Msza świętego Grzegorza jest religijny ikonograficzny temat, który ukazał się w średniowiecznym chrześcijaństwie i że nadal można znaleźć po kontrreformacji .
Te prace, obrazy, ryciny, iluminacje , rzeźby itp. Przedstawiają Papieża Grzegorza Wielkiego (540-604), który odprawia mszę w kościele Świętego Krzyża w Jerozolimie w Rzymie , przed nim na ołtarzu wizja Chrystusa. jako męża boleści , w odpowiedzi na jego modlitwę o nawrócenie osoby wątpiącej w jego prawdziwą obecność .
Najstarsze znane wzmianki obecnie datę z VIII th wieku w opowieści Pawła Deacon aw następnym wieku przez Johna Deacona . W najnowszej wersji Papież celebruje Mszę św., Podczas której kobieta śmieje się podczas Komunii, oświadczając swojemu towarzyszowi, że nie wierzy w Rzeczywistą Obecność. Zaraz po modlitwie Grzegorza Wielkiego hostia zamienia się w zakrwawiony palec. Różne teksty podejmują tę historię na przestrzeni następnych stuleci, na przykład Złota Legenda , przekształcając wizję w objawienie Chrystusa smutku .
Zwłaszcza po Roku Świętym 1350 w Rzymie temat ten szybko doświadczył wśród wiernych narastającego szaleństwa na polu sztuki. Rzeczywiście, bizantyjska ikona mozaiki na ten temat, namalowana kilka wieków wcześniej, przeżywa nowy zapał. Kopia XIII -go wieku zachował się dzisiaj w Rzymie, w Bazylice Santa Croce w Jerozolimie . Kopie się mnożą, a szczyt kultu tego obrazu przypada na Rok Święty 1500, kiedy zawsze kojarzony jest z odpustami. Ten temat znajdujemy w księgach godzin , potem rozwija się dzięki prasie drukarskiej. Msza św. Grzegorza jest szczególnie popularna na północ od Alp, gdzie znajdują się również rzeźby. Drzeworyt z Durera pochodzącym z 1511 roku jest szczególnie znany.