Porozumienie wiedeńskie w sprawie irańskiej energii atomowej

Umowa wiedeńska

Spotkanie w Wiedniu (Austria) w dniu 14 lipca 2015 r. Ministrowie Spraw Zagranicznych krajów sygnatariuszy Porozumienia ogłaszają sukces negocjacji.
Od lewej do prawej: Chiny, Francja, Niemcy, Unia Europejska, Iran, Rosja, Wielka Brytania i Stany Zjednoczone. Kluczowe dane

Rodzaj traktatu	Porozumienie w sprawie nierozprzestrzeniania broni jądrowej
Podpis	14 lipca 2015
Miejsce podpisu	Wiedeń ( Austria )
Sygnatariusze	Iran Kraj UE P5 + 1 : Niemcy , Chiny , Stany Zjednoczone , Francja , Wielka Brytania , Rosja

Porozumienie wiedeńskie w sprawie irańskiej energii jądrowej lub wspólny plan działania (w języku angielskim: Joint Comprehensive Plan of Action lub JCPoA przetłumaczone na język francuski przez Unię Europejską i Międzynarodową Agencję Energii Atomowej jako Global Action Plan Common ( PAGC ); w języku perskim : برنامه جامع اقدام مشترک) jest umowa podpisana w Wiedniu , w Austrii , na14 lipca 2015, przez osiem następujących partii: państwa P5 + 1 (pięciu stałych członków Rady Bezpieczeństwa ONZ - Stany Zjednoczone , Rosja , Chiny , Francja i Wielka Brytania - do których dodaje się „ Niemcy ” ), a także Unia Europejska i Iran . Celem tej umowy ramowej jest kontrola programu nuklearnego Iranu i zniesienie sankcji gospodarczych, które mają wpływ na ten kraj .

Po ponad dekadzie napięć porozumienie to jest mile widziane na całym świecie, zwłaszcza przez sekretarza generalnego ONZ Ban Ki-moona, który miał nadzieję, że będzie to znak lepszej międzynarodowej współpracy w kwestiach bezpieczeństwa na Bliskim Wschodzie (jedynym głosem sprzeciwu był Izrael ). Na początku 2017 r. Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA) zatwierdziła irańskie zobowiązania i dała zielone światło dla zniesienia sankcji.

Plik 8 maja 2018 rPrezydent USA Donald Trump zapowiada wycofanie się Stanów Zjednoczonych z porozumienia wiedeńskiego oraz „najwyższy możliwy poziom sankcji gospodarczych” wobec Iranu. Pozostali sygnatariusze wyrazili ubolewanie z powodu tej decyzji.

Kontekst

Inicjatywa irańska

W pierwszej dekadzie XXI wieku wznowienie irańskiego programu nuklearnego wywołało tarcia z krajami zachodnimi, których kulminacją była prezydentura Mahmuda Ahmadineżada . Wyzwalacz w tej zamkniętej dyskusji został zainicjowany najpierw przez irańskiego najwyższego przywódcy Ali Chamenei, który powiedział „nie sprzeciwiać się dialogowi z Waszyngtonem ”. Ale decydującym elementem będą wybory14 czerwca 2013postępowy i były negocjator nuklearny w latach 2003-2005, Hassan Rouhani , który zadeklarował gotowość do „poważnych negocjacji”.

Konferencja genewska

W 2013 r. W Genewie odbyła się konferencja między Iranem z jednej strony, a pięcioma stałymi członkami Rady Bezpieczeństwa ONZ oraz Niemcami (zwanymi „P5 + 1”) z drugiej. Konferencja ta spowodowała tymczasowe wstrzymanie irańskiego programu nuklearnego i częściowe zniesienie sankcji gospodarczych.

Negocjacje w Lozannie

Po konferencji genewskiej w Lozannie odbywa się nowe spotkanie dnia02 kwietnia 2015. Celem jest osiągnięcie porozumienia ramowego. Dzięki temu możliwe było przygotowanie się do spotkania w Wiedniu w tym samym roku. To spotkanie jest decydującym aktem, który prowadzi do tak zwanego „historycznego” porozumienia między Iranem a krajami P5 + 1 .

Umowa

W przeciwieństwie do poprzednich negocjacji w 2003 i 2005 r., Kiedy społeczność międzynarodowa odmówiła przeprowadzenia jakiegokolwiek programu jądrowego w Iranie, porozumienie z 2015 r. Akceptuje obecność cywilnej działalności jądrowej. W zamian wprowadzane są surowe ograniczenia, aby uniemożliwić produkcję, którą można wykorzystać militarnie: celem jest utrzymanie czasu trwania ucieczki - czasu potrzebnego do wyprodukowania wystarczającej ilości wzbogaconego uranu do wyprodukowania broni atomowej - co najmniej przez rok, a to przez około okres dziesięciu lat, aby mieć czas niezbędny na reakcję w przypadku wznowienia wojskowego programu jądrowego.

Trzy główne punkty porozumienia to „ograniczenie programu nuklearnego Iranu na co najmniej dekadę; zniesienie międzynarodowych sankcji wobec Iranu; wzmocnienie kontroli ”.

W praktyce przekłada się to na:

Ograniczenia dotyczące wirówek. Ich liczba musi wzrosnąć z 19 000 do 5 060, a dozwolone jest jedynie stosowanie modelu IR-1 (przepis obowiązujący przez okres 10 lat). Nadmiar wirówek będzie przechowywany w Natanz pod pieczęcią Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej.

Ograniczenie zapasów wzbogaconego uranu. Cały uran wzbogacony powyżej 3,67% musi zostać wysłany z Iranu lub rozcieńczony (wyjątek dotyczy reaktora badawczego w Teheranie). Od piętnastu lat Iran zobowiązuje się nie wzbogacać uranu do więcej niż 3,67% i będzie to robić tylko w zakładzie w Natanz. Ponadto ilość wzbogaconego uranu jest ograniczona do 300 kg.

Ograniczenie produkcji plutonu. Z jednej strony elektrownia ciężka w Araku musi zostać zmodyfikowana, aby nie mogła już produkować plutonu klasy wojskowej. Z drugiej strony Iran zobowiązuje się nie budować nowych reaktorów ciężkowodnych przez piętnaście lat.

Łatwy dostęp do inspektorów MAEA . Iran ratyfikując protokół dodatkowy MAEA, zgadza się na poddanie się natrętnym inspekcjom. Ponadto inspekcje są wzmacniane w ciągu piętnastu lat obowiązywania Umowy, a nawet w niektórych przypadkach dłużej (dwadzieścia lat dla floty wirówek, dwadzieścia pięć lat dla produkcji makuchu ).

W zamian UE i USA zobowiązują się do zniesienia głównych sankcji nałożonych na Iran. Pewne ograniczenia dotyczące broni lub wrażliwego sprzętu nadal obowiązują, ale sankcje wymierzone w sektor energetyczny, transportowy lub finansowy są zniesione, gdy tylko Iran wypełni swoje zobowiązania.

Plik 16 stycznia 2016 rMAEA publikuje raport potwierdzający, że Iran przestrzegał ograniczeń wynikających z umowy, zaprzestając wzbogacania uranu .

Koszt

Transakcja kosztuje 9,2 mln euro rocznie.

Konsekwencje

Sankcje

Niektóre sankcje, takie jak embargo na broń USA, obowiązują odpowiednio przez pięć i osiem lat.

Sterownica

Plik 11 lutego 2018 r, Sprawdzono, że zapas ciężkiej wody w Iranie wynosi 117,9 ton.

W latach 2016-2018 Iran nie przechował więcej niż 300 kilogramów UF6 zawierającego do 3,67% uranu 235, co odpowiada 202,8 kilograma uranu.

W 12 lutego 2018 rstado spadło do 109,5 kg w wyniku Wspólnego Kompleksowego Planu Działań.

Wyniki

Wspólny kompleksowy plan działania (JCPOA) umożliwił od tego czasu Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej 16 stycznia 2016 rzaświadczenie, że Iran spełnił wstępne wymagania; Uwzględnia to odłączenie tysięcy wirówek, likwidację rdzenia reaktorów ciężkowodnych w Araku oraz sprzedaż nadwyżki niskowzbogaconego uranu do Rosji.

Według oświadczenia Amano w październik 2017zobowiązania dotyczące energii jądrowej podjęte przez Iran w ramach porozumienia wiedeńskiego zostały zrealizowane.

Umowa umożliwiła również Iranowi odzyskanie miliardów zamrożonych aktywów i przyciągnięcie bezpośrednich inwestycji zagranicznych.

Głównym problemem związanym z porozumieniem jest wrogość Kongresu Stanów Zjednoczonych.

Jednak Iran nadal podlegał pewnym sankcjom ze strony Stanów Zjednoczonych.

Porozumienie jest również uzależnione od życzeń nowej prezydencji, która chce zmiany reżimu.

Konsekwencje ekonomiczne

Zniesienie sankcji przyniosło korzyści gospodarce irańskiej. Kraj, będący głównym producentem ropy naftowej (członek OPEC ) i drugą co do wielkości rezerwą gazu na świecie, po raz kolejny mógł eksportować swoje surowce, w szczególności do Unii Europejskiej . Wzrosły również inwestycje zagraniczne w Iranie, a także partnerstwa biznesowe. Na przykład grupa PSA ogłosiła w 2016 roku, w związku z wygaśnięciem sankcji, utworzenie spółki joint venture z producentem samochodów Iran Khodro w celu produkcji samochodów Peugeot w Iranie. Jednak korzyści ekonomiczne są mniej ważne niż oczekiwano, Iran stara się uspokoić zagranicznych inwestorów. Zapowiedź wystąpienia Stanów Zjednoczonych z Umowy i wynikające z niej sankcje nie powinny przyczynić się do poprawy.

Konsekwencje geopolityczne

Umowa oznacza ocieplenie stosunków dyplomatycznych Iranu z wieloma krajami zachodnimi. Tak jest w przypadku Francji, ale także, a zwłaszcza Stanów Zjednoczonych, które przerwały wszelkie kontakty od czasu kryzysu zakładników w 1979 roku .

Jednak stosunki Ameryki z Iranem pozostają burzliwe. Nie nastąpiła normalizacja wymiany dyplomatycznej, a8 maja 2018 rPrezydent Donald Trump poinformował, że Stany Zjednoczone wycofują się z umowy. Wycofanie się powoduje, że pozostali sygnatariusze obawiają się całkowitego zniesienia irańskich zobowiązań i wznowienia programu wzbogacania uranu do celów wojskowych.

Wystąpienie Stanów Zjednoczonych z Umowy

Plik 8 maja 2018 r, Donald Trump ogłosił swoją decyzję o wycofaniu się z tej umowy podpisanej trzy lata wcześniej i przywrócenie sankcji „na najwyższym szczeblu”. Następnego dnia grozi Iranowi „bardzo poważnymi konsekwencjami”, jeśli zdecyduje się na wznowienie programu nuklearnego.

Utworzenie spółki celowej

Wycofanie się Stanów Zjednoczonych z porozumienia nuklearnego z Iranem zostało ocenione przez Europejczyków bardzo negatywnie. W odpowiedzi na ten jednostronny akt amerykański utworzyli więc spółkę specjalnego przeznaczenia (SPV), dłużny instrument finansowy, którego celem jest honorowanie kontraktów zawartych z Iranem poza strefą dolara. Nazywany „ Instex ”, fundusz ten ma podwójną symbolikę: pragnienie, aby Europejczycy z grupy E3 (Brytyjczycy, Francuzi i Niemcy) pokazali swoje przywiązanie do JCPoA, ale także wyraźny sprzeciw wobec polityki amerykańskiej.

Uwagi i odniesienia

(en-US) „ Joint Comprehensive Plan of Action ” , na www.state.gov (dostęp 12 maja 2018 )
„ Nepal z zadowoleniem przyjmuje porozumienie nuklearne z Iranem ” , w Radio Chine Internationale ,16 lipca 2015 r(dostęp 26 lipca 2015 )
„ Pan Ban Ki-moon z zadowoleniem przyjmuje historyczne porozumienie między P5 + 1 a Iranem ” w sprawie Organizacji Narodów Zjednoczonych ,14 lipca 2015(dostęp 26 lipca 2015 )
„ Iran: Trump zatrzaskuje drzwi porozumieniem nuklearnym, Europejczycy są„ zdeterminowani ”, by go uratować ”, AFP.com ,9 maja 2018 r( czytaj online , sprawdzono 9 maja 2018 r. )
„ Wspólne oświadczenie Prezydenta Republiki Emmanuela Macrona, premier Theresy May i kanclerz Angeli Merkel ”, www.elysee.fr ,8 maja 2018 r( czytaj online , sprawdzono 9 maja 2018 r. )
(en-US) „ Chiny mówią, że żałują decyzji Stanów Zjednoczonych o wycofaniu się z umowy z Iranem ” , Reuters ,9 maja 2018 r( czytaj online , sprawdzono 9 maja 2018 r. )
„ Iran: Rosja 'głęboko rozczarowana' decyzją Trumpa ”, AFP.com ,8 maja 2018 r( czytaj online , sprawdzono 9 maja 2018 r. )
Irańska energia jądrowa: w Moskwie Putin szuka "rozwiązań" z ... Netanjahu , artykuł na stronie lemonde.fr z 9 maja 2018 r.
Jeryl Bier , „ Kerry ściska dłoń z irańskim ministrem spraw zagranicznych Zarifem ” , The Weekly Standard ,27 września 2013(dostęp 19 października 2015 )
„ Irańska energia jądrowa: wszystko, co musisz wiedzieć o przełomowej transakcji ”
https://www.iaea.org/sites/default/files/18/03/gov2018_7-derestricted_sp.pdf
https://www.bbc.com/news/world-middle-east-33521655
https://www.iaea.org/sites/default/files/18/03/gov2018_7_derestricted_fr.pdf
https://www.cfr.org/backgrounder/impact-iran-nuclear-agreement
https://www.crisisgroup.org/middle-east-north-africa/gulf-and-arabian-peninsula/iran/173-implementing-iran-nuclear-deal-status-report
„ PSA podpisuje swój wielki powrót w Iranie ” , na lemonde.fr ,28 stycznia 2016 r(dostęp 9 maja 2018 )
„ Pomimo zniesienia sankcji gospodarka irańska nie rozwija się. » , Na lemonde.fr ,4 stycznia 2018 r(dostęp 9 maja 2018 )
" Stosunki dwustronne [z Iranem] " na diplomatie.gouv.fr , 1 st marca 2018 (ostatnia aktualizacja) (dostęp 09 maja 2018 )
„ Iran: Trump ujawnia decyzję, która grozi zabiciem umowy nuklearnej ”, Al HuffPost Maghreb ,8 maja 2018 r( czytaj online , dostęp 8 maja 2018 )
" Donald Trump o Iranie:" Zastosujemy najwyższy poziom sankcji " " , w Le Figaro ,8 maja 2018 r
" Trump grozi Iranowi konsekwencjami" bardzo poważnymi "" " , po wydaniu ,9 maja 2018 r
„ Utworzenie SPV, instrumentu barterowego z Iranem, silna symbolika ” , na Bruxelles2.eu ,31 stycznia 2019 r