Ezoteryczny (od starożytnego greckiego esôteros , „wewnątrz”) jest zbiorem nauk tajemnych zarezerwowanych dla wtajemniczonych . Termin ten, którego znaczenie różni się znacznie w zależności od czasów i autorów, bywa używany w kulturze popularnej na określenie marginalnych nurtów myśli z tajnym lub dziwnym składnikiem ( tajne stowarzyszenia , okultyzm , zjawiska paranormalne itp.).
Słowo „ezoteryzm” ma pochodzenie greckie iw starożytności zwykle oznaczało nauki zarezerwowane dla niewielkiej liczby wtajemniczonych, zwłaszcza w ramach Misteriów, na przykład Misteriów Eleuzyjskich .
Słowo to zostało również wykorzystane, na Zachodzie, do wyznaczenia nauki, jak i prądy, które w obrębie chrześcijaństwa , należał do zamkniętych kręgów wykwalifikowanych, z tego samego powodu, jak ezoteryczny i pogrupowane pod ogólnym nominale ezoteryzmu. Christian do kogo Christian hermetyzm należy w szczególności . To określenie jest również używane w tym kontekście w związku z pismami Jakuba Boehme , Jean de Ruisbroek , którym również nadajemy nazwę pism teozoficznych. Ten ostatni termin należy odróżnić od Towarzystwa Teozoficznego , nowoczesnego ruchu stworzonego w 1875 roku przez Madame Blavatsky i którego ezoteryczny charakter został zakwestionowany w 1921 roku przez René Guénona, ale uznany w 1990 roku przez specjalistę w tej dziedzinie Pierre'a A. Riffarda . Antropozofia od Rudolfa Steinera jest chrześcijaninem ezoteryzm, który jest również nazywany ezoteryczny „racjonalista” Roberta Sumser.
Słowo „ezoteryzm” jest również używane w związku z islamem na określenie sufizmu , zbioru doktryn o ukrytej i inicjacyjnej naturze w tej religii. W islamie ezoteryzm w sensie ogólnym nosi ogólniejszą nazwę tasawuf : sufizm pojawia się zatem jako islamskie sformułowanie tasawuf .
W judaizmie nauki o charakterze ezoterycznym zgrupowane są pod nazwą Kabała .
Taoizm , na przykład w jego pojawienia się na dążeniu do nieśmiertelności , jest również uważane za ezoteryczną.
Buddyzm ma pewne ezoterycznych oddziałów (Wadżrajana tybetańskie, japońskie Shingon) popieranie inicjacje osiągnąć nirwanę .
Dziś i na Zachodzie słowo ezoteryzm zostało rozszerzone na znaczną liczbę nurtów, w tym m.in. magię , ale zastosowanie tego terminu do tych dziedzin zostało zakwestionowane przez autorów, zwłaszcza René Guénona .
Ponadto niektóre ruchy sekciarskie opierają się na tekstach o treści ezoterycznej.
Złożoność tematu oraz różnorodność jego przejawów skłania do studiowania go według kilku dróg dostępu: etymologii, definicji, genezy, obrazów, modeli.
Etymologia czyni ezoteryzm doktryną rzeczy „wewnętrznych”. To, co ezoteryczne, jest przeciwieństwem tego, co egzoteryczne .
Greckie słowo „ezoteryczny” έσωτερικóς / ésôteriκós pochodzi od starożytnego greckiego ἐσώτερoς / esôteros , co oznacza „wewnątrz” (pochodzi od przysłówka ἔσω, „wewnątrz”). Z drugiej strony znaczenie to wiąże się z greckimi szkołami filozofii, zwłaszcza z pitagoreizmem, który rozróżnia uczniów wtajemniczonych (ezoterycy) i niewtajemniczonych, którzy są albo przyszłymi wtajemniczonymi, nowicjuszami (egzoterycy), albo zwykłymi ludźmi (laicy). ). Słowo „ezoteryczny” po raz pierwszy znajdujemy u pisarza komiksowego, Luciena de Samosate : chce on stworzyć terminologiczny odpowiednik „egzoterycznego”, τερικός , słowa rozpowszechnionego już od czasów Arystotelesa . Wobec 310 The Neoplatonic filozof Jamblique podaje nazwę „ezoteryczny” έσωτερικοί do najbardziej uczonych uczniów Pitagorasa zwany μαθηματικοί / mathematikoi . Nazwa ἐσωτερισμός / esôterismόs należy do współczesnej greki .
Przymiotnik „ezoteryczny” pojawia się w języku francuskim w 1752 r. w Dodatku do Słownika Trévoux : „Ézotérique, adj. Co niejasne, ukryte i niezwykłe. Ezoterycznych dzieł Starożytnych nie można było zrozumieć, chyba że sami podali wyjaśnienie. Nazwa „ezoteryzm” w języku francuskim pochodzi z 1828 r.: pojawia się wraz z historykiem Jacques Matter w książce, która mówi o ezoteryzmie chrześcijańskim. W języku angielskim „ ezoterycznych pojawi się” w 1701 roku, jak nazwa, w historii filozofii od Thomas Stanley , około uczniów Pitagorasa: „ audytorów Pitagorasa [...] były dwojakiego rodzaju: Exoterick i Esoterick ”. Stanley zauważył, że „egzoterycy” to nie laicy, ale uczniowie pierwszego stopnia, początkujący. Angielskie słowo ezoteryzm (dla „ezoteryzmu”) powstało w 1846 roku.
Różne definicje otaczają ideę ezoteryki kilku pojęć. Jeden może uprzywilejować tajemnicę, okultystyczną stronę świata, i ta tajemnica przetrwa nawet wśród wtajemniczonych, lub jeden może uprzywilejować tajemnicę, zastrzeżoną stronę duchowego nauczania lub inicjatora organizacji, ale ten sekret istnieje tylko dla laików.
René Guénon (1886-1951), uważany przez wielu za autorytet w dziedzinie ezoteryzmu, definiuje odpowiednie punkty widzenia ezoteryzmu i egzoteryzmu; według niego ezoteryzm jest domeną wnętrza dla ograniczonej publiczności, egzoteryzm jest domeną zewnętrza dla otwartej publiczności i kładzie nacisk na dominację u źródeł nauczania ustnego w ezoteryzmie: „Wskazaliśmy odróżnienie […] między dwoma aspektami tej samej doktryny, jednym bardziej wewnętrznym, a drugim bardziej zewnętrznym […]. Egzoteryzm, w tym to, co było elementarne, łatwiej zrozumiałe iw konsekwencji prawdopodobnie szerzej dostępne dla wszystkich, jest wyrażany tylko w nauczaniu pisanym; ezoteryzm, głębszy i wyższego rzędu, adresowany jako taki tylko do stałych uczniów szkoły, specjalnie przygotowanych do jej zrozumienia, był tylko przedmiotem nauczania czysto ustnego. Główną książką Guénona na temat ezoteryki jest Insights on Initiation .
Robert Amadou (1924-2006) nie rozróżnia słów „ezoteryzm”, „okultyzm”, „gnoza”, zatrzymuje się na idei, z doktryną, doktryną uniwersalnej jedności. Definiuje okultyzm w ten sposób: „Okultyzm jest zbiorem teorii i praktyk opartych na teorii korespondencji, zgodnie z którą każdy przedmiot należy do unikalnego zbioru i ma z każdym innym elementem tego zbioru niezbędne relacje., intencjonalne, nie- czasowe i nieprzestrzenne. "Później Amadou deklaruje:" Gnoza, o której mówię i której się poświęcam i do której zapraszam, jest wiedzą bynajmniej nie wykluczającą miłości, przeciwnie, która posiada w swej doskonałości - gnoza jest wiedzą doskonałą - cztery główne cechy, które ją określają: jest religijna, tradycyjna, inicjacyjna i uniwersalna. "
Antoine Faivre zakotwicza badanie ezoteryzmu w akademickich, międzynarodowych badaniach uniwersyteckich. Sugeruje to: „Słowo »ezoteryzm« ma cztery różne znaczenia. […] 1. Dla księgarzy lub wydawców „ezoteryzm” jest używany jako ogólne słowo dla każdego rodzaju literatury odnoszącej się do zjawisk paranormalnych, nauk okultystycznych, różnych tradycji egzotycznej mądrości itp. 2. Słowo „ezoteryzm” przywołuje ideę tajnych nauk […]. 3. Słowo „ezoteryzm” odnosi się również do „centrum” Bytu, czyli Człowieka, Natury lub Boga; na przykład „bóg ezoteryczny” Franza von Baadera jest Bogiem ukrytym […]. 4. Wreszcie w naszej dziedzinie badań słowo „ezoteryzm” odnosi się do zespołu nurtów duchowych [hermetyzm, kabała chrześcijańska…], które wykazują pewne podobieństwo rodzinne. "
Pierre A. Riffard : 1. Ezoteryzm elementu określa ezoteryczny charakter tego elementu. Ale do jakiego znaczenia słowa ezoteryka się odnosimy? wewnętrzny? Rezerwować ? gnostyk? hermetyczny? okultystyczny? ograniczony? techniczny? zawiły? Mówiąc o ezoteryce Dantego (1925), Guénon skupia się głównie na hermetycznych procesach okultacji wtajemniczonych średniowiecza i renesansu. Powinniśmy porozmawiać o ezoteryce. 2. Ezoteryzm jest okultystyczną nauką, doktryną lub teorią, techniką lub procesem o porządku metafizycznym, inicjacyjnej intencji. Druidyzm, Towarzyszenie, Alchemia to ezoteryzm. 3. Ezoteryzm stanowiłby całość wiedzy i praktyk ezoterycznych traktowanych jako jedna całość, jako jedna, uniwersalna Tradycja. 4. Wreszcie, przez „ezoteryzm” [lub „ezoteryzm”] rozumie się doktrynę, która odrzuca popularyzację nauk ezoterycznych, teorię dyscypliny arkana, zasadę, zgodnie z którą wskazane jest niekomunikowanie się n kto i bez względu na tajemnice. "
Początki ezoteryzmu giną w mgle czasu i mroku interpretacji. Symboliczną wartość może mieć użycie hematytu lub ochry, poświadczone od 100 000 lat p.n.e. Wydaje się, że od paleolitu człowieka interesowało życie po śmierci (90 000 pne), amulety (35 000 pne), być może szamanizm (32 000-10 000 pne). [1] Pierwsze jaskinie-sanktuaria (jaskinie Lascaux, Niaux, Trois-Frères, Portel...) datowane są co najmniej na 16 000 lat p.n.e. OGŁOSZENIE; śmiałe umysły, w tym Chantal Jègues-Wolkiewiez, zidentyfikowały i ujawniły orientacje przesilenia. [2]
Ale pojęcie ezoteryzmu ukształtowało się dopiero w Grecji, wraz z orfikami z 560 p.n.e. J.-C.. Orfeuszowi przypisujemy to powiedzenie: „Zamierzam śpiewać dla wtajemniczonych. Zastawiajcie drzwi przed waszymi uszami, laicy. "Temu wykluczeniu laików towarzyszy objawienie dla wtajemniczonych, podane w formie mitów:" Zeus powstał jako pierwszy, Zeus z błyskającą błyskawicą jest ostatnim, Zeus jest głową, Zeus jest środowiskiem, Zeus jest potężnym przeznaczeniem… „Orficy są zorganizowani w organizacje inicjacyjne, które praktykują „tajemniczy kult Dionizosa” i na co dzień przyjmują „orficki sposób życia”, z dietą wegetariańską, białymi szatami. .
Niedługo po orfizmie przychodzi pitagoreizm , około 530 p.n.e. AD, który jest również ezoteryką.
Metafory, porównania, jak rysunki, obrazy mówią o ezoteryce jak oryginalne i pełne jajko, zamek, labirynt, perła…
Guénon ma swój ulubiony obraz: „Kora i dół ( El-Qishr wa el-Lobb ). Tytuł ten, będący jednym z wielu traktatów Mohyiddîn Ibn 'Arabî , wyraża w symbolicznej formie związki egzoteryzmu i ezoteryzmu, porównywane odpowiednio do otoczki owocu i jego wewnętrznej części, miąższu lub migdału. Koperta lub kora ( el-qishr ) to szara'a , czyli zewnętrzne prawo religijne, które jest skierowane do wszystkich i którego wszyscy muszą przestrzegać. Rdzeniem ( el-lobb ) jest haqîqa , czyli istotna prawda lub rzeczywistość. W innej symbolice szariat i haqiqa są również określane odpowiednio jako „ciało” ( eljism ) i „mózg” ( el-mukh ), których relacje są dokładnie takie same jak te dotyczące kory i rdzenia; i bez wątpienia nadal znaleźlibyśmy inne symbole równoważne tym. To, co jest zaangażowane, pod jakimkolwiek określeniem, jest zawsze „zewnętrzne” ( ed-dâhir ) i „wewnętrzne” ( el-batin ), to znaczy pozorne i ukryte. "
Biorąc pod uwagę rozprzestrzenianie się świata ezoterycznego, każdy trzyma się kilku liczb, jednego lub dwóch typów. Co pojawia się najczęściej? Kolaż, myślimy o Nostradamusie , astrologii, Wielkiej Piramidzie, szamanie Tungus, alchemicznej transmutacji, Stonehenge , Kodzie Da Vinci , Całunie Turyńskim, Złotym Podziałie , Fauście , w letnim przesileniu, w feng-shui , w reinkarnacji , w jodze , w Gurdżijewie ... Nie mamy tu śmieci, ale kolekcję. Każda z tych rzeczy lub osób, wydarzeń, wiedzy lub technik jest trochę podobna do innych. W czym ? Wszyscy wymykają się naukowej analizie, wszyscy fascynują. Weźmy jeden z nich za wzór ezoteryzmu, przykład lub typ, a możemy wrócić do zasad ezoteryzmu: wszystkie są tajemnicze i rozwijają naszą wyobraźnię lub umysł. Jeśli jednak chcemy uzyskać dostęp od prostej fascynacji do dogłębnej wiedzy, musimy przejść przez szkołę, doktrynę, która da nam klucze: musimy przejść przez ezoteryzm, aby zrozumieć ezoteryczne rzeczy. Być może wpadamy w błędne koło.
Pierwotnie, ezoteryzm oznacza naukę głoszoną albo w ramach organizacji inicjacyjnej (jak Misteria Eleuzyjskie ), albo od mistrza duchowego (jak Pitagoras ).
Powszechnie termin „ezoteryzm”, wiedza okultystyczna zarezerwowana dla wtajemniczonych, jest rozumiany w odniesieniu do swojego przeciwieństwa, „egzoteryzmu”. Egzoteryzm odnosi się do wierzeń, obrzędów i nauk przekazywanych przez religie i tradycje, które są adresowane obojętnie do wszystkich członków społeczności, bez względu na to, czy są to początkujący egzoterycy (jeszcze nie gotowi, ale przychylnych ezoteryzmowi), czy świeccy egzoterycy (obojętni, a nawet wrogo nastawieni do ezoteryzmu). ). Jamblique mówi to o ezoterycznych lub egzoterycznych uczniach Pitagorasa: „Jeśli wydawali się godni dostępu do jego nauk, sądząc po ich sposobie życia i całym ich zachowaniu, stali się, po zachowaniu pięcioletniego milczenia, ezoterykami ( έσωτερικοί) i słuchali Pitagorasa z wewnętrznej strony kurtyny, wpuszczając go do osobistego spotkania. […] Niedozwolone jest udostępnianie pierwszemu przybyszowi tego, co zostało zdobyte po tylu zmaganiach i wysiłkach, ani też nie wolno wyjawić laikowi Tajemnic obu bogiń.” Eleusis [Demeter, Persefona] ”. Ezoterycy (έσωτερικοί) to wtajemniczeni, jako „poznający” (μαθηματικοί); egzoterycy (έξωτερικοί) są kandydatami do inicjacji, jako „słuchacze” (άκουσματικοί); laicy są outsiderami (οί έξω).
Krótko mówiąc, całe nauczanie ezoteryczne ma część egzoteryczną (dla laika ) i część ezoteryczną (dla wtajemniczonego ). W zasadzie część nauczania „ukryta” przed laikiem nie stoi w sprzeczności z nauczaniem przekazywanym społeczeństwu. Na ogół nadaje „drugie znaczenie” aspektom nauczania egzoterycznego. Otwiera ją na wyższe stany świadomości, na perspektywy metafizyczne.
Ezoteryzmu nie należy mylić z parapsychologią ani z okultyzmem , chociaż powszechne użycie często łączy te różne dziedziny pod jednym mianem ezoteryzmu i pantatyzmu.
Autorzy XIX th i XX th wieków jako Eliphas Levi , Papusa oraz, później, jak specjaliści socjologa Edwarda A. Tiryakan lub filozof Pierre A. Riffard próbuje zracjonalizować różnicę między ezoterycznych i okultystycznych, etymologicznie tak blisko ( „wewnątrz” / "ukryty"). Według innych Nie ma opozycji, tylko różnica w priorytetach lub postawach. Jean Pic de La Mirandole jest ezoterykiem, okultystą Papusem, ale my wahamy się za Paracelsusem, Crowley. Tarot jest zarówno ezoteryczny, jak i okultystyczny. Okultyzm jest często ezoteryczny, zarezerwowany dla wtajemniczonych, a ezoteryzm jest często okultyzmem, skoncentrowanym na tajnych siłach. Éliphas Lévi pisze to, co pokazuje związek między okultystycznymi ideami okultyzmu a ograniczoną publicznością ezoteryzmu: „Prawa okultystyczne są często diametralnie sprzeczne z powszechnymi ideami. Tak więc wulgarni wierzą w sympatię współbraci i wojnę przeciwieństw; jest to przeciwne prawo, które jest prawdziwe [gromadzą się przeciwieństwa]. " Pierre Riffard wyróżnia ezoteryczne i okultystyczne: 1) ezoteryzm jest elitarne, selektywne, a okultyzm jest bardziej popularny, mniej naukowe, bliżej przesądy, tradycje ludowe, astrologia masa, wiara w«Fale», do«wróżek». 2) Centralnym pojęciem ezoteryzmu jest jaźń, umysł, podczas gdy okultyzm ma za centralne pojęcie cnoty okultystyczne , ukryte moce.
Okultyzm | Ezoteryzm |
---|---|
sztuki okultystyczne, nauki okultystyczne | gnoza, inicjacja, hermeneutyka, folklor... |
dla mas (ciekawskich lub przesądnych) | dla elity (uczonej lub popularnej) |
Nauczanie ezoteryczne opiera się przede wszystkim na kosmologii , antropologii lub teozofii . Przez „kosmologię” rozumie się wiedzę o zjawiskach i przyczynach świata: zasadach, prawach, elementach itp. Przez „antropologię” rozumiemy badanie ludzi, ich pochodzenia, roli i przeznaczenia na świecie. Przez „teozofię” rozumiemy percepcję mądrości i planu – niewątpliwie boskiego, świętego – który za tym wszystkim stoi, pragnienie uczestniczenia w jego realizacji. Ezoteryzm, zwłaszcza w okresie renesansu, broni „idei żywego wszechświata, stworzonego z tajemnych korespondencji, okultystycznych sympatii, gdzie duch wieje wszędzie, gdzie znaki o ukrytym znaczeniu krzyżują się ze wszystkich stron”.
W kontekście zachodnim Antoine Faivre z 1972 roku zwrócił uwagę na „postacie” pozwalające zidentyfikować ezoteryzm. Wreszcie zachowuje sześć:
Innymi słowy, ezoteryzm jest „formą myśli”, która rozwija się w nurtach, naukach, pojęciach:
Ze swojej strony Pierre A. Riffard podkreśla „dziewięć niezmienników, które często nakładają się na te z Faivre”:
Tak więc „ezoteryzm jest nauką, która przybiera formę tajemnej doktryny lub organizacji inicjacyjnej, praktyki duchowej lub sztuki okultystycznej ”:
Pomimo tych ogólnych zbieżności między ezoterykami czasów, miejsc, kultur, różnych orientacji, nie ma jednomyślności co do treści nauczania, sposobów inicjacji, obrzędów, ćwiczeń.
Planety | Elementy | Oznaki | Kamienie | Cnoty | Zabarwienie |
---|---|---|---|---|---|
Marsz | Ogień | Baran | ametyst | śmiały | czerwony |
Wenus | Ziemia | Byk | hiacynt | pomysłowy | ciemny |
Rtęć | Powietrze | Bliźnięta | chryzopraz | przyjaciel gier | żółty |
Księżyc | woda | Rak | topaz | włóczęga | czarniawy |
Słońce | Ogień | Lew | beryl | wielka dusza | złoty |
Rtęć | Ziemia | Dziewica | chryzolit | pobożny | Zielony |
Wenus | Powietrze | Saldo | sardony | przyjaciel sprawiedliwości | purpurowy |
Marsz | woda | Skorpion | sardonyks | tyran | czarny |
Jowisz | Ogień | Strzelec | szmaragd | gniew | płomień |
Saturn | Ziemia | Koziorożec | chalcedon | ambitny | Biały |
Saturn | Powietrze | Wodnik | szafir | handlowiec | niebieski |
Jowisz | woda | Ryby | jaspis | owocny | popiół |
Ezoteryzm posługuje się symbolami . Można je zapożyczyć zarówno z kultury, jak iz natury. Funkcją symbolu w ezoteryzmie jest oznaczanie czegoś innego niż doczesne znaczenie, ukazując głębokie znaczenie lub szorstką reprezentację duchowego doświadczenia.
Jako symbole często używane w różnych tradycjach ezoterycznych możemy przytoczyć: zapożyczony z geometrii pentagram czy heksagram, złotą liczbę o magicznych i tajemniczych cnotach czy zapożyczoną z matematyki liczbę Pi , ale także zwierzęta o silnym ładunku symbolicznym, takie jak wąż, żółw, ropucha czy koza, silnie sugestywne kwiaty, takie jak lotos czy róża.
Kartezjusz jest najsłynniejszym z przeciwników ezoteryzmu. Jego racjonalizm podsumowuje wcześniejsze ataki (w tym te ze strony Kościoła katolickiego) i późniejsze wrogie działania (w tym scjentyzmu). „Zdrowy rozsądek [rozum] jest najczęstszą rzeczą na świecie […]. Nie będąc usatysfakcjonowanym naukami, których nas uczono, przejrzałem wszystkie książki dotyczące tych, które uważamy za najciekawsze i najrzadsze [Raymond Lulle, Henri-Corneille Agrippa de Nettesheim, Paracelse, Giambattista Della Porta, Różokrzyżowcy, Jacques Gaffarel]. Jeśli chodzi o złe doktryny, sądziłem, że już wystarczająco wiedziałem, ile są warte, aby nie dać się zwieść obietnicom alchemika, przepowiedniom astrologa, oszustwom maga, ani przez podstępy lub przechwałki tych, którzy twierdzą, że wiedzą więcej niż wiedzą. "
Jorge Luis Borges w swoim opowiadaniu „Sekta Feniksa” (zawartym w Fikcji , 1956) podejmuje ironiczną i intelektualną lekturę ezoterycznego sekretu, inscenizując sektę, która chroni tajemnicę jak skarb. Ale ten sekret jest wszystkim dobrze znanym banałem. Bardziej niż wyśmiewanie mechaniki tajnych stowarzyszeń i ich tak zwanych sekretów, Borges zaprasza nas do historii, która sama w sobie jest symbolem innego przesłania.
W Le Pendule de Foucault (1988) Umberto Eco , zainspirowany Borgesem, przedstawia i kpi z modelu okultyzmu opartego na pojęciu tajemnicy. Największą tajemnicą jest ta, która skrywa się tylko sama, trochę jak cebula, która nad zdjętymi z niej skórkami odsłania tylko cebulę; jednak im więcej go obierasz, tym bardziej sprawia, że twoje oczy płaczą.
Ezoteryczne lektury świata lub świętych tekstów powstały z potrzeby interpretacji słowem zjawisk porządku duchowego. Lektura ezoteryczna odwołuje się bardziej do przypowieści , obrazów czy symboli , niż do kultury religijnej, to z konieczności bardziej niż chęć ukrywać rzeczy. Rezultatem tego języka jest wrażenie tajemniczości wśród niewtajemniczonych, podczas gdy użycie symboliki jest nieuniknione i współistotne z mówionym lub pisanym wyrazem duchowości .
Język „ezoteryczny” narodził się również, aby uniknąć cenzury instytucji kościelnych, a w niektórych przypadkach inkwizycji. Ale przetrwa w wielu formach na przestrzeni wieków i kontynentów, ze wspólnym rdzeniem.
Tak więc alchemia nie miałaby na celu zamiany ołowiu w złoto, ale pokazanie symbolicznego, pośredniego poszukiwania duchowego bogactwa poprzez metale. Ołów i złoto są zatem odpowiednio symbolami człowieka surowego i człowieka zregenerowanego. Fakt, że te symbole są związane z materialną i nędznie materialną sferą świata, był dla alchemików sposobem na osądzanie ludzi, którzy przyszli je zobaczyć tylko po to, by zarobić złoto, zysk. Osoba zwabiona jedynie pokusą zysku nie mogła domagać się wiedzy duchowej, podczas gdy inna, do której przemawiał symboliczny obraz, mogła wejść do nauczania nauczyciela. Czytanie i poziom zrozumienia symboli determinuje zatem duchową dojrzałość osoby, a w konsekwencji jej zdolność rozumienia tradycji ezoterycznej, w którą jest wpisana.
Jednak inna część alchemików wykorzystała te same pretensje, by przyciągnąć łaski księcia, otwierając w ten sposób swój dwór.
Grupy praktykujące ezoteryzm często były oskarżane o wpływanie na politykę kraju lub regionu świata. Oskarżenia te, chętnie wzmacniane przez liczne teorie spiskowe , są często wysuwane przez przeciwników ezoteryzmu.
Jednak wiele grup ezoterycznych miało wpływy polityczne na przestrzeni dziejów. Mniej lub bardziej okultystyczne (ale niekoniecznie ezoteryczne), zostały stworzone, by wyrażać poglądy polityczne. Ponadto niektóre organizacje, takie jak masoneria , zachęcają swoich członków do działań publicznych, bez wiedzy ezoterycznej, która sama w sobie ma wpływ polityczny.
Kilka ezoteryczny aktywnie wspierać cara i jego feudalna teokracja: Lady Krüdener radzi Aleksandra I st w 1815 Papus spełnia Mikołaja II w 1905 Historyków wykazały powiązania między nazizmem i okultyzmu. Goebbels w swoim dzienniku datowanym na 19 maja 1942 r. wspomina o planie: „Możemy wykorzystać okultystów w naszej propagandzie… Ponownie zacytujemy Nostradamusa. "
Niektórzy okultyści rozwinęli również koncepcje „polityki ezoterycznej”. Istnieje „okultystyczny socjalizm”, socjalizm, którego zaciekle bronią okultyści, którzy czekają na Wiek Ducha, na przykład Pierre Leroux, młody Éliphas Lévi , czy w USA Andrew Jackson Davis ( The Principles of Nature , 1847). ). Inna szkoła polityczna: synarchizm , której bronił Vivian du Mas, Alexandre Saint-Yves d'Alveydre . Synarchia byłaby ustrójem politycznym opartym na trójpodziałach funkcji społecznych (np. ekonomia, sprawiedliwość, edukacja; polityka, ekonomia, duchowość). Z kolei Rudolf Steiner bronił „trójpodziału kwestii społecznej” (1919). Inna szkoła polityki ezoterycznej: mistyczny anarchizm , którego bronili Georges Tchoulkov (1906), Apollon Kareline i młodą Alexandrę David-Néel .
Istota ezoteryzmu z pewnością tkwi w doświadczeniu mistycznym, bardzo często ukrytym, sekretnym. To ezoteryczne doświadczenie, mimo to wyjątkowe, przybiera różne formy: mistycznej ekstazy, opętania przez duchy, wznoszenia się ku Jedni, wizji, błogosławieństwa, iluminacji, kosmicznej świadomości, oceanicznego uczucia… Nie posuwając się tak daleko, ezoteryzm może być obecny jako sposób życia. Platon przedstawiał orfizm jako sposób na życie („życie orfickie” όρφικός βίος), pitagoreizm jako sposób na życie („życie pitagorejskie”). Jak podkreśla Jean-Paul Corsetti, „konieczne jest radykalne odróżnienie doświadczenia ezoterycznego od jego erudycyjnego badania”.
Według Henry'ego Corbina musimy uznać szyizm za sanktuarium ezoteryzmu islamu. To słowo oznacza rzeczy wewnętrzne.
Ta historia jest ogromna. Trzeba (?) Zadowolić się tutaj przytoczeniem niektórych nurtów, autorów, dyscyplin, organizacji, w porządku chronologicznym i na Zachodzie.
(w porządku alfabetycznym)
Czasopisma:
(w porządku chronologicznym)
Wystawa w Centre Pompidou w Paryżu, od 7 maja do 11 sierpnia 2008, zgromadziła pod nazwą „Ślady sacrum” zestaw obrazów, rzeźb, filmów wideo o ezoterycznym powołaniu i ujawniających wpływ ezoteryzmu na wielu artyści.