Grupa | Istota folkloru |
---|---|
Siedlisko | Natura |
Wróżka jest legendarna istota, zazwyczaj określane jako antropomorficzne i Kobiecości , wielkiej urody, w stanie obdarzyć dary na noworodków, latać w powietrzu, odlewanych zaklęć i wpływać na przyszłość. Idea wróżek, jaką człowiek ma na temat wróżek, różni się w zależności od kultury i kraju: duchy , upadłe anioły , żywiołaki, a nawet ludzkie , małe lub ogromne, wszystkie są ściśle związane z siłami natury i koncepcją świata równoległego . La Befana , Biała Dama , syreny , nimfy, Morgane , Viviane i szeroką gamę ogólnie kobiecych istot i stworzeń można uznać za "wróżki". W Anglosasi używają nazwy „ wróżki ” do wyznaczenia wróżki, ale również wszystkie małe antropomorficznych stworzeń pogańskiej folkloru jak gobliny , krasnoludy i elfy .
Wywodzące się z popularnych wierzeń i antycznych mitologii , literatura inspirowana folklorem i opowieściami celtyckimi oraz starożytne bóstwa, wróżki są tworem średniowiecznego Zachodu . Odgrywają różne role. Podczas gdy niektórzy pomagają, leczą, prowadzą ludzi lub dostarczają im zaczarowaną broń, inne wróżki są najbardziej znane ze swoich „sztuczek”, nawyku tańczenia w kółko i porywania ludzi, zwłaszcza noworodków, których „zastępują uzurpatorem” . Obdarzeni magicznymi zdolnościami maskują się i modyfikują wygląd tego, co ich otacza.
Od XII -tego wieku, dwie główne postacie Fairy wyróżniać się w literaturze Europy Zachodniej : w Wróżka Chrzestna i ukochanej bajki . Znany z literatury średniowiecznej , bajki znikają z nadejściem renesansu , by pojawić się w nowych formach w Dream of Summer Night of William Shakespeare , a wspaniałych opowieści , które zmieniają swój rozmiar, wygląd i swoją symbolikę. Małe anglosaskie wróżki zostały spopularyzowane w epoce wiktoriańskiej , zwłaszcza poprzez malarstwo baśniowe . Wróżki są nadal integralną częścią wierzeń ludowych w regionach kultury celtyckiej, Islandii i całej Skandynawii , gdzie troska o nie jest popularyzowana w folklorze. Są one znane folklor niemiecki , francuski i Walońska , chociaż przekonania znacznym stopniu zmniejszyła się w XX th wieku. Przez cały czas ludzie twierdzili, że widzą wróżki, komunikują się z nimi i wzywają ich pomocy; w Anglii sprawa wróżek z Cottingley prowadzi do długiej debaty na temat rzeczywistości ich istnienia.
Wróżki są teraz podstawowymi postaciami w fantastyce, literaturze i kinie fantasy , częściowo dzięki Waltowi Disneyowi, który szeroko spopularyzował je w Stanach Zjednoczonych , oraz filmom takim jak Dark Crystal . Interesują badaczy, takich jak Katharine Mary Briggs , ilustratorów, takich jak Cicely Mary Barker , Brian Froud i Alan Lee , a także gawędziarzy, takich jak elfolog Pierre Dubois, któremu zawdzięczamy we Francji ponowne odkrycie ich folkloru .
Słowo „wróżka” (wymawiane [ fe ] ) pochodzi od łacińskiego Fata , nazwy rodzaju żeńskiego, której nie należy mylić z liczbą mnogą neutralną Fatum , oznaczającą boginię losu ( parque ) i życzliwe kobiety. Według Alfreda Maury termin fata , używany przez Gallo-Rzymian na określenie starożytnych bóstw, pozostał w powszechnej pamięci. Fata dał „wróżkę” w języku Oïl , fadas w oksytańskim i hadas w gaskońskim . Ten łaciński pierwiastek pochodzi bezpośrednio od trzech Fates z rzymskiej mitologii , znany również pod nazwą fatae , którego odpowiednikiem w mitologii greckiej to grupa trzech efekt mory , bóstwa kuratora Przeznaczenia ( Moira w starożytnej greki i oznacza „dużo”,” Udział, który należy do każdego "). Ten ostatni termin pochodzi od czasownika oznaczającego zarówno „otrzymać swoją część”, jak i „być oddzielonym”. Etymologia łaciny i greki sugeruje, że wróżka jest związany z losem, lub posiada zdolność wpływania oraz wpłaty przewidywania .
We współczesnym języku francuskim „ fée ” ma żeński rodzaj gramatyczny, który podkreśla cechę rodzaju żeńskiego. W innych kulturach zachodnich „wróżka” jest tłumaczona jako słowo niezwiązane z łacińskim rdzeniem fata . Rzeczywiście, kultury irlandzkie i skandynawskie używają odpowiednio korzeni afr ( gaelicki ) i älf ( nordycki ); ten ostatni korzeń pochodzi od słowa „ elf ”. Widzimy wtedy, że definicja natury i roli wróżek jest znacznie mniej restrykcyjna, zarówno w etymologii , jak i baśniowym folklorze, i może obejmować wszystkie stworzenia zwykłych ludzi .
Według Alfreda Maury termin „wróżka” był kiedyś używany jako przymiotnik . Od łacińskiego fatum i dolnego łacińskiego fatatus przekształciło się w „faé” w średniowiecznej formie w starofrancuskim , a następnie „fé”, co oznacza „przeznaczony” i „zaczarowany”. Używano go do zakwalifikowania dowolnego miejsca, przedmiotu lub istoty nadprzyrodzonej , przymiotnik przyjmował wówczas znaczenie „zaczarowany”, to znaczy dotknięty magią, lub według słownika Antoine Furetière z 1694 r., jako „rzecz zaczarowana przez jakąś wyższą moc, czarodziejska broń, której nie można przebić”. To użycie zostało utracone i przetrwało tylko w kilku językach regionalnych, ale angielski nadal używa go ze słowem faery , również pisanym wróżka . Czasownik "féer" był również używany w znaczeniu "zaczarować" lub "być oczarowanym".
Wiele epitetów jest używanych do oznaczania wróżek, takich jak „bonne”, „bonne-dames” i „dziewice bonne et franches” w języku francuskim, „dobrzy ludzie” , „ludzie wróżek” ( młody lud , dobry lud , ludzie pokoju , fair folk … ) lub inne eufemizmy w języku angielskim sugerujące, że wymawianie ich nazwiska jest niebezpieczne lub lekceważące.
Wróżki są również źródłem wielu przysłów i popularnych wyrażeń związanych z ich rzekomymi cechami, takich jak „mieć palce wróżki”, co oznacza umiejętność czyichś rąk, czy „żyć bajką”, co oznacza „żyć. przygoda ” .
Pojęcie „wróżek” przez bardzo długi czas było źródłem mitów, opowieści i studiów. Postrzegane są głównie jako antropomorficzne istoty obdarzone magicznymi mocami , które ingerują w życie ludzi. Jednak zapomnienie lub przyswojenie różnych folkloru spowodowało zamieszanie między stworzeniami o przeciwnych nazwach i cechach, z różnych języków i tradycji. Wróżki są zatem wieloaspektowe i powstało na ich temat wiele klasyfikacji.
Pierre Dubois w Encyklopedii Wielkich Wróżek | |
Są bóstwami miejsc, źródeł, gór, łąk i lasów, kochankami naszych snów, Królowymi Avallon, Ciemnymi Serpami, Nimfami świtu; tych, którzy tworzą i cofają pory roku. Ale ci „Potężni”, z których niektórzy wahają się wymówić to imię, mają serce kobiety złamane przez najmniejszą porażkę. |
Nazwa „wróżka” oznacza różne stworzenia w zależności od kraju i korzeni językowych.
Projekt francuski i germańskiWedług francuskiej i germańskiej koncepcji wróżek są to istoty żeńskie obdarzone nadprzyrodzonymi mocami wpływającymi na ludzkie przeznaczenie. Laurence Harf-Lancner proponuje definicję „kobiety nadprzyrodzonej, mieszkanki Innego Świata, która porzuca swoje odległe królestwo, aby zainteresować się sprawami śmiertelników i kierować ich losem” . W Bouillet Słownik prezentuje je do XIX th century jako korzystających z nadludzką siłę, ale czasami podlegające dziwnych i upokarzających prawem.
Elficologist Pierre Dubois , francuski specjalista w tej sprawie i autor La Grande Encyclopédie des fées opublikowanej w 1996 roku, przedstawiając je jako godmothers, wróżbitów i enchantresses reprezentującymi siły natury, zupełnie odmiennych od elfów i goblinów , męskich duchów, często żartownisiów dla końcowy. Wyróżnia wróżki, które kontrolują niebo, na przykład wywołując opady śniegu, deszczu i burzy, lub ogłaszają pory roku, takie jak wiosna i okres Adwentu , czego przykładem jest Befana i Guillaneu . „Wróżkami ogniska domowego” są ci, którzy mieszkają w chronionych przez nich domach, ale mogą też terroryzować mieszkańców lub powodować nieład, jak gianes i martes . To rozróżnienie było już rozważane przez Katharine Mary Briggs . Następnie odróżnia wróżki od innych światów, często nocnych, takich jak białe damy , banshee i nocne pralki . Pozostają wróżki wodne, roślinne i powietrzne związane ze snami, takimi jak Margot , Morgane i Viviane . Chociaż postrzega wróżki jako kobiety, wspomina również wróżki (lub „ feetauds ”), o których mówił Paul Sébillot , a najbardziej znamienitym przedstawicielem jest król Oberon .
W wierzeniach germańskich, będących pod wpływem zapożyczeń z literatury celtyckiej i romańskiej, Claude Lecouteux wyróżnia trzy typy istot nadprzyrodzonych: olbrzymy , krasnoludy i wróżki.
Projekt anglosaskiPojęcie wróżki w świecie anglosaskim różni się od tego, które panuje we Frankofonii . Francuski termin „fairy”, przyjęty w języku niemieckim, nie zawsze oznacza ten sam typ stworzenia, co angielskie terminy „ fairies ” i „ faeries ” . Dla angielskiej uczonej Katharine Mary Briggs słowo wróżki może opisywać każdą magiczną istotę (koń wróżki, wróżkę, łanię itp.), ogół zwykłych ludzi lub określony typ istoty bardziej eterycznej . Niektóre anglosaskie istoty opisane jako wróżki mają moc metamorfozy, tak jest w przypadku selkie (ludzie fok) i kelpie ( undine konie). Te czarne psy , zbyt „wróżka” wydają się bardziej konsekwentna w swojej formie. Nazwa „ duszki ” odnosi się do małych ludzi z mitologii celtyckiej jako całość, w tym gobliny , krasnoludy i elfy z germańskiego folkloru , trolli , gnomów , Korrigans , etc. . W kulturze anglosaskiej i germańskiej jest to „ wróżka zębowa ”, która zastępuje utracone przez dzieci zęby mleczne złotymi monetami. We Włoszech postać ta współistnieje z małą myszką .
Studia nad folklorem i literaturą umożliwiły rozróżnienie różnych ról przypisywanych wróżkom, w szczególności dzięki pracy naukowców Katharine Briggs ( Encyklopedia wróżek ) i Laurence'a Harf-Lancnera ( Le Monde des fées dans l'Occident medieval ). . Według niej, ze średniowiecza można zidentyfikować dwa wielkie archetypy wróżek : tak zwanej wróżki „ fata ” lub wróżki chrzestnej i kochanki wróżek. Wydaje się, że różnicowały XII th century, poprzez literatura inspirowana folklorem i celtyckich opowieściach, podczas gdy były one wcześniej połączone w jedną. Obaj byli znani z folkloru około 1000 roku, jak donosi Burchard de Worms . Jednak to rozróżnienie nie jest jednomyślne wśród specjalistów, zwłaszcza w odniesieniu do wróżek z legendy arturiańskiej , których role są wielorakie. Wspaniałe opowieści spopularyzowały wróżkę chrzestną i jej antytezę, wróżkę Carabosse .
W germańskim średniowieczu, według Claude'a Lecouteux , wróżki mogą na przemian pojawiać się w postaci aniołów stróżów , lekarzy, przewodników i wychowawców, posiadać wspaniałe przedmioty i magiczne dary, a także umiejętność pojawienia się we właściwym czasie, aby pomóc bohaterom ( funkcja adiuwantowa). ). W niektórych średniowiecznych tekstach, takich jak Artus de Bretagne , wróżki są „podwójnym strażnikiem bohatera zapewniającym cykl pór roku” . Lecouteux zbadał średniowieczną wiarę w sobowtóra , której wydaje się widzieć reminiscencje prymitywnego szamanizmu w lai w Lanval .
Wróżka fata lub wróżka chrzestnaWedług Laurence'a Harf-Lancnera wróżka fata , czyli wróżka chrzestna, jest prawdopodobnie wynikiem zmieszania postaci trzech losów z rzymskiej mitologii i celtyckich triad opiekuńczych związanych z płodnością i obfitością, których pamięć pozostała wieczna w Średniowiecze. Ta opiekunka pochyla się nad kołyską noworodka, by nieść ochronę i magiczne łaski, jest „matką” wróżką jak w bajce Śpiąca królewna i jej starsza forma, Perceforest . Podobno była czczona około 1000 roku. Te matczyne wróżki wychowują i kształcą młodych bohaterów, zanim wręczą im wspaniałą broń.
Miłośnik wróżek„Piękna jak żadna inna, a co bardziej czarująca, a co bardziej wieczna! Kto inny może lepiej marzyć o marzycielu, który ma tylko marzenia do kochania i bycia kochanym ponad jego stan? Kto jeszcze otworzyłby przed nim złoto przygód, przysięgi nieśmiertelności, spełnił jego dziecięce nadzieje, gdy chciał być rycerzem, łowcą smoków, na zawsze miłośnikiem pięknej wróżki innej niż wszystkie? "
- Pierre Dubois , Lanval
Burchard of Worms ostrzega przed przekonaniem, że leśne kobiety znikąd przychodzą, by zadowolić mężczyzn, a potem znikają: to świadectwo około 1000 roku jest jednym z najstarszych dotyczących miłośnika wróżek. Jest opisywana jako wspaniała nadprzyrodzona młoda kobieta, która budzi w rycerzach i bohaterach natychmiastowe pragnienie miłości. Historie, w których bohaterscy mężczyźni przywiązują się do takich żeńskich stworzeń, można znaleźć na całym świecie, od starożytnej Grecji po Eskimosów i rdzennych Amerykanów . Ukochanej bajki Jednak Western literacki tworzenie XII -tego wieku. Jej miłości zawsze podlegają pewnym warunkom (w lai de Lanval chodzi o to, by o tym nie mówić, a w legendzie o Meluzynie , by nie próbowała się z nią spotykać w soboty). Jeśli zakaz nie będzie przestrzegany, wróżka może się okrutnie zemścić, posuwając się nawet do zabicia swoich kochanków. Piękna Pani bez litości , bohaterka wiersza Johna Keatsa , królowa wróżek w Thomas the Rhymer i Tam Lin to przykłady miłośników wróżek, którzy swoją miłością łapią mężczyzn w pułapkę.
Stara wróżka i zła wróżkaOpowieści spopularyzowały postać wróżki Carabosse , czyli starej wróżki, będącej antytezą wróżki, która przeklina noworodki. Jednak stare wróżki można znaleźć również we francuskim folklorze , gdzie choć wydają się wiecznie stare, nie zawsze okazują się złe. Pierre Dubois cytuje kilka w Europie, takich jak Befana , ciocię Arie i stare kłusy , które przynoszą prezenty świąteczne . Jednak większość to zło, takie jak chauchevieille , Meiga , czy upadłe wróżki ( Fausserole , Teugghia ), czasami wynikające z demonizacji lokalnych duchów. W Rosji , Sluagh są często opisywane jako wróżki nieumarłych. W Maroku , Aicha Kandicha , rodzaj ogrzycę bajki w kulturze muzułmańskiej, jest porównywalna do wróżki Carabosse .
Duchy żywiołów i siły naturyWiele wróżek uosabia siły natury i może pełnić funkcję jej ochrony lub symbolizowania jej atrakcji, a także niebezpieczeństw. Powszechnie uznaje się, że wróżki nigdy nie są związane z obszarami miejskimi, ale raczej z naturą, a zwłaszcza z lasami, wzgórzami i wodopojami. Gaston Bachelard w szczególności przypisywał elementom natury istnienie inne niż fizyczne, odnosząc się do ich symboliki, ich poetyckiej strony i wyimaginowanych kreacji, które tworzą, takich jak wróżki. Pewne kulty natury są źródłem wierzeń baśniowych na całym świecie.
Wodne wróżkiWody Wróżki są powszechnie znane i obejmują syreny Z nixów się syreny , tym Wyvern The Marie Morganes Rusałka , Vila , a nawet Melusine , Morgan czy Pani Jeziora pochodzenia. W germańskim folklorze Claude Lecouteux cytuje dużą liczbę antropomorficznych istot ukrytych pod wodami, aby obserwować przejście lekkomyślnych ludzi, aby je pożreć . Wydawałoby się, że najady , nereidy i syreny z mitologii greckiej są również źródłem „wodnej wróżki” . Folklorystka Françoise Morvan badała te żeńskie stworzenia, które przez wieki nawiedzały ludowe tradycje i dały początek dziwnym opowieściom, które same stały się źródłem europejskiego romantyzmu . Pierwotne morze jest elementem sfeminizowanym, symboliczne postrzeganie rzek, źródeł i jezior jest więc takie samo, jak pierwiastek kobiecy, który wpływa na przedstawienie wodnych wróżek jako wspaniałych kobiet o długich włosach. Wszystkie wróżki wodne zostały zdemonizowane przez średniowieczne chrześcijaństwo.
Roślinne wróżkiWróżki roślinne, od maleńkiej angielskiej pilywiggin chroniącej kwiaty po zieloną damę z Franche-Comté , są bardzo liczne. Kult drzew został poświadczony przed chrystianizacją , co jest dowodem na to, że królestwo roślinne było personifikowane i uważane (w pewnym sensie) za „wróżkę” już od starożytności . Alfred Maury zapewnia nas, że szacunek religijny, z jakim starożytni Celtowie weszli do lasów, wynika z ich uznania jako domu bóstw. W Driady i hamadryads , powodując pomniejszych bóstw kultu drzew i lasów w mitologii greckiej są czasami postrzegane jako wróżki. Biała łania średniowiecznych legend, które pojawia się w środku lasów i prosi ludzi, by go śledzić, jest ponownie połączony z wróżek, ponieważ w tego rodzaju legendy, dążenie białego gry (DOE, sarny, zająca lub dzika) w środek lasu prowadzi do ich królestwa.
To skojarzenie wróżek z lasami wynika z faktu, że według Gastona Bachelarda wystarczy wejść do lasu, aby poczuć wrażenie „zatopienia się w bezkresnym świecie” . Pierre Dubois interpretuje to uczucie jako otwarcie na magiczne spotkania.
Powszechne przekonanie kojarzy lasy Huelgoat , Fouesnant , Brocéliande ( las Paimpont ), Dartmoor i Devon ( Wistman's Wood ), a także szkockie i irlandzkie wrzosowiska (takie jak Glendalough ) z siedzibami wróżek, zapewniając, że te stworzenia nadal tam są.
PodmieńcyPodmieniec (lub changeling) jest magicznym być podstawione przez dzieci , których podanie jest znany w Europie Zachodniej. Przyczyn takiej wymiany jest wiele, może to być sztuczka wróżek, spłata długu zaciągniętego przez rodziców dziecka lub fascynacja wróżkami ludzkimi niemowlętami.
Według angielskiego ilustratora i uczonego Brian Froudem , „Klasyfikowanie wróżki jest bardzo trudne, ponieważ są istotami wróżki płyn i przekształcenia, zmiany nastroju lub jak kto myśli ich przestrzega . ” Byłoby to nawet niebezpieczne według Pierre'a Dubois , który twierdzi, że próba sklasyfikowania zwykłych ludzi byłaby „najpoważniejszą z nieuprzejmości” . Jednak wiele klasyfikacji zostało ustanowionych od czasu Paracelsusa : Niemiec Karl Grün, autor Elementary Spirits opublikowanej w 1891 roku, klasyfikuje wróżki jako „bogini przeznaczenia” (od pochodzenia postaci, które odwiedzają domy w Nowy Rok ), elementarne duchy żeńskie lasów, wzgórz, skał i wód ( Makrâlle , Dame Abonde …) oraz „kobiety uważane za wróżki” , które stały się zjawami powietrznymi lub czarownicami.
Jedną z najbardziej wpływowych klasyfikacji wśród zwykłych ludzi jest podział na Dwór Seelie (lub czasami „Dwór Letni” lub „Oświecenie”) i Dwór Unseelie (lub czasami „Dwór Zimowy” lub „Des Ténèbres”), według szkockiego folklor i o którym mówi Brian Froud . To rozróżnienie podkreśla obcość tych stworzeń i różni się od bardziej manichejskiego rozróżnienia obecnego w folklorze skandynawskim i szkockim , który przenosi wartości moralności ludzkiej (dobre i złe) na zwykłych ludzi i różnicuje istoty „życzliwe”. złośliwy".
ParacelsusAlchemik Paracelsus zrzesza szereg bajkowych stworzeń z czterech elementów , w Astronomia magna i Księgę nimf Sylfy, Pigmejów, Salamander i wszystkie inne duchy . Widzi w nimf mieszkańców wód iw sylfy ci powietrza.
„Słowo inanimatum oznacza sześć rodzin bezdusznych ludzi… Ci bezduszni ludzie to przede wszystkim ci z czterech rodzin zamieszkujących cztery Żywioły: nimfy , nimfy , córki wody; dzieci ziemi, lemury , które mieszkają pod górami; duchy powietrza, gnomi ; geniusze ognia, vulcani. Pozostałe dwie rodziny składają się z mężczyzn, którzy również urodzili się bezdusznymi; ale którzy, tak jak my, oddychają poza elementami. To z jednej strony olbrzymy, az drugiej krasnoludy żyjące w cieniu lasów, umbragi… […] Wszystkie te bezduszne istoty powstają z nasion, które pochodzą z nieba i żywiołów, ale bez mułu ziemi… Przychodzą na świat jak owady uformowane w bagnie [poprzez spontaniczne pokolenie]. "
- Paracelsus , Wielka astronomia
SeelieWróżki Seelie są postrzegane jako milsze dla ludzi. „ Seelie ” oznacza „błogosławiony” lub „święty”, jest podobny do niemieckiego słowa „ selig ” i staroangielskiego słowa „ sælig ” (przodek angielskiego słowa „ silly ” : „radosny”, „nieszkodliwy” lub „ korzystne ”). W języku irlandzkim słowo to zapisuje się jako „ seleighe ” . Szukaliby pomocy u ludzi, ostrzegając tych, którzy nieumyślnie ich obrazili, i odwzajemniając przysługi. Jednak wróżka należąca do tego dworu mści się za zniewagi i pozostaje zdolna do psot. Według Briggsa lubią płatać figle, ale w zasadzie są bardzo mili i hojni. Najlepszą porą dnia na ich zobaczenie będzie zmierzch. Hobgoblin jest jedną z najczęstszych Seelie wróżki ( Puck od Shakespeare „s nocy letniej ” s Sen jest prawdopodobnie najbardziej znany). Brownie , na istotach zwanych selkie i krasnalami są również wróżki Seelie .
UnseelieUnseelie wróżki (od Gaelic Seelie , błogosławiony, z przedrostkiem privative jednego ) są najbardziej złośliwy w stosunku do ludzi. Zwykle odrażające, samotne, zdolne do atakowania ludzi bez powodu, rzadko poddają się jakiejkolwiek władzy. W nocy te wróżki formowałyby bandy, by atakować podróżnych: wyrzucane w powietrze, są bite i zmuszane do wystrzeliwania elfich pocisków w stada krów. Tak jak wróżki Seelie nie zawsze są życzliwe, wróżki Unseelie nie zawsze są złe, ale gdy mają wybór, wolą krzywdzić ludzi niż im pomagać. Fuathan The Red Cap , że boggarts i duchy maślany są częścią Unseelie wróżek .
Trooping wróżki i samotne wróżkiWilliam Butler Yeats podzielił się wróżkami z samotnych wróżek „ samotnymi wróżkami ” i oddziałami wróżek „ wróżkami oddziałów” w Baśniach i ludowych opowieściach irlandzkiego chłopstwa (1888), cała jego koncepcja wszechświata wróżek opierała się na tej klasyfikacji, która nigdy nie była wspominali wcześniej irlandzcy folkloryści. James Macdougall (w Folk Tales i Fairy Lore ) i Katharine Mary Briggs wspominają o tym rozróżnieniu. Wróżki, które pojawiają się w grupach, mogą tworzyć kolonie. Katharine Mary Briggs zwróciła uwagę, że trzecia klasyfikacja może być konieczna dla „domowych wróżek”, które mieszkają w domach, nawet jeśli na przykład dołączają do innych wróżek w tańcu. Arystokracja świata wróżek należy do oddziałów wróżek . Ich nazwa wywodzi się od tego, że krążą w długich procesjach (oddziałów), jak ta, z której został zwolniony Tam Lin . Wróżka w tej grupie może być duża lub mała, przyjazna lub złowroga. W przeciwieństwie do oddziałów wróżek , samotne wróżki żyją samotnie i są uważane za złe i złośliwe, z wyjątkiem ciasteczek, ponieważ pomagają w pracach domowych.
Wróżki z kultur niezachodnichWróżka jest pierwotnie specyficzna dla Europy Zachodniej, ale użycie nazwy i związanej z nią symboliki oznacza, że słowo „wróżka” mogło być używane do określenia stworzeń z różnych kultur, pełniących te same funkcje. W Malezji pod nazwą pari-pari (po malajsku) lub peri (po indonezyjsku) spotykamy przepiękne, uskrzydlone istoty, pomiędzy aniołami a złymi duchami, które czasami odwiedzają królestwo śmiertelników, przychodzą z pomocą ludziom obdarzonym czyste serce i są związane z naturą. Walter Scott mówi bez pewności, że pierwotnie byli wróżkami w swojej książce Demonology and Witchcraft , opublikowanej w 1832 roku. Stworzenia związane z mitologią Shinto i japońskim folklorem, takie jak kappa , są również bardzo bliskie wróżkom i pełnią te same funkcje, tylko jak Matergabia i Poludnica z mitologii słowiańskiej czy Suchi z Pakistanu.
Wygląd i domniemana natura wróżek zmieniły się znacznie w czasie i różnią się w zależności od kraju. Pisarz CS Lewis zauważył, że można je postrzegać jako duchy , formę demona , gatunek całkowicie niezależny od ludzi, a nawet aniołów .
We francuskiej literaturze średniowiecznej, wróżki są doskonałymi kobiety, które nie mają fizycznego atrybutu inną ludzi: tych z XII th century pojawiają duży, blond, piękno i bez równe. Wyróżniają się bardziej zwyczajami i zawodami niż budową ciała. Skrzydła i magiczna różdżka to dodatki od klasycznych autorów . Bouillet słownik The XIX th century, że reprezentuje czasami pod postacią młodej kobiety, piękne, pokryte pięknych ubrań, czasem jak stara pomarszczona i pokryta szmatami, czasami uzbrojony w magiczną różdżkę , instrument swojej nadprzyrodzonej mocy. Wreszcie, nie będąc nieśmiertelnymi, istnieją przez kilka tysięcy lat, ale dla JM Barrie'ego : „Za każdym razem, gdy dziecko mówi: 'Nie wierzę we wróżki'. Gdzieś jest mała. Wróżka umierająca. " . Większość czasu, wydają się wróżki odzieżowej nosić odpowiednie do czasu jednak przedbrzeża z XII th i XIII th wieków rozebrał w związku z erotyką ukochanej bajki. W Anglii ubrania wróżek są zielone, podobnie jak zielone damy z Franche-Comté .
W wierzeniach germańskich wróżki mogą być bardzo brzydkie i posiadać potworne atrybuty, takie jak łuski i włosie ze świńskiej szczeciny, lub okazują się kobietami o niezrównanej urodzie. W popularnej kultury anglosaskiej (zwłaszcza w Anglii ), wróżki są często przedstawiane jako młode kobiety, czasami skrzydlaty i zazwyczaj małe (a dziedzictwo XVI th century tym Sen nocy letniej , który spopularyzował ten pomysł). Początkowo były przedstawiane bardzo różnie, od dużego, świetlistego, anielskiego stworzenia do pomarszczonego małego trolla . Ich rozmiary wahają się od maleńkich, jak pilywiggins, które mierzą centymetr, do ludzkiego dziecka. Jednak ten mały rozmiar jest wynikiem ich magii, a nie naturalnej cechy. Skrzydła, które są tak powszechnym elementem występów artystów w epoce wiktoriańskiej , a później nieodłącznym atrybutem wróżki anglosaskiej, są w folklorze bardzo rzadkie. Wróżki, nawet bardzo małe, mają latać za pomocą magii, czasem na łodygach starca lub na grzbiecie ptaków. Na początku XXI -go wieku, te wróżki są często przedstawiany ze skrzydłami zwykłego owada, jak motyl .
We francuskim folklorze istnieją również poświadczenia męskich wróżek (lub „ feetauds ” w języku męskim ), w szczególności według Paula Sébillota .
RevenantesPopularne przekonanie, zgłoszone przez Katharine Mary Briggs , opisuje wróżki jako formę duchów. Irlandzka banshee , fasola sí w Irish Gaelic i fasola shìth w szkocki gaelicki , czasami mówi się, że to bajki, inne razy ducha , podobnie jak biała dama , która przepowiada śmierć królów. Cauld Lad od Hylton północnej Anglii, opisany jako mały chłopiec zamordowany, to kolejny duch domu Podobnie jak ciasteczka , występując przeważnie jako Barghest lub elfa . Opowieść wspomina o schwytanym przez wróżki mężczyźnie, który pewnego dnia, wpatrując się w jednego z nich, zauważa, że wróżka jest jednym z jego zmarłych sąsiadów. Ta koncepcja wróżki jako ducha jest uważana za jedną z najczęstszych w krajach anglosaskich, chociaż większość osób, które wypowiadały się na ten temat, również wspomniała o swoich wątpliwościach. Istnieją ścisłe podobieństwa między światem bajki, postrzegany przez folkloru, w którym zamki rosnąć i żywe wróżki we wszystkich punktach zbliżonych do wspaniałych kobiet, a Sidhem z mitologii celtyckiej , że jest on również nazywany „Inny Świat”, i gdzie umarli są we wszystkich punktach podobni do istot ludzkich.
PodstawowyInne postrzeganie wróżek czyni je gatunkiem odrębnym od ludzi i aniołów, obdarzonym inteligencją. W szczególności w alchemii znajdujemy wzmiankę o żywiołakach, takich jak gnomy i sylfy , tak jak je opisał Paracelsus . Ten wzór jest rzadki w folklorze, ale kilka przykładów wróżek przedstawiających duchy powietrza cieszyło się pewną popularnością.
Wielebny Robert Kirk od Aberfoyle parafii , Stirling , Scotland , napisał większe prace na wiedzy bajki w 1691, The Mysterious Republika elfów, faunów, wróżki, i tym podobne , w której opisuje je jako podstawowy:
Robert Kirk w Tajemniczej Republice Elfów, Faunów, Wróżek i tym podobnych | francuskie tłumaczenie |
---|---|
Ci Sithowie lub Wróżki, których nazywają Sleagh Maith lub Dobrymi Ludami […], są uważani za pośrednich między Człowiekiem a Aniołem, tak jak dawniej uważano, że demony; inteligentnych, płynnych Duchów i lekkich ciał zmiennych (takich jak te zwane Astral) nieco z natury skondensowanej chmury i najlepiej widoczne o zmierzchu. Ciała te są tak giętkie dzięki subtelności Duchów, które je poruszają, że mogą sprawiać, by pojawiały się lub znikały z przyjemnością . |
Ci Sithowie lub wróżki, nazywani są Sleagh Maith lub Dobrymi Ludźmi […] miałyby charakter pośredni między człowiekiem a aniołem, jak starożytni myśleli o demonach; inteligentne i ciekawe umysły, ciała lekkie i płynne (takie jak te zwane astralnymi ), nieco z natury skondensowanej chmury i raczej widoczne o zmierzchu. Ciała te są tak elastyczne dzięki subtelności duchów, które je poruszają, że mogą pojawiać się lub znikać w dowolnej chwili. |
„Między dobrem a złem, archaniołem i dniem , legenda odkrywa istotę. Ta istota to Wróżka. Pomiędzy Edenem a Underworld , legenda marzy o świecie. Ten świat zamieszkują wróżki. Pomiędzy światłem a ciemnością legenda tworzy zmierzch. Ten zmierzch staje się Féerie. "
- Pierre Dubois , Wielka Encyklopedia Wróżek
Inna wiara postrzega wróżki jako specjalną klasę upadłych aniołów . Ta wiara może wyjaśniać tradycję, że wróżki musiały płacić dziesięcinę piekle, ponieważ były postrzegane jako upadłe anioły, ale nie jako demony. Związek wróżek z aniołami, mniej powszechny niż z duchami, zyskał jednak pewną popularność, zwłaszcza w kręgach teozoficznych, o czym donosi antropolog i teozof Walter Evans-Wentz . Źródła opisujące naturę wróżek czasami popierały dwie tezy: upadłego anioła (trzeci punkt widzenia) i demona (czwarty punkt widzenia) jednocześnie lub zauważały, że kwestia ta jest kontrowersyjna.
Ludzka naturaRzadsza wiara widzi wróżki jako istoty ludzkie , ale ukryte. Popularna opowieść opowiada, jak pewna kobieta ukryła niektóre ze swoich dzieci przed Bogiem, a potem zaczęła ich szukać na próżno, ponieważ stały się ludem wróżek. Historia skandynawskich Huldrów przedstawia silną paralelę, choć jest bardziej rozwinięta. W Irlandii wróżkami byłyby dzieci, których Adam i Ewa nie przedstawili Bogu.
Zwyczaje wróżek znane są od pierwszych pism średniowiecza , poprzez materiał z Bretanii , bajki i nowszy folklor. Tym samym przypadkowe spotkanie z wróżką nie zawsze okazywało się korzystne. Jedną z ich ulubionych rozrywek jest robienie nieszkodliwych sztuczek, takich jak plątanie włosów śpiących ( wróżki ), kradzież drobnych przedmiotów lub sprowadzanie podróżnika na złą drogę. Przypisuje się im znacznie groźniejsze zachowania: uprowadzenie przez wróżki powodowałoby formę nagłej śmierci , a zwłoki ofiary pozostawałyby w lesie z wyglądem uprowadzonej osoby. Wiadomo również, że wróżki zmuszają młodych mężczyzn i kobiety do przetańczenia całej nocy, dopóki nie uschną z braku odpoczynku. Tę sztuczkę uważano wówczas za jedną z przyczyn gruźlicy . Te, które siadają okrakiem na zwierzętach domowych (takich jak krowy, świnie lub kaczki), mogą spowodować u nich tajemnicze choroby, a nawet paraliż.
Świat równoległy i porwaniaWróżki są blisko spokrewnione z koncepcją świata równoległego , przywoływaną w mitologii celtyckiej i przez irlandzkie słowo sidh . Mogą zamieszkiwać wspaniałe pałace, najczęściej położone na dnie morza lub na wyspie, jak np. mityczny Avalon . W opowieściach o nich te cudowne miejsca w Innym Świecie mogą zostać odkryte przez ludzi podczas podróży lub wyprawy, ale wróżki mogą również porywać ludzi i prowadzić ich tam. Według folkloru nikt nie jest bezpieczny przed porwaniem przez wróżkę i może trwać tylko czas lub na zawsze i być mniej lub bardziej niebezpiecznym dla porwanych. Kobieta, która właśnie urodziła i jeszcze nie chodziła do kościoła, była uważana za szczególnie bezbronną. Historie różnią się co do losów jeńców: jedni prowadzą radosne życie, inni są udręczeni, a jeszcze inni gorąco pragną zobaczyć dawnych przyjaciół. W XIX th century w The Outlandish rycerz , rycerz-elf jest avatar Sinobrodego i Isabel musi go zabić, aby uratować mu życie. Tam Lin ujawnia, że tytułowy bohater, choć żyje wśród wróżek i posiada ich moce, w rzeczywistości jest „rycerzem ziemi”, który wiedzie dobre życie, ale obawia się, że wróżki zmuszą go do zapłacenia piekielnej dziesięciny . Sir Orfeo opowiada, jak jego żona zostaje porwana przez króla Faerie i udaje mu się uciec podstępem, dzięki doskonałej grze na harfie. Sir Degaré opowiada historię kobiety, która zmaga się ze swoim baśniowym kochankiem, który w późniejszych wersjach opowieści zostaje zdemaskowany jako śmiertelnik. W Thomas the Rimeur Thomas ucieka z mniejszym trudem, ale spędza siedem lat w krainie elfów .
Znaczna część legend związanych z wróżkami to opowieści o podmieńcach , przynętach czy dzieciach wróżek, które te ostatnie porzucają zamiast ludzkich dzieci, które zabierają do swojego królestwa.
ŻywnośćW wielu folklorze wierzy się, że spożywanie pożywienia wróżek pieczętuje niemożność opuszczenia królestwa, podobnie jak w micie o Persefonie i Hadesie . Ta instrukcja jest często przekazywana jeńcom, którzy uwalniają się z mocy wróżek dzięki innym ludziom, którzy przybyli, aby ich dostarczyć: jeśli spożyli jedzenie wróżek, nie mogą zostać uwolnieni. W lai Guingamor wydaje się, że ten ostatni jest w stanie opuścić królestwo wróżek, chociaż tam jadł, ale kiedy zjada jabłko po przekroczeniu rzeki, która dzieli oba królestwa, trzy stulecia, które minęły na Ziemi, nadrabiają zaległości jego.
Zniekształcenie czasuJednym z najniebezpieczniejszych aspektów przebywania w baśniowych krainach jest to, że czas płynie inaczej. W mitologii celtyckiej , Oisín nie podważa jego pobytu, ale o powrocie: kiedy zsiada z konia, trzech stuleci, które minęły w połów świata rzeczywistego z nim, zamieniając go w pył. Król Herla ( Herla cyning ), pierwotnie schrystianizowany aspekt Odyna jako króla, w opowieści Waltera Map , odwiedza krasnoluda w jego podziemnym domu i powraca trzy wieki później. Chociaż niektórzy z jego ludzi obrócili się w proch, kiedy zsiedli, Herla i pozostali w siodle byli skazani na to, że nigdy nie będą mogli zejść. Ta opowieść jest jednym z początków dzikiego polowania w europejskim folklorze. Ten motyw znajdujemy w lai Guingamor i wielu innych legendach.
Metamorfozy i iluzjeCechą wspólną wszystkich wróżek jest używanie magii do maskowania ich wyglądu i osób wokół nich. Złoto wróżka jest powszechnie wiadomo, że są zawodne, pojawiające się jak złoto, gdy jest przekazywana w płatności, a następnie ukazując siebie jako liści, kolcolistem, kwiatów, przypraw, ciast i wielu zbędnych przedmiotów. Iluzja jest również zawarta w opowieści Baśniowa maść i jej częstych odmianach w Europie Północnej , które opowiadają o tym, jak ludzka kobieta jest wezwana na świadka narodzin wróżki, a czasem porodu śmiertelnej kobiety schwytanej przez wróżki. Niezmiennie otrzymuje maść na oczy dziecka i proszona jest o namaszczenie go . Przez przypadek, a czasem z ciekawości, kobieta nakłada maść na jedno oko, czasem na oba. W tym momencie uświadamia sobie, że wszystko wokół niej było tylko złudzeniem, że nie pomagała bogatej damie w zamożnym domu, ale własnej pokojówce, która uciekła w nędznej jaskini. Ucieka nie ujawniając swojej nowej umiejętności, ale prędzej czy później zdradza, że potrafi widzieć wróżki. Ci ostatni w odwecie czynią ją ślepą okiem jasnowidza lub obydwoma, jeśli użyła maści na obu. Namaszczenie miało być praktykowane przez wróżki w celu leczenia pewnych chorób, w szczególności szaleństwa.
OdstraszenieWróżkę można również wezwać do ochrony pewnych miejsc. Młynarz , uważany za „niezbyt mądry” przez Szkotów, miał jednak możliwość kontroli sił natury, takich jak ogień w piecu i wody podczas gotowania, przez kilka maszyn. Przesądne społeczności wierzyły, że Miller był w zmowie z wróżkami, które w Szkocji są często złośliwe i budzą strach. Nikt nie odważył się w nocy postawić stopy w młynie lub w piecu, ponieważ dobrze wiadomo, że wróżki przynoszą pszenicę na zmrok. Dopóki miejscowi w to wierzyli, młynarz mógł spać spokojnie, wiedząc, że nikt nie odważy się go ukraść. John Fraser, młynarz z Whitehill, niedaleko Hamilton , powiedział, że ukrył się i zobaczył, jak wróżki bezskutecznie próbują grindować. Postanowił wyjść ze swojej kryjówki i im pomóc, przy czym jedna z wróżek dała mu gowpen (podwójna garść zboża) i kazała włożyć go do swojej pustej dziewczynki (sklepu), bo wtedy zapasy pozostają pełne przez długi czas, bez względu na wszystko.
Wróżki kojarzą się z wieloma miejscami, które by odwiedzały, a nawet które zbudowałyby. Koło bajki , rzeczywiście zjawisko mikologicznych, od dawna przypisuje się tańcem bajki, które odbywają się tam. Zwana ścieżka wróżka ( ścieżka wróżka ) fragmenty pożyczają, a wróżka fort te okrągłe grodzisko że wróżki będą żyć w Irlandii. W Bretanii megalityczny pomnik La Roche-aux-Fées zostałby przez nich zbudowany i czczony w rezultacie, jest tematem opowieści La Fée des Houx . Wiele dolmenów do niedawna uważano za ich dom. Paul Sébillot zauważył imponującą liczbę „jaskiń wróżek” , „kamieni wróżek” , „pokojów wróżek” lub „dziur wróżek” od jednego krańca Francji do drugiego, co świadczy o starożytnych wierzeniach. Popularne wierzenia wciąż kojarzą lasy Huelgoat , Fouesnant , Brocéliande (administracyjnie las Paimpont ), Dartmoor i Devon oraz szkockie i irlandzkie wrzosowiska z magicznymi posiadłościami. Vale of No Return byłaby domena bajki Morgane . Kilka miejsc jest uważanych za domenę wróżki Viviane , w szczególności jezioro zamku Comper . Tradycyjne miejsce nadprzyrodzone, często szkodliwe, rozdroża to miejsce tradycyjnie sprzyjające spotkaniom z wróżkami, czasem szkodliwym.
Wiele zaleceń ma na celu ostrożne unikanie miejsc, które często odwiedzają wróżki, a wiele baśniowego folkloru mówi o sposobach ochrony lub odpędzania ich psot. Żelazne przedmioty są najczęstszym urokiem ochronnym (żelazo działa jak trucizna na wróżki i uciekają przed tym metalem). Wiadomo też, że przeszkadzają im ludzie ubrani na lewą stronę, ale także bieżąca woda, dziurawe ziele , czterolistna koniczyna i dźwięk dzwonów, zwłaszcza kościelnych.
Niektóre wierzenia są sprzeczne, jak choćby ta o jarzębinie, która w niektórych przypadkach chroni przed wróżkami, aw innych jest dla nich święta. Równie niejednoznaczna jest rola dzwonków, podczas gdy mają one chronić przed wróżkami, ci, którzy jeżdżą konno – jak na przykład królowa wróżek – często mają dzwonki na uprzęży. Mogłaby to być cecha wyróżniająca dwór Seelie , który używałby ich do obrony przed sądem Unseelie . Kolejna niejednoznaczna część folkloru dotyczy piania koguta , mającego polować na wróżki, podczas gdy niektóre opowieści mówią, że te stworzenia hodują drób. Wiele historii ujawnia, jak powstrzymać wróżki od kradzieży dzieci i zastępowania ich podmieńcami , a nawet porywania starszych ludzi w ten sam sposób. Mężczyźni i kobiety, którzy widzą wróżki, powinni nie przyglądać się im zbyt uważnie, ponieważ są bardzo podatni na naruszenie ich prywatności. CS Lewis mówi o domku, którego wróżki obawiają się bardziej niż ducha.
Kopanie w bajkowych wzgórzach jest szczególnie lekkomyślne. Właściciele domów zburzyli róg ściany w ich domu, ponieważ zablokował drogę wróżkom . Kabiny zostały zbudowane z wyrównanymi drzwiami przednimi i tylnymi, aby właściciele mogli pozostawić je otwarte, jeśli to konieczne, aby wróżka mogła przejść przez noc. Miejsca takie jak bajkowe forty pozostają nietknięte: mówi się, że nawet wycinanie tam zarośli powoduje śmierć tych, którzy dokonali tego czynu. Drzewa wróżek, takie jak głóg , są niebezpieczne do ścinania. Jedno z tych drzew zachowało się w Szkocji , zapobiegając poszerzeniu drogi przez 70 lat . Aby uniknąć wodnych wróżek, takich jak Peg Powler i Jenny Greenteeth , po prostu uciekaj z akwenów, które zamieszkują.
Rola chleba i soliW Nowej Fundlandii najbardziej znaną ochroną jest chleb , począwszy od czerstwego chleba po kromkę świeżego domowego chleba. Wiara w cnoty chleba jest starożytna, kojarzona z domem i ogniskiem, a także z przemysłem i udomowieniem natury, wydaje się być znienawidzona przez niektóre rodzaje wróżek. Jednak w większości celtyckiego folkloru wypieki są tradycyjną ofertą, podobnie jak śmietana i masło. W hrabstwie Wexford w Irlandii w 1882 r . powszechne było przekonanie, że dziecko, które wychodzi z kawałkiem chleba owiniętego w ubranie, jest chronione przed czarami lub złem .
„Prototyp żywności, a więc symbol życia, chleb był jedną z najbardziej rozpowszechnionych ochrony przed wróżkami. Przed wyjściem do miejsca zamieszkanego przez wróżki zwyczajowo wkładano do kieszeni kawałek suchego chleba. "
- Katharine Mary Briggs , Encyklopedia wróżek. Hobgobliny, ciasteczka, wózki i inne nadprzyrodzone stworzenia
Tradycyjnie wróżki uważane są za wieczne lub nieśmiertelne, jednak tę nieśmiertelność można podważyć solą , słynącą z cnót egzorcyzmów i apotropów . Według Paula Sébillota ochrzczona wróżka staje się śmiertelna, gdy sól dotknie jej ust , a następnie może cierpieć z powodu chorób, zestarzeć się i umrzeć.
Rekomendacje dla wróżek domuInne działania są uważane za obrażanie wróżek. Na brownie tradycyjnie poluje się, jeśli otrzyma ubranie; niektóre opowieści mówią, że denerwuje ich gorsza jakość podarowanych ubrań, inne, że są zachwyceni tym prezentem i po prostu z nim odchodzą. Inne brownie opuszczają domy lub farmy, ponieważ usłyszały skargę lub komplement. Dobrze utrzymany dom chroni przed złymi czynami: jeśli dom nie jest wystarczająco czysty, szczypią ludzi we śnie. Potrzeba nie obrażania wróżek może stwarzać problemy: rolnik odkrył, że wróżki młóciły dla niego pszenicę, ale młócenie trwało nadal i pszenica jego sąsiadów wkrótce zniknęła. Doszedł do wniosku, że wróżki okradały jego sąsiadów, co pozostawiało mu wybór między potępieniem ich i obrażeniem ich, co jest niebezpieczne, a wykorzystaniem kradzieży.
Istnieje kilka teorii, mniej lub bardziej poważnych, które wyjaśniają pochodzenie wróżek. Najbardziej rozpoznawalny przez folklorystów , historyków , etnologów , archeologów i pisarzy widzi we wróżkach przetrwanie bóstw i duchów wymienionych w wierzeniach pogańskich , w szczególności grecko-rzymskich i celtyckich, których funkcja została zmodyfikowana wraz z nadejściem monoteizmu, a zwłaszcza Chrześcijaństwo w Europie demonizujące lub racjonalizujące te istoty.
Tak więc, z VI -tego wieku, Marcin z Bragi , że duchy drzew i wody są wydalane demony z nieba. Uczony Alfred Maury wyjaśnia, że w jego czasach autorzy sprowadzili wróżki nimf , losów i druides . Walter Scott tworzy sylvany , satyry i fauny , sylvany i wiejskie stworzenia z mitologii, przodków szkockich wróżek:
„Te sylwany, satyry i fauny, których przesądy zaludniały krzaczaste brzegi i wyniosłe lasy tego romantycznego kraju, zostały zmuszone do ustąpienia miejsca bóstwom, których charakter bardzo przypominał ich i które prawdopodobnie posiadają niektóre z ich własnych atrybutów swoich klasycznych poprzedników […] mamy na myśli wróżki […]. "
- Walter Scott , Historia demonologii i czarów
Różne teorie niekoniecznie się wykluczają, połączenie niektórych z nich może wyjaśnić pochodzenie różnych postaci wróżek w Europie Zachodniej. Opowiadacze i pisarze czasami przedstawiali własne wizje, często poetyckie, dotyczące pochodzenia wróżek. Tak jest w przypadku JM Barrie, który opowiada w rozdziale powieści Mały biały ptaszek o Piotrusiu Panu w 1902 roku, że „kiedy pierwsze dziecko śmieje się po raz pierwszy, jego śmiech rozpada się na milion fragmentów, które się łączą. we wszystkich kierunkach. To był początek wróżek” . Inni autorzy pozostają w domenie mitologicznej, tacy jak Irlandczyk William Butler Yeats, dla którego Tuatha Dé Danann stali się wróżkami, gdy zostali pokonani, niektórzy stają się niewidzialni, inni wygrywają Tir Na Nog i ostatni ukrywają się pod kopcami . Pierre Dubois wraca do kosmologii mitologii nordyckiej , gdzie gigantyczny Ymir rozczłonkował, dając początek alfom ( ciemnym alfom , czarnym alfom i jasnym alfom ), które same generują wszystkich małych ludzi .
Najbardziej rozpowszechnioną teorią jest to, że wróżki były pierwotnie bóstwami , większymi lub mniejszymi, kilku pogańskich panteonów, które wraz z nadejściem chrześcijaństwa widziały, jak ich moce i funkcje zmniejszają się lub zmieniają i odchodzą od religii, folkloru popularnego i literatury. Jednym z dowodów jest to, że wiele baśniowych istot przedstawianych jako bóstwa w starożytnych legendach i mitologiach jest teraz przedstawianych jako wróżki, zwłaszcza w nowszych pismach. Zatem Pierre Dubois obejmuje Lamastu i driady w swoim Wielkiej Encyklopedii Fairies , wyjaśniając: „boginie zbyt żywy pozostają statuified w marmurze spadły z Parnasu dotrzeć do wsi” . Ponadto, zamieszanie pomiędzy wróżkami i bogiń jest częste w średniowieczu, wróżki średniowiecznych opowieści silnie przypomina starożytną boginię Wenus , a zwłaszcza Diana , kto podziela wielu ich atrybutów, a zwłaszcza związek z naturą, ale także do nimf. , do driad i dam z mitologii celtyckiej, takich jak Niamh . Wiedza przypisywana wróżkom (wróżbiarstwo, uzdrowienie itp. ) jest niezaprzeczalnie boskiego pochodzenia. Claude Lecouteux widzi w Walkiriach i kobietach-łabędziach pochodzenie niektórych germańskich wróżek.
Alfred Maury i Laurence Harf-Lancner zobaczyć w bóstw związanych Przeznaczenia, Fates , Nornes i Sybilles , przodkowie francuskich wróżki, podobnie jak autorzy Słownika symboli dla kogo „to synostwo jest mało wątpliwe” , Karl Grün w The elementarne Spirits (1891) stwierdza, że niemieckie wróżki także pochodzi z trzech Nornes i Claude Lecouteux przytacza fylgie , kobieta wcielenie losy bohaterów, jako możliwego pochodzenia skandynawskiego wróżek .
Niektórzy badacze, tacy jak Claude Lecouteux , Alfred Maury i Laurence Harf-Lancner, śledzą pochodzenie przynajmniej niektórych wróżek od personifikacji wody. Istoty bliskie archetypu „wodnej wróżki” są rzeczywiście powszechnie obecne w mitologii Europy Zachodniej, a ich cechą szczególną jest zamieszkiwanie domów podobnych do ludzkich, ale znajdujących się pod wodą, stąd związek z pojęciem świata równoległego . Średniowieczne teksty o wróżkach wciąż wspominają o tym elemencie, czy jest to fontanna Barentona, czy rzeka, nad którą Lanval spotyka dwie wróżki, z których jedna zabiera go na mityczną wyspę Avalon . Stworzenia wodne z germańskiej mitologii , jak undines i nixów są wyraźnie na pochodzenie germańskie wróżki według Claude Lecouteux , i sami pochodzą ze strachu i przerażenia mężczyzn wobec tego pierwiastka, co prowadzi do jej antropomorfizacji . Jako dowód przytacza bardzo dużą liczbę istot nadprzyrodzonych, które mają żyć pod wodą.
W epoce wiktoriańskiej wyjaśnienie mitologii było takie, że wszystkie bóstwa były personifikacjami sił natury. Według tej teorii, wróżki są zarówno personifikacje natury i alegorie pojęć abstrakcyjnych, takich jak miłość i zwycięstwo, deified w panteonie różnych animisms które tworzą najstarszych religii w Europie Zachodniej . Pierre Dubois również podejmuje tę teorię, dodając, że spojrzenie, jakie człowiek kieruje na przyrodę w celu dostrzeżenia ukrytych obecności, jest przejawem jego podświadomości .
Ostatnia teoria, spopularyzowana przez Katharine Mary Briggs i Lady Wilde , matkę Oscara Wilde'a , łączy wróżki z pamięcią pewnego rodzaju kultu zmarłych. Opiera się na pomieszaniu, w wielu wierzeniach i legendach, duchów i wróżek, na temat Sidhe uważanego za kurhan, na fakcie, że jedzenie jedzenia w krainie baśniowej, jak w królestwie Hadesu, jest niebezpieczne. oraz na Hadesie i wielu istotach małych ludzi pod ziemią.
Starożytna wiara widziała we wróżkach wspomnienie druides . W 19 wieku , Collin de Plancy zapewnił go, dodając, że byliśmy odpowiedzialni za charakter kultu, i do którego później dołączone domy na dnie studni, w pobliżu potoków lub w jaskiniach. Jules Garinet uważał, że wróżki są żonami druidów, a Olaus Magnus mówi o leśnych bóstwach zamieszkujących mroczne nory, które ukazują się tym, którzy przychodzą, by się z nimi skonsultować, i nagle znikają: pierwotnie byli druidami, którzy stali się wróżkami.
Powszechna wśród narodów celtyckich idea mówi o małym narodzie stopniowo wypieranym przez innych mężczyzn i skazanym na życie w ukryciu. Mogliby być postrzegani jako inna rasa, wróżki, a nawet duchy. Wiadomo, że żyją pod ziemią, ukryci na wzgórzach (zwłaszcza w kurhanach ) lub po drugiej stronie morza, na zachodzie. Niektórzy archeolodzy XIX th century pomyślał, że znaleźli podziemne pokoje w Orkney jak krainy elfów w Childe Rowland . Według popularnego folkloru, groty krzemień z epoki kamiennej są wykonane przez wróżki, którzy używają go, aby uruchomić elf-shot . Reakcja wróżek na żelazo została zinterpretowana jako strach tych rzekomych ludzi przed najeźdźcami noszącymi żelazną broń, podczas gdy wróżki były uzbrojone tylko w krzemień i łatwo pokonane w fizycznych bitwach. Zielone szaty i podziemne rezydencje przypisywane wróżkom są postrzegane jako odpowiedź na ich potrzebę ukrywania się przed wrogimi ludźmi, a ich użycie magii jako rozwój umiejętności niezbędnych do walki z ludźmi posiadającymi broń i siłę.
Zgodnie z wierzeniami epoki wiktoriańskiej , kanibalizm „ ogrów ” przypisywano pamięci o dzikich czasach, kiedy prymitywne ludy praktykowały go wraz z bardziej rozwiniętymi ludami, które go porzuciły. W istotach zwanych selkie , opisane w historii jako ludzi zdolnych zmiennokształtny bajki zmienia się uszczelki, zostały opisane jako pamięci prymitywnych ludzi podróżujących kajakiem i noszenie borsukowe. Zgodnie z tymi teoriami, Pigmeje afrykańscy są przedstawiani jako przykład ludu, który kiedyś żył na dużych obszarach terytorialnych, ale z czasem stał się rzadki i prawie mityczny, a także rozwój innych ludów. W 1932 roku słynny amerykański pisarz Howard Phillips Lovecraft poświęcił podobnej tezie krótki tekst analityczny: „ Niektóre tła baśniowej krainy” .
Badacze, w tym Claudine Glot , nie przypisują tym teoriom, które dowodzą przede wszystkim, że „opowieść jest nierozerwalnie związana z wróżką” .
JRR Tolkien podczas konferencji O bajkach | |
Nie ma nic bardziej absurdalnego niż wiara w to, że elfy, wróżki, trolle i smoki są istotami nadprzyrodzonymi. |
Chociaż istnienie wróżek nigdy nie zostało potwierdzone naukowo, wiara w te istoty jest wielokrotnie przywoływana w historii przez popularne wierzenia, alchemików , media lub teozofów twierdzących, że je widzą i komunikują się z nimi, wielkie średniowieczne rodziny nawet twierdziły, że są przodkami. Historyk i członek koła zetetycznego Paul-Éric Blanrue uważa, że wróżki nie istnieją fizycznie i trzeba być spirytualistą, aby poprzeć taką ideę. Dla niego wróżki „żyją w naszych snach, co jest powodem ich nieśmiertelności” . Wiara we wróżki przetrwała dzięki popularnemu folklorowi, m.in. poprzez ustny szlak opowieści , które od zarania dziejów przekazywane są ludziom. Już w 1843 roku uczony Alfred Maury odnotował, że „Wróżki bez wątpienia zajmują jedno z pierwszych miejsc w ludowych tradycjach naszego regionu” .
Religie mają różne poglądy na temat wróżek. Jeśli wszystkie monoteizmy wiele pracowały nad demonizowaniem zwykłych ludzi, religie animistyczne , spirytualistyczne i neopogańskie akceptują wierzenia wróżek znacznie lepiej.
Chociaż istnieje wiele najnowszych opracowań na ten temat, trudno jest stwierdzić, jakie miejsce wróżka zajmowała w średniowiecznym folklorze, jedyne informacje pojawiające się w tekstach duchownych, którzy potępiają je jako bzdury i kłamstwa. Może to sugerować, że wróżka była bardzo obecna w kulturze popularnej i dobrze znana chłopom i „złoczyńcom”, ale nie pozwala ocenić, na ile ci ostatni w nią wierzyli. Laurence Harf-Lancner zauważa, że są one w tym okresie wszechobecne i ucieleśniają „w wyobraźni mężczyzn średniowiecza wszystkie fantazje związane z kobiecością, zwierzęcością, innością” . Cesarz Karol Wielki sporządził w swoim czasie kapituły zabraniające sylfom pojawiania się na niebie w celu porywania ludzi.
Trwanie kultów pogańskichWygnanie wróżek | |
W dawnych czasach króla Artura , o którym Bretończycy mówią z wielkim szacunkiem, cały ten kraj był pełen magii. Królowa wróżek w swoim wesołym towarzystwie często tańczyła na więcej niż jednej zielonej łące. To było stare przekonanie, z tego co czytam... wieki temu. Ale teraz nie widzimy już więcej sylf. Bo wielka pobożność i modlitwy żebraczych mnichów i innych świętych braci, którzy tak liczni jak atomy w promieniu słońca przeszukują wszystkie ziemie i wszystkie rzeki, błogosławiąc sale, pokoje, kuchnie, chaty kryte strzechą , miasta, miasteczka, wielkie zamki i wieże, - że nie ma już wróżek. Geoffrey Chaucera , XIV th tłumaczenie stuleciem Victor Hugo . |
Według Alfreda Maury wróżki są pochodzenia celtyckiego i wywodzą się z personifikacji sił natury. Bardzo wcześnie kapituła potępiła jako świętokradztwo tych, którzy nadal rozpalali ognie i światła w pobliżu drzew, kamieni i fontann oraz którzy kierowali swoje śluby do pogańskich bóstw. W swoim pasterskim przemówieniu do Belgów św. Eloi zabrania umieszczania świateł i ofiar w pobliżu skał, źródeł, drzew, jaskiń i skrzyżowań. Wydaje się jednak, że kult ten został zachowany przez długi czas, ale w sposób dyskretny, zwłaszcza w lasach. W prozie Lancelot narrator donosi, że fontanna wróżek i Pani Jeziora są podobno wróżkami według vox populi , czyli według opowieści i ludzi zamieszkujących las.
Dla Antoine Le Roux Lincy , noworodkowy rytuał opisany w drugiej połowie XII -tego wieku , powieść Williama krótkim nosie , jest powszechne w wielu francuskich prowincjach „w niektórych prowincjach, mały stolik jest do komina mettoit pokryte bardzo bisior; na tym stole trzy kubki, dzban wina lub hipokry , trzy bochenki mąki i dwie pochodnie, które paliły się w nocy. Ten oszczędny posiłek przeznaczony był dla wróżek, które według wierzeń powinny przyjść i wylać swoje prezenty na noworodka”.
Opiekunowie i opiekuńczy przodkowieW XII th i XIII th stulecia królowie i szlachta odczuwają potrzebę przypisania ich rodowodu oryginalny i wyjątkowy bajki stają opiekuńczych przodkach lub opiekunów niektórych rodzinach. The Dukes of Aquitaine , tym Plantagenets i rodziny Norman Argouges wszyscy twierdzą, że są potomkami wróżki. Mérovée , pierwsza z linii Mérovingienów , urodziła się z gwałtu na królowej Théodelinde przez syrenę . Te legendy często przypominają legendy o słynnych narodzinach z powodu inkubów lub sukkubów .
Jeśli teologów i Kościoła w średniowieczu to wróżki do chrześcijańskich nadprzyrodzony, a jednak utożsamiać panie jezior i lasów demonom, jak Burchard z Wormacji w XI -tego wieku. Władze chrześcijańskich z XII -go i XIII th epoki wieków optymizmu, pojawiają tolerancyjny tego charakteru przypisuje krewnych tych o bogini , a nie próbuje demonizować (w przeciwieństwie do smoka ), prawdopodobnie dlatego, że „Trudno jest rozwiązać problem wiary w postać nadprzyrodzoną, zarówno korzystną, jak i obcą chrześcijaństwu” . Podczas XIII -tego wieku, jednak wróżki postrzegane są coraz częściej jako niesprawiedliwy i pełen pożądania . Rozwój czystości jako pierwszej z cnót oznacza, że rola przypisywana dawniej baśniom w literaturze staje się rolą aniołów pod koniec średniowiecza. Magiczny charakter tych znaków ma również tendencję do zanikania i literackie dane, aby stać tych czarownic i oczarowany, że ma wiedzę o długich badań, ze względu na racjonalizację , z XIV -tego wieku. W ten sposób „panie jeziora” , wróżki, które rządzą cudownym podwodnym pałacem, widzą, jak ich królestwo staje się wyspą. Wróżki również nie są odporne na demonizację .
Religia chrześcijańska jest źródłem różnych teorii na temat wróżek. Według niektórych tekstów apokryficznych , w tym Księgi Henocha , kiedy niektórzy z aniołów zbuntowali się przeciwko Bogu , ten ostatni zamknął bramy Raju . Istoty, które pozostały u jego boku, stały się aniołami, te, które poszły za szatanem do piekła, stały się demonami, a te, które nie mogły decydować między dobrem a złem, stały się wróżkami. Claude Lecouteux podaje, że ci, którzy dołączyli do wody, stali się ptactwem wodnym , ci, którzy wpadli do źródeł, stali się nimfami, a ci, którzy wpadli do lasu, stali się dianami . Podobna wersja jest taka, że przodkowie wróżek zostali wyrzuceni z Nieba, ponieważ nie byli wystarczająco dobrzy, a piekło odmówiło ich, ponieważ nie byli wystarczająco źli, lub że wróżki były dziećmi upadłych aniołów, które handlowały cieleśnie ze śmiertelnikami.
Od końca XVI -tego wieku do połowy XVII th century procesy czarownic Fairy Sycylię udowodnić, że współistnienie między folklorem Fairy i religii chrześcijańskiej nie poszła gładko. Wraz z powstaniem purytanizmu pogląd na wróżki jako istoty demoniczne zyskał popularność. Tak więc hobgoblin , który pierwotnie był przyjaznym duchem domu, stał się złośliwym goblinem . Udawanie handlu z wróżkami było w tym czasie uważane za formę czarów i surowo karane. Być może właśnie po to, by oddzielić wróżki od demonów, Oberon w sztuce Sen nocy letniej uważnie zauważa, że ani on, ani jego dwór nie boją się kościelnych dzwonów.
W 1691 roku szkocki wielebny Robert Kirk napisał ważne dzieło poświęcone wiedzy o wróżkach: The Mysterious Republic: Des elves, fauns, fées et al., opublikowane po raz pierwszy w 1815 roku. Przedstawia wróżki w dość niepokojącym świetle , jako niewidzialne, a czasem bardzo niebezpieczne istoty. To osiedlając się na wrzosowisku spodni , połączy się z „duchem miejsca” i napisze swoje dzieło, które później staje się niemal mityczne. Opisuje nie tylko wygląd wróżek „tak, jak ukazują się tym, którzy mają drugi wzrok” , ale także ich domy, wierzenia i zajęcia przed śmiercią w 1691 roku, w wieku 42 lat. Ta śmierć sprawia, że wchodzi do legendy, ponieważ mówi, że wróżki zemściły się za to, że zdradził ich sekrety, o czym opowiadają Walter Scott i Pierre Dubois .
We Francji badania etnologiczne po II wojnie światowej wykazały utrzymywanie się tych wierzeń, zwłaszcza na wsi, wśród osób starszych. Bretania i Alzacja , bo być może przetrwanie języków regionalnych , które zachowało się wiele śladów małych ludzi , w ich tradycji ustnej i nazw miejscowości . W Anglii wiara we wróżki jest silnie związana z pisarzem Lewisem Carrollem i jego pismami, takimi jak Alicja w Krainie Czarów . W Nottingham powstało Towarzystwo Śledcze Wróżek, aby szukać śladów i świadectw o wróżkach. Animizm of Japan ( Shinto ) jest bardzo zbliżona do europejskiej wierze w wróżek, co tłumaczy atrakcyjność Japończyków dla tych stworzeń, jak również utrzymywanie wiary w magiczne duchów wiejskich północnej Japonii. W Kaneyama znajduje się również „muzeum wróżek” .
Na początku XXI th century, wiara w istnienie (fizyczne lub duchowe) trwa bajki; przyznaje się, że to nie tylko kwestia folkloru i opowieści. W krajach skandynawskich jest mocno zakotwiczona, a na Islandii trasa autostrady została zmieniona, aby ominąć miejsce rzekomo zamieszkane przez wróżki. Christine Lynch, córka Frances Griffiths mieszkająca w Irlandii Północnej w regionie, w którym baśniowy folklor jest nadal bardzo obecny, oświadczyła w 2009 roku, że czasy kryzysu sprawiają, że ludzie są bardziej otwarci na „magię wróżek” , a tym samym bardziej skłonni do wiary.
ReferencjeConan Doyle mocno wierzył w istnienie wróżek, podobnie jak jego ojciec, Charles Altamont Doyle , który je narysował i twierdził, że widział je w późniejszych latach, kiedy pogrążył się w alkoholizmie i szaleństwie . Jasnowidze, tacy jak Geoffrey Hodson , powiedzieli, że potrafią opisać swoje obyczaje i działania z wielką precyzją. Peter Caddy, twórca ekowioska findhorn , Szkocji , twierdził, że osiągnął swój wysoki stopień opanowania w ekologicznego ogrodnictwa przez jego duchowych praktyk i społeczności z Bogów i innych duchów przyrody. Dowody obserwacji wróżek znajdują się na całym świecie, nawet u ludzi, którzy nigdy wcześniej nie okazywali najmniejszych oznak wiary. Pierre Dubois uważa, że nie możemy całkowicie zignorować tych wielorakich świadectw, a pytanie brzmi, czy możemy „pozwolić sobie na zwątpienie w szczerość tych jasnowidzenia” .
Wróżki CottingleyleyPod koniec I wojny światowej ludność angielska była otwarta na cuda, a sprawa wróżek z Cottingley w 1917 roku wywołała długą debatę na temat istnienia zwykłych ludzi . Arthur Conan Doyle jest przekonany o autentyczności serii pięciu fotografii wykonanych przez Elsie Wright i Frances Griffiths w Cottingley w Yorkshire w Wielkiej Brytanii w 1917 roku. Opublikował w 1922 roku The Coming of the Fairies po dwóch bardzo poważnych artykułach w Strand Magazine pokazując te zdjęcia dwóch dziewczynek w towarzystwie istot małych ludzi. Sześćdziesiąt lat później, w 1983 roku, obaj autorzy przyznają, że była to mistyfikacja, ale Frances utrzymuje, że widziała wróżki. Sprawa wróżek z Cottingley wprowadza nowe ścieżki refleksji poprzez liczne zeznania ludzi twierdzących, że „bawią się z elfami” lub „tańczą z wróżkami” w regionie Yorkshire , m.in. do Skipton .
TeozofiaZgodnie z naukami teozofii uważa się , że dewy , odpowiedniki aniołów , żyją w atmosferze planety lub wewnątrz Słońca i uważa się, że działają na przyrodę, na przykład na proces wzrostu roślin . Niektóre Devy są mniejsze i mniej ważne w stopniu ewolucji, nazywane są „duchami natury”, „ elementalami ” i „wróżkami”. Wiara w realność wróżek Cottingleya była silna wśród teozofów, co dało początek wielu wyjaśnieniom tych istot: duchy natury, żywiołaki, gnomy , undy , sylfy , salamandry i wróżki można zaobserwować, gdy aktywowane jest trzecie oko. Teozofowie utrzymują, że mniej rozwinięte istoty nigdy wcześniej nie inkarnowały się jako istoty ludzkie i są uważane za odrębny rodowód od ludzkiej ewolucji duchowej, zwanej „ewolucją dewów”: jeśli ich dusza rozwija się, mogą reinkarnować się jako dewy. Teozofowie twierdzą, że wszystkie te istoty mają ciało eteryczne złożone z „ materii eterycznej ”, subtelniejszej i czystszej substancji niż ta, którą można znaleźć na ziemskim planie. Teozof Edward Gardner zrobił wiele badań nad folklorem i magicznych słyszałem wiele świadectw mówiących o mitycznych stworzeń i obserwacji w przyjście Fairies , Conan Doyle podkreśla wysoką liczbę raportów z obserwacji bajki lub ponownie fakt, że jego przyjaciel William Riley cytuje Górna airedale i Wharfedale jako miejsca, w których obserwacje wróżek są rejestrowane jako tak wiele argumentów przemawiających za ich istnieniem. Według niego mali ludzie są tak liczni jak rasa ludzka i mogą żyć na powierzchni Ziemi, oddzielone różnicą wibracji.
NeopogaństwoWe współczesnej kulturze dowody na odwieczność wierzeń baśniowych (lub odrodzenie) można znaleźć w kultach neopogańskich lub neodruidycznych . Gałąź Wicca, zwana Faery Wicca , przywiązuje ogromną wagę do wróżek, gnomów, duchów natury i zwykłych ludzi w ogóle, ale także do związanego z nimi folkloru, do związków, jakie mają z naturą i do magii, którą mają używać. Ta gałąź została założona przez Kismę Stepanich, a następnie kilku innych autorów, takich jak Edain McCoy, czerpiących z irlandzkich tradycji.
Wróżka | |
Mistrzyni magii, symbolizuje paranormalne moce umysłu lub prestiżowe zdolności wyobraźni . Dokonuje najbardziej niezwykłych przemian iw mgnieniu oka zaspokaja lub rozczarowuje najbardziej ambitne pragnienia. Być może reprezentuje moc człowieka do konstruowania w wyobraźni projektów, których nie mógł zrealizować?Słownik symboli |
Kilku pisarzy, takich jak Charles Athanase Walckenaer ( Listy o baśniach przypisywanych Perraultowi oraz o pochodzeniu baśniowej krainy , 1826) i Alfred Maury ( Wróżki średniowiecza: badania nad ich pochodzeniem, historią i atrybutami ) w Francja , Johann Wilhelm Wolf i Sanford Schreiber w Niemczech , Lucy Allen Paton ( Studies in the Fairy Mythology of Arthurian Romance ) i Walter Evans-Wentz , ( Fairy Faith in Celtic Countries ) w krajach anglosaskich zaangażowali się w naukowe badania nad symboliką . wróżek. Freud z Interpretacją snów (1900) jako pierwszy odkrył symboliczną naturę baśni, a następnie wyjaśnił w L'Homme aux loups, że bajka oferuje dziecku sposób myślenia, który odpowiada jego przedstawieniu samego siebie. Wróżka jest więc obrazem dziecka ewoluującego w świecie dorosłych i zdolnego do przeobrażania się przez jego wyobraźnię. Psychoanalityk Bruno Bettelheim zaproponował psychoanalityczną wersję baśni, w których pokazuje, że wróżka jest albo pozytywną (dobra wróżka), albo negatywną (zła wróżka) postacią matki. Dla psychoanalityka Gézy Róheima w Psychoanalitycznym studium dziecka baśń zbliża się do sennej symboliki .
Dla Marie Louise von Franz , głównej kontynuacji psychiatry Carla Gustava Junga , bajka symbolizuje proces, który pozwala na harmonijne konstruowanie osobowości. Podkreśla, że te opowieści są najczystszym i najprostszym wyrazem nieświadomych procesów zbiorowych. Tak więc każdy aktant z baśni reprezentuje jeden z tych procesów psychicznych zachodzących w osobowości. Młoda wróżka symbolizuje najbardziej intymną i najbardziej intuicyjną część kobiety, wciąż bliską wewnętrznej naturze, podczas gdy dla Carla Gustava Junga postać starej wróżki reprezentuje archetyp „Babci”, mit projekcyjny kobiecego doświadczenia we wszystkich cywilizacjach.
Pisarz i eseista Michel Le Bris widzi we wróżkach „duszę świata” , istoty stworzone przez ludzi, by zaludniać przyrodę i ich marzenia, a tym samym móc w nich zamieszkiwać, ale także i przede wszystkim byty pośrednie między światem a ludzkością. .
Wróżka, jaką znamy, jest wytworem średniowiecznego Zachodu, epoki, w której narodziły się literackie wróżki Morgane , wróżka Viviana i Meluzyna . Pierwszy w literaturze przez autorów takich jak Marie de France i Chrétien de Troyes , są one po raz kolejny fala popularność dzięki Sen nocy letniej z Williama Szekspira w końcu XVI th wieku iw bajkach Spośród XVII th i XVIII th stulecia. W XIX wieku folklor ludu współgra z dążeniami ku naturze literackiego romantyzmu , a wróżki korzystają z odrodzenia celtyckiego (odrodzenia celtyckiego ). Zbiór tradycji ludowych, zainteresowanie mitami, opowieściami i legendami rozsianymi po całej Europie, a także oryginalne twory, w tym postacie baśniowe. Victorian Era widział narodziny bajki malarstwa . XX th century i produkcje „nadzwyczaj bogata” obejmują wróżka Dzwoneczek , stał się ikoną kultury popularnej, ale także wiele filmów z Disney . Powieści Tolkiena wzbudziły w ówczesnym pokoleniu studenckim bardzo szczególne zainteresowanie zwykłymi ludźmi, a potem z powodzeniem opublikowano pierwsze prace wymieniające te stworzenia: Katharine Briggs , Brian Froud i Alan Lee w Anglii, Pierre Dubois , Édouard Brasey i Marie -Charlotte Delmas we Francji. Niektórzy autorzy literatur wyimaginowanych i spora liczba ilustratorów fantasy włączają teraz do swojego repertuaru wróżki.
W świecie anglosaskim uświęcony termin bajka („bajka”), niejednoznaczny, jest często kwestionowany przez folklorystów : wolą oni określenie „cud bajka” („cudowna bajka”) niż rozróżniają bajki o wróżkach ( opowieści o wróżkach, faktycznie z udziałem wróżek).
: dokument używany jako źródło tego artykułu.