Fliszu jest detrytyczny osadowa depozyt składający się głównie z naprzemiennie z piaskowca i margiel , który nagromadził się w zbiorniku ocean w trakcie zamknięte, ponieważ część orogenezy . Termin ten, niemieckojęzycznego pochodzenia szwajcarskiego , jest bardzo często używany w Alpach , a następnie stopniowo rozprzestrzenił się na całym świecie. Jego przyjęcie było w przeszłości przedmiotem wielu interpretacji, ale dziś geolodzy zgadzają się co do interpretacji geodynamicznej, a więc złoża kontrolowanego przez aktywność tektoniczną, czyli tektofacji. Jego dawne, a czasem błędne zastosowanie, a także ewolucja wiedzy z zakresu geodynamiki skłaniają jednak niektórych autorów do kwestionowania jego wykorzystania.
Termin flisz został stworzony przez Bernharda Studera od czasownika flysen , oznaczającego „płynąć” w lokalnym dialekcie szwajcarskich Alp Simmental (lub Simme Valley), i którym określano osady regularnie podlegające osuwiskom. Wydaje się, że słowo flisz było również używane przez pracowników kamieniołomów na określenie dobrze położonych i łatwych do eksploatacji warstw skał konstrukcyjnych.
Od dawna określany jako jednostka stratygraficzna , a nawet facja , termin flisz był również uważany za synonim turbidytu . Flisz może jednak zawierać inne rodzaje osadów związanych z prądami gęstości (np. spływ szczątkowy ) i odwrotnie, turbidyty nie są systematycznie fliszami. Obecnie jest definiowany z geodynamicznego punktu widzenia jako tektofacie. Definicja fliszu nie jest więc zależna od litologii, ale charakteryzuje wszelkie synorogeniczne osady gromadzące się w basenie oceanicznym, które zamykają się po zbieżności dwóch kontynentalnych płyt tektonicznych . Termin flisz kojarzy się głównie ze starożytnymi seriami sedymentacyjnymi, ponieważ większość obecnych w zapisie kopalnym osadów o gęstości prądu to flisze.
Sedymentacja fliszu rozpoczyna się aktywacją strefy subdukcji wzdłuż jednego z brzegów kontynentu . Wypiętrzanie przez deformację górnej skorupy kontynentalnej (tj. skorupy niepodlegającej subdukcji) powoduje erozję form terenu graniczącego z krawędzią i generuje detrytyczną sedymentację. Osady te są transportowane do domeny oceanicznej, a następnie gromadzą się w dole subdukcji u podnóża pryzmatu akrecyjnego za pomocą prądów gęstości (lub prądów grawitacyjnych). Osadzają się one niezmiennie na podłożu osadowym, które na ogół odpowiada pelagicznym osadom morskim . Sedymentacja trwa do momentu zamknięcia basenu oceanicznego i kolizji , to znaczy spotkania dwóch płyt kontynentalnych, które nastąpiło po zamknięciu domeny oceanicznej, która je rozdzielała.
Kilka detrytycznych sekwencji domeny alpejskiej, pomimo wyraźnego kontekstu tektonicznego, nosi nazwę fliszów (tutaj określanych jako flisz sl ), co rodzi pytanie o granice definicji. Tak więc formacje Cuvigne Derrey (flysch des Médianes ) i Chumi (flysch de la Brèche ) należą do domeny Briançonnais iw konsekwencji osadzają się na skorupie kontynentalnej. Opierają się one jednak częściowo na morskich seriach pelagicznych (np. tworzenie warstw czerwonych). Podobnie flisz Niesen , położony w regionie Wallis , został umieszczony na europejskim marginesie pasywnym.
Podobnie detrytyczne serie morskie zdeponowane w basenie przedgórskim północnoalpejskim (np . flisz szwajcarski i delfinois ) nadal noszą nazwę fliszu. Choć postorogeniczne, geolodzy kojarzą je z fliszami, ponieważ są one etapem niedopełnienia basenu w przeciwieństwie do melasy i chociaż powinny być włączone do sedymentacji typu melasowego. Ponadto szybkość sedymentacji tych fliszów sl byłaby wyższa niż fliszów ss .
Te rozszerzenia atrybucji fliszowej wynikają z początkowej nieznajomości kontekstu geologicznego tych jednostek. Wszystkie one zostały opisane z XIX th wieku w poprzednim kontekście do zastosowania teorii tektoniki płyt , a ich nazwa trwało mimo postępu wiedzy. Ponadto w Alpach flisz sl był badany częściej niż flisz ss, ponieważ nie są one bardzo zdeformowane i zawsze stykają się ze swoim osadowym podłożem, co umożliwiło liczne badania deformacji i wypełniania basenów wcześniej . Z drugiej strony , te ss flyschs były powieść, a dziś stanowią wycieki wzdłużne co komplikuje pracę nad paleogeograficzne pochodzenia . Wreszcie ich włączenie do pryzmatu akrecyjnego może prowadzić do słabego metamorfizmu, który może zaszkodzić ich zrozumieniu.
Definicja fliszu przez autoraVan der Gracht (1931, s.9) „ Flisz
alpejski to sekwencja osadów osadzonych w późniejszych stadiach geosynkliny, bezpośrednio przed głównym paroksyzmem, kiedy początkowy diastrofizm rozwinął już wewnętrzne grzbiety narażone na erozję. W [....] rynnach tej wczesnej struktury [...] ułożono do dużej miąższości ciąg morski słabo skamieniałych mułów gliniastych, z mniej lub bardziej piaszczystymi pokładami wplecionymi w łupki. "
Tercier (1947, s.168)
Sujkowski (1957, s.544)
„Nazwa Flysch to facjasowe określenie złoża morskiego składającego się z niezliczonych naprzemiennych ostro podzielonych warstw pelitowych i psammitowych. Inne skały w złożu są przypadkowe, aw szczególności czyste wapienie występują rzadko. Serie zwykle osiągają grubość tysięcy stóp i były osadzane w obszarach geosynklinalnych. "
Hsü (1970)
„Flysch, jako określenie facji powtarzalnej, obejmuje łupki morskie z naprzemiennymi warstwami piaskowca i/lub nieczystymi warstwami wapienia, które stanowią dobrze ułożony ciąg w łańcuchu górskim typu alpejskiego z ustawieniem tektonicznym i sedymentologicznym. cechy podobne do fliszu alpejskiego w jego bardziej typowym rozwoju. "
Miall (1984, s. 282)
„[Flysch to] rozległa, preorogeniczna formacja sedymentacyjna reprezentująca całość facji fliszowych osadzonych w różnych korytach, podczas późniejszych etapów wypełniania układu geosynklinalnego, przez szybką erozję sąsiedniego i wznoszącego się góra? pasa tkankowego w czasie bezpośrednio przed główną napadową (diastroficzną) fazą orogenezy lub gdy początkowy diastrofizm rozwinął już wewnętrzne grzbiety narażone na erozję; Specif, warstwy fliszowe od późnej kredy do oligocenu wzdłuż granic Alp, osadzone w zapadliskach przedniach przed płaszczowinami biegnącymi na północ, wynurzającymi się spod morza, przed główną fazą (miocen) orogenezy alpejskiej. (The) termin ... był luźno stosowany do każdego osadu o prawie wszystkich cechach litologicznych i stratygraficznych fliszu, takich jak prawie każdy turbidyt. "
Mitchell i Reading (1986)
„słowo [flysch] można użyć dla każdej grubej sekwencji naprzemiennej piaskowca, kalkarenitu lub konglomeratu z łupkiem lub mułowcem, interpretowanym jako osadzony głównie przez prądy zmętnienia lub przepływ masowy w środowisku głębokowodnym w obrębie aktywnego tektonicznie pasa orogenicznego. "
Homewood i Lateltin (1988, s.3)
Zderzenie oznacza formowanie się rozległej depresji skorupowej (zapadliska przednie) na subdukowanej skorupie kontynentalnej (lub dolnej skorupie), zwanej basenem przedgórskim , w którym osadza się melasa, która jest również definicją geodynamiczną, grupującą szeroką gamę postorogenicznych warstwy osadowe . Molasowego byłoby zacząć od pierwszych depozytów płytkie morskich jak dolna morskich molasowego od północnego przedpola Alpine Basin, w przeciwieństwie do flyschs będących wyłącznie osady morskie głębokie. W sl flyschs opisano w etapie underfilling basenu przeciwieństwie do molasowego która ostatecznie wypełnia basenu przedpola . Rzeczywiście, odkształcenie pryzmatu akrecyjnego jest znacznie większe w momencie zderzenia i sprzyja uwalnianiu większej ilości osadu na etapie melasy, a zatem wypełnianiu basenu przedpola. Melasa jest osadzana na podłożu osadowym z osadami platformowymi. Z sedymentacyjnego punktu widzenia środowiska rzeczne występujące również w melasie sprzyjają znacznym wahaniom bocznym, w przeciwieństwie do fliszu, który może pozostawać monotonny na dużych odległościach. Podobnie Bernard Beaudouin zauważa, że obecne figury wykazują większe zróżnicowanie w serii molasowej, w przeciwieństwie do jednokierunkowego charakteru fliszów. Wreszcie metoda osadzania związana z prądami gęstości sprzyja opracowaniu klasyfikacji ziarnistej. Dopływ osadów zmienia się zgodnie z odkształceniem pryzmatu orogenicznego. Wkłady fliszowe odpowiadają słabej ekshumacji jednostek uczestniczących w orogenezie charakteryzujących się wkładami osadowymi i granitowymi. Wówczas późna ekshumacja głęboko zakopanych jednostek (np. pas eklogityczny) sprzyja głównie wkładom metamorficznym na etapie melasy.
| Flisz ss | Flisz sl | Melasa | |
|---|---|---|---|
| Etap orogeniczny | Synorogeniczny | Post-orogeniczny | Post-orogeniczny |
| Sytuacja paleogeograficzna | Zamykany basen oceaniczny | Dorzecze przedpola | Dorzecze przedpola |
| skorupa Ziemska | Skorupa oceaniczna (i kontynentalna?) | Skórka kontynentalna | Skórka kontynentalna |
| Substrat osadowy | Radiolaryt + błoto pelagiczne (a wapień pelagiczny?) | Wapień platformowy + złoże pelagiczne | Wapień platformy |
| Środek depozytowy | Głębokie morze | Stosunkowo głębokie morze | Płytkie morskie do kontynentalnego |
| Zmienność | Monotonia | Monotonia | Ważne w środowisku kontynentalnym |
| Sytuacja tektoniczna | Allochtoniczny (obciążenie łóżka) | Autochtoniczny do paraautochtoniczny (obrus + fałdy) | Ojczysty |
| Składowisko | Diageneza, możliwy słaby metamorfizm | Diageneza, nawet niewielki metamorfizm | Diageneza lub nawet nieobecność |
| Szybkość sedymentacji | Niska | Niska | Student |
| Wkład źródeł metamorficznych | Niska | Niska | Ważny |
Bernhard Studer przedłużyła termin flisz , często używany w Simmental , w dowolny formacja składa się z łupków i czarnego piaskowca w romandes podgórskich ( Alpy Berneńskie , Urner Alp i Alpy Glarus ). Okazało się później, że opisane przez Bernharda Studera flisze faktycznie odpowiadały zestawowi warstw o różnym pochodzeniu i tektonicznie nałożonych na siebie: flisz poziomu wodonośnego Simme (Hundsrücken, Rougemont i rejon Château-d'Ox ), flisz poziomu wodonośnego Brèche ( Saanenmöser ), flisz środkowego poziomu wodonośnego Prealp (region Château-d'Ox ), flisz poziomu wodonośnego Niesen (wysoka dolina Mosses i Sépey ) oraz flisz ultrahelweckiego poziomu wodonośnego ( Col des Mosses ). Następnie Bernhard Studer z lokalnej jednostki litostratygraficznej rozszerzył tę koncepcję, rozszerzając ją poza Prealpy w formie jednostki stratygraficznej. Bernhard Studer nie podaje jednak żadnych kryteriów geologicznych ani petrograficznych, więc użycie terminu flisz spotkało się z dużym powodzeniem, ponieważ wielu autorów używało go do opisu jednostek geologicznych, które często są słabo rozumiane lub nie ma wiarygodnego zamiennika. Doprowadziło to do dużego zamieszania w zakresie definicji fliszu do tego stopnia, że Bernhard Studer musiał sprecyzować, że termin ten jest ograniczony do jednostek, które wcześniej opisał, ale precyzuje, że termin ten jest „lokalnie podany w simenthalu do obciążenia skalnego w ulotkach” ( s. 22 ). Podobnie terminowi fliszowemu nie przypisuje on żadnych kryteriów stratygraficznych ani tektonicznych. W dalszej kolejności kilku autorów poda syntetyczny opis, ale dla niektórych duża różnorodność fliszów uniemożliwia podanie dokładnego opisu i staje się źródłem dużej nieprecyzyjności.
Podczas XIX p wieku i pierwszej połowie XX p wieku, termin fliszu następnie szkolenia trzeciorzędowa typowy Alp bez równoważnik zewnętrznego. Równoważne osady zostaną następnie opisane w Pirenejach , Apeninach i Karpatach, potwierdzając ich uniwersalny charakter, a później na kontynencie amerykańskim iw Himalajach . Następnie rozróżnia się flisz trzeciorzędowy i flisz kredowy , zwłaszcza w Alpach Wschodnich . Niektórzy posuwają się nawet do tego, że oferują flisze jurajskie i kredowe . Są to głównie serie wapieni dorzecznych (wapienia pelagiczne), które nie są związane z fliszami. Dzieje się tak zwłaszcza w przypadku serii sedymentacyjnych zlokalizowanych pod formacją fliszu karpackiego lub Staldengraben ( jura środkowa ) środkowego przedalpejskiego poziomu wodonośnego . Autorzy bardzo szybko zauważają, że flisze stanowią jednorodne jednostki stratygraficzne i znajdują się w tej samej strukturalnej pozycji w geosynklinie , jak Marcel Bertrand, który zauważył związek tektoniczny istniejący między fliszem a geosynklinalem i w konsekwencji opisuje flisze jak facje orogeniczne . Według Marcela Bertranda flisze łupkowe (lub łupki błyszczące) odpowiadają pierwszemu etapowi wypełnienia geosynkliny, po którym następują facje gruboziarniste ( flisz w odpowiednim znaczeniu ) współcześnie z pojawieniem się kordyliery środkowej. Ostatecznie sekwencja fliszowa jest następnie pokryta osadami melasy . Termin flisz staje się również fazą ciągu orogenicznego (depozycja preorogeniczna, preflyschowa, fliszowa i melasowa). Jego opis opiera się głównie na alpejskim kontekście orogenicznym, gdzie na definicji fliszu współistnieją dwie szkoły. Z jednej strony geolodzy szwajcarscy i austriaccy ograniczają jego użycie do dobrze zdefiniowanych serii sedymentacyjnych z tektonicznego i stratygraficznego punktu widzenia, podczas gdy geolodzy francuscy i włoscy stosują go do bardzo specyficznego typu złoża geosynklinalnego, ale bez ograniczeń wiekowych. Ta ostatnia definicja została następnie podjęta przez geologów anglosaskich.
Jednak flisze (w ścisłym tego słowa znaczeniu), transportowane przez warstwy wodonośne, stwarzają wówczas wiele problemów zarówno pod względem wieku, jak i atrybucji tektonicznej. Tak więc pojęcie fliszu zostało opisane głównie poprzez flisz szwajcarski (np. flisz sl ), ponieważ wykazuje on ciągłość stratygraficzną ze starszymi seriami (wapień platformowy i kalcszyst planktonowy) oraz melasą, która go dominuje. Do lat 70. i 80. model górotworu opierał się na modelu geosynklinalnym. Geosynclinal został opisany jako rozległa depresja skorupy ziemskiej, w której ruchy skorupy ziemskiej w górę sprzyjały pojawieniu się kordyliery w pozycji środkowej. Ta poddana erozji rzeźba zasilała następnie w sąsiednim basenie sedymentację klastyczną, prowadząc do powstania fliszów. Niekiedy autorzy nie mogli znaleźć śladu płaskorzeźb zasilających flisze i określali materiał odziedziczony jako egzotyczny, podobnie jak niektóre granity przypisywane hipotetycznemu masywowi Habkern w środkowych Alpach. Z chronologicznego punktu widzenia złoża te miały miejsce w fazie wypełniania geosynkliny i dlatego określane są jako facje zamknięcia .
Model ten, powszechnie akceptowany, będzie jednak kwestionowany przez kilku autorów, w tym Dana C. Jipę, który go podsumowuje. Uznali, że kordyliera wewnątrzgeosynklinalna nie była jedynym i unikalnym źródłem materiału detrytycznego, ale że główne strefy żerowania znajdowały się poza geosynklinalem (np. źródła pozageosynklinalne). Ponadto autorzy zakwestionowali zasadę systematycznego porównywania różnych modeli orogenicznych z systemem alpejskim. Kilku autorów badało w ten sposób bardzo drobne cząstki fliszowe, które nie pokrywają się z dostawami z kordyliery. Niektórzy proponowali deltaiczne pochodzenie kontynentalne, ale nie zgadzało się to z rekonstrukcjami paleogeograficznymi.
Monotonia nagromadzeń fliszowych odzwierciedla u niektórych autorów depozyt rytmiczny, porównywany niekiedy do warwów . Jest również określany jako warstwy drugiego rzędu lub laminity . Dyskutowana jest również rytmiczność naprzemienności piaskowca i margla. Niektórzy uważali je za gwałtowne pionowe oscylacje tektoniczne rzędu dziesięciu do stu metrów, ale najczęściej sugerowano zmiany klimatyczne. U innych wreszcie flisze są nawet ograniczone w bruzdach, które z definicji wypełniają.
Flisz uważany jest za głębokie osady z modelu geosynklinalnego Hauga, ale niektórzy autorzy uznali niektóre osady za płytkie, takie jak flisz nad pokładami wapiennymi. Theodor Fuchs jest jednym z pierwszych, którzy zaproponowali głębokie pochodzenie, w szczególności na podstawie braku przecinających się struktur, braku śladów zwierząt lądowych, wyłącznej obecności organizmów pelagicznych (amonity) i głębinowych (ryby) oraz obecności fukoidy (lub chondryty (w) ). Zachowanie tych kryteriów paleontologicznych i sedymentacyjnych, a także brak erozji, skłoniły Theodora Fuchsa do rozważenia osadzania fliszów w głębokim środowisku, chociaż nie potrafił wyjaśnić mechanizmu transportu osadów. Niektórzy autorzy wyrażali jednak wątpliwości co do batymetrii i uznawali flisz za złoże płytkie. Ich rozumowanie opierało się na dużej miąższości nagromadzenia fliszów, co według nich wskazywało na wysokie tempo sedymentacji i silne wzburzenie wody, analogicznie do płytkich środowisk przybrzeżnych. Według nich obserwowane organizmy wykazują również płytką głębokość osadu i niektóre błędnie opisane ślady ptasich łap. Podobnie niektórzy autorzy uważali, że niska zawartość paleontologiczna jest wynikiem płytkich warunków. Ze swojej strony John Tercier uważał, że nie ma ograniczeń co do głębokości, jeśli obecność dużych otwornic ( orbitoliny , numulity , asliny , dyskocykliny i operkuliny ) lub poziomy konglomeratowe i zbrekcjowane stwierdził w jego osadzie małą głębokość, naprzemienne facje drobnego piaskowca. z łupkami ilastymi odpowiadają głębokim osadom. Podobnie margle globigeryny uważano wówczas za batialne odpowiedniki . Tercier uważa również, że flisz osadza się w środowisku o stosunkowo regularnej batymetrii i topografii, podobnie jak rampa. Jednak brak śladów zwierząt lądowych lub ptaków, a także brak pęknięć po wysuszeniu wykluczają osadzanie się w środowiskach pływowych i płytkich. Wreszcie wkład w mikropaleontologię potwierdził głęboki charakter fliszów (około 1000 m ) poprzez identyfikację fauny w Rhabdammina (głębokie otwornice bentosowe) we fliszach alpejskich od późnej kredy do eocenu i porównywalne z obecnymi faunami głębinowymi . Ponadto niska liczebność bioturbacji sugeruje małą obecność organizmów bentosowych , ale ich identyfikacja pozwala na ograniczenie głębokości osadów.
Jednak nadal istniała szara strefa, która wyjaśniała obecność osadów piaszczystych na dnie zbocza w głównie gliniastym środowisku i związane z tym mechanizmy transportu. Zaproponowano więc transport przez lodowiec lub górę lodową, osuwiska podwodne, a nawet erupcje łodzi podwodnych.
Mechanizmy depozytowePodczas pierwszej połowy XX -tego wieku, kilka wypraw oceanograficznych zostały podjęte w celu opisania sedymentacji w środowisku morskim głębokie. Zauważyli, że wiele pokładów piaskowca wykazujących pionowe stopniowanie w serii skamielin było podobnych i sugerowało pochodzenie z głębin morskich. Jednocześnie prace sugerowały, że osady te zostały osadzone przez prądy grawitacyjne przecinające zbocza morza w głębokie podmorskie kaniony. To ostatecznie praca Philipa H. Kuenena (en) potwierdzi te hipotezy poprzez eksperymenty w zbiornikach i porównanie z seriami kopalnymi w Apeninach .
Praca ta doprowadzi do reinterpretacji pochodzenia fliszów tak, aby warstwy granoklasowane stały się kryterium determinującym fliszów i zostaną opisane pierwsze sekwencje turbidytowe wśród fliszów alpejskich. Kryteria identyfikacji fliszu są przy tej okazji omawiane ponownie w świetle tego odkrycia dotyczącego wielkości cząstek, składu i figur sedymentacyjnych, a liczne prace nad sekwencjami turbidytu pozwoliły lepiej zrozumieć facje, geometrię oraz mechanizmy złoża fliszu.
Jednocześnie potwierdza się, że flisze są osadami głębokomorskimi i ograniczają się do geosynklin, ponieważ te ostatnie jako jedyne mogą mieć wystarczająco strome zbocza, dzięki wysokiej szybkości osiadania, aby umożliwić wyzwolenie prądów zmętnienia. Ponadto tylko kontekst orogeniczny umożliwia mobilizację dużych ilości osadów do sekwencji fliszowych. Uważa się wówczas, że sekwencja fliszowa zależy od ekshumacji części wewnątrzgeoscynalnej stanowiącej kordylierę, nadając facji orogenicznej fację fliszową. Wreszcie potwierdza się, że sedymentacja występuje podczas lub przed napadową fazą orogenu, ale może również wystąpić podczas ostatnich faz fałdowania. W związku z tym niektórzy autorzy proponują definiowanie fliszów według figur sedymentacyjnych, bez względu na ich pochodzenie, stratygrafię czy kontekst tektoniczny, które są funkcjami pochodzenia osadów i stref akumulacji.
Pojawienie się syntetycznej teorii tektoniki płyt będzie stanowić poważne wyzwanie dla modelu orogenicznego zsyntetyzowanego przez Dana C. Jipę. Wyjdź zatem geosynclinal i cordillera, nowy model definiuje domenę oceaniczną, która jest zamknięta przez zbieżność dwóch płyt kontynentalnych za pomocą strefy subdukcji. Po zderzeniu tych dwóch płyt następuje subdukcja całej skorupy oceanicznej, czemu towarzyszy powstanie reliefu (na przykład łańcucha alpejskiego). Zgodnie z tym nowym modelem flisze osadzają się podczas pierwszego etapu konwergencji, w basenie oceanicznym w fazie zamykania, a więc przed zderzeniem. Chociaż jego powszechne przyjęcie nastąpiło później, kilku geologów opracowało modele fliszu alpejskiego z uwzględnieniem ograniczeń tektonicznych. Następnie podejmuje się kilka rewizji generalnych w celu odtworzenia warunków złóż fliszu alpejskiego.
Szybko jednak sekwencje mętności są opisywane w wielu różnych kontekstach tektonicznych do tego stopnia, że niektórzy autorzy identyfikują flisz atlantycki wzdłuż pasywnych krawędzi. Jednocześnie w kolejnych badaniach wykazano wpływ tektoniki na skład piasków, co pozwala na lepszą identyfikację fliszów.
Od czasu wprowadzenia przez Bernharda Studera termin flisz był przedmiotem krytyki i zyskiwał na popularności. Nabrała ona następnie podwójnego znaczenia, które określało ją albo jako (1) fację bez kryteriów wieku i stratygrafii, albo jako (2) precyzyjną formację związaną z geosynkliną alpejską, która powodowała zamieszanie w jej użyciu. Mieszaniny interpretacji sedymentacyjnych, litologicznych i tektonicznych również sprzyjają zamieszaniu. Tak więc Philip H. Kuenen przypomina, że nie ma zgody co do znaczenia terminu flisz. Dla Andrew D. Mialla termin flisz i melasa to w zasadzie tylko spuścizna starego modelu geosynkliny .
Dla Petera Homewooda i Oliviera Lateltina termin ten przypisywany jest złożom preorogenicznym do synorogenicznym, chociaż uznają oni, że nie ma odpowiednika dla pasywnych brzegów lub stadium szczeliny, podczas gdy niektórzy autorzy identyfikują złoża fliszowe w innych kontekstach orogenicznych. Kontekst orogeniczny jest również źródłem debaty, a depozyt fliszu przed napadową fazą orogenu jest kwestionowany. Podobnie niektóre flisze pochodzą ze źródeł bocznych, a nie ze strefy orogenicznej, jak flisz eocen z Pirenejów i oligocen-miocen z Apeninów . Flisze bywają też opisywane na różnych etapach orogenu.
Dlatego jego użycie jest dyskutowane przez niektórych autorów. Ogromna różnorodność interpretacji skłania Jeana Boussaca do zakwestionowania jego użycia: „W rezultacie słowo flisz nie ma precyzyjnego znaczenia. Nadal zasadne jest używanie go w pewnych ściśle określonych znaczeniach, dla pewnych szczególnych formacji: powiemy wapień fliszowy tak, jak powiemy wapień gruboziarnisty i nikt się nie pomyli. Ale nie wolno nam mówić o fliszu w ogóle, ponieważ jeśli to słowo ma wiele różnych i szczegółowych znaczeń, to nie ma już żadnego ogólnego znaczenia” ( s. 641 ). Według Rudolfa Trümpy (en) niektóre melasy przypominają nawet skały typu fliszowego w środkowej Szwajcarii.
W obliczu początkowego zamieszania, jakie wywołał jego flisz, Bernhard Studer początkowo zaproponował rezygnację z jego stosowania. Następnie uznał, że „nie ma chyba w historii naszej nauki innego przykładu nazwy, która od czasu jej wprowadzenia spowodowała więcej zamieszania niż ten nieszczęsny flisz” i że wraz z rozwojem wiedzy „słowo flisz zostanie usunięte z terminologia geologiczna na koniec dnia” . Pomylenie litologii i sedymentologii fliszu prowadzi nawet niektórych autorów do zaniechania jego stosowania, w szczególności z powodu niespójności w systemach górotwórczych innych niż Alpy.
W związku z tym Gilbert Kelling i Daniel Jean Stanley proponują ograniczenie użycia fliszu do terminu opisowego bez charakteru genetycznego, podczas gdy Andrew D. Miall zaleca używanie kluczy stratygraficznych do identyfikacji różnych sukcesji i które lepiej odzwierciedlają warunki osadów każdej jednostki i ich tektoniczne kontekst. Przyczynia się to również zdaniem autora do ograniczenia uogólnień i podkreślenia tektonicznej różnorodności świata. Tak więc rewizje stratygraficzne przeprowadzone w szczególności w Szwajcarii w ramach projektu HARMOS mają tendencję do usuwania terminu flisz z nomenklatury jednostek geologicznych z pewnymi wyjątkami.
Od czasu Bernharda Studera definicja fliszu jako całości niewiele się zmieniła, ale ewolucja wiedzy sedymentologicznej i tektonicznej pozwoliła lepiej zrozumieć to źródło materiału detrytycznego i sposób osadzania przez prądy gęstości. W celu przeprowadzenia bardziej ilościowej analizy zalecamy przeczytanie syntetycznej pracy na temat fliszów Rudolpha Trümpy (1960) i Marguerite Rech-Frollo (1972). Chociaż z definicji geodynamicznej flisze są osadami krzemowymi i mają wiele wspólnych właściwości, które są przedmiotem wielu badań, ale które nie są dla nich specyficzne.
Depozyty fliszu ss niezmiennie opiera się na skorupie oceanicznej podczas subdukcji . Od jego genezy w grzbiet śródoceaniczny jego subdukcji The oceaniczna skorupa jest objęta różnymi kolejnych warstw osadowych którego fliszu stanowi ostatni etap. Pierwszy etap odpowiada depozycie radiolaritis . Są to głębokie osady pelagiczne składające się z osadów krzemionkowych bogatych w radiolariany, ponieważ są one zdeponowane pod CCD. Następnie, w miarę zbliżania się strefy subdukcji , wkłady silikoklastyczne z domeny kontynentalnej proporcjonalnie wzrastają. Jest to przede wszystkim osadu celów hemipelagic gromadzącego jako potencjalnie bogatej margiel radiolarian lub otwornic planktonu (wapień calpionellids , gliny do Palombini , mikryt do glotruncana , etc.). Następnie, gdy skorupa oceaniczna dotrze do dołu subdukcji, przeważają osady krzemowo-klasowe zbocza wynikające z prądów gęstościowych (flysch). Osady fliszowe generalnie uszczelniają pokrywę osadową subdukowanej skorupy oceanicznej, ale czasami można je przezwyciężyć przez mieszanie osadów. Ta sukcesja stratygraficzna odpowiada modelowi stratygrafii płyt oceanicznych opracowanemu dla osadów morskich japońskiego pryzmatu akrecyjnego . Osady te są następnie włączane do osadowego pryzmatu akrecyjnego, który tworzy się przed strefą deformacji. Płaszczyzny oderwanie zazwyczaj występuje w przeważającej mierze marglistych grubościach tworzących podstawę szeregu. W ten sposób podłoże osadowe, na którym spoczywały flisze ss, zostaje oddzielone i przechodzi w subdukcję, gdzie zostanie przeobrażone, jak zwierciadło wód Tsaté lub Zermatt Saas-Fee w Alpach (zwane również łupkami błyszczącymi). Górna granica jest zwykle zaznaczona płaszczyzną nakładania się lub zwieńczona mieszanką.
Flisz slZ kolei flisze SL osadzają się na skorupie kontynentalnej, której pokrywa osadowa charakteryzuje się osadami wapiennymi platform i zwieńczona drobnymi wapieniami pelagicznymi (wapień Seewen z domeny helweckiej w Alpach) i wcześniej opisywany jako facja wapniowa planktoniczna. Same są objęte pięknymi seriami pelagicznymi, takimi jak Marls z Globigerines i Schists z Meletta w domenie Helvetic . W przeciwieństwie do fliszów ss, flisz sl jest mniej podatny na wpływy tektoniczne i może utrzymywać się kontakt stratygraficzny z warstwami leżącymi poniżej. Mogą również wykazywać ciągłość sedymentacyjną z właściwymi złożami melasy .
Ewolucja sedymentacjiOsady fliszowe ewoluują wraz z migracją skorupy oceanicznej w wyrobisku. Pierwsze osady odpowiadają dystalnej facji stożka okrętu podwodnego. Charakteryzują się przewagą marglistych interwałów przeplatanych pokładami drobnoziarnistego piaskowca i grubości od centymetra do decymetra. Przedziały Marl określić cienkiej sedymentacji hemipelagic podczas banków piaskowce do konglomeratów wynikowej prądów gęstości . Następnie stopniowo nakłady silikoklastyczne zwiększają się, a odstępy margliste zmniejszają się, aż do osiągnięcia, w idealnym modelu, akumulacji złóż konglomeratowych . Jednak zmiany w kontynentalnych wkładach krzemionkowych i poziomie morza w stosunku do tektoniki i klimatu mogą zmienić tę sukcesję i promować powrót do bardziej marglistej sedymentacji lub ograniczyć grubsze wkłady.
Najczęstszym wyobrażeniem fliszu jest jednostajna i regularna naprzemienność dobrze ułożonych warstw piaskowca i interwałów glinowo-marglowych ( dla dawnych autorów flisz glinowo-piaskowcowy ) na grubości kilkuset lub nawet tysięcy metrów. Jednak stosunek margiel/piaskowiec jest bardzo zmienny (od 10:1 do 1:5). Warstwy wapienne i poligeniczne konglomeraty uzupełniają ten opis stratygraficzny, czasami zakłócając tę przemianę. W niektórych przypadkach przeważają pokłady wapienne, które nadają im nazwę flisz wapienny (przykład: flisz helminthoid , flisz zwierciadlany Dranse ). Na ogół jest to osad wapienny resedymentowany i zagęszczony u podstawy sekwencji. Często wykazują teksturę wakestone i wyglądają podobnie do drobnych wapieni pelagicznych.
Poprzeczne rozszerzenie brzegów jest stosunkowo duże i brzegi można śledzić przez kilka kilometrów w przypadku facji basenu, co ostro kontrastuje z melasą, gdzie poprzeczne rozszerzenie jest stosunkowo ograniczone, zwłaszcza w osadach rzecznych. Z drugiej strony, proksymalne facje kanałów mogą zawierać znaczne odchylenia boczne. Można zaobserwować różnice dotyczące grubości, a nawet składu. Sukcesja stratygraficzna na ogół nie przedstawia przerwy sedymentacyjnej, chociaż natura prądów gęstości wskazuje na fazy erozji dotykające w szczególności bliższą część stożka podwodnego. Obserwowany krótki przedział czasowy (5 do 20 Ma) również indukuje szybkie tempo sedymentacji związane z kontekstem orogenicznym.
Jednak nie zawsze jest łatwo dokonać podziału w ramach tych formacji. Są one albo bardzo monotonne, albo złożoność zmian nie pozwala na wytyczenie podziałów lub cykli. Dopiero badanie zawartości paleontologicznej (wieku) oraz petrografii (składu) pozwala w tym przypadku na podział fliszu.
Akumulacje typu fliszowego są osadzane przez morskie prądy grawitacyjne lub prądy gęstości (niewłaściwie określane jako prądy zmętnienia) deponowane w głębokim środowisku morskim. W idealnym przypadku składają się one naprzemiennie z piaskowca i margla ( flisz glinowo-piaskowcowy ). Te pierwsze stanowią osady związane z prądami gęstościowymi (pochodzenia pozabasenowego), natomiast interwały margliste opisują sedymentację hemipelagiczną (pochodzenia wewnątrzbasenowego), czyli wynik osiadania drobnych cząstek. Z tych samych prądów mogą również pochodzić marlowe interwały (interwał Te sekwencji Boumy). Jednak w zależności od tego, gdzie znajdujemy się w systemie turbidytowym, osady te mogą składać się z monotonnej akumulacji piaskowca do zlepień w facjach korytowych ( flisz piaskowcowy dla dawnych autorów) lub z grubych nagromadzeń margli w facjach dystalnych płatów ( flisz czarny dla dawnych autorów). Poziomy konglomeratów ogólnie określają bliższe środowiska osadów związane z kanałem lub nawet specyficzne mechanizmy transportu, takie jak przepływy gruzu. Warstwy wapienne stanowią albo bardzo odległe facje bogate we fragmenty muszli, a zwłaszcza otwornic, albo lawiny rumowiska z okolicznych platform wapiennych. Zawartość węglanów w piaskowcach, ale także interwały ilaste zależą od względnego położenia CCD względem ośrodka osadowego.
Ważne jest, aby sprecyzować, że każdy flisz jest osadzaniem się prądu gęstości, ale każde osadzanie prądu gęstości nie jest systematycznie fliszem. Dotyczy to w szczególności osadów na pasywnych brzegach, takich jak granice Oceanu Atlantyckiego, ponieważ zalegają w rozszerzającej się domenie tektonicznej (otwarcie Oceanu Atlantyckiego).
Warunki wychodni fliszów zmieniają się w zależności z jednej strony od litologii, az drugiej od deformacji tektonicznych . W niektórych przypadkach, np. w Apeninach i wzdłuż wybrzeża Basków , flisz może wychodzić na duże odległości, zapewniając w ten sposób doskonały stan wychodni. Ale flisze są z definicji miękkimi litologiami i dlatego są podatne na erozję . Flisze mają niską zdolność do wychodni. Są one na ogół pokryte glebami i roślinnością ograniczającą korelacje boczne. W warunkach pochyłości naprzemienne poziomy margli i piaskowców mogą sprzyjać tworzeniu się płaszczyzny osuwiska prowadzącej do osuwisk o różnej wielkości, od której wywodzi się termin flisz. Flisz najlepiej wychodni w kamieniołomach, w których flisz jest eksploatowany, w korytach, które podcina. Tworzą one również generalnie niskie szczyty i zaokrąglone ( wzgórza ) do dominujących sekwencji margli, podczas gdy wiecej majątków piaskowców mogą stanowić wierzchołki bardziej zaznaczone krawędzie ( grzebienie ). Tak więc flisze na ogół nie tworzą wysokich szczytów, chyba że znajdują się w wysokiej pozycji strukturalnej. W systemach pofałdowanych , takich jak Prealpy , flisz ma tendencję do zachowania się na dnie dolin, w synklinach , podczas gdy erozja usunęła je z wierzchołków i wierzchołków antyklin .
Klif fliszowy w kierunku zatoki Fiesa w Słowenii
Klif fliszowy Baixo Alentejo w Portugalii
Klif fliszowy nad morzem Mimo bardzo dobrej jakości ekspozycji, wychodnie te mogą być trudno dostępne i może być trudno zbadać je na całej ich grubości.
Wychodnia fliszu nad rzeką na Ukrainie. Odpowiada najlepszym warunkom wychodniowym, ponieważ flisz jest łatwo dostępny i nie zakryty nurtem rzeki.
Flyschs definicji są złoża siliciclastic reprezentowane głównie przez piaskowców z konglomeratów , naprzemiennie marly do gliniastych odstępach , której skład jest zasadniczo zbliżona do piaskowce. Dominująca kompozycja składa się z ziaren pozabazowych, to znaczy ziaren pochodzących z zewnątrz ośrodka osadzania. Zbudowane są z kwarcu , skaleni i litoklastów w zmiennych proporcjach, których skład zależy od charakteru skał tworzących zlewnię . W Alpach ciężkie zespoły mineralne zdominowane są przez odmiany stabilne ( cyrkon , turmalin i rutyl ), do których w zależności od charakteru źródeł (odpowiednio skały metamorficzne i skorupa oceaniczna ) dodawany jest granat i spinel chromoforowy . Flisze charakteryzują się dużym bogactwem pierwiastków krystalicznych, zwłaszcza w konglomeratach, w tym granitach, gnejsach i innych łupkach, nie mówiąc już o różnych litoklastach osadowych. Klastry wulkaniczne są również powszechne z podstawowymi i średniozaawansowanymi terminami. Według niektórych autorów flisze mają również wysoki udział miki . Frekwencja fragmentów roślin, a także sporadycznie bursztynu podkreślają znaczenie nakładów terygenicznych.
Bioklasty i ziarna wewnątrzbazoweZiarna wewnątrzbazowe (np. powstałe w środowisku osadzania) są na ogół przerabiane. Obejmują one bioklasty z platformy, a także ziarna wytwarzane w wyniku chemicznego strącania ( glaukonia , fosforany ) w niewielkich proporcjach i potencjalnie przerabiane. Flisze charakteryzują się stosunkowo niską zawartością skamieniałości ze względu na złe warunki przechowywania w fazie osadzania (głębokość względna w porównaniu do CCD ) i diagenezy. W bioclasts reprezentowane są głównie przez otwornic jak również czerwonych alg , mszywioły , szkarłupni , amonitów i belemnity zależności od wieku depozytu. Ich rozmieszczenie zależy również od warunków oceanograficznych platformy. Na niektórych brzegach fliszu alpejskiego występują również bardzo wysokie koncentracje krasnorostów lub duże otwornice ( nummulity i dyskocyliny ), co świadczy o ich obfitości i budowie bioherm na szelfie kontynentalnym . W koralowych i gruzu coquillers ( mięczaki i Ramienionogi które inoceramus ) występują generalnie rzadko alpejskiego fliszu głównie z powodu niekorzystnych warunków w paleogenie koralowca. Niektóre fragmenty są allochtoniczne, jak otwornice planktonowe , rybie łuski, amonity i belemnity i są głównie skoncentrowane w interwałach pelagicznych ( margle ). Brak makrofauny (całe szczątki ryb itp.) jest stałym zjawiskiem we fliszach, ale czasami można znaleźć rybie łuski. Bioklasty wykazują również korelację z wielkością cząstek : duże otwornice są na ogół skoncentrowane u podstawy złóż, w gruboziarnistych facjach, podczas gdy mikroskamieniałości i nanoplankton wapienny znajdują się w drobnych piaskowcach, a nawet w sekwencjach hemipelgicznych. W końcu, obecność organizmów także potwierdzone przez bioturbations na podstawie banków i tym ficoids , chondrytów, helminthoids , zoophycos lub cancellophycos i w obecności materii organicznej, w szczególności w marglistych odstępach.
Nummulity w przekroju w wapieniu z numulitami (oligocen?)
Zbliżenie na część czerwonych alg
Bioturbacje rodzaju Zoophycos
Cementacja, podobnie jak porowatość , jest bardzo zmienna i zależy od diagenezy oraz względnej głębokości do CCD . Całość jest na ogół cementowana kalcytem, rzadziej glinami lub mułami, ale może również zawierać wtrącenia limonitu . Cementacja krzemionkowa jest wyjątkowa (por. olkwarcyt).
GranulometriaSortowanie jest słabe i możemy zauważyć obecność bardzo zaokrąglonych ziaren typu wiatr w najgrubszych rozmiarach ziaren . Grubsze terminy wskazują na większą różnorodność klastów zarówno pod względem wielkości, jak i natury i może występować matryca .
Przy przeważającej zawartości węglanów można spotkać również flisz wapienny określany jako typ Alberese . Te wapienie detrytyczne są drobno walcowane i mają drobną wielkość ziarna ( bardzo drobny piaskowiec z mułowcem ). Czasami charakteryzuje je brak mikrofauny.
MacignoMacigno to termin lokalny, który opisuje piaskowce cementowo-wapienne z Apeninów we Włoszech i Alpes-Maritimes we Francji. W literaturze z 19 -tego wieku, termin Alpine Macigno jest często używane jako synonim fliszu.
Olkwarcyt (lub oelkwarcyt)Ölkwarcyty odnoszą się do pokładów piaskowców bogatych w kwarc ( kwarcyt ) i które mają wygląd oleisty w świeżym szczelinie. Termin ten był często używany we fliszach szwajcarskich.
Wildflysch (lub flisz z soczewicy)Wildflysch (dosłownie dziki flisz ) jest terminem często używanym w geologii alpejskiej do opisu mieszanek , ponieważ matryca fliszów może wywodzić się z fliszów (naprzemienność ławic piaskowcowych i margli), a w szczególności z czarnego fliszu (wysoki udział marly) . Niektórzy autorzy opisali więc macierz jako fliszoidalną . Wildflysch często zawiera soczewki o bardzo zróżnicowanej litologii, określane w zależności od geometrii jako egzotyczne bloki lub ostrza tektoniczne , których rozmiar może wynosić kilometry. Jednostka ta została po raz pierwszy opisana przez Franza Josepha Kaufmanna w regionie Habkern:
"Dunkelgraue bis schwarze, weiche, glänzende Schiefer, oft krummschalig und voll gestreifter Reibungsspiegel, wechseln mit Sandstein, zuweilen mit Konglomerat. Nicht selten sind Stadschiefer, Fukoidenschiefer und leimcrnatige Schiefer eingelagert, auch grünsandige Nummulitenkalke, Granit-breccien usw. " ( Str 553 )
Ponieważ termin wildflysch jest zastępowany przez uznaną na całym świecie mieszankę słów . Są to jednostki geologiczne pozbawione stratyfikacji, ponieważ wynikają albo z wielkoskalowego osuwiska (mieszanina osadowa), albo z demontażu jednostek geologicznych wzdłuż płaszczyzny nakładania się lub w kanale subdukcji (mieszanina tektoniczna). Są one również regularnie obserwowane w pobliżu złóż fliszowych.
Flisz alpejski jest związany z zamknięciem Alpejskiej Tetydy . Sedymentacji flyschs rozpoczyna się w wczesnej kredy ( barremu - alb ) w Alpach i Wschodniej między późnej kredy ( koniak ) i późnego eocenu w Alpach Zachodnich dla ss flyschs . Oligocenu następnie znaczniki kolizji, a zatem i napylania sl flyschs (zwany również HELVETIC flyschs w przeciwieństwie do alpejskie flyschs ) i molasowego . Są one reprezentowane przez serie detrytyczne zdeponowane na europejskim obrzeżu ( domena delfinohelwetyczna ) w basenie północnego przedgórza alpejskiego. Główne flisze alpejskie to:
Alpy ZachodnieZe względu na osadzanie się w fazie konwergencji, najlepiej wzdłuż stref subdukcji , flisze stanowią idealny świadek orogenów . W szczególności ich datowanie umożliwia rekonstrukcję różnych faz zamykania basenu oceanicznego. Tak więc początek sedymentacji fliszu oznacza bliskość strefy subdukcji skojarzonej domeny paleogeograficznej, podczas gdy koniec jego sedymentacji opisuje jego włączenie do pryzmatu akrecyjnego, a tym samym zanik domeny paleogeograficznej.
BiostratygrafiaZe względu na ograniczoną zawartość paleontologiczną nie zawsze łatwo jest precyzyjnie datować flisz, a tym samym dokonywać korelacji. Piaskowce zawierają materiał odziedziczony po platformie, a zatem nie współczesny z jego złożem. Z kolei margliste interwały wynikające z kumulacji deszczu pelagicznego wykazują zmienną zawartość otwornic . Interwały od gliniasto-gliniasto-mikowa są na ogół sterylne, podczas gdy interwały margliste zawierają potencjalnie bogatą i obfitą mikrofaunę. Te jednokomórkowe organizmy morskie są na tyle dobrze znane, że ich biostratygraficzne rozszerzenie można wykorzystać jako skalę czasową. Tak więc zespoły otwornic w interwałach marglistych umożliwiają określenie przedziału wiekowego dla osadów, które je zawierają.
Do datowania fliszów wykorzystuje się różne organizmy z różnymi wynikami. Obejmują one pelagicznych otwornice , wapienne nannofossils jak również palinologia . W pyłki są rzeczywiście dość odporne na gromadzą się w tych głębokich złóż morskich. Denne otwornice generalnie pochodzących z platformy (przypadek Nummulites ) nie zawsze są wykorzystania zasobów.
Do strefy subdukcji są na ogół związane z wulkanicznego calc alkalicznych typu łukowego andésitique w obrazie z Andów . Ten wulkanizm może objawiać się obecnością fragmentów wulkanicznych w osadach krzemowo-klastycznych, ale także warstwami popiołu wulkanicznego . Pod wpływem wietrzenia popioły zamieniają się w smektyty i tworzą bentonity . Jednak popiół wulkaniczny może również pochodzić z odległego epizodu wulkanicznego niezależnego od orogenezy, dzięki swojej dużej zdolności do transportu na duże odległości.
Oprócz obecności smektytu , bentonity składają się również z minerałów ciężkich, w tym cyrkonii . Analiza tych ziaren pozwala na stosunkowo dokładne datowanie bezwzględne złoża. Jednak w przeciwieństwie do datowania otwornic obecność bentonitu jest bardziej niebezpieczna, ponieważ nie zawsze jest on dobrze zachowany, a złoża mają zwykle centymetr lub nawet milimetr grubości. Mogą jednak pomóc w precyzyjnej kalibracji datowania biostratygraficznego .
W Alpach bentonity z okresu od paleocenu do wczesnego eocenu zostały zidentyfikowane w kilku jednostkach, w tym fliszu kompleksu Voirons-Wägital i fliszu Gault. Byliby kojarzeni z północnoatlantycką prowincją magmową położoną 1900 km na północ. To magmowe wydarzenie odpowiada znaczącym wylewom bazaltowym związanym z oddzieleniem Grenlandii od płyty euroazjatyckiej i przedłużeniem otwarcia północnej odnogi Oceanu Atlantyckiego .
Badanie składu fliszowego, a zwłaszcza jego pozabazynnej frakcji detrytycznej, pozwala na identyfikację jednostek tektonicznych graniczących ze strefą subdukcji. Podczas zamykania akwenu orogeneza zmienia rozmieszczenie tych jednostek, zakopując je, przesuwając lub ekshumując. W ten sposób możliwe staje się zrekonstruowanie ewolucji jednostek tektonicznych ekshumowanych w czasie na podstawie zmienności składu fliszów w połączeniu z datowaniem ich złoża.
Badania opierają się głównie na analizie składu piaskowców metodą Gazzi-Dickinsona. Skład można następnie przedstawić na diagramach trójskładnikowych modelu Dickinsona w celu zdefiniowania kontekstu tektonicznego strefy żywienia detrytycznego (blok kontynentalny, magmatyzm łukowy, recykling górotworu, mieszany). Niemniej jednak dystrybucja różnych pól tektonicznych i ich zastosowanie w wielu różnych kontekstach budzi dziś krytykę. Ogólny skład detrytyczny może być skorelowana z rozkładem lithologies z lithoclasts z konglomeratów. Analiza pierwiastków głównych i śladowych (w tym pierwiastków ziem rzadkich ) pozwala prześledzić ewolucję nakładów pomimo zmian minerałów i ewentualnie faz metamorfizmu .
Uzupełnieniem ogólnego składu są minerały ciężkie. Łączą one zestaw minerałów, które wyróżniają się gęstością większą niż 2,8 (kwarc ma gęstość 2,65). Minerały te na ogół zapewniają lepszą rozróżnienie i identyfikację źródeł. Ponadto ich wrażliwość na wietrzenie może prowadzić do utraty zachowania zbiorowisk podczas cyklu osadowego . Wreszcie, analizy odmianowe skupiające się na jednym lub kilku gatunkach minerałów są również wykorzystywane do opisywania zmienności wsadu w zależności od zmienności składu ( geochemia ) lub datowania wieku krystalizacji ( geochronologia ) ziaren.
Wydobywano wiele fliszów, zwłaszcza do budowy dróg i brukarstwa. Istnieją również kamieniołomy młyńskie (lub kamienie młyńskie), z których najważniejsze znajdują się w Mont Vouan w Voirons Flysch ( Prealpy Chablais ).
Wnęka kamienia młyńskiego Grande Gueule w Mont Vouan. W górnej części widoczne są odciski ściernicy.
Odciski szlifierskie na kamieniu młyńskim w Vachat w Mont Vouan.