Historia judaizmu według krajów
Afryka
|
|
W artykule przedstawiono dane archeologiczne dotyczące społeczności Żydów w Egipcie w okresie panowania greckiego i rzymskiego. Źródła, jeśli chodzi o Żydów z Elefantyny , to głównie dzieło Józefa Mélèze-Modrzejewskiego , Żydów egipskich od Ramzesa II do Hadriana .
Pierwszą udokumentowaną obecność społeczności żydowskiej w Egipcie jest bogata dokumentacja aramejskich papirusów Elefantyny . Są to żołnierze zawodowi, najemnicy zatrudnieni przez administrację perską. Tracimy ślad tej społeczności pod koniec -399, wraz z upadkiem dominacji perskiej.
Aleksander Wielki atakuje Imperium Perskie od -334. Jego potężna armia zajęła fenickie miasta, Gazę w listopadzie -332. Potem upada Jerozolima . Aleksander podbił Egipt w -331 i założył Aleksandrię .
Alexander przyznaje Żydom od Jerozolimy prawo do życia zgodnie z własnymi prawami.
Seria greckich papirusów poświadcza przybycie do Egiptu , głównie do Aleksandrii i Fajum , dużej populacji żydowskiej i jej kontakt z kulturą grecką. Praktykę języka greckiego odnotowuje się w hellenizacji imion żydowskich i greckim wpływie na żydowskie środowisko intelektualne. W tym samym czasie zniknęły teksty w języku aramejskim. Dositheos swoją karierę na dworze Ptolemeusza III Euergetesa I st , Demetrius, za Ptolemeusza IV Filopatora (ur. -222, śmierć -205), jest żydowskim historykiem języka greckiego, Filon z Aleksandrii (ur. -12, śmierć 54) rozwija Judeo -Aleksandryjska filozofia wpływów platońskich, Flawiusz Józef (ur. 37, zm. Ok. 100) jest autorem przekazów historycznych. To do Biblioteki Aleksandryjskiej , że Biblia została przetłumaczona na język grecki ( Biblii Septuaginta ).
Żołnierze stanowią ważną część społeczności żydowskiej w Egipcie , zwłaszcza w Fajum . Niektórzy stają się clérouques , to znaczy otrzymują w zamian za swoje usługi pełną własność ziem przekazywanych w drodze dziedziczenia. Fortune z clérouques umieszcza je wśród notabli, w przeciwieństwie do rdzennych Egipcjan, którzy uprawiają ziemię, ale nie posiadają go: te ostatnie są coraz biedniejsi zaś dawny są coraz bogatsze. Niektórzy duchowni , Grecy, a także Żydzi , wolą dzierżawić swoją ziemię egipskim chłopom, aby przyjechać i poprowadzić przyjemniejsze życie w mieście.
Społeczeństwo egipskie zgodnie z prawem odróżnia społeczność Hellenów , imigrantów, którzy tworzą elitę, od masy rdzennych Egipcjan. Hellenowie , mieszkańcy Aleksandrii , Naukratis lub Ptolemais , są identyfikowane przez ich pochodzenia (Ateńczyków Macedończycy Traków, Thessalians itd.) I zachować przywileje dominującej mniejszości. Egipcjanie pochodzą z Egiptu i chociaż nauczyli się greki i mają karierę administracyjną, nie mają dostępu do tych przywilejów. Azjaci i Semici, którzy przybyli z Aleksandrem, są również rozpoznawani przez Hellenów na podstawie ich pochodzenia. Że Żydzi są zatem Hellenowie , Grecy według języka, kultury i stanu społecznego, Żydzi przez religię, członkowie grupy dominującej. Ten status Żydów , specyficzny dla Egiptu, nie istnieje w Grecji: obywatel Ateny, jeśli jest Żydem, jest zobowiązany do celebrowania kultu Ateny jak każdy inny obywatel Ateny.
Zrozumiałe jest, że ten szczególny status Żydów w Egipcie przyciągnął dużą społeczność żydowską. Z szacunkowej populacji 8,5 miliona w rzymskim Egipcie (w tym milion w Aleksandrii) społeczność żydowską można oszacować na 300 000 (3% ogółu).
Ważna dzielnica żydowska znajduje się w Aleksandrii , delcie dystryktu (grecka litera ∆), położonej na północnym wschodzie nad morzem, gdzie znajduje się główna synagoga. Ale inne synagogi są poświadczone w innych dzielnicach miasta (południowo-wschodnia, południowo-zachodnia), co wskazuje, że ludność żydowska mieszka również w innych dzielnicach Aleksandrii .
Kilka miast w Fajumie jest domem dla dużych społeczności żydowskich, składających się głównie z żołnierzy: Krokodilopolis , Kerkéosiris, Samarie-Kerkéséphis, Apias, Trikomia, Hephaistias. W Krokodilopolis jest kilka synagog. Około 160 roku arcykapłan judejski Onias IV , wysoki dostojnik na dworze Ptolemeusza VI Filometora , zbudował świątynię w pobliżu Leontopolis . Ta świątynia, której nie można było znaleźć ruin, funkcjonuje na wzór świątyni Elefantyny z kapłanami, lewitami i kultem ofiarnym. O istnieniu mieszkańców krainy Onias świadczy żydowska nekropolia Tell el-Yahoudieh , której grobowce zawierają greckie epitafia.
Status Hellenów , podobnie jak każdy uprzywilejowany status, jakim cieszy się społeczność w kraju, który zajmuje, prowadzi do pewnej wrogości wśród ludności Egiptu. Odbija się to w porównaniu z Żydami w pozorach, bardzo małych, ale rzeczywistych, antysemickich klisz, w których Żydzi są przedstawiani jako cudzoziemcy, chorzy i źli, których należy wypędzić . Ale główna krytyka, w oczach ludności Egiptu, to bycie częścią dominującej mniejszości. Joseph Mélèze-Modrzejewski pisze:
„Z tego punktu widzenia Egipcjanie nie są bardziej antyżydowscy niż anty-perscy, anty-greccy czy anty-rzymscy. "
W społeczności greckiej istnieje pewna wrogość, również bardzo niewielka. Główną krytyką niektórych Greków pod adresem Żydów jest dzielenie się przywilejami przy jednoczesnym odrzucaniu znacznej części kultury związanej z religią. Wydaje się, że konflikt z władzą Ptolemeusza (tj. Dynastią Ptolemeuszy) miał miejsce za Ptolemeusza IV Filopatora na krótko przed rokiem -200. Ale to pod panowaniem rzymskim ten zarzut przybrał kształt. Doprowadzi to do masakry społeczności żydowskiej w Egipcie.
W -30 roku Octave zajęła Egipt . Ogłosił pierwszego rzymskiego cesarza w roku -27, Oktawian staje Augusta , podczas gdy Egipt staje się prowincja w Cesarstwie Rzymskim .
Prowincja Egiptu, zarządzana przez prefekta, zachowuje jednak specjalny status w Cesarstwie Rzymskim . Nie jest masowo skolonizowany, aw administracji nadal powszechnie używany jest język grecki. Ale stara organizacja społeczna została zniesiona na rzecz ustawodawstwa rzymskiego, które wyróżniało tylko trzy kategorie ludzi: tych, którzy byli obywatelami, tych, którzy nie byli i niewolników . Kategoria Hellenów , oparta na kraju pochodzenia, całkowicie zanika. Grecy z dużych miast pozostają obywatelami , to znaczy Aleksandrii , Naukratis i Ptolemais , ale prowincjonalni Grecy tracą status obywateli, stając się w świetle ustawodawstwa prostymi Egipcjanami . Ponieważ jednak administracja lokalna potrzebuje tych prostych Greków Egipcjan, rzymski zdobywca przyznaje im przywilej finansowy: korzystają oni z obniżonej stawki podatku osobistego, któremu podlega każdy Egipcjanin w wieku od 14 do 62 lat. Ten uprzywilejowany system podatkowy, przyznany Grekom pod warunkiem, że są mieszkańcami miast, właścicielami ziemskimi i wykształconymi Grekami, wiąże ich z rzymską potęgą, czyniąc ich prowincjonalnymi notablami.
W tym prostym i surowym ustawodawstwie, narzuconym przez Augusta, w którym Hellenowie otrzymują prawo do obywatelstwa, Żydzi, którzy uważali się za Greków z racji swojej kultury, zostają asymilowani z Egipcjanami i tracą swój status, co stanowi dla nich przepadek. polityczna i prawdziwa katastrofa.
Według opowieści Filona z Aleksandrii , Przeciw Flaccus , Aleksandryjczycy, w tym gimnazjarka Isidôros, prowadzą nienawistną kampanię przeciwko Żydom, oskarżonym o spiskowanie przeciwko stabilności Imperium. Wyrzucają prefektowi Flaccusowi, mianowanemu przez Tyberiusza , za jego wyrozumiałość. Po śmierci Tyberiusza Flakcus, mało ceniony przez Kaligulę , szuka wsparcia Isidôrosa i jego przyjaciół, zawierając z nimi sojusz. Odmowa Żydów umieszczenia pomników Kaliguli w proseuques wywołała antyżydowskie zamieszki w Aleksandrii (38-40) . W sierpniu 38 Żydów wypędzono z dzielnic miasta, przegrupowano i spiętrzono w części dzielnicy ∆ , pozbawiono ich majątku i ponownie, zgodnie z historią Filona z Aleksandrii , spalono żywcem.
Flaccus został aresztowany w październiku 38 na rozkaz Kaliguli , skazany na wygnanie, a jego majątek został przejęty. Ambasada z Isidôrosem i Apionem jedzie do Rzymu. Kolejna ambasada kierowana przez Filona z Aleksandrii jedzie tam z kolei, ale musi czekać piętnaście miesięcy, zanim zostanie przyjęta przez Kaligulę. Kaligula został zamordowany 24 stycznia 41. W Aleksandrii wybuchły kłopoty , podczas których Żydzi zemścili się na Grekach za pogrom roku 38.
Zanim cesarz Claude odbędzie się w Rzymie , proces qu'intente Isidoros przeciwko Agryppie I er , król Żyd Claude wstąpił na tron Judei. Zwracając się do Agryppy , Isidôros oświadcza w sprawie Żydów :
„Narzekam na nich, że próbują wprowadzić cały świat w stan zamętu. "
Dla Sénèque (urodzony w -4, zm. 65) są „najbardziej nikczemnym dżentelmenem” . W 41 roku Claude skazuje Isidôrosa na śmierć i nakazuje jego egzekucję. Zaadresował list do Aleksandryjczyków, który pokazał w mieście:
- Więc po prostu powiem ci, że jeśli nie położysz kresu tej odrażającej wzajemnej wściekłości, będę zmuszony pokazać ci, do czego zdolny jest dobrotliwy książę, kiedy ogarnia go tylko gniew. "
Tyberiusz Juliusz Aleksander należy do jednej z nielicznych żydowskich rodzin obywateli rzymskich: jego ojciec, brat Filona z Aleksandrii , wysoki urzędnik ( alabarque , to znaczy generał celny, jak się wydaje) i wielki właściciel ziemski, przyjaciel Klaudiusza. , uzyskany od Augusta na prawie rzymskiego miasta. Tyberiusz jest prokuratorem cesarskim w Egipcie (od 42 do 46), prokuratorem Judei (mianowanym przez Klaudiusza , od 46 do 48), wysokim rangą oficerem armii wschodniej (w 63), prefektem Egiptu (mianowanym przez Nerona , od 66 do lipca 69 ). Brał udział wraz z Tytusem , wówczas dowodzącym wojną w Judei , w oblężeniu Jerozolimy w latach 69-70 oraz w zniszczeniu świątyni .
W 66 roku w Aleksandrii wybuchło żydowskie powstanie , które Tyberiusz ciężko stłumił . Flavius Josephus opowiada historię. Według tego źródła ( Jewish War II , 490-493):
„Zdając sobie sprawę, że Żydzi zaprzestaną buntu tylko za cenę surowej sankcji, Tyberiusz uwolnił na nich dwa rzymskie legiony stacjonujące w mieście, ponad dwa tysiące ludzi z Libii, którzy przypadkowo znaleźli się tam, tylko dla straty Żydów. Pozwolił im nie tylko zabić rebeliantów, ale także ograbić ich własność i spalić ich domy. Rzucili się w stronę dzielnicy Delta , gdzie koncentrowała się ludność żydowska, i wykonywali swoje rozkazy oczywiście nie bez rozlewu krwi. "
Pod Trajana , A wielkiego buntu Żydów , kierowanych zwłaszcza przeciw Grecji złamał się najpóźniej na jesieni 115 ( por Euzebiusza Cezarei ) lub 116 , gdy oblężenie Hatra zaczyna (po Dion Kasjusz ) w Cyrenie następnie w Aleksandrii w 116, zanim rozprzestrzenił się w szczególności na Cyprze . Jeśli polegamy na ostrakach znalezionych w Edfu , pierwszy bunt zaczyna się nie później niż w następnym roku. Kontekst i cele buntu są nieznane. Według Euzebiusza z Cezarei , przywódca zbuntowanych Żydów w Cyrenajce ogłasza się królem i maszeruje w kierunku Egiptu , być może z celem Judei , co może prowadzić do mesjańskiego wyjaśnienia, ale pozostaje to bardzo hipotetyczne. Cesarz rzymski Trajan prowadził wówczas kampanię przeciwko Partom i podbił całą Mezopotamię . Władze rzymskie nie spodziewają się buntu, ponieważ legion stacjonujący w pobliżu Aleksandrii prowadzi kampanię z cesarzem.
W Cyrenajce wielu Greków zostało zmasakrowanych przez rebeliantów, a wiele publicznych pomników, świątyń i sanktuariów zostało spustoszonych. W Egipcie bunt doprowadził do masakr Greków w Aleksandrii i w całym kraju. Grecy reagują i odbierają Aleksandrię. Powstanie żydowskie prowadzi również do znacznych zniszczeń, sytuacja gospodarcza kraju zostaje zrujnowana, Egipt jest zdewastowany. Na Cyprze , według niektórych starożytnych autorów, żydowskie bunty zmasakrowały 240 000 Greków, co jest liczbą całkowicie nieprawdopodobną i przesadzoną, ale która świadczy o skali i gwałtowności buntu żydowskiego.
Rzymska reakcja była powolna, władze prowincji były przytłoczone, cesarz musiał wtedy stawić czoła napływowi Partów, którzy odcięli mu odwrót, a dowodzona przez niego armia Wschodu zmobilizowała dużą część wojsk dostępnych w tej części. Imperium. W Mezopotamii Lusius Quietus jest odpowiedzialny za zdławienie buntu, podczas gdy w Egipcie, Cyreny i być może na Cyprze to Kwintus Marcius Turbo , wysłannik cesarza ze specjalnymi mocami, otrzymuje misję stłumienia buntu żydowskiego. Pomagają mu w Aleksandrii Grecy oraz, jak się wydaje, komanda niewolników, którzy „sprzątają” dzielnicę ∆ , w której zniszczona jest wielka synagoga, a na wsi Grecy i wieśniacy z Egiptu. . Nie znamy szczegółów kampanii prowadzonych przez Turbo i pozostających do jego dyspozycji żołnierzy, ale latem 117 roku, wraz ze śmiercią cesarza, przywraca się spokój. Giną dziesiątki Żydów, a represje są „straszne”.
Mamy kilka elementów pozwalających ocenić dokładny zakres masakr po obu stronach. Prowadzone są szczegółowe analizy porównawcze wpływów podatkowych na ostrakach przed i po masakrze. Rzeczywiście, od czasu zniszczenia świątyni w 70 r. Wespazjan zamienił tradycyjną składkę w wysokości pół szekla, którą każdy Żyd płaci na rzecz świątyni, w królewską kwotę przeznaczoną na oddawanie czci Jowiszowi Kapitolowi. Dokładne rozliczenie tego specjalnego podatku, który płacą wszyscy Żydzi, pozwala bezpośrednio i bez subiektywnego oszacowania liczby ofiar represji 115-117. Na miejscu Edfu , z 70 znalezionych ostraków, pozostaje tylko jedna zapłata, zapłacona w roku 116. Chodzi o niewolnika, którego panem jest Żyd (niewolnicy, których panem jest Żyd, są Żydami, czy nie, podlega opodatkowaniu jak ich pan). Na terenie Karanis, w Fayoum , wiosce liczącej ponad tysiąc dorosłych mężczyzn, Żydów, znajduje się tylko jedno rozliczenie podatkowe po roku 117 (za Antonina Pobożnego lub Marka Aureliusza ). Natomiast społeczność żydowska Aleksandrii, zdecydowanie największa w kraju, utrzymuje się, choć osłabiona. Jednak według współczesnego greckiego historyka Appiana z Aleksandrii , „cesarz Trajan ... eksterminuje Żydów w Egipcie”, a Cypr jest trwale pozbawiony jakiejkolwiek żydowskiej obecności. Wszystkie te żydowskich buntów 115 - 117 są znane w historii jako wojna kwietusa , nazwany tak w odniesieniu do Luzjusz Kwietus .
Przeglądając zapisy majątkowe, Joseph Mélèze-Modrzejewski zauważa, że administracja wymyśliła specjalne przepisy dotyczące dawnego mienia Żydów . Podczas gdy majątek zmarłych właścicieli greckich uznawany jest za nieruchomość pustą, majątek zmarłych właścicieli żydowskich jest uznawany za skonfiskowany . Rzeź społeczności żydowskiej w Egipcie dokonana przez władzę rzymską jest więc zinstytucjonalizowana na poziomie języka prawniczego. Zakres tych represji wydaje się dziwnie nierozpoznany. Monumentalne dzieło Raul Hilberg , The Destruction Żydów Europy , dzieło odniesienia, zawiera w rozdziale The precedensy , tylko bardzo krótki przypis (T. I , str. 52) wspomnieć o istnieniu rewolty w 115- 117 za Trajana, nie mówiąc ani słowa o represjach i ich zakresie.
Należy zauważyć, że wkrótce po tym buncie greccy przywódcy Aleksandrii oskarżają Hadriana , którego Quintus Marcius Turbo jest głównym doradcą i generałem, a także prefektem pretorium, o wyznaczenie prefekta Egiptu korzystnego dla Żydów. , który pomaga ocalałym z Egiptu Żydom osiedlić się w obozie w pobliżu Aleksandrii. Konflikt między Grekami a Żydami w Egipcie może być podsycany faktem, że żydowska elita społeczna Egiptu chce uzyskać obywatelstwo, czemu Grecy z Aleksandrii gwałtownie się sprzeciwiają.