Calila e Dimna to tłumaczenie najęzyk kastylijski dzieła literatury orientalnej ( Kalila wa-Dimna po arabsku), prawdopodobnie na prośbę Alfonsa X Mądrego, gdy był jeszcze dzieckiem. Przekład ten, mający formę zbioru opowieści, pochodzi z 1251 roku .
Ze wszystkich wielu dzieł związanych z Alfonsem X , Calila e Dimna jest najbardziej literacka. Jej materiał narracyjny pochodzi z literatury orientalnej. Jest wiernym tłumaczeniem z arabskiego tekstu z Kalila wa Dimna (كليلة ودمنة), które zostaną następnie dystrybuowane w całej Europie . Ten tekst to samo tłumaczenie, że irański Ibn al-Muqaffa wykonany w języku arabskim w VIII th century z Panchatantra Indiach (praca dnia około roku -300 ). W 570 przetłumaczono ją na język średnioperski (lub literacki perski), a kilka lat później na syryjski .
Książka jest powiązana z mądrościowych podręczników do kształcenia książąt z powodu systemu pytań i odpowiedzi między królem i filozofa, który daje podstawę do przykładowych lub Exempla bajek opowiadanych i granych przez zwierzęta: wołu, lwa i dwa szakale zwane „Calila” i „Dimna”, czyli te, które opowiadają większość opowieści, bardzo często zagnieżdżone w sobie jak „ rosyjskie lalki ”. Mnożą się monologi introspektywne, a dialogi są wykorzystywane do celów dramatycznych. Lokalizacja jest bardzo prosta, a akcja dość rzadka. Bardzo podobna struktura jest używana w książce Don Juan Manuel , liczyć El Lucanor ( XIV th century ).
Calila e Dimna przetrwał w dwóch rękopisach znanych jako A i B . Według kolofonu z rękopis A , w pierwszej jednej trzeciej XV, XX wieku (MS. 'H-III-9 Biblioteki Escorial) książki „został sporządzony z arabskiego w języku łacińskim, a następnie w kolejności powieść niemowląt Don Alfonso [...] miał tysiąc dozientos e noventa y nueve anos ”(= 1299). Ponieważ jednak wersja kastylijska jest bardzo wierna wersji arabskiej, możemy wykluczyć istnienie pośredniego tłumaczenia łacińskiego. Tak zwany „dziecięcy” dar „Alfons” (koronowany król w 1252) ma datę powstania datowaną na rok 1251, co czyniłoby go pierwszym kompletnym dziełem beletrystycznym w prozaicznej literaturze Półwyspu.
Główną konstrukcją dzieła jest rozmowa króla Dicelema z jego alguazil-filozofem Burdubenem, choć istnieją inne struktury (zagnieżdżone w sobie opowieści). Praca składa się z trzech wyraźnie zróżnicowanych części: