Bitwa pod Pinkie Cleugh

Bitwa pod Pinkie Cleugh Opis tego obrazu, również skomentowany poniżej Plan bitwy (William Patten, 1548) Ogólne informacje
Przestarzały 10 września 1547
Lokalizacja Brzegi rzeki Esk  (w) , niedaleko Musselburgh ( Szkocja )
Wynik Decydujące angielskie zwycięstwo
Wojujący
Royal Arms Królestwa Szkocji.svg Królestwo Szkocji Royal Arms of England (1399-1603) .svg Królestwo Anglii
Dowódcy
James Hamilton Edwarda Seymoura
Zaangażowane siły
Od 23 000 do 36 000  mężczyzn 15 000 mężczyzn
30 statków
Straty
Od 5000 do 10 000  martwych
1500 jeńców		 500 martwych

Szorstkie zaloty

Bitwy

Edynburg (1544) - Ancrum Moor (1545) - Pinkie Cleugh (1547) - Broughty (1547-1550) - Haddington (1548-1549)

Współrzędne 55 ° 56 północ, 3 ° 01 zachód Geolokalizacja na mapie: Szkocja
(Zobacz lokalizację na mapie: Szkocja) Bitwa pod Pinkie Cleugh

Bitwa Pinkie Cleugh odbyła się 10 września 1547 na brzegach rzeki Esk  (w) , w pobliżu Musselburgh w Szkocji i jest częścią tzw wojny szorstkiej zalotów . Jest to ostatnia bitwa między królewskimi armiami szkockimi i angielskimi, a także pierwsza „nowoczesna” bitwa na Wyspach Brytyjskich , demonstrująca aktywną współpracę między piechotą, artylerią i siłami artyleryjskimi oraz kawalerią. Była to katastrofalna porażka dla Szkotów z powodu użycia przez Anglików artylerii morskiej , po raz pierwszy w bitwie lądowej w Wielkiej Brytanii . W Szkocji ten odcinek jest znany jako Czarna Sobota .

Kontekst

Wraz ze śmiercią Jacquesa V ze Szkocji , szkocki tron ​​zasiadł całkowicie w młodej Mary I re Scotland . Była to wyjątkowa okazja dla króla Anglii Henryka VIII, by zjednoczyć królestwa Anglii i Szkocji, poślubiając Marię jego synowi Edwardowi . Jednak podejście dyplomatyczne zawiodło: w grudniu 1543 szkocki parlament odrzucił tzw. traktat małżeński z Greenwich i odnowił sojusz z Francją . Następnie Henry rozpoczął wojenną politykę, aby zmusić Szkocję do zaakceptowania małżeństwa, które jest dziś znane jako „  szorstkie zaloty  ” i składa się z krótkich wypadów za granicę. Wraz ze śmiercią Henryka 28 stycznia 1547, jego syn Edward był zbyt młody, by rządzić, i to właśnie Edward Seymour dit Somerset został regentem Anglii. W wzburzone zaloty CV z więcej przemocy pod regencji Somerset, na początku września 1547 roku poprowadził swoją armię w Szkocji, oferuje dobre wyposażenie i dużą flotą.

Proces

Zaangażowane siły

Armia księcia Somerset składała się z części kontyngentów tradycyjnie tworzonych w hrabstwach przez komisje Array , uzbrojonych w długie łuki i haki, jak podczas bitwy pod Flodden Field trzydzieści lat wcześniej; ale Somerset zwerbował także kilkuset niemieckich najemników arkebuzów , duży pociąg artyleryjski i 6000  kawalerii, w tym kontyngent konnych włoskich arkebuzerów , pod dowództwem Don Pedro de Gamboa. Ten baskijski najemnik i jego strzelcy wprowadzili na tę okazję taktykę „  karakoli  ”, typową dla oddziałów konnych uzbrojonych w eskopy . Kawalerią dowodził lord Gray z Wilton (in) , Najwyższy Namiestnik armii, a piechotą hrabia Warwick , lord Dacre z Gillesland (in) i sam Somerset Duke. William Patten , angielski oficer, naliczył w sumie 16 800 zbrojnych i 1400 pontonów.   

Somerset ruszył wzdłuż wschodniego wybrzeża Szkocji, aby utrzymać kontakt z flotą zaopatrzeniową. Szkoccy pogranicznicy nękali jego armię, nie opóźniając jednak jej marszu. Dalej na zachód siły ekspedycyjne liczące 5000 ludzi, dowodzone przez Thomasa Whartona  (w) i dysydenta hrabiego Lennox, rozpoczęły taktykę dywersyjną 8 września 1547. Zdobyli Castlemilk w Annandale i po zaciekłych walkach o zdobycie ufortyfikowanego kościoła, Annan spalony .

Aby zablokować angielską drogę do Edynburga , hrabia Arran zebrał dużą armię składającą się głównie z pikinierów i kontyngentów łuczników góralskich . Arran miał również dużą liczbę bombard , najwyraźniej mniej mobilnych lub gorzej kontrolowanych niż te z Duke of Somerset. Jego kawaleria liczyła tylko 2000 granic, pod rozkazami hrabiego domu. Piechotą szczupakową dowodził hrabia Angus, hrabia Huntly i sam Arran. Według hrabiego Huntly szkocka armia liczyła od 22 000 do 23 000 ludzi (ale angielskie źródła podają siłę na 36 000).

Hrabia Arran zajął zachodnie zbocza brzegu Esk  (w), aby zablokować drogę do hrabiego Somerset. Na lewym skrzydle trzymał zatokę Firth of Forth, a prawe skrzydło pokrywało duże bagno. Kilka kretów pokrytych faszynami służyło jako reduty dla bombard i arkebuzów.

Pierwszy dzień

9 września książę Somerset zmusił część swojej armii do zajęcia pozycji na Wzgórzu Falside (obecne miejsce Fa'side, od którego swoją nazwę wziął zamek Fa'side), 5  km na wschód od ufortyfikowanego obozu hrabiego Arran. W rycerskim geście Earl of Home z 1500 kawalerią posuwa się przed pozycje angielskie i rzuca wyzwanie kawalerii angielskiej: deleguje do walki taką samą liczbę rycerzy. Dzięki półaprobacie księcia Somerset, Lord Gray przyjmuje wyzwanie i naciera na Szkotów z 1000  zbrojnych i 500  estradiotów . Wkrótce rycerze szkoccy zostali pocięci na kawałki i uciekli na zachód przez 5  km  : ta akcja kosztowała hrabiego Arran elitę jego kawalerii.

Nieco później książę Somerset wysłał oddział wspierany przez armaty, by zajął zbocza Inveresk, które wychodziły na szkockie szańce. Następnie w nocy Somerset otrzymuje od szkockiego generała dwa nowe wyzwania: najpierw propozycję pojedynczego pojedynku bojowego, a następnie grę pomiędzy 20 bohaterami z każdego obozu; Somerset odrzuca obie propozycje.

Drugi dzień

Rankiem w sobotę 10 września Somerset zebrało swoją armię w Siłach Ekspedycyjnych Inveresk. Odkrywa, że ​​hrabia Arran przeprawił swoją armię przez Esk przez rzymski most i teraz maszeruje przeciwko niemu. Arran rzeczywiście zdawał sobie sprawę, że został zdeklasowany przez wrogą artylerię i dlatego postanowił jak najszybciej zaatakować walkę wręcz.

Szkockie lewe skrzydło znajdowało się wtedy w zasięgu ostrzału armatniego brytyjskich okrętów: ogień okrętów zepchnął je z powrotem w nieładzie na szkockie centrum; jeśli chodzi o prawe skrzydło, zostało ono teraz zaatakowane przez angielską kawalerię, wysłaną w celu spowolnienia postępów hrabiego Arran; ale szkoccy pikinierzy zadali ciężkie straty tej lekko uzbrojonej kawalerii: jej dowódca, lord Gray, miał przekłute usta i szczękę.

Armia szkocka została jednak naprawiona i teraz znajduje się pod ostrzałem angielskiej artylerii, łuczników i arkebuzerów. Gdy został rozbity, elita kawalerii angielskiej pod dowództwem Johna Luttrella  (w) ruszyła w pościg za uciekinierami, zwłaszcza tymi, którzy próbowali wejść na Esk lub uciekać z bagien i doszło do wielkiej masakry.

Analiza

Choć Szkoci w swoich szeregach krzyczeli o zdradzie, można powiedzieć, że w tej sprawie armia renesansowa pokonała armię średniowieczną . Henryk VIII przez lata walczył o stworzenie sił lądowych i morskich, które przyniosły zwycięstwo księciu Somerset. Jednak historyk wojskowy Gervase Phillips rehabilituje szkocką taktykę, zauważając, że wycofanie się Arrana ze swojej pozycji na Esku było uzasadnioną odpowiedzią na połączone manewry wroga; ale w analizie bitwy napisanej w 1877 roku komandor Sadleir Stoney twierdził, że „każdy taktyk-amator wie, że zmiana linii pod ostrzałem wroga jest niebezpieczna. " Pierwsze komentatorzy jak John Knox widział w tym ruchu wojsk przyczynę klęski i przypisywane rozkaz wpływem miejscowych panów, z opatem z Dunfermline George Durie  (w) , a Hugh Rig Carberry  (w) . Marcus Merriman  (en) mówi, że szkockie oszczędności były najlepsze w kraju.

Phillips obwinia za porażkę panikę, która nastąpiła po szarży angielskiej kawalerii i cytuje pochwałę Williama Pattena za zachowanie pikinierów hrabiego Angusa. Merriman postrzega niepowodzenie księcia Somerset w ataku i szturmie na Edynburg i Leith jako „straconą okazję” i „mistrzowski błąd”, który kosztował go wojnę. W 1548 r. szkocki mistrz artylerii, lord Methven , był zdania, że ​​bitwę przegrała przychylność polityki angielskiej w samej Szkocji oraz nieprzygotowanie i chaotyczny pośpiech armii szkockiej tego dnia.

Konsekwencje

Polityczna katastrofa w Somerset czy ciągłość Henry'ego?

Wczesne badania nad następstwami bitwy niewiele rozumiały o pozycji Protektora Somerseta. Historyk Albert F. Pollard  (en) (16 grudnia 1869 - 3 sierpnia 1948) pokazuje tym samym, że klasyczne wówczas studia mają jeszcze niezrozumienie tematu. Pierwsze z tych badań stwierdza, że ​​„Henryk, u szczytu swojej władzy, odmówił zakwestionowania feudalnej niepodległości Szkocji [a] książę Somerset postanowił wyróżnić swój protektorat, wskrzeszając […] roszczenia Anglii do kontroli nad cała wyspa ”. Druga konkluduje, że „bezpośrednim skutkiem [zwycięstwa pod Pinkie Cleugh] było zniszczenie wszystkich trudów cierpliwego, ale stanowczego Henriego przez lata dyplomacji i w końcu wysłanie Marii do Francji, poślubienie delfina i ustanowienie jako katolicka rywalka Elżbiety”. Jednak dyplomacja Henry'ego nie mogła być postrzegana jako cierpliwa: żądał od swoich sojuszników w Szkocji więcej, niż mogli, nie mając środków na ich wsparcie, a gdy jego polityka zawiodła wraz z unieważnieniem traktatu z Greenwich , wszczął zaciekłe wojny . Protektor Somerset nie wskrzesił więc angielskich pretensji ani nie zniszczył dyplomacji swojego następcy: po prostu pozował na ciągłość, kładąc większy nacisk na konflikt religijny niż na małżeństwo. Co więcej, wstąpienie Elżbiety na tron ​​było w tym czasie wysoce nieprawdopodobne, ponieważ zastąpiła ona trzy osoby, a zatem uważanie Somerset za odpowiedzialne za konflikty między Marią i Elżbietą jest przesadą.

Klaun

Po zwycięstwie Protector Somerset napisał List do Adhortacion to Unicie and Peace . To dzieło propagandowe miało przekonać Szkotów o korzyściach płynących z małżeństwa Marii i Edwarda, i krążyło w lutym 1548 r. na Nizinach. Sformułowanie zostało zrobione tak, aby nie szokować uczuć Szkotów: podczas gdy jego poprzednik określił Jakuba V ze Szkocji jako „udawanego króla” i „uzurpatora”, odnosi się do tego przez „twój ostatni król” i „książę wielkiej doskonałości”. ”. Zaproponował również usunięcie wzmianki o Anglii i Szkocji, aby nazwać całą Wielką Brytanię, a nie zmianę praw Szkocji („różne miejsca potrzebują różnych praw”) i przedstawia zalety.

„Nie zamierzamy wydziedziczyć waszej królowej, ale uczynić jej dziedzicami także tych z Anglii. Te niepotrzebne lęki i fantazyjne idee podboju waszego narodu i zmiany jego praw przychodzą do was od tych, którzy woleliby widzieć was wszystkich podbitych, obnażonych i zamordowanych, aby urzeczywistniać swoje pragnienie władzy. Gdybyśmy byli jednością przez przyjaźń, moglibyśmy lepiej bronić się przed narodami; morze jako mur i Bóg obrony powinny uczynić monarchię tak szlachetną, żebyśmy nie wstydzili się pokoju ani nie bali się w czasie wojny; dlaczego nie mielibyście chcieć tego samego i mieć tyle samo powodów do radości, co my? "

Zasady i Warunki

W przeciwieństwie do Henryka VIII, który ustanowił znak dla niektórych więźniów bitwy pod Solway Moss, aby uznać go za zwierzchnika, Somerset zmusił tych z Pinkie Cleugh do podpisania przysięgi pomocy w małżeństwie.

Uwagi

  1. Susan Doran, historyk z Chris Church (Uniwersytet Oksfordzki) , podaje liczby 23 000 Szkotów i 10 000 ofiar, w niskim zakresie żołnierzy i wysokim zakresie strat.

Bibliografia

  1. (en) Susan Doran , Mary Queen of Scots: ilustrowany życie , Londyn, British Library,2007, 190  pkt. ( ISBN  978-0-712-34916-1 ) , rozdz.  1 („Wczesne życie w Szkocji i Francji 1542-1558”) , s.  12-39
  2. (w) Gervase Phillips , Wojny anglo-szkockie, 1513-1550: historia wojskowości , Woodbridge, Suffolk Rochester, NY, Boydell Press, coll.  „Wojna w historii”,1999, 291  s. ( ISBN  978-0-851-15746-7 )
  3. (w) TF Henderson – Mary Queen of Scots: Her Environment and Tragedy, tom 1, Haskell House Publishers , Nowy Jork, 1969.
  4. (w) Marcus Merriman , The Rough Wooings , Tuckwell, 2000, 448  s. ( ISBN  978-1-862-32090-1 ).
  5. Gervase Phillips 1999 , s.  186
  6. Zobacz Taylor James [et al.] , Obrazkowa historia Szkocji , tom.  ja, Londyn,1859, s.  607 ; Patrick Fraser Tytler , Historia Szkocji , tom.  VI, Edynburg,1842, s.  607 ; Thomas Wright , Historia Szkocji , Londynu i Nowego Jorku,1852, s.  463.
  7. Od Normana MacDougall, Scotland and War, AD 79-1918 , Edynburg, John Donald Publishers Ltd.,1991, 216  s. ( ISBN  0-85976-248-3 ) , s.  68.
  8. Gervase Phillips 1999 , s.  183
  9. Według Patricka Frasera Tytlera, Historia Szkocji , obj.  3,1879, s.  63 ; and Calendar State Papers Scotland , obj.  1,1898, „Lennox i Wharton do Somerset, 16 września 1547”, s.  19 notatka 42.
  10. Gervase Phillips 1999 , s.  181-182
  11. Według MacDougalla, op. cyt. , s.  73 .
  12. Gervase Phillips 1999 , s.  191–193
  13. Gervase Phillips 1999 , s.  196
  14. Gervase Phillips 1999 , s.  197-199
  15. Według F. Sadliera Stoneya, Życie i czasy Ralpha Sadleira , Longman,1877, s.  109.
  16. Z Laing, David, ed., Works of John Knox: Historia reformacji w Szkocji , obj.  1, Towarzystwo Wodrow,1846, s.  211.
  17. Z (w), Marcus Merriman , The przybliżonych Wooings , Tuckwell,2000, 448  s. ( ISBN  978-1-862-32090-1 ) , s.  236-237.
  18. Z Phillips, Gervase, „  Tactics  ”, Scottish Historical Review ,Październik 1998, s.  172–173.
  19. Według Cameron, Annie I., red., The Scottish Correspondence of Mary of Lorraine , Scottish History Society,1927, s.  242–243, Methven do Marii de Guise, 3 czerwca 1548.
  20. (en) Albert F. Pollard - Ochraniacz Somerset i Szkocji, angielskiej historyczny przegląd , tom 13, nr 51, strony 464-472, 1898.

Dalsza lektura