Program wrzesień

Ten artykuł jest szkicem dotyczącym domeny wojskowej .

Możesz dzielić się swoją wiedzą doskonaląc ją ( jak? ) Zgodnie z zaleceniami odpowiednich projektów .

Program wrześniowy jest przeglądem celów wojennych realizowanych przez kanclerza Niemiec Theobalda von Bethmanna Hollwega . Został wydany w dniu9 września 1914, pięć tygodni po rozpoczęciu wojny. Jest to program ekspansjonistyczny w Europie, którego celem jest utworzenie Mitteleuropy pod niemiecką dominacją polityczną i gospodarczą. Program ten został częściowo zrealizowany po rewolucji rosyjskiej z listopada 1917 r. i pokoju w Brześciu, który z niej wynikał, ale wycofanie się armii niemieckiej i jej sojuszników, sytuacja powstańcza i zawieszenie broni w listopadzie 1918 r. w „Dzwoń śmierci jest definitywnie”. płatny.

Kontekst

Przedstawiono na 9 września 1914Program ten nie tylko określa cele polityczne i gospodarcze kanclerza, postrzeganego do lat 60. jako umiarkowanego męża stanu, na zachodnich granicach Rzeszy, ale podejmuje cele wojskowych przywódców politycznych Rzeszy i środowisk gospodarczych.

Tekst noszący nazwę „Program wrześniowy” powstał między 6 a9 września, sukces francuskiej kontrofensywy nie jest jeszcze znany.

Jednocześnie na początku września inne organy w rządzie Rzeszy, Oberste Heeresleitung (Naczelne Dowództwo) lub wśród środowisk nacjonalistycznych sformułowały także program celów wojennych. Pod koniec sierpnia Arthur Zimmermann , ówczesny podsekretarz stanu ds. zagranicznych, zaproponował ustanowienie kurateli ekonomicznej przeciwko zwolennikom dużych aneksji w Europie. Tym samym pan - niemiecka liga klasy Heinrich wystawiała się niedługo po9 września, własne cele, które przypisuje zwycięskiemu pokojowi.

Równolegle z konsultacjami prowadzonymi przez władze polityczne, przywódcy gospodarczy Rzeszy proponują od końca sierpnia cele gospodarcze, jakie przypisują ówczesnemu początku konfliktu. Wśród tych ostatnich Walther Rathenau pozostaje jednak świadomy potrzeby realizacji programu politycznego, aby zabezpieczyć pozycje gospodarcze zdobyte przez niemieckie zwycięstwo.

Autorski

Ten program, „pokój” jest wynikiem porozumienia między głównymi urzędnikami ekonomicznych Rzeszy, dyrektora Deutsche Bank , Arthura von Gwinner i dyrektora zakładu energetycznego AEG , Walther Rathenau .

W okresie bezpośrednio po jego napisaniu szefowie największych niemieckich firm wspierają redakcję, publikując szereg rozpraw na poparcie celów określonych w rozprawie Gwinnera i Rathenaua.

Odbiorcy

Przygotowany przez przedstawicieli środowiska biznesowego, przeznaczony był dla kanclerza, ale ten dzielący swój czas między siedzibę dowództwa a kancelarię Rzeszy, program został wysłany do Clémensa von Dellbrück, kierującego wówczas sprawami bieżącymi w Berlinie .

Poza odbiorcami instytucjonalnymi redaktorzy programu September chcą zademonstrować potęgę Rzeszy, ale wydaje się jasne, że Wielka Brytania przygotowuje się do masowej interwencji w konflikcie.

W tych ramach, ultranacjonalistyczni pangermanie mają również łagodzić swój sprzeciw wobec polityki rządu w okresie świętego związku i patriotycznego zapału.

Definicja niemieckich celów wojennych

Program przypisuje rozpoczynającemu się na Zachodzie konfliktowi cele o różnym charakterze, polegające na zapewnieniu Rzeszy dodatkowego „bezpieczeństwa” zarówno politycznego, gospodarczego, jak i militarnego na jej granicach, w ramach pokoju, który już nie będzie mógł …by być „kłopotanym” przez żadnego przeciwnika, jak to określił Moltke Młodszy .

Cele polityczne

Duże regiony przygraniczne obiecuje się włączyć do Rzeszy, nawet jeśli lista tych regionów stanowi kość niezgody między różnymi politycznymi i gospodarczymi aktorami Rzeszy. Według Annie Lacroix-Riz różnice te są niewielkie i dotyczą wyłącznie charakteru kontroli sprawowanej przez Rzeszę nad pożądanymi regionami lub znaczenia kontrolowanych przez nią regionów.

Aneksja dorzecza Briey w Lotaryngii oraz Liège i Verviers w Belgii jest jednak przedmiotem szerokiego konsensusu. Tak więc bezpośrednia kontrola dorzecza Briey, jedynego anektowanego terytorium Francji, musi zapewnić Rzeszy absolutną kontrolę nad francuskim przemysłem. Ponadto do aneksji w Belgii dołącza się pretensje do Antwerpii , które muszą podlegać ścisłej zależności od Rzeszy: Belgia zostałaby w ten sposób sprowadzona do rangi państwa wasalnego Rzeszy, którego sposoby podporządkowania są dokładnie badane przez Niemców. mężowie stanu od miesiącaPaździernik 1914, na polecenie kanclerza osobiście.

W ten sposób obiecuje się zaanektowanie przez Rzeszę dużych części terytoriów, w postaci przyłączenia do Prus, do państw sfederowanych w ramach Rzeszy lub przyjęcia w ramach Rzeszy nowego państwa sfederowanego, Wielkiego Księstwa Luksemburga , powiększonego o belgijski Luksemburg .

Ponadto przywódcy Rzeszy chcą wzmocnić nadzór Rzeszy nad Austro-Węgrami , w ramach unii politycznej, opartej na wzmocnieniu wagi politycznej Niemców austriackich.

Do tych celów terytorialnych w Europie dodawane są projekty, w szczególności mające na celu umożliwienie utworzenia imperium kolonialnego w Afryce Środkowej , Mittelafrika skoncentrowanego w basenie Konga , kosztem Francji, Wielkiej Brytanii, Belgii i Portugalii, chociaż ta ostatnia jest neutralny. Niemieccy projektanci chcą konstytucji niemieckiego bloku kolonialnego w Afryce, składającego się z Angoli , północnego Mozambiku , Konga Belgijskiego i francuskiej Afryki Równikowej , a Togo zostanie powiększone przez aneksję Dahomeju i Senegambii .

Pod koniec tych europejskich aneksji i gdzie indziej Francja i Belgia znalazłyby się pod ścisłą zależnością niemiecką.

W obliczu Rosji twórcy programu przewidują represje wobec Rosji i utworzenie państw granicznych, znajdujących się pod surową kontrolą Rzeszy, jako części większej całości, Mitteleuropy , która byłaby całkowicie podporządkowana Rzeszy zarówno politycznie, jak i gospodarczo.

Cele wojskowe

Głównym przeciwnikiem militarnym Rzeszy jest Francja, szczególną uwagę zwraca się na demontaż francuskich zdolności wojskowych. Konieczny jest więc demontaż fortyfikacji między Dunkierką a Boulogne .

W sytuacji, gdy Francja została zredukowana militarnie, chodzi również o poddanie Belgii, podlegającej ścisłej kontroli politycznej i gospodarczej, silnemu nadzorowi wojskowemu, w przypadku braku bezpośredniej aneksji do Rzeszy.

Cele gospodarcze

Do tych klauzul politycznych i wojskowych dodawane są klauzule ekonomiczne, mające na celu uniemożliwienie przeciwnikom Rzeszy posiadania środków na przygotowanie się do wojny odwetowej i umożliwienie ustanowienia Mitteleuropy pod dominacją niemiecką.

Tak więc Mitteleuropa pojawia się w wrzesień 1914, jako sposób na ominięcie aspiracji najbardziej radykalnych aneksjonistów przez autorów rządowego programu celów wojennych. Poprzez tę unię gospodarczą Europy Środkowej Bethmann-Hollweg życzy sobie, by znalazła się pod pośrednim nadzorem, zakamuflowanym przez unię gospodarczą, w której Rzesza sprawuje swoją przewagę.

Rzeczywiście, chcąc nie powtórzyć błędu Otto von Bismarcka , Bethmann-Hollweg proponuje ustanowienie wypłaty odszkodowania wojennego przez wiele lat, aby uniemożliwić Francji przeznaczenie dużych sum na remilitaryzację. Podobnie kanclerz proponuje włączenie Francji do niemieckiej jednostki gospodarczej, aby zagwarantować jej ekonomiczne i handlowe podporządkowanie Rzeszy.

Ponadto traktaty handlowe, przyłączone do traktatów pokojowych, mają objąć kraje pokonane ścisłym nadzorem gospodarczym Rzeszy, w szczególności Francji.

Aneksja i przejmowanie terytoriów w Europie Zachodniej i Afryce muszą prowadzić do ukonstytuowania się ekonomicznej całości, opartej na autarkii .

Niemiecki zwycięski projekt pokojowy

Po klęsce Niemiec nad Marną kanclerz doskonale zdaje sobie sprawę, że realizacja jego programu wymaga zwycięstwa Rzeszy.

Równowaga i wyzwania dla programu kanclerza

Szybko program kanclerza, który umie mieszać aspiracje środowisk politycznych i gospodarczych Rzeszy, szybko zostaje kontestowany przez nacjonalistów z Ligi Panniemieckiej, skupionych wokół klasy Heinricha, który pisze własny program na wrzesień. , czy przemysłowców, w szczególności Augusta Thyssena, którzy również zaproponowali cele, które wyznaczyli konfliktowi: memorandum złożone w imieniu tego ostatniego przez Matthiasa Erzbergera w sprawie9 września, dzień ogłoszenia programu kanclerza, przewiduje duże aneksje na Zachodzie, przesuwając granicę francuską na Mozie , a na wschodzie dorzecze Donu i Krym .

Jednak mimo tych zakrojonych na szeroką skalę projektów aneksjonistycznych i taktycznych wahań program wrześniowy pozostawał do ostatnich dni przed rozejmem podstawową tkanką polityki zagranicznej całej Rzeszy w czasie konfliktu.

Trwałość programu wrześniowego podczas konfliktu

W czasie konfliktu i poza nim propozycje programu September stanowiły podstawę do opracowania celów wojennych kanclerza, zwłaszcza w zakresieMarzec 1916 oraz za niemieckie próby negocjacji z Francją i Wielką Brytanią.

Po dymisji Bethmanna-Hollwega propozycje zawarte we wrześniowym programie podchwytują jego następcy i przeciwnicy, nawet jeśli wydaje się on umiarkowany w jego oczach jako panniemiecki. I tak w 1917 roku, kiedy niemieccy żołnierze Paul von Hindenburg i Erich Ludendorff przejęli kontrolę nad władzą cywilną, cele wojenne określone w 1914 roku nie uległy większym zmianom.

Historiografia

Kwestie historiograficzne otaczające ten program celów wojennych w dużej mierze obejmowały warunki kontrowersji Fischera . Program ten, napisany przez aktorów ze świata gospodarczego, wzbudził duże zastrzeżenia w niemieckim środowisku akademickim, w rzeczywistości zakwestionował prymat polityki w momencie wybuchu konfliktu, gdyż cele gospodarcze determinowały zaborcze projekty rządu Rzeszy.

Odkrycie programu September przez Fritza Fischera

W Niemczech historyk Fritz Fischer w swoich tekstach stara się zademonstrować znaczenie w formułowaniu niemieckich celów wojennych podczas I wojny światowej, twierdząc, że zarówno polityczne, jak i gospodarcze cele tego programu stanowiły zwornik całego niemieckiego wyjścia. z projektów wojennych.

Od początku swojej książki „Cele wojenne cesarskich Niemiec” Fischer przedstawia szczegółową analizę programu pokojowego zwycięskiej Rzeszy. W jego oczach program wrześniowy nie jest dokumentem okoliczności, ale wspólnym wątkiem polityki prowadzonej przez Rzeszę w czasie konfliktu.

Szybko Fritz Fischer w swojej analizie programu September dostarcza elementów analizy III Rzeszy i jej polityki zagranicznej, kładąc nacisk na ciągłość między polityką prowadzoną przez Wihelminien Reich podczas I wojny światowej a polityką zagraniczną III Rzeszy . Sprzeciwia się jednak tym, którzy publikując jego prace twierdzą, że za dojście do władzy nazistów w 1933 r. odpowiadały warunki pokoju dyktowane w 1919 r. pokonanej Rzeszy.

Program wrześniowy w kontrowersji Fischera

Szybko The septemberprogramm jest jednym z elementów, co historycy nazwali „Fischer Kontrowersje” , koncentruje się na analizie numerów interwencyjnych w niemieckim społeczeństwie od początku XX th i Trzeciej Rzeszy.

Tak więc od lat 60. debaty historiograficzne koncentrowały się na znaczeniu programu wrześniowego zarówno w prowadzeniu wojny przez Rzeszę, jak i w historii Niemiec: W ten sposób historycy Golo Mann i Michael Freund zarzucają Fischerowi położenie fundamentów pod ciągłość między wybuchem konfliktu, polityką Gustava Stresemanna i nową dyplomacją realizowaną od 1933 r. , natomiast historyk Egmont Zechlin  (de) analizuje ten tekst jako dokument okoliczności, sporządzony w kontekście umacniania się związek, aby zasygnalizować brytyjskim urzędnikom, że Wielka Brytania nie będzie w stanie wygrać wojny.

Co więcej, od publikacji swoich tez Fischer musi nie tylko bronić, ale także skonsolidować swoje argumenty, ponieważ program wrześniowy jest inwentarzem niemieckich celów wojennych. Fischer w swojej pracy Weltmacht oder Niedergang (potęga światowa lub upadek) nadaje programowi wrześniowemu także niemieckie cele wewnętrzne, integrując je z niemiecką polityką średnioterminową.

We Francji historyk Georges-Henri Soutou stwierdził w szczególności, że dokument jest częścią „doskonale mitycznego procesu imperializmu gospodarczego” . Dla tych ostatnich program wrześniowy jest przede wszystkim odzwierciedleniem politycznych i ekonomicznych niepokojów kanclerza pod koniec lata 1914 roku.

Uwagi i referencje

Uwagi

  1. Redaktorzy nie opracowują specjalnie niemieckich celów wojennych w Europie Wschodniej .
  2. W sojusznikami Rzeszy obiecuje unii celnej z Rzeszy.

Bibliografia

  1. Droz 1973 , s.  87.
  2. Fischer 1970 , s.  115.
  3. Fischer 1970 , s.  110.
  4. Fischer 1970 , s.  112.
  5. Soutou 1989 , s.  25.
  6. Lacroix-Riz 2015 , s.  21.
  7. Droz 1973 , s.  71.
  8. Droz 1973 , s.  69.
  9. Droz 1973 , s.  107.
  10. Soutou 1989 , s.  20.
  11. Soutou 1989 , s.  21.
  12. Fischer 1970 , s.  113.
  13. Droz 1973 , s.  70.
  14. Fischer 1970 , s.  121.
  15. Soutou 1989 , s.  24.
  16. Husson 2001 , s.  72.
  17. Soutou 1989 , s.  29.
  18. Fischer 1970 , s.  111.
  19. Fischer 1970 , s.  1158.
  20. Kershaw 1992 , s.  223.
  21. Droz 1973 , s.  88.
  22. Lacroix-Riz 2015 , s.  19.
  23. Droz 1973 , s.  75.
  24. Husson 2001 , s.  73.
  25. Kershaw 1992 , s.  39.
  26. Husson 2001 , s.  81.
  27. Kershaw 1992 , s.  343.
  28. Droz 1973 , s.  93.
  29. Droz 1973 , s.  106.
  30. Husson 2001 , s.  79.
  31. Lacroix-Riz 2015 , s.  20.
  32. Soutou 1989 , s.  28.

Zobacz również

Bibliografia

Powiązane artykuły

Linki zewnętrzne