Kozacy Zaporoscy (w języku ukraińskim : Запорозькі козаки ) lub po prostu Zaporoże (w języku ukraińskim : Запорожці ) są Kozacy, którzy żyli poza progami Dniepru (to znaczy upstream), w historycznym regionie „Central Ukrainie nazywa Zaporoguie ( po ukraińsku : апоріжжя ). Obecnie dużą część tego terytorium nawadnia zbiornik wodny Kachowka .
Poddani uciekający z Republiki Obojga Narodów osiedlili się w regionie, na wyspie Chortytsia, i stworzyli Sicz Zaporoską, która wyrosła na bardzo szanowany podmiot polityczny z parlamentarnym systemem rządów. W 16 th , 17 th i 18 th wieków Kozacy Zaporoscy są potężną siłą polityczną i wojskową, która podważyła autorytet Rzeczypospolitej dwoma narodami, do caratu w Rosji i Chanatu Krymskiego .
Kozacy przeszedł serię konfliktów i sojuszy z udziałem trzech mocarstw, w szczególności poprzez wspieranie powstania w 18 XX wieku. Ich przywódca podpisał traktat z Rosjanami. Grupa ta rozpuszcza się siłę na koniec XVIII, XX wieku przez Empire Rosyjskiej większość populacji, która została przeniesiona do obszaru Kuban , w południowej części Empire rosyjskiego. Kozacy odegrali cenną rolę w podboju plemion kaukaskich, aw zamian cieszyli się sporą swobodą przyznaną przez carów.
Nazwa Zaporogue pochodzi od lokalizacji ich twierdzy Scz w Zaporożu : „ziemia za bystrzami”, od ukraińskiego za „za” i poróhy „szybki”.
Region stepowy położony poniżej progów Dniepru od dawna nazywany jest Zaporogiem. To tutaj, na pograniczu lasu i dzikiego stepu, na styku osiadłych Słowian i rozpustnego życia koczowników, urodzili się i umocnili Kozacy Zaporoscy.
W 1397 r. chan Złotej Ordy Tochtamysz przekazał ziemie Ordy (Kijów, Podole , Czernihów i część tzw. Dzikiej Ziemi ) księciu litewskiemu Witoldowi w zamian za ochronę przed Tamerlanem . Reszta ziemi od dawna uważana jest za ziemię niczyją, przeznaczoną wyłącznie dla nomadyzmu.
W pierwszych wzmiankach tureckie słowo „kozak” oznaczało „strażnik” lub odwrotnie „złodziej”.
Pierwsze wzmianki o tych Kozakach pochodzą z 1489 roku. Podczas przemarszu króla polskiego Jana I Alberta Jagiełły na Tatarów drogę jego wojska na Podolu wskazali chrześcijańscy kozacy. Pierwsza znana ukraińska wyprawa kozacka na mewy odbyła się w 1492 r. w Twierdzy Tyagin (dawny zamek Tyagin Wielkiego Księstwa Litewskiego, Rosji, Żmudzi i innych ziem, które później przejęli Tatarzy), gdzie zdobyli i zatopili Turecki statek. Następnie coraz częstsze stały się pretensje chana do napadów kozackich.
Według Łytwyna, biorąc pod uwagę częstotliwość używania tego określenia w ówczesnych dokumentach, można wnioskować, że Kozacy byli znani od dziesięcioleci, co najmniej od połowy XV wieku. Według badań nad polimorfizmem chromosomu Y z początku XXI w. Kozacy należeli etnogenetycznie do południowego typu Słowian Wschodnich, co obala wcześniejsze hipotezy niektórych historyków i etnografów o ich możliwym kaukaskim lub azjatyckim pochodzeniu lub poza tym, że w formacjach kozackich była ważna część tych typów.
Jest to jedna z pierwszych organizacji kozackich. Przed nimi pierwsi Kozacy udokumentowani m.in. przez Codex Cumanicus pojawili się wokół rosyjskiego miasta Riazań , a następnie wzdłuż Wołgi .
Sitch ZaporogueArmia zaporoska zrodziła się z chęci odparcia najazdów tatarskich na ziemie ukraińskie, które następnie weszły w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego . Zaporodzy rzucili wyzwanie władzom różnych państw w zależności od okresu: Polski po unii lubelskiej, Rosji i Imperium Osmańskiego . Wszyscy chcieli post bez powodzenia aż do końca XVIII -tego wieku. W 1654 r . oddali się pod protektorat Rosji podpisując się pod traktatem Pereïasławskim .
Pierwszy Zaporogue Ataman był książę Dymitr Wiśniowiecki Bajda . Założył główny obóz na wyspie Chortytsia , nad brzegiem Dniepru , znany jako sitch .
Hetmanat kozackiObóz Zaporogue był kilkakrotnie przenoszony, a następnie usunięty przez Katarzynę II w 1775 roku . Ścigani Zaporoowie zmieszali się ze społecznościami Morza Czarnego i byli źródłem powstania Kozaków Kubańskich .