Guillaume sprawa jest politycznie najbardziej znaczącym afera szpiegowska w powojennych Niemczech. 24 kwietnia 1974, Günter Guillaume , jeden z najbliższych współpracowników z niemieckiej kanclerz Willy Brandt , zostaje zdemaskowany jako szpieg w NRD . Kanclerz przyjmuje na siebie odpowiedzialność polityczną i rezygnuje ze stanowiska w dniu7 maja 1974 r. Nawet dzisiaj wydaje się, że afera Guillaume'a nie była jedynym powodem tej rezygnacji, ponieważ ujawnione NRD informacje nie dotyczyły tak naprawdę bezpieczeństwa. Günter Guillaume został zdemaskowany w tym samym czasie co jego żona Christel Guillaume, która również pracowała dla wywiadu.
Zgodnie z rozkazami Hauptverwaltung Aufklärung (HVA) lub „centralnej administracji uznającej” Stasi , Günter Guillaume udał się do Republiki Federalnej jako OibeE (oficer do zadań specjalnych) w 1956 roku. Ten pracownik Ministerstwa Bezpieczeństwa NRD i Volksarmee oficer twierdzi, że jest uchodźcą. Po przybyciu kierował działalnością SPD i szybko wyróżnił się w bardziej konserwatywnym skrzydle partii we Frankfurcie nad Menem . W 1970 r. Günter Guillaume otrzymał stanowisko współpracownika w Kancelarii Federalnej i został, inPaździernik 1972, osobisty doradca kanclerza ds. działalności SPD. Na tym stanowisku jego zadaniem było organizowanie spotkań Willy'ego Brandta z partią, gdyż poza funkcją kanclerza był on także szefem SPD. Günter Guillaume musi również zarządzać korespondencją w Partii Socjaldemokratycznej. Należy zatem do zamkniętego kręgu współpracowników Willy'ego Brandta i jest jednym z nielicznych, którzy mogą mu towarzyszyć w jego osobistych podróżach.
To dzięki pozdrowienia wysyłane przez HVA Günter Guillaume i jego żony, służba wywiadu udało się zdemaskować 1950 1 st lutym i6 października 1956, są to życzenia urodzinowe dla „Georga”, a następnie dla „Chr”, które są nadawane na falach krótkich. Środek-Kwiecień 1956, nadawany jest inny rodzaj wiadomości: „Gratulacje dla tego drugiego chłopca! »(Odnosi się to do narodzin Pierre'a, drugiego syna Güntera Guillaume'a). Federalna Służba Wywiadu udaje się rozszyfrować te wiadomości i postanawia je zarchiwizować. Nagrania te pozwalają bez żadnych wątpliwości ustalić tożsamość Güntera Guillaume'a i potwierdzić jego działalność w służbie HVA. WLuty 1973Heinrich Schoregge, sekretarz administracyjny Federalnego Urzędu Ochrony Konstytucji w Kolonii, prowadził trzy sprawy szpiegowskie, w których systematycznie pojawiało się nazwisko Günter Guillaume. Kolega wysyła mu wiadomości nagrane w ciągu ostatnich siedemnastu lat. Zweryfikuje informacje, które następnie uda mu się powiązać z parą. Schoregge sporządził raport, po którym doradzono mu „uważne obserwowanie małżonków”. Śledztwo prowadzone na zlecenie Güntera Guillaume'a w latach 70. dowodzi, że był on przez wiele lat podejrzany o szpiegostwo przez służby wywiadowcze: w 1954 r. były podoficer Wehrmachtu, który pracował w domu redakcji Wschodniej Berlin Volk und Wissen zawiadomili już o tym Federalną Służbę Wywiadowczą. Informator ten następnie wykorzystał to wydawnictwo do przesłania informacji o decyzji szpiega o wyjeździe na Zachód „w celu zdobycia wpływów wydawniczych, drukarskich i do osób prywatnych, a następnie wysłania ich na Wschód”. W 1956 Günter Guillaume wyemigrował do Republiki Federalnej, gdzie od 1964 zrobił karierę jako urzędnik SPD. Już w 1969 roku Federalna Służba Wywiadowcza na próżno próbowała ostrzec Kancelarię o planie Guillaume'a.
29 maja 1973, Günther Nollau, prezes Federalnego Urzędu Ochrony Konstytucji, po raz pierwszy dzieli się swoimi podejrzeniami dotyczącymi Güntera Guillaume z byłym ministrem spraw wewnętrznych Hansem-Dietrichem Genscherem . Ten ostatni odnosi się następnie do kanclerza. Nollau najpierw radzi mu, aby zostawił Williama na swoim stanowisku, aby go obserwować i mieć jasne pojęcie o powadze jego aktu zdrady, jednocześnie wykorzystując ten czas do zebrania większej ilości dowodów. Willy Brandt zgadza się kontynuować tę strategię i informuje tylko swojego szefa sztabu, Reinharda Wilke i szefa Kancelarii Horsta Graberta. Ani Egon Bahr, najbliższy doradca Brandta, ani Horst Ehmke, poprzednik Horsta Graberta, który wybrał Güntera Guillaume'a, nie są informowani. Długość śledztwa umożliwiła podejrzanemu przebywanie przez pewien czas wśród krewnych kanclerza i dalsze towarzyszenie mu w lipcu 1973 roku podczas jego wakacji w Norwegii.
1 st marca 1974, Günther Nollau i Hans-Dietrich Genscher odwiedzają kanclerza, a ten pierwszy informuje go o toczącym się śledztwie w sprawie relacji Güntera Guillaume'a. Według niego jego aresztowanie nastąpi w ciągu dwóch do trzech tygodni. Jednak w obliczu braku dopuszczalnych dowodów Günther Nollau proponuje przekazać zgromadzone elementy śledztwa Generalbundesanwalt (odpowiednik Prokuratora Generalnego Republiki we Francji), aby mógł on zdecydować o postępowaniu. Willy Brandt nie docenia wtedy wybuchowego charakteru sprawy, która według niego po prostu się uspokoi i dlatego postanawia nie zwracać na nią tak dużej uwagi.
24 kwietnia 1974, Günter Guillaume i jego żona zostają aresztowani za szpiegostwo. W czasie ich uwięzienia skanduje: „Jestem oficerem Narodowej Armii Ludowej NRD i administratorem Stasi. Proszę o uszanowanie mojego honoru jako oficera ”, a następnie milczy przez pozostałą część procesu, ponieważ odmówiono wywiadu, którego zażądał z kanclerzem Brandtem, szkody ubocznej w tej sprawie. W 1975 roku Günter Guillaume i jego żona zostali skazani odpowiednio na 13 i 8 lat więzienia za zdradę stanu, wyrok skrócony w 1981 roku po wymianie szpiegów między NRD a RFN w 1981 roku.
1 st maja 1974, Klaus Kinkel, osobisty rzecznik ministra spraw wewnętrznych Hansa-Dietricha Genschera, przekazuje Willy'emu Brandtowi dossier szefa Federalnego Urzędu Kryminalnego (Bundeskriminalamt), Horsta Herolda. W dokumencie tym znajdują się zeznania ochroniarzy Willy'ego Brandta odzyskanych podczas śledztwa prowadzonego w sprawie Güntera Guillaume'a. Są też wypowiedzi dotyczące spożywania alkoholu i spraw kanclerza. Günter Guillaume byłby nawet osobą, która „dostarczała” mu dane kobiety. Osoby z otoczenia Willy'ego Brandta obawiały się, że te szczegóły, z których część została już przekazana mediom, zostaną wykorzystane przez jego przeciwników politycznych podczas kolejnej kampanii wyborczej (która miała miejsce w 1976 r.). Horst Herold i Günther Nollau ze swej strony wskazali na ryzyko, że NRD szantażowała kanclerza niedyskrecjami i ujawnieniem rześkich szczegółów. W osobistej dyskusji Günther Nollau radzi Herbertowi Wehnerowi, aby zmusił Willy'ego Brandta do rezygnacji.
Wieczór 4 maja 1974 r, w Bad Münstereifel Willy Brandt i Herbert Wehner wymieniają się przez godzinę na marginesie obrad między SPD a związkami w Haus Münstereifel. Prawdopodobnie dlatego, że Herbert Wehner nie doradził wyraźnie Willy'emu Brandtowi ustąpienia ze stanowiska, ten ostatni złożył rezygnację. Niewykluczone też, że środowisko rządzące SPD – a przede wszystkim Herbert Wehner – doszło do wniosku, że przez swoje problemy z depresją, chorobą i alkoholizmem Willy Brandt poczuł się osłabiony i nie miałby siły poprzeć kolejnej kampanii wyborczej. Partia niewątpliwie oceniła też, że jej szanse na sukces byłyby jeszcze większe, gdyby zdecydowała się wesprzeć nowego kandydata poza biznesem. Herbert Wehner później wskazał, że zapewnił swoje poparcie dla byłego kanclerza, niezależnie od jego decyzji. Ale Willy Brandt rozumiał, że nie ma już poparcia Herberta Wehnera, Helmuta Schmidta , a nawet innych członków jego partii. To uwaga jego żony, która rano przeważyła szalę, kiedy oświadczyła mu: „każdy musi wziąć na siebie odpowiedzialność”.
Rano 5 maja 1974 rWilly Brandt ogłasza swoją rezygnację członkom SPD obecnym w Bad Münstereifel . Wieczór6 majawysyła prezydentowi federalnemu Gustavowi Heinemannowi przebywającemu w Hamburgu oficjalne pismo za pośrednictwem kanclerza Horsta Grabera. W liście tym twierdzi, że bierze pełną odpowiedzialność za swoją decyzję o niearesztowaniu Güntera Guillaume'a, która to decyzja zostanie następnie uznana za zaniedbanie. W osobistym liście, dołączonym do oficjalnego złożenia rezygnacji, stwierdza: „Będę kontynuował politykę, ale na razie muszę się z tego ciężaru uwolnić”. 7 maja 1974 ro północy radio NDR ogłasza rezygnację kanclerza. Następnego dnia wiadomości telewizyjne wyemitowały scenę, która następnie zostanie wyryta w zbiorowej pamięci. Podczas sesji sejmowej Herbert Wehner składa ogromny bukiet kwiatów na fotelu Willy'ego Brandta; We łzach Egon Bahr ukrył twarz w dłoniach. Później, w rozmowie z dziennikarzem Reinholdem Beckmannem, Helmut Schmidt przekonuje, że to głównie stan depresji kanclerza skłonił go do rezygnacji. Następnie wyjaśnia, że był naprawdę „przestraszony” pomysłem zostania następcą Willy'ego Brandta i mówi, że napisał do niego, aby powiedzieć mu, że ta sprawa nie była dla niego powodem do rezygnacji.
Afera Guillaume miała miejsce wkrótce po podpisaniu traktatu zasadniczego ; Brandt złożył rezygnację pięć dni po otwarciu stałego przedstawicielstwa RFN w NRD . Nawet jeśli ma być dyskutowane oficjalne oświadczenie rządu NRD, że William został już „dezaktywowany” w wyniku polityki odprężenia, upadek Willy'ego Brandta nie był interesujący dla NRD, która poparła Ostpolitik (" polityka wobec Wschodu”, w języku niemieckim). Według wypowiedzi Markusa Wolfa , byłego szefa wywiadu NRD, upadku Willy'ego Brandta nigdy nie przewidywano, a Stasi uznała go za prawdziwy błąd strategiczny.
Po rezygnacji Brandta dochodzi do wielu nieoficjalnych wymian między rządami RFN i NRD mających na celu ograniczenie szkód. Rzeczywiście, rząd RFN wskazał w ten sposób rządowi NRD, że nadszedł czas, aby wprowadzić politykę normalizacyjną, o ile „w przyszłości granice służb wywiadowczych będą naprawdę respektowane” i wezwał NRD aby upewnić się, że taki przypadek się nie powtórzy, ostrzegając go przed „poważnymi konsekwencjami dla stosunków między dwoma Niemcami”, jakie miałby.
Mówi się, że Wehner wezwał Helmuta Schmidta do objęcia funkcji kanclerza słowami „Helmut, musisz to zrobić teraz”. Schmidt byłby zdziwiony pragnieniem objęcia przez niego funkcji kanclerza i niechętnie powiedziałby, że odpowiada jedynie na poczucie misji do wykonania. Po nominacji przez SPD Schmidt został wybrany kanclerzem dnia16 maja 1974 r. Brandt pozostał szefem SPD do 1987 r. W 1994 r. pośmiertnie opublikowano notatki dotyczące „afery G” Brandta; tam rozlicza się z Wehnerem.