Traktat z Peronne (1468)

Traktat z Peronne (1468) Opis tego obrazu, również skomentowany poniżej Traktat z Péronne widziany przez Hioba i Georgesa Montorgueilów
(ilustracja z książki dla dzieci, 1905). Kluczowe dane
Kluczowe dane
Znak 14 października 1468
Péronne , jedno z miast nad Sommą
Części
Części Arms of France (Modern France) .svg Królestwo Francji Ramiona Filipa Dobrego.svg Stan Burgundii
Sygnatariusze Arms of France (Modern France) .svg Ludwika XI Ramiona Filipa Dobrego.svg Karol Śmiały

Traktat z Ancenis (1468) Traktat z Crotoy (1471)

Lista traktatów pokojowych Liga Dobra Publicznego
Conflans (1465)
Saint-Maur (1465)
Caen (1465)
Ancenis (1468)
Péronne (1468)
Crotoy (1471)
Soleuvres (1475)
Senlis (1475)
Arras (1482)

Traktat Péronne 1468 wyznacza traktat podpisany w Chateau de Péronne en Vermandois między Karol Zuchwały i króla Francji Ludwika XI w14 października 1468.

Kontekst historyczny

Wywiad, który w 1468 roku doprowadził do podpisania traktatu w Péronne, był pożądany przez króla Francji. Jego celem jest uniknięcie wskrzeszenia Ligi Dobra Publicznego i aby siły burgundzkie, w przypadku lądowania armii angielskiej, nie dołączyły do ​​wojsk Edwarda IV (obecnie szwagra księcia Burgundii) od małżeństwa z Margaret of York ). Ze swojej strony książę liczył na potwierdzenie linii Sommy (a więc traktatu z Arras i traktatu z Konflans ), a także suwerennej jurysdykcji nad jego francuskimi lennami.

Przekonany o swojej sile przekonywania i umiejętności manewrowania w Burgundii, Ludwik XI chciał bezpośrednio z nim omówić warunki traktatu pokojowego. Książę początkowo się wahał, zgadzając się na rozmowę i własnoręcznie spisuje bezpieczne postępowanie dla Ludwika, który natychmiast wyrusza do Péronne, gdzie znajduje się obóz w Burgundii. Przybył tam z eskortą mniej niż stu ludzi9 października 1468. Królowi towarzyszą książę Burbon i jego brat, arcybiskup Lyonu , konstabl Saint-Pol , Jean de la Balue i Tanguy du Chastel . Ze swojej strony Karol Śmiały, utrzymując garnizon w mieście, zablokował pozycję.

Ludwik chciał, aby sojusz anglo-burgundzki został zerwany, a Karol nie chciał już być wasalem króla. Książę chciał również, aby Louis przypisał swojemu młodemu bratu Karolowi Francji (sojusznikowi Śmiałych) hrabstwo Szampania i Brie, które łączy dwa bloki ziem Burgundii.

Po zaciętych negocjacjach Louis i Charles są bardzo bliscy porozumienia, kiedy dowiaduje się o 12 październikaże w Liège właśnie wybuchło nowe powstanie , że wysłannicy króla Francji zachęcali do buntu i że rebelianci zmasakrowali burgundzkiego gubernatora Humbercourta i biskupa Liège wówczas w Tongeren (okazuje się, że obaj mężczyźni mieli rzeczywiście został schwytany, ale książę-biskup zdołał uciec podczas przenoszenia z Tongeren do Liege i że sam gubernator odzyskał wolność kilka dni później, Liégeois nie zabił niż jego kanclerz).

Wzruszony gniewem królewskiej dwulicowości, książę Burgundii zamknął drzwi zamku i miasta, po czym podwoił straż. Ludwik XI jest uwięziony, uwięziony pod pozorem udawanej uprzejmości i na łasce swego kuzyna i przeciwnika.

Podpisanie traktatu

Mijają dwa dni. Król czuje, że jego życie jest zagrożone i aby uspokoić księcia, każe mu powiedzieć, że jest gotów towarzyszyć mu w karnej wyprawie przeciwko Liege. Gniew Burgundii nie jest jak dotąd uspokojony.

W ukryciu, Philippe de Commines , następnie ulubionym Śmiały, wezwał Ludwik XI zgodzić, bez dalszego omawiania zawartości, do projektu lwiej traktatu zaproponowanego przez księcia (w przeciwnym razie mógłby postawić się w możliwie największym niebezpieczeństwie ). Tak właśnie rano14 października 1468po burzliwej rozmowie między dwoma monarchami, Ludwik i Karol przysięgają traktat pokojowy na „krzyżu zwycięstwa” Karola Wielkiego.

Następnego dnia wyjeżdżają razem do Liège, aby stłumić bunt, a udział króla Francji w tej karnej wyprawie jest dla niego prawdziwym upokorzeniem, ponieważ czyniąc to, popiera Burgundię w jej działaniu.

Główne klauzule

Traktat z Péronne był przedmiotem 42 listów patentowych od króla i to książę Karol nadzorował sam siebie w Brukseli. Grudzień 1468, redagowanie tych pism zawierających klauzule traktatu.

Potwierdziło to Traktat z Arras z 1435 roku i Traktat Konflans z 1465 roku (ulepszony dla Burgundii o pewne korzyści terytorialne). W związku z tym potwierdziła linię Sommy jako granicę między Francją a burgundzkimi Niderlandami ( miasta nad Sommą zostały uznane za burgundzkie).

Dla księcia dodano:

Ponadto szampan i brie zostały przekazane Karolowi Francji , bratu króla, ale sprzymierzeńca księcia, oferując w ten sposób temu jednemu przejście między Burgundią a jej północnymi stanami.

Przede wszystkim traktat zawierał klauzulę o nieposzanowaniu, mającą dla Karola ogromne znaczenie: „ Jeśli król w przyszłości naruszy traktaty z Arras, Conflans lub Péronne, uniemożliwi ich stosowanie lub zaprzeczy jego obietnicom, wówczas uznaje księcia Burgundii, jego następcy i wszyscy poddani na wszystkich jego terytoriach w królestwie, wyzwoleni i niezależni od korony. "

Ze swojej strony Ludwik XI z pewnością uzyskał pokój, którego szukał, ale obiecując uszanować sojusz anglo-burgundzki, o ile nie był on agresywny.

Konsekwencje

Po Liege, Ludwik XI wrócił do swojego królestwa, „jak błotnisty lis uciekł z wilczej jaskini” , zdeterminowany w swoim sercu, by nie dotrzymać tego, co obiecał ocalić.

Jeśli chodzi o Karola Śmiałego , doszedł wtedy do apogeum potęgi, którą cieszył się przez pięć dobrych lat. Ale trzymał w niewoli i upokorzył króla Francji (podczas gdy zgodnie z ówczesną jurysdykcją francuską był jej wasalem dla części swoich lenn), a Ludwik XI nie mógł mu wybaczyć.

Po zakończeniu (3 listopada 1468) z odcinka „Péronne-Liège”, dwaj kuzyni, którzy dziesięć lat wcześniej w Genappe polowali razem na jelenie w lasach w pobliżu zamku delfina na wygnaniu, nigdy więcej się nie zobaczyli. W gruncie rzeczy stali się nieredukowalnymi wrogami.

Potomność traktatu

W Grudzień 1470król gromadzi zgromadzenie doradców parlamentarnych i innych francuskich dygnitarzy, którzy potępiając Karola Śmiałego za krzywoprzysięstwo (ale można się zastanawiać, dlaczego Burgundia nie uszanowałby umowy, której warunki faktycznie podyktował), unieważnił traktat z Péronne (chociaż został zarejestrowany w parlamencie w Paryżu). W rezultacie wojska królewskie najechały Pikardię i zajęły Amiens (Styczeń 1471).

Ze swojej strony Karol Śmiały ogłosił się wListopad 1471, uwolniony spod zwierzchnictwa króla Francji, zgodnie z klauzulą ​​niezgodności , którą podjął z zachowaniem ostrożności, umieszczając w traktacie. Pod koniec wiosny 1472 r. Rozpoczął zakrojoną na szeroką skalę operację wojskową, podczas której armia burgundzka splądrowała Nesle , obległa Beauvais i spustoszyła Santerre , Beauvaisis i kraj Caux . Po tym kosztownym pokazie siły Śmiały postanowił podpisać nowy rozejm z Ludwikiem XI (3 listopada 1472).

Śmierć Karola Śmiałego w 1477 położyła kres (lub mniej więcej) rywalizacji francusko-burgundzkiej, kiedy Ludwik XI odzyskał księstwo Burgundii i Pikardii (w tym hrabstwo Boulogne i miasta Somma ); niemniej jednak wkrótce rozpalił się na nowo w innej formie, kolejni królowie Francji ścierali się z potomkami i spadkobiercami (przez Marię z Burgundii) Śmiałych: Habsburgów-Burgundii Austrii i Hiszpanii, zwłaszcza z francuską klęską w Pawii  :24 lutego 1525 ; po którym następuje traktat madrycki  :14 stycznia 1526.

Uwagi i odniesienia

Uwagi

Bibliografia

  1. Le Petit Larousse 1998 , artykuł „Péronne”: „Karol Śmiały i Ludwik XI mieli tam wywiad, a ten ostatni musiał podpisać poniżający traktat (1468)”.
  2. Favier 2001 , s.  567.
  3. Klaus Schelle (tłum. Denise Meunier), Charles the Bold. Burgundia między liliami Francji a orłem Imperium , Paryż, wydanie Fayard, 1979, s. 155.
  4. Dubois 2004 , s.  207.
  5. Joseph Calmette , Wielcy książęta Burgundii , Albin Michel, 1949 i czerwiec 1976, s.  246.
  6. Joseph Calmette, op. cit. , s.  246.
  7. Marcel Brion , Charles le Téméraire, Wielki Książę Zachodu , Librairie Jules Tallandier, 1977, Uniwersytet Marabout, 1979, s.  164.
  8. Cauchies 1996 , s.  25.
  9. Dubois 2004 , s.  207-208.
  10. Kendall 1974 , s.  252.
  11. Jean-Pierre Soisson, Charles le Téméraire , Grasset i Fasquelle, 1997, s.   198-199.

Załączniki

Bibliografia

Linki wewnętrzne

Linki zewnętrzne

Deklaracja i list patentowy Ludwika XI, Péronne, 14 października 1468 (Zarządzenia królów Francji trzeciej rasy, tom XVII, s.126) .

Listy ratyfikacyjne traktatu między Ludwikiem XI a księciem Burgundii, Amboise, 14 marca 1469 (1468 przed Wielkanocą) (Rozporządzenia królów Francji trzeciej rasy, tom XVII, str . 197) .