Artysta | Warsztat Hieronima Boscha |
---|---|
Przestarzały | Ok. 1495 - 1500 (panel środkowy), ok. 1500 - 1503 (okiennice i predella) |
Sponsor | Peter van Os |
Rodzaj | Sztuka sakralna |
Materiał | olej na desce ( d ) |
Miejsce powstania | Księstwo Brabancji |
Wymiary (wys. × szer.) | 73 × 57,2 cm |
Ruchy | Renesans , prymitywny flamandzki |
Właściciel | Muzeum Sztuk Pięknych w Bostonie |
Kolekcja | Muzeum Sztuk Pięknych w Bostonie |
Numer inwentarzowy | 53.2027 |
Lokalizacja | Boston Museum of Fine Arts , Boston ( Stany Zjednoczone ) |
Tryptyk Ecce Homo , nazwany tak ze względu na przedmiot panelu centralnego, jest tryptyk Brabant wcześnie XVI th wieku , nadana warsztacie Hieronima Boscha i przechowywane w Muzeum Sztuk Pięknych .
Wyśrodkowany na odcinku Męki Pańskiej (73,4 × 58,4 cm ) i otoczony parą okiennic przedstawiających świętych i darczyńców ( każda po 69,3 × 26 cm ), tryptyk zwieńczony jest a predellą (15,5 × 68,4 cm ) przedstawiającą Arma Christi .
Zamknięty tryptyk przedstawia pod niskim łukiem rodzinę dawców klęczącą w modlitwie. Mężczyźni są pogrupowane w lewym panelu, pod wstawiennictwo od świętego Jana , patrona kolegiaty Bois-le-Duc , podczas gdy kobiety są reprezentowane w prawym okienku, pod patronatem św Marii z Betanii . Głowę rodziny wyróżnia zielony kaptur ozdobiony herbem Bractwa Notre-Dame de Bois-le-Duc , maryjnym symbolem przedstawiającym lilię między cierniami.
W 1998 roku Godfried Christian Maria van Dijck zidentyfikował tę postać z notariuszem Franco (lub Vranck) van Langelem († 1497), jednym z czterech sekretarzy gminnych w 's-Hertogenbosch, mieście, w którym pracował Hieronymus Bosch. Dokument z 1481 roku dowodzi ponadto, że malarz potarł ramiona z tym znamienitym rodakiem. Żona Van Langela, symetrycznie umieszczona na czele grupy kobiet, to Heylwich van der Rullen († 1494). Druga kobieta za nią, ubrana jak ona w surowy kostium zamężnych kobiet, to jej córka Henrickxen († 1500-1501). Ten ostatni poślubił w latach 1498-1499 Petera van Os. Urodzony przed 1467 r. I zmarł w 1542 r. Van Os był urzędnikiem Van Langela w 1483 r., A po śmierci teścia został z kolei sekretarzem miejskim. Jesteśmy mu winni kronikę miasta Bois-le-Duc i Księstwa Brabancji (1513-1515).
Wśród chłopców z Van Langel-Van der Rullen pary, tonsured mnich ubrany w biały wyróżnia się w szczególności: to Jan van Langel († 1539/40), który wszedł do cystersów Priory z Mariëndonk w Elshout na24 czerwca 1503. Wśród dziewcząt biały habit regularnej kanonetki oznacza Lysbeth van Langel, która wstąpiła do klasztoru w Betanii przed 1481 r. Na Windmolenberg (Bois-le-Duc). Matka Boża z Betanii (mylona wówczas z Marią z Magdali ) była patronką tego klasztoru, co tłumaczy jego wybitną obecność w grupie kobiet.
Wewnętrzna strona klap bocznych przedstawia kilku klęczących dawców. Po lewej stronie rozpoznajemy Petera van Osa, zięcia Franco van Langel, dzięki jego tarczy i obecności jego patrona, św . Piotra . Do jego ubrania przypięta jest naszywka podobna do tej, którą nosił jego teść po drugiej stronie okiennicy: ci dwaj mężczyźni byli rzeczywiście zaprzysiężonymi braćmi z tego samego bractwa. Po prawej stronie znajduje się Henrickxen van Langel, którego można rozpoznać po jego tarczy kojarzącej się z herbem jego rodziców. Niemowlę w otulinie w pobliżu jej kolan prawdopodobnie przedstawia dziecko pary, która zmarła zaraz po urodzeniu. Henrickxen towarzyszy św. Katarzyna Aleksandryjska , której instrumenty reprezentowanej za nią męczennicy zostały umieszczone na insygniach Bractwa św. Katarzyny z 's-Hertogenbosch. Możemy również założyć, że Catherine może być pierwszym imieniem nadanym martwo urodzonemu dziecku.
Centralny panel przedstawia scenę Ecce homo : Jezus Chrystus z rękami związanymi i ukoronowanymi cierniami jest prezentowany przez Poncjusza Piłata tłumowi, który domaga się jego ukrzyżowania ( J 19: 5-6). W tle, w ramach miejskiego pejzażu, widzimy późniejszy epizod Męki Pańskiej, niesienie krzyża . Scena główna, a zwłaszcza grupa mężczyzn na prawo od pierwszego planu, to bezpłatna kopia frankfurckiego Ecce Homo , którą uczeni zgadzają się zaliczyć do najstarszych zachowanych dzieł Boscha (ok. 1485 r.).
Peter van Os i Saint Peter .
Ecce Homo z panelu centralnego.
Henrickxen van Langel i Święta Katarzyna .
Badania dendrochronologiczne drewna płyty środkowej pochodzą z 1478 r. Najmłodszego słoja twardzieli . Dodając średnio dziewięć słojów bieli usuniętych podczas produkcji paneli, a także dwa lata na suszenie i kształtowanie, otrzymujemy 1489 jako post quem terminus , ale rok 1491 wydaje się być jeszcze bardziej prawdopodobną datą początkową. Analiza drewna predelli, przeprowadzona prawdopodobnie w tym samym czasie, co panele boczne ołtarza, daje podobne wyniki, z wyjątkiem czterech lat. Eksperci BRCP uważają jednak, że panel centralny powstałby około 1495-1500 r., Przed okiennicami i predellą, które zostały dodane później, tworząc pamiątkowy tryptyk.
Wiemy, że jurorzy Bractwa Najświętszej Marii Panny nosili na swoich spotkaniach inną kolorową przyzwoitkę stosownie do lat liturgicznych. Opierając się na dokumentach z XVI -tego wieku, wydaje się logiczne, aby skojarzyć zielonego brokatu tła zamkniętego ołtarza i zielonym kapturze Van Langel do 1497-1498 roku, czyli że od śmierci notariusza, a niebieskim ubraniu Van Os odpowiada rokowi 1500-1501.
Jest więc prawdopodobne, że wewnętrzna strona okiennic, a także predella zostały wykonane na zlecenie Petera van Osa w latach 1500-1501, na krótko przed lub po śmierci (przy porodzie?) Jego żony, ale w każdym razie przed jego śmiercią. drugie małżeństwo w 1503 r., natomiast rewers okiennic namalowano w 1503 r., z okazji wejścia na zakony Jana van Langela. Tryptyk miał zostać zawieszony w pobliżu grobów rodzin van Langel i van Os, prawdopodobnie znajdujących się w kościele dominikanów z 's-Hertogenbosch, którego patronem był także św. Piotr.
Datowanie to jest więc w dużej mierze oparte na identyfikacji zaproponowanej w 1998 roku przez GCM van Dijcka. Jednak te mogłyby zostać podważone na kilku punktach szczegół: cysterski Jan van Langel nie byłby syn ale raczej wnuk Franco van Langel, natomiast w Herbarz Bractwa Notre-Dame, ramion, które odpowiadają najlepiej do tarczy lewej klapy nie należałyby te autorstwa Petera van Os seniora, ale raczej jego syna, Petera van Os junior (1511-1558). Tryptyk mógłby zatem być nowszy (około 1540 r.).
Colin Eisler i Frédéric Elsig sugerują datowanie około 1510 roku.
Tryptyk został po raz pierwszy zgłoszony w 1888 roku, kiedy trafił do sprzedaży w Londynie . Należy wtedy do londyńskiej kolekcji Charlesa Holdena-White'a.
W 1948 roku został kupiony przez Geralda Kerina, który w 1951 roku sprzedał go marszandowi Arthurowi Kauffmannowi. Dwa lata później, w 1953 roku, panel centralny trafił do sprzedaży w Nowym Jorku , gdzie został zakupiony przez Boston Museum. Predella i okiennice dołączyły do niego trzy lata później, Kauffmann ofiarował je muzeum w 1956 roku po interwencji Hannsa Swarzenskiego.
Tryptyk odrestaurowano w latach 2000-2001.
Tryptyk ma wiele cech wspólnych z dwoma dziełami Boscha, Ecce Homo z Frankfurtu (ok. 1475-1485) na panelu środkowym i Pokłonem Trzech Króli z Madrytu (ok. 1490-1500) na wnętrze okiennic bocznych. (krajobraz i charakter św. Piotra). Dopuszczone w ten sposób porównania pokazują niezaprzeczalnie gorszą jakość wykonania tryptyku bostońskiego, po której nie ma śladu bezpośredniej interwencji mistrza.
Darczyńca i Święty Piotr (Madryt).
Darczyńca i Święty Piotr (Boston).
Ecce Homo (Boston).
Dlatego tryptyk Ecce Homo , po raz pierwszy uznany za dzieło autografów Hannsa Swarzenskiego i Erwina Panofsky'ego, kiedy wszedł do Muzeum Bostońskiego (1955–1956), już w 1961 r. Został przypisany pracowni Boscha przez Colina Eislera. Charles de Tolnay (1965) i Mia Cinotti (1966), pięćdziesiąt lat później udostępnili Eric de Bruyn i eksperci BRCP, którzy widzieli w tej pracy prace czterech różnych malarzy.