W Sukiya-zukuri (数寄屋造り ) To japoński styl architektury mieszkaniowej. Suki oznacza „wyrafinowany”, „pewny smak” i „przyjemność spowodowaną eleganckimi czynnościami”, a słowo to odnosi się do przyjemności ceremonii parzenia herbaty, wykonywanej ze smakiem i finezją.
Pierwotnie słowo to odnosi się do budynku, w którym odbywa się ceremonia parzenia herbaty ( chashitsu ) i kojarzy się z układaniem kwiatów ( ikebana ) oraz innymi tradycyjnymi sztukami japońskimi. Przyszedł, aby wyznaczyć styl projektowania obiektów użyteczności publicznej i domów prywatnych w oparciu o estetykę herbaciarni.
Charakteryzuje się wykorzystaniem naturalnych materiałów.
W 1587 roku Toyotomi Hideyoshi (1536-1598) zatrudnił mistrza herbaty Sen no Rikyū jako konsultanta estetycznego. Na terenie imponującego Pałacu Jurakudai w Kioto, Rikyū projektuje osiemnaście mat tatami zwanych „ kolorowymi butami ”, które są najwcześniejszym przykładem architektury sukiya-zukuri .
Styl rozwijał się przez pozostałą część ery Azuchi Momoyama (1568-1600) i charakteryzował się małymi pokojami, zwykle czterema i pół matami tatami lub nawet mniej, z tokonomą i półkami. Do tych budynków zwykle prowadzi ogród, często pośrednio zakrzywioną lub ukośną ścieżką, co uniemożliwia bezpośredni dostęp do herbaciarni.
Sukiya-zukuri architektura łączy estetykę herbaciarni i obejmuje wszystkie rodzaje typów budynków, w tym kwatery prywatne, domy, restauracji i zajazdów. Jednym z najbardziej znanych przykładów jest willa cesarska Katsura w Kioto. W okresie Edo (1600-1868) sukiya-zukuri stało się popularne wśród mieszkańców miast, a większość domów zbudowano w tym stylu.
W epoce Azuchi Momoyama nie tylko utrzymano styl sukiya , ale także w rezydencjach klasy wojowników zaobserwowano rozwój stylu shoin-zukuri o przeciwnych cechach. Rzeczywiście, podczas gdy sukiya oferuje małą, prostą i surową przestrzeń, shoin-zukuri to rozległe i okazałe sale recepcyjne, które służą jako tło dla przepychu i ceremonii panów feudalnych. Na przykład, układ kwiat w Tokonoma o Shoin świadczy o bogactwie gospodarza, ale jednak goście odwracają się od tego rozwiązania, ponieważ nie jest przeznaczony dla ich przyjemności. I odwrotnie, w herbaciarni gość siedzi przed tokonomą i cieszy się jej pięknem.
Porównanie z shoin-zukuri wyraźnie wskazuje na cechy stylistyczne, które definiują sukiya-zukuri . W shoin-zukuri odsłonięte belki (zwane nageshi ) łączą rowkowane kwadratowe kolumny, poprzeczka z tyłu jest często bogato rzeźbiona, sufit ma kasetonowe lub sześciokątne poprzeczki, a powierzchnie ścian są często zdobione. Obrazy. Nisza ( Toko ) półki ( tana ) i zintegrowane stojące ( Shoin ) są rozmieszczone zgodnie z ustalonym wzorem.
Z drugiej strony w przypadku kolumny centralnej ( nakabashira ) sukiya-zukuri często używa niekwadratowych kolumn, nawet prostych wypolerowanych pni drzew lub drewna, które zachowało korę. Ściany są po prostu wykończone tynkiem z naturalnej ziemi, a jeśli na pawęży znajduje się rzeźba ( ranma ), jest ona prosta. Sufit wykonany jest z prostokątnych płaskich desek. Chociaż w głównym pomieszczeniu znajduje się wnęka ( tokonoma ) i półki ( tana ), a być może także buta , ich aranżacja i obróbka są bezpłatne. Piękno sukiya-zukuri pochodzi z delikatności cienkich elementów drewnianych i innych użytych materiałów naturalnych, a także z prostoty zdobienia, gdy się je znajdzie.
W herbaciarni „ colourful shoin ” Sen no Rikyū pokrywa belki mieszanką czerwonego bengalskiego i czarnego barwnika, aby nadać im stary i przydymiony wygląd. Natomiast jego uczniowie Oribe i Enshu wolą jaśniejsze kolory i naturalne wykończenia. Uważa się, że zmiana ta zbiega się z rozwojem regularnego planu drewna, który pozwala na bardziej jednolite wykończenie i lepsze uwydatnienie naturalnych walorów surowego drewna. Od tego czasu jest znakiem rozpoznawczym stylu sukiya .
Po restauracji Meiji w 1867 r. Klasa samurajów, a tym samym styl shoin , straciły swoją rację bytu, podczas gdy styl sukiya rozwijał się, dopóki nie został zrehabilitowany przez modernistyczną architekturę .
Styl ten wymaga subtelnej harmonii między zasadami niezbędnymi do jego budowy, do których należy relacja między klientem, architektem i stolarzem. Zarówno architekt, jak i stolarz muszą mieć głęboką wiedzę na temat zastosowanych materiałów. Oto przykład stolarza, który został poproszony o zbudowanie domu w stylu sukiya i który odrzuca ofertę, ponieważ stracił narzędzia podczas II wojny światowej i dlatego nie czuje się w stanie zadowalająco pracować.
W tekście z 1934 roku architekt Isoya Yoshida zaprasza architektów do projektowania w sukiya przy użyciu nowoczesnych materiałów. Podkreśla, że ważne jest, aby pokazać naturalne cechy drewna, nawet jeśli użycie czegoś, co mogłoby przyciągnąć wzrok, byłoby błędem, bo taki gest nie jest w duchu tego stylu.
Podczas Wystawy Światowej w Chicago w 1893 roku w pobliżu North Pond zbudowano małą japońską herbaciarnię, zaprojektowaną w wolnostojącej wersji stylu sukiya . Ogólnopolski magazyn Harper's Weekly publikuje w marcu artykuł przedstawiający wkład japońskiej architektury w wystawę. Magazyn Inland Architect of Chicago poświęcił im również dwa artykuły zimą 1892-1893, więc można przypuszczać, że lokalni architekci znają tę konstrukcję. Historyk sztuki Dmitri Tselos jako pierwszy zidentyfikował japońską herbaciarnię jako potencjalne źródło wpływu na Franka Lloyda Wrighta , sugerując, że formy niskiego dwuspadowego dachu Prairie School są podobne do form dachu herbaciarni.
W 1934 roku w swojej rezydencji w Okadzie architekt Sutemi Horiguchi połączył elementy stylu sukiya (pod wpływem cesarskiego miasta Katsura ) w swoim ogrodzie, aby promować połączenie zachodnich i wschodnich aspektów planu.
W 1954 roku Walter Gropius , założyciel Bauhausu , odwiedził cesarski pałac Katsura i był pod takim wrażeniem, że w 1960 roku opublikował wraz z Kenzo Tange'em Katsura: Tradition and Creation Japanese Architecture .
„Najbardziej charakterystyczną cechą ducha projektu jest ścieżka prowadząca do drzwi wejściowych willi. Jest zgodny z preferowanym podejściem zen, które rzadko jest bezpośrednie, osiowe i symetryczne. Wyraźna niechęć do imponującej, prostej alei, ale zamiłowanie do intymnego, zrelaksowanego, ale starannie zaplanowanego podejścia, które na każdym kroku pozostawia niespodzianki i prowadzi do głównego celu w ludzki, naturalny, skromny sposób. "
- W. Gropius, 1968, Apollo in Democracy: The Cultural Obowiązek Architekta, McGraw-Hill Book Company, s. 126 .