentosowe . Życie ziemskie rozwinęło się później, po utworzeniu warstwy ozonowej chroniącej żywe istoty przed promieniami ultrafioletowymi . Gatunki lądowe ulegną dywersyfikacji, tym bardziej, że kontynenty będą się rozpadać , lub wręcz przeciwnie, łączyć.
Cykl biogeochemiczny: wpływ życiaBiosfera zawiera duże ilości pierwiastków takich jak węgiel , azot i tlen . Do życia niezbędne są również inne pierwiastki, takie jak fosfor , wapń i potas . Na poziomie ekosystemów i biosfery następuje stały recykling wszystkich tych pierwiastków, które zmieniają stan mineralny i organiczny zgodnie z cyklami biogeochemicznymi .
Rzeczywiście, funkcjonowanie ekosystemów zasadniczo opiera się na zamianie energii słonecznej na energię chemiczną przez organizmy autotroficzne , dzięki fotosyntezie (istnieje też chemosynteza bez użycia energii słonecznej). Powoduje to produkcję cukrów i uwalnianie tlenu . Tlen ten jest wykorzystywany przez wiele organizmów – zarówno autotroficznych, jak i heterotroficznych – do rozkładania cukrów poprzez oddychanie komórkowe , uwalniając w ten sposób wodę , dwutlenek węgla i energię niezbędną do ich funkcjonowania. Tak więc aktywność istot żywych jest źródłem specyficznego składu ziemskiej atmosfery, a cyrkulację gazów zapewniają duże prądy powietrza .
Żywe istoty aktywnie uczestniczą w obiegu wody . Rzeczywiście, rośliny potrzebują wody do transportu składników odżywczych wychwyconych przez korzenie do liści, gdy woda dotrze do liści, wyparowuje. Roślinność ułatwia więc transport wody z gleby do atmosfery, jest to proces transpiracji roślin . na kontynentach transpiracja roślin jest zdecydowanie największym czynnikiem ewapotranspiracji (80 do 90%).Lasy, aw szczególności lasy tropikalne, odgrywają ważną rolę w obiegu wody.
Ponadto skład gleb jest wynikiem składu podłoża skalnego , działania geologicznego i skumulowanego oddziaływania organizmów żywych.
Interakcjom zachodzącym między różnymi żywymi istotami towarzyszy ciągłe mieszanie się substancji mineralnych i organicznych, wchłanianych przez żywe istoty w celu ich wzrostu, utrzymania i reprodukcji oraz odrzucanych jako odpad. Ten stały recykling pierwiastków (w szczególności węgla , tlenu , azotu ) oraz wody ) nazywamy cyklami biogeochemicznymi . Dają one biosferze trwałą stabilność, poza ingerencją człowieka i wyjątkowymi zjawiskami geoklimatycznymi .
Globalne badania planetarneAby lepiej zrozumieć funkcjonowanie biosfery, bilans energetyczny i dysfunkcje związane z działalnością człowieka, najpierw konieczne było zastosowanie zredukowanych modeli ekosystemów, mezokosmosów . Amerykańscy naukowcy stworzyli model całej planety, nazwany Biosferą II .
Dziś obserwacje w skali planetarnej umożliwiają tworzenie komputerowych modeli biosfery jako całości. Dzięki temu można zaobserwować wpływ globalnego ocieplenia na rozmieszczenie ekosystemów na całych kontynentach.
Poprzez mechanizm doboru naturalnego interakcje, które żyjące istoty utrzymują ze swoim fizycznym środowiskiem i osobnikami innych gatunków (w skrócie ich ekologia) ukształtowały ewolucję gatunków. Ekologia ewolucyjna uwzględnia wpływ historii ewolucyjnej gatunków, oprócz czynników obecnych środowisk, w celu wyjaśnienia obserwowanych dzisiaj zmienności w żywym świecie.
Podlegając tym samym siłom selekcji, różne gatunki przejdą ewolucyjną konwergencję . Oznacza to, że ma organy pełniące tę samą funkcję, ale mające inne pochodzenie. Struktura narządu może się różnić lub nie. Przykładami konwergencji są hydrodynamika rekinów, delfinów i ichtiozaurów czy adaptacja języka mrówkojadów, łuskowców i dzięciołów.
W biologii koewolucja opisuje przemiany zachodzące podczas ewolucji między dwoma gatunkami (koewolucja par) lub więcej niż dwoma gatunkami (koewolucja dyfuzyjna) w wyniku ich wzajemnych wpływów.
To zjawisko koewolucji obserwuje się w różnych przypadkach:
W biomy są grupy biogeograficznych ekosystemów w regionach klimatycznych. Biom stanowi jednorodną formację biogeograficzną na dużym obszarze (np. tundra lub step ).
Zestaw biomów, lub zestaw miejsc, gdzie życie jest możliwe (z najwyższych gór w otchłań), stanowi biosferę .
Ekosystemy nie są od siebie odizolowane, ale współzależne. Na przykład woda krąży od jednego do drugiego przez rzekę lub rzekę . Samo medium płynne definiuje ekosystemy. Niektóre gatunki, takie jak łosoś czy węgorze słodkowodne , przechodzą z systemu morskiego na system słodkowodny i odwrotnie. Te relacje między ekosystemami doprowadziły do pojęcia biomu .
Biomy dość dobrze odpowiadają podpodziałom rozmieszczonym równoleżnikowo, od równika w kierunku biegunów, zgodnie ze środowiskiem (wodnym, lądowym, górskim) i klimatem (rozmieszczenie jest generalnie oparte na adaptacjach gatunku do zimna i/lub do susza). Na przykład w morzu rośliny wodne znajdujemy tylko w części fotycznej (gdzie wnika światło), podczas gdy w górach głównie iglaste.
Podziały te są dość schematyczne, ale ogólnie szerokość geograficzna i wysokość pozwalają na dobrą reprezentację rozmieszczenia bioróżnorodności w biosferze. Ogólnie rzecz biorąc, bogactwo bioróżnorodności, zarówno zwierzęcej, jak i roślinnej, zmniejsza się od równika (jak w Brazylii ) do biegunów .
Innym sposobem reprezentacji jest podział na ekostrefy , który dziś jest bardzo dobrze zdefiniowany i zasadniczo przebiega wzdłuż granic kontynentalnych. Same ekostrefy są podzielone na ekoregiony , chociaż definicja ich konturów jest bardziej kontrowersyjna.
Funkcjonalne podejście do ekologii odchodzi od specyficznego składu ekosystemów, skupiając się na obserwowalnych zjawiskach fizycznych, chemicznych czy biologicznych. Klasyfikując organizmy na grupy funkcjonalne, można z jednej strony pozbyć się identyfikacji gatunków, z drugiej porównywać ekosystemy, które mogą wydawać się bardzo różne (ze względu na odległość geograficzną, występujące gatunki i środowisko fizyczne ). Ekologia funkcjonalna bada przepływ materii i energii między różnymi przedziałami ekosystemu. W tym celu posługuje się często kalkulacyjnym podejściem do przyrody, określając ilościowo produkcję pierwotną lub oddychanie.
Badania funkcjonowania ekosystemów mogą być prowadzone w skali całego ekosystemu lub z wykorzystaniem mezokosmosów , eksperymentów na małą skalę przeprowadzanych w laboratorium. Rzeczywiście, jeśli wydaje się proste zmierzenie masy materiału roślinnego ( biomasy ) produkowanego każdego roku na łące, poprzez jego koszenie, a następnie ważenie skoszonego koszenia uzyskanego po wysuszeniu, to tego samego eksperymentu nie można przeprowadzić w lesie tropikalnym.
Grupy funkcjonalne można definiować na różnych poziomach organizacji. Możemy rozważyć grupę producentów pierwotnych, a także roślin zielnych, których korzenie czerpią zasoby na głębokości od 5 do 20 cm w glebie. Gatunki, pogrupowane według ich roli w ekosystemie, tworzą zbiorowiska . Niekiedy niezwykle trudno jest zidentyfikować gatunki występujące w niektórych typach ekosystemów (gleba, las tropikalny, łąki); podejście to oferuje dodatkowe korzyści.
Różne poziomy piramidy żywieniowej są przykładami grup funkcjonalnych: producenci pierwotni, konsumenci pierwotni, a następnie konsumenci wtórni. Pojedynczy gatunek może należeć do kilku z tych kategorii, na przykład wiewiórka jest konsumentem podstawowym, gdy żywi się orzechami, a drugim lub nawet trzeciorzędnym konsumentem, gdy zjada jajko lub młodego ptaka.
Grupy funkcyjne można zdefiniować zgodnie ze strategiami przyniesionymi przez gatunek w obliczu czynników środowiskowych. W botanice rośliny można zatem klasyfikować według tego, czy są odporne na zakłócenia (= wypadki), na stres (w długim okresie) lub przeciwnie, czy są ruderalne (= współzawodnictwo bez stresu i zakłóceń). Inne klasyfikacje opierają się na strategii rozsiewu nasion, dostępie do światła w lesie itp.
Grupy funkcyjne można podzielić na podgrupy o dużej liczbie skal, takie jak grupy filogenetyczne ( podstawa - rząd - rodzina - rodzaj - gatunek - podgatunek - populacja…). Tak więc dla trupojadów (do których należą ptaki, ssaki, owady itp.), w grupie rendererów pierwszym ogniwem rozkładu, podobnie jak sępy , możemy wyróżnić rippery, pochłaniacze, skrobaki/czyściki kości i łamacze.
Z dość antropocentrycznego punktu widzenia zaproponowano identyfikację usług ekosystemowych . Chodzi o wyliczenie tego, co natura dostarcza społecznościom ludzkim. Ekologia funkcjonalna ma zatem na celu zdefiniowanie i kwantyfikację tych usług – usługi kulturowe raczej mieszczą się w zakresie socjologii . Usługi te obejmują na przykład:
Koncepcje te dały również początek terminom biomasa (całkowita masa materii ożywionej w danym miejscu), produktywność pierwotna (wzrost masy roślin w określonym czasie) i produktywność wtórna (masa materii ożywionej wytworzona przez konsumentów i rozkładających się). w określonym czasie).
Te dwie ostatnie informacje są niezbędne, ponieważ pozwalają oszacować liczbę żywych istot, które może utrzymać dany ekosystem, co nazywamy nośnością . Rzeczywiście, obserwacja sieci żywnościowej pokazuje, że cała energia zawarta na poziomie producentów nie jest całkowicie przenoszona na poziom konsumentów.
Produktywność ekosystemów jest czasami szacowana przez porównanie trzech jednostek lądowych i jednej jednostki kontynentalnej:
Działania człowieka w ostatnich stuleciach doprowadziły do znacznego zmniejszenia powierzchni lasów ( wylesianie ) i zwiększenia agroekosystemów (praktyka rolnicza ). Ponadto w ostatnich dziesięcioleciach obserwuje się wzrost powierzchni zajmowanej przez ekosystemy ekstremalne ( pustynnienie ) .
Ogólnie rzecz biorąc, kryzys ekologiczny ma miejsce, gdy środowisko biofizyczne osobnika, gatunku lub populacji gatunków ewoluuje w sposób niekorzystny dla jego przetrwania. Do takiego kryzysu mogą doprowadzić trzy czynniki.
Może to być środowisko, którego jakość pogarsza się w stosunku do potrzeb gatunku, w wyniku zmian abiotycznych czynników ekologicznych (np. podczas wzrostu temperatury mniejsze opady. ważne).
Może to być również środowisko, które po modyfikacji siedliska staje się niekorzystne dla przetrwania gatunku (lub populacji). Na przykład podczas intensywnych połowów przemysłowych odłowy dokonywane przez drapieżniki oraz wzrost częstotliwości zaburzeń środowiska modyfikują warunki siedliskowe i prowadzą do zaniku niektórych gatunków.
Wreszcie może to być również sytuacja, która po nadmiernym wzroście liczby osobników staje się niekorzystna dla jakości życia gatunku (lub populacji) ( przeludnienie ).
Ekologia otwiera wiele obszarów refleksji, które prowadzą do kilku dyscyplin:
Ekologia Konserwatorska - Ekologia Terenowa - Agroekologia - Inżynieria Ekologiczna i Gospodarka Renowacyjna pod nadzorem Ekologii Konserwatorskiej na poziomie teoretycznym.
Badania w dziedzinie ekologii powodują publikację dużej liczby artykułów. Directory of Open Access Journals listach ponad 300 czasopism naukowych publikuje artykuły w wolnym dostępie , w dziedzinie ekologii.