Stauroteka

Staurotheque (od starożytnego greckiego σταυρός stauros „krzyż” i θήκη Theke „pojemnik”) lub relikwiarz Krzyża jest przechodząc relikwiarz skrzynia zawierać fragment Prawdziwego Krzyża , na którym Jezus z Nazaretu został ukrzyżowany podczas epizodu męki .

Geneza

Prawdziwy Krzyż, znany również jako Święty Krzyż, to krzyż, na którym Jezus Chrystus został ukrzyżowany. Według tradycji chrześcijańskiej, było Święta Helena , matka cesarza Konstantyna I , który odkrył krzyża Jezusowego, jak również te z dwóch złodziei, podczas pielgrzymki do Palestyny przeprowadzonego w 326. Stała z IV th  jedno stulecie główne relikwie chrześcijaństwa są przedmiotem szczególnej czci. Relikwiarze noszące nazwę Staurothèque są specjalnie wykonane, aby pomieścić fragmenty.

Bizantyjskie stauroteki były dość często przeznaczone do noszenia, ponieważ mają apotropaiczną cnotę . Znacznie większe są natomiast zachodnie staury, obiekty kultu, które muszą być widoczne dla jak największej liczby osób. Struktura tryptyku pojawia się jednocześnie z tryptykami z kości słoniowej z okresu bizantyjskiego. W porównaniu z mosańskimi staurotekami, bizantyjskie relikwiarze Prawdziwego Krzyża pozostają zbiornikami o skromnych wymiarach.

Łaciński cesarz Konstantynopola Baudouin II de Courtenay sprzedaje Ludwikowi IX , przyszłemu Świętemu Ludwikowi, niektóre z jego najcenniejszych relikwii, w tym krzyż, koronę cierniową i kamień Grobu Świętego. Przybyli do Paryża w 1241 roku. Prestiż tych relikwii odzwierciedlał królestwo Francji. Wyjątkową oprawę otrzymały, gdy Saint Louis zlecił wybudowanie Sainte-Chapelle w Paryżu , zaprojektowanej zarówno jako kaplica jego pałacu, jak i monumentalny relikwiarz o wysokości prawie trzech metrów.

Niezwykłe staurothèques

Stauroteka Fieschi Morgan

Relikwiarz jest ozdobiony emalią cloisonné, srebrem, vermeilem , złotem, niello , jest skromny, ma tylko 2,7 × 10,3 × 7,1  cm na zewnątrz. Pochodzi z początku IX XX  wieku, i jest prawdopodobnie pochodzenia bizantyjskiego. Zsuwaną okładkę zdobi scena Ukrzyżowania i popiersia świętych. Wewnątrz okładki znajdują się cztery epizody z życia Chrystusa: Zwiastowanie , Narodziny , Ukrzyżowanie i Zejście w otchłań . Wewnątrz relikwiarza znajduje się pięć przegródek na relikwie ułożonych na kształt krzyża. Na okładce ukazany jest żywy Chrystus otoczony Dziewicą i Świętym Janem, ubrany w długą ciemną tunikę, często spotykaną na wschodnich przedstawieniach tej sceny. Święci lub apostołowie, wszyscy zidentyfikowani, otaczają centralną scenę i zdobią boki. Papież Innocenty IV (1243-1254) był, zgodnie z zawiadomieniem Metropolitan Museum of Art , jednym z właścicieli tego relikwiarza.

Tryptyk Świętego Krzyża, Liège

Cesarz Henryk II Świętego Cesarstwa byłby oferowany w 1006 do Kolegiata Świętego Krzyża w Liège , relikwie Krzyża otrzymał od króla Francji Roberta II powiedział Pobożnego. Tryptyk jest dąb pokryty loszki miedzi, ścigany, emaliowane i rzeźbiona, produkt Mosan złotnika z XII th  wieku nadana Godefroid de Huy. Ma cztery fragmenty ułożone w mały złoty krzyżyk obszyty paskiem i przerywany perłami, środek zajmuje drobny kamień. Do 1996 roku , zanim został odrestaurowany, relikwiarz skarbu był widoczny w skarbcu katedralnym. Obecnie jest wystawiany w Grand Curtius w Liège . Według Philippe'a Verdiera „mosańskie relikwiarze Prawdziwego Krzyża prawie zawsze mają kształt tryptyku. Pozostaje wiele bizantyjskich staurothèques, że od X XX  wieku, ma formę tryptyku i który korzystał z metali szlachetnych, kamieni szlachetnych, pereł i szkliwo. Ta struktura tryptyku pojawia się jednocześnie z tryptykami z kości słoniowej z okresu renesansu bizantyjskiego. ”.

Stauroteka Limbourg-sur-la-Lahn

Na rewersie tej stauroteki inskrypcja poświęcona imieniu Konstantyna VII i jego syna Romaina II . Wykonane ze złota , srebra złocone, emalii cloisonne sprawie złota , pereł i kamieni szlachetnych, to było robione w środku X XX  wieku (pomiędzy 945 i 959 ) oraz relikwiarz przedziałów, w imieniu proèdre Basile „w Parakoimomène” bękart cesarz rzymski i st Lecapenus , został wykonany pod koniec X XX  wieku (pomiędzy 968 i 985 ). Został wykonany w cesarskich warsztatach Konstantynopola . Fragmenty relikwii zamknięte w kształcie krzyża w złotej ramie. W kilku kabinach z greckimi inskrypcjami znajdują się inne święte przedmioty, takie jak fragmenty tuniki, całun, korona cierniowa, a nawet gwoździe.

Inne stauroteki

Opis Lokalizacja Obrazek
Stauroteka w kształcie krzyża ze złota, srebra, emalii, szkła i drewna. Jest on datowany na koniec XI -tego  wieku. Pochodzenie Konstantynopol. Jest to mały krzyż piersiowy ( dekolt ). Muzeum Diecezjalne w Genui Costantinopoli, stauroteca cruciforme in oro, argento, smalti, vetro e legno, 1090-1110 ca..JPG
Pudełko Ivana Khvorostinina Muzeum Kremla Sanktuarium Iwana Khvorostinina (Muzeum Kremla) 02 autorstwa shakko.JPG
Relikwiarz z miejscami na relikwie prawdziwego krzyża i kolumną biczowania oraz pięć butelek na relikwie św. Mateusza i Błażeja oraz św. Katarzyny. Drewno złocone miedzi, kamieni szlachetnych, cabochons Kryształ, XIV th  wieku. Skarbiec Bazyliki św. Serwacego w Maastricht. 5Reliektafel04.jpg
Relikwiarz z fragmentem Prawdziwego Krzyża Kościół Notre-Dame-de-l'Assomption (Metz) Metz - Notre-Dame (7) .JPG
Relikwiarz Prawdziwego Krzyża i zasuwana okładka . Relikwiarz Bizancjum XI th  century do stołu. Tablica wewnętrzna, otoczona cienkim fryzem ze stylizowanych palm, wykonanych z wytłaczanego i grawerowanego pozłacanego srebra, jest bizantyjska. Po obu stronach boksu pośrodku w kształcie łacińskiego krzyża stoją Dziewica i św. Jan. Rama i okładka to dzieło złotnika z doliny Mozy, ok. 1160-1170. Długość 30  cm . Srebro złocone, emalie champlevé na złoconej miedzi, brązowy lakier. Luwr (Paryż) Relikwiarz Prawdziwego Krzyża Luwr OA8099.jpg
Relikwiarz Prawdziwego Krzyża (około 1320-1340) znany jako Jaucourt. Anioły dusza z drewna, srebra, miedziany kaboszon, złocony, emalia champlevé, dzieło złotnicze. Luwr (Paryż) Relikwiarz Jaucourt.jpg
Relikwiarz świętego krzyża z Poitiers. Pozostała tylko część środkowa. Okiennice, z których każda była ozdobiona emaliowanymi w środku trzema popiersiami świętych, zniknęły podczas rewolucji. Środkowa część ma tylko 5,7 × 6  cm . Wmurowanie relikwii rysuje krzyż z podwójnym krzyżem. Przez szafirowo-niebieską emalię biegną złote przegrody. Część środkowa chroniona była okiennicami ozdobionymi od zewnątrz centralnym krzyżem i zaopatrzoną w naroża w wnęki na relikwie. Opactwo Sainte-Croix w Poitiers , Saint-Benoît (Vienne) Relikwiarz świętego krzyża z Poitiers.PNG
Tryptyk Stavelot. Pochodzi z klasztoru Stavelot (Belgia). Drewno, miedź i vermeil, emalie, kamienie półszlachetne. Jest duży: zamknięty, ma wymiary 47,9 × 32,1 × 7,9  cm . Składa się z trzech tryptyków; dwa małe centrum są bizantyjskie i pochodzą z końca XI th lub początku XII th  wieku. Duży tryptyk to Moselle, datowany na lata 1156-1158. Biblioteka Pierpont Morgan Tryptyk-Stavelot-Pierpont-Morgan.jpg
Stauroteka Nicefor II Fokasa (963-969). Kość słoniowa sztuki macedońskiej dynastii Bizancjum znanej jako grupa Niceforów . Przód ma krzyż z czterema wyrzeźbionymi u stóp świętych (Matka Boża, Jan Chrzciciel, Święty Stefan, Jan Ewangelista) i ograniczony od góry i dołu dwoma rzeźbionymi pasami ozdobionymi sześcioma medalionami przedstawiającymi Chrystusa (Pantokrator) w otoczeniu archaniołów Michała i Gabriela oraz Konstantyna w otoczeniu Heleny i Longinusa. Na odwrocie znajdują się dwa napisy, pierwszy zajmuje środek płyty i jest narysowany w kształcie krzyża, drugi biegnie dookoła płytki i jest miejscami uszkodzony przez otwory na gwoździe mocujące. Wysokość liter wynosi od 6 do 11 mm. Kościół San-Francesco, Cortona (Kalabria, Włochy). Staurothèque de Nicephore II Phocas.jpg

Uwagi i odniesienia

  1. Verdier 1973 .
  2. Françoise Besson, „  Relikwiarz Kamienia Grobu Świętego  ” , Panorama de l'art , Éduthèque Rmn-Gp .
  3. Fieschi Morgan Staurotheke w Metropolitan Museum of Art.
  4. Tryptyku Świętego Krzyża na terenie Wielkiego Curtiusa.
  5. Relikwiarz stołu Prawdziwego Krzyża i przesuwana okładka . Uwaga na stronie internetowej Luwru.
  6. Philippe Verdier ( op. Cit. ) Wtóruje Anatole Frolow wątpi o celownik VI th  century relikwiarz z Poitiers i identyfikację relikwii z tym, zgodnie z tradycją, był oferowany do Radegonde Poitiers cesarz Justyn II .
  7. Tryptyk Stavelot w witrynie Pierpont Morgan Library
  8. André Guillou, Zbiór średniowiecznych greckich inskrypcji z Włoch , Rzym, Szkoła Francuska w Rzymie, wyd.  „Publikacje Szkoły Francuskiej w Rzymie” ( n °  222),1996, 488  str. ( czytaj online ) , s.  16-17.

Bibliografia

Powiązane artykuły