Ludwik XII , urodzony dnia27 czerwca 1462 rna zamku w Blois i zmarł dnia1 st styczeń 1515w Paryżu , nazywany przez Stany Generalne 1506 „Ojcem Ludu” , był królem Francji od 1498 do 1515 roku .
Podczas swoich rządów rozpoczął wojny we Włoszech , w szczególności trzecią i czwartą oraz, na szczeblu krajowym, reformę wymiaru sprawiedliwości i podatków . Jego wizerunek był kultywowany po jego śmierci jako symbol monarchii umiarkowanej, powołującej się na Stany Generalne , w przeciwieństwie do monarchii absolutnej .
Louis d'Orléans jest synem księcia poety Charlesa d'Orléans i Marie de Clèves . Jest to wnuk księcia Ludwika I st Orleans (młodszego brata króla Karola VI ), który został zamordowany w 1407 roku przez księcia Burgundii Jana Nieustraszonego . On jest świetny-grand-syn Karola V . Bez ojca w wieku trzech lat został przyjęty pod opiekę Ludwika XI , który zapewnił mu surowe wykształcenie.
W 1476 roku , Louis XI zorganizowano jego małżeństwo z córką Jeanne de France (ur23 kwietnia 1464w Nogent-le-Roi , znanej jako Jeanne la Boiteuse ), zniekształcony, fizycznie okaleczony: Ludwik XI ma więc nadzieję spowodować wyginięcie gałęzi orleańskiej, która wciąż zagraża starszej gałęzi bezpośrednich Valois .
W czasie trwania małżeństwa córki i przyszłości Louis XII , Louis XI byłby cynicznie spadł do jednego ze swoich zaufanych ludzi „[...] za to, co wydaje mi się, że dzieci będą mieli razem nie będzie kosztować drogo. Feed […]” . To małżeństwo jest odbierane przez Louisa d'Orléans jako afront.
Święty król w 1498 r. nakazał anulować tę unię przez papieża Aleksandra VI za niekonsumpcję (opierając się ponadto na traktacie z Langeais, który przewidywał, że następca Karola VIII musi poślubić wdowę po nim). Jeanne de France na próżno kwestionuje to twierdzenie ( „chociaż wiem bardzo dobrze, że nie jestem ani tak ładna, ani tak dobrze zbudowana jak inne kobiety, moje małżeństwo zostało skonsumowane” ). Przeszła na emeryturę do klasztoru w Bourges, gdzie później założyła zakon mniszek Annonciade , mający na celu uczczenie Najświętszej Maryi Panny i tajemnicy Zwiastowania . Zmarła w zapachu świętości , została kanonizowana w 1950 roku.
Po śmierci Ludwika XI nie udało mu się uzyskać regencji w Stanach Generalnych z Tours , powierzonej Annie de Beaujeu .
Po przygodach Szalonej Wojny, gdzie walczył u boku księcia bretońskiego Franciszka II , został wzięty do niewoli w bitwie pod Saint-Aubin-du-Cormier w lipcu 1488 roku . Ułaskawiony po trzech latach aresztu (który spędził w więzieniach Angers , Sablé , Lusignan , Poitiers , Mehun-sur-Yèvre i Bourges ), podążał za kuzynem, królem Karolem VIII , do Włoch, gdzie na próżno próbuje podbić Księstwo Mediolanu dla własnej korzyści ( por. pierwsza wojna we Włoszech ).
7 kwietnia 1498, Karol VIII zmarł przypadkowo, bez ocalałego dziecka. Louis udaje się następnego dnia do Château d'Amboise, aby złożyć hołd ciału zmarłego: zostaje przyjęty i uhonorowany przez dwór jako suweren. Lenna, posiadłości i roszczenia Orleanu należą do łona monarchii. Jednak od momentu wstąpienia na tron przejawiał głębokie pragnienie nie zerwania z tradycją Valois. Jego słynne zdanie „Król Francji nie mści zniewagi księciu Orleanu” świadczy o jego pragnieniu pojednania i ciągłości.
W zamian za księstwo Valentinois , które podarował Césarowi Borgii , synowi papieża Aleksandra VI , uzyskał unieważnienie pierwszego małżeństwa i ożenił się w Nantes .8 stycznia 1499Anna Bretańska , wdowa po Karolu VIII , która na mocy umowy małżeńskiej odziedziczyła wszystkie roszczenia królów Francji do księstwa . UK pozostaje zatem w orbicie Francji, ale nowy kontrakt małżeństwo określa, że dziedzicem królestwa nie będzie dziedzicem księstwa. Podpisuje traktat składający się z dwóch listów, jeden o małżeństwie zawierający pięć klauzul opublikowany jest 7 lipca, a drugi opublikowany19 stycznia 1499 trzynaście klauzul zawierających przepisy ogólne dotyczące Księstwa Bretanii, w tym przywrócenie suwerenności Anny Bretanii nad jej Księstwem (przywrócenie Kancelarii, Rady, Parlamentu, Izby Obrachunkowej, Skarbu, Sprawiedliwości, waluty i rozdzielenie dwóch koron) .
Ponieważ 9 lutego 1499podejmuje ponownie politykę włoską swego poprzednika ( por. druga, trzecia i czwarta wojna włoska ), dodając jednak do roszczenia Andegawenii do królestwa Neapolu , Orleanu do księstwa Mediolanu . Po zdobyciu Milanese zostaje panem dużej części półwyspu.
22 września 1504, podpisuje traktat z Blois , który przewiduje małżeństwo jego córki Claude z Francji z przyszłym Karolem Quintem i małżeństwa jego siostrzenicy Germaine de Foix z Ferdynandem II Aragońskim , król następnie scedował swoje prawa na swoją siostrzenicę o królestwie Neapolu . Na wniosek Ogólne Tours 1506 stanach , jego córka jest w końcu prowadzi do Franciszka z Angouleme (później Francis I st ). Również w czasie tych Stanów Generalnych został oficjalnie mianowany „Ojcem Ludu”, kanonikiem Notre-Dame , Thomasem Bricotem , odpowiedzialnym za tę misję. Tytuł ten został przyznany mu ze względu na porządku wewnętrznego, w którym zachowała się królestwa , spadek o wielkości jednej czwartej jego wysokości, a reforma wymiaru sprawiedliwości realizowane między 1499 a 1501 r . Jego ekspansywna polityka uzasadniała także tytuł „Ojca ludu”, a nie bardziej typowy tytuł „Syna ludu” czy nawet Pater Patriæ .
W tym samym roku został wypędzony z Neapolu przez Ferdynanda d'Aragona (Ferdynanda Katolickiego), a sześć lat później stracił mediolańczyka . Przeciwnicy Francji sprzymierzyli się i utworzyli Ligę Katolicką (lub Ligę Świętą) utworzoną5 października 1511przez papieża Juliusza II . W 1513 r. klęska Novary położyła kres jego włoskim ambicjom.
Większość wojen pod panowaniem Ludwika XII miała miejsce na terytorium Włoch. Jednak niektóre bitwy toczą się we francuskich granicach. W 1512 r. Aragonia zdobyła Górną Nawarrę . W 1513 r. Szwajcarzy oblegali Dijon . W sierpniu tego samego roku Anglicy odnieśli zwycięstwo pod Guinegatte . Na mocy odrębnych traktatów, w tym spornego traktatu z Dijon , Ludwik XII dyslokuje Ligę Świętą .
Ludwik XII zarządza swoją domeną z inteligencją. Wykorzystuje wpływy z podatków dla dobra kraju, utrzymując sieć dróg . Jeśli zmniejsza się wielkość , jednak zwiększa podatków pośrednich . Jej głównym ministrem jest kardynał Georges d'Amboise . Odnawia sankcję pragmatyczną z Bourges zapewniając margines swobody w wyborze duchowieństwa. Dzięki temu zyskał wizerunek rycerza króla, sprawiedliwego i chrześcijańskiego , naznaczonego ponadto tolerancją wobec protestantów z Vaud z Luberonu oraz nowego Cezara . To on jako pierwszy przedstawił w tym momencie wizerunek królowej ( Anny Bretanii ).
Wdowiec 9 stycznia ożenił się ponownie w dniu re9 października 1514 rw Abbeville z Marią Tudor , bardzo młodą siostrą króla Anglii Henryka VIII , aby przypieczętować jej pojednanie z tym ostatnim.
Osłabiony wiekiem, przez powtarzające się krwawienia z jelit, które kilkakrotnie groziły mu śmiercią, przez nadmiar i podagrę , zmarł trzy miesiące po swoim ostatnim małżeństwie,1 st styczeń 1515, w hotelu des Tournelles w Paryżu, rzut kamieniem od hotelu Saint-Pol, w którym urodził się jego ojciec Charles d'Orléans i inni jego przodkowie i/lub poprzednicy na tronie. Propagandzistów przyszłości François I st rozprzestrzeniania pogłoski o swojej starości, impotencja oraz fakt, że będzie wyczerpany w sypialni zmusi zaprojektować syna z Marią Tudor.
Tron pozostawia swojemu kuzynowi i zięciowi François, mężowi swojej najstarszej córki Claude , księżnej Bretanii .
Sling aż do końca XVII -tego wieku, Ludwik XII tendencję do uosabiać umiarkowany monarchię, wkraczając w pewnym stopniu od zwierzchnictwa, a nie rosnąć podatki nadmiernie wyidealizowany obraz kontrastujące reprezentacje Ludwika XI . W ten sposób Fénelon pisze w Liście do Ludwika XIV (1694): „Jeśli król, jak powiada się, miał ojcowskie serce dla swego ludu, czy nie wolał raczej oddawać swej chwały dawaniu im chleba i robieniu ich?” tyle bólu, tylko po to, by utrzymać kilka miejsc na granicy, które powodują wojnę? ” .
W porównaniu ze św. Ludwikiem i Henrykiem IV , „mądrego Ludwika XII ” wychwalają także Wolter ( Henriada , 1726), Monteskiusz czy opat z Cordier de Saint-Firmin. Aby to zrobić, wydatki wojskowe i manewry panowania są przyćmione. Akademia francuski poszedł tak daleko, aby zaoferować konkurencji w chwale „ojca narodu” pięciu lat przed Rewolucja Francuska wybuchła , a wygrał konkurs ks Noël.
Postać królewski stanowi przedmiot spektakli podczas Rewolucji ( Une Jour de Ludwika XII ou Louis XII Père du peuple przez Charles-Philippe Ronsin przeprowadzanymLuty 1790). Podczas gdy Panteon jest zarezerwowany dla ludzi rewolucji (z wyjątkiem Kartezjusza , Woltera i Rousseau ), zastępca Charles Lambert de Belan próbuje argumentować, 12Luty 1792, wyjątek dla Ludwika XII i Henryka IV , „jedynych z naszych królów, którzy okazali się ojcami ludu” . Wraz z nasileniem się Rewolucji jego aura zbladła. Tak więc dekretem Krajowej Konwencji z dn31 lipca 1793, szczątki władcy i Anny Bretanii zostały ekshumowane z ich grobu w dniu18 października 1793.
W okresie Restauracji hagiograficzne odniesienie do króla służyło obronie idei liberalnych, w szczególności Karty Konstytucyjnej z 4 czerwca 1814 r. , w obliczu autorytarnej tendencji Ultrasów . W latach 1819-1820 historyk i polemista Roederer napisał i opublikował Memoir for a New History of Louis XII, w którym uaktualniono postać suwerena zgodnie z ówczesnymi ideami.
Kontraktuje trzy związki zawodowe; pierwsza i trzecia bez potomków, a druga z dwiema córkami.
(patrz w rozwijanym menu poniżej).
Pochodzenie Ludwika XII FrancjiLouis XII skrzydło z zamku Blois (1498-1503).
Filar Saint Jacques ( Collegiate Gisors wcześnie XVI th century).
Złożenie do grobu Chrystusa w opactwie Solesmes
Schody w skrzydle Longueville w Château de Châteaudun (1491-1518).
Centralna część Château de Fontaine-Henry (ok. 1500).
Zamek Gaillon (1506-1509).
Zamek Maintenon (1505).
Klatka schodowa, zamek Chaumont-sur-Loire (1498-1510).
Styl Ludwika XII (1495-1525/1530) jest stylem przejściowym, bardzo krótkim przejściem między dwiema olśniewającymi epokami, okresem gotyku i renesansu . Opisuje on czas, kiedy sztuka użytkowa, wychodząc z ostrołukowym i gotyckiej naturalizmu, ruszy w kierunku półkolistym łukiem i elastycznych i zaokrąglonych kształtach zmieszanych ze stylizowanymi motywami antycznymi typowych Pierwszy renesansu : jest jeszcze wiele . Gotyku u zamek Blois , nie ma już przy grobie Ludwika XII w Saint-Denis .
Od 1495 w Amboise zainstalowano kolonię włoskich artystów, którzy współpracowali z francuskimi mistrzami murarskimi. Ta data jest powszechnie uważana za punkt wyjścia tego nowego ruchu artystycznego. Ogólnie struktura pozostaje francuska, zmienia się tylko wystrój i staje się włoski. Byłoby jednak godne ubolewania, gdyby ten nowy styl był jedynym wkładem włoskim: istnieją związki między francuską produkcją architektoniczną a hiszpańską Platéresque i wpływami Północy, zwłaszcza Antwerpia jest godna uwagi zarówno w sztuce zdobniczej, jak i w sztuce. od malarstwa i witrażu .
Granice stylu Ludwika XII są dość zmienne, zwłaszcza jeśli chodzi o prowincję poza Doliną Loary . Poza siedemnastoma latami panowania Ludwika XII (1498-1515), okres ten obejmuje panowanie Karola VIII i początek panowania Franciszka I er , dzięki czemu ruch artystyczny rozpoczął się w 1495 r. i zakończył się w 1525 r./ 1530: rok 1530 odpowiada rzeczywistym stylistycznej zmiany, które po utworzeniu przez François I er , z School of Fontainebleau , jest powszechnie uważany pełna akceptacja renesansu .
W pracach zdobniczych późnego okresu Karola VIII widoczna jest wyraźna tendencja do oddzielania się od łuku ostrołukowego, aby zbliżyć się do łuku półkolistego . Wpływ dokonań Bramante w Mediolanie dla Ludovica Sforzy jest wyczuwalny w dolnej części skrzydła Karola VIII na zamku Amboise : Jeśli górna część budynku jest gotycka , fasada promenady straży wygląda jak loggia , ciąg półkolistych arkady wyznaczające przęsła przerywane gładkimi pilastrami. Generalnie formy zdobnicze nie mają już szczególnego wdzięku okresu ostrołukowego , rytm elewacji jest uporządkowany w sposób bardziej regularny z nakładaniem się otworów w przęsłach i muszli, ważnym elementem dekoracji renesansowej , wykonanej już jego wygląd. Ten rozwój jest szczególnie widoczny w zamku Meillant, gdzie w 1481 r. rozpoczęły się prace upiększające, pożądane przez Karola II d'Amboise : jeśli konstrukcja pozostała w pełni średniowieczna , nakładanie się wykuszy połączonych sznurem ze sterczynami zapowiada siatkę fasady w okresie I Renesansu . Podobnie zwracamy uwagę na klasyczne belkowanie do owalu zwieńczone gotycką balustradą oraz obróbkę Tempietto szczytu spiralnych schodów z szeregiem łuków w półkoliście dopasowanych muszlach.
O ile pod koniec panowania Karola VIII wkład włoskich ozdób wzbogacił ekstrawagancki repertuar, to odtąd za Ludwika XII istniała cała szkoła francuska, która otworzyła się na Włochy nowymi propozycjami, ustanawiając w ten sposób zasady stylu przejściowego.
W rzeźbie systematyczny wkład elementów włoskich, a nawet „ gotycka ” reinterpretacja dzieł włoskiego renesansu jest widoczna w Grobie Świętym w Solesmes, gdzie gotycka struktura przybiera formę rzymskiego łuku triumfalnego otoczonego pilastrami z kandelabrami lombardzkimi. Zdezorientowane gotyckie listowie, bardziej postrzępione i ospałe jak w Hôtel de Cluny w Paryżu , mieszają się z tondi z portretami cesarzy rzymskich w Château de Gaillon .
W architekturze, korzystanie z "cegły i kamienia" jeszcze obecne na budynkach z XVI -tego wieku, ma tendencję do rozprzestrzeniania się ( zamek Ainay-le-Vieil , Skrzydło Ludwika XII zamku Blois The Hotel Alluye Blois ). Wysokie francuskie dachy z narożnymi wieżyczkami i fasady ze spiralnymi schodami kontynuują tradycję, ale systematyczne nakładanie się wykuszy, wnęki lukarn i wygląd loggii inspirowanych willą Poggio Reale i Castel Nuovo w Neapolu są manifestem nowej sztuki zdobniczej, w której struktura pozostaje jednak głęboko gotycka . Propagacja słownictwa ozdobnego z Pawii i Mediolanu odgrywa więc ważną rolę, będąc odczuwaną jako nadejście pewnej nowoczesności.
W tej szybko zmieniającej się sztuce ogrody stają się ważniejsze niż architektura : przybycie do Amboise włoskich artystów, w tym Pacello da Mercogliano, było początkiem za panowania Karola VIII stworzenia pierwszych ogrodów francuskiego renesansu dzięki nowym kreacjom krajobrazu , instalacja menażerii i agronomicznych prac aklimatyzacyjnych prowadzonych od 1496 r. w Jardins du Roy, znajdującym się wówczas w królewskiej posiadłości Château-Gaillard . W 1499 r. Ludwik XII powierzył realizację ogrodów zamku Blois temu samemu zespołowi, który następnie został zatrudniony przez Georgesa d'Amboise do stworzenia kwietników na różnych poziomach pod swoim zamkiem Gaillon .
Podsumowując, styl Ludwika XII pokazuje, że teraz chcemy zadziwić Francuzów tak samo jak Włochów: to z fantazji, z jaką włoskie nowości są włączone do wciąż bardzo średniowiecznych struktur francuskich, które narodzą się około 1515/1520. Pierwszy Renaissance .
W 1986 r. Bernard Quilliet sporządził częściową listę przedstawień Ludwika XII , zachowując tylko te, które powstały przed 1515 r. lub niedługo po śmierci króla. Historyk podkreśla podobieństwo lub jakość czterech lub pięciu z tych wizerunków:
Miniatura z kosmografii z Klaudiusza Ptolemeusza nadana Jean Bourdichon ( BNF Rękopis łaciński 4804, f o 1) reprezentowanie króla w modlitwie ( szczegółowo ).
Odwrotny wariant poprzedniego, z królem w otoczeniu świętych (fragment Księgi Godzin Ludwika XII , Getty Center ).
Miniaturowe zaradczych dla obu Fortunes z Petrarce przez Jean Pichore ( BNF p Pt 225, f o 165).
Ludwik XII piszący do Anny de Bretagne (Listy poetów królewskich, ok. 1510, Sankt Petersburg , f o 51 v o ).
Modlący się Ludwik XII , Witraż przypisywany Jeanowi Perréalowi (1500-1510, Walters Art Museum ), 46,34, 80 × 55,9 cm
Transi z pomnika nagrobnego na królewskiej nekropolii bazyliki Saint-Denis , straconej po masce pośmiertnej króla.
Grób Ludwika XII i Anny Bretanii (ok. 1517, Bazylika Saint-Denis )