| kreolski z Saintois | |
| Kraj | Francja |
|---|---|
| Region | Gwadelupa |
| Liczba mówców | około 3500 na wyspach Saintes |
| Klasyfikacja według rodziny | |
|
|
| Kody językowe | |
| ISO 639-3 | gcf |
| IETF | gcf |
Saintois Creole jest język kreolski do francuskiej bazy leksykalnej rozmowie z wysp Les Saintes . Do lat 70. był jednym z ostatnich świadków prymitywnego kreolskiego zachodnioindyjskiego, którym posługiwano się na sąsiednich wyspach skolonizowanych przez Francuzów: Martynice, Dominice, Gwadelupie, Saint-Christophe i Saint-Lucie.
Historia zasiedlenia tego małego archipelagu Antyli przez osadników bretońskich , normańskich i Poitou , wielu z nich z Saint-Christophe , a następnie przybycie protestantów z Francji kontynentalnej i Holandii pozwoliły na trwałość tego rodowego pidginu powstałego wokół popularne francuskie Americas z XVI -tego wieku . Trudne warunki życia i izolacja archipelagu zamroziły „morską” bazę tego kreolskiego. Nie wolno nam zapominać, że angielski i francuski arystokracja morska z XVIII -tego wieku, głównie mówił formę specjalistycznego (język francuski biznes czasu) i hiszpańskim Lusitanian mieszaniny, które dało podstawę do Creole stać Hiszpanów Creole francuskich wysp. Ten Patois saintois więc znanych od dawna różne kreolskie handlowej nurkowania, należy St. Kitts i Martynika w XVI p wieku i XVII p wieku , dawniej bezsensownego . Intensywne wprowadzenie handlu niewolnikami w Indiach Zachodnich spowodowało, że inni Kreole ewoluowali w kierunku bardziej mieszanego języka i bardziej zorientowanego na komunikację pracy na ziemi. Każdy język stał się językiem kreolskim specyficznym dla danego lądu, a nie dla różnorodności wymiany morskiej. Jednak wszyscy ci Kreole mają tę samą formację i to samo pochodzenie, zmienia się tylko wymowa i słownictwo wzbogacone lub zachowane w zależności od wyspy. To źródło wyjaśnia również, że pozostało blisko Kreolów z nawietrznych dystryktów Saint-Barthélemy , Martyniki i Gwadelupy , a także form kreolskich używanych na dawniej francuskojęzycznych wyspach Dominiki i Saint Lucia . Dlatego znajdziemy w saintois talk , obfitość względem zapożyczona z marynarki z XVIII th wieku ( Noroit na zachód , nordet na północnym wschodzie i SURET na południowym wschodzie , Suroit na zachód , cannote na małej łódce , nadzieję, aby czekać , podpłynął do rzędu , à Dieu vat dla „gotowy” do halsie (łaską Bożą), CIER aby płynąć w przeciwnym kierunku , itd. )
Nawet jeśli są one nadal używane na tych wyspach, wszystkie te słownictwo i wyrażenia, które zniknęły z innych Kreolów, stopniowo znikają z powodu regionalnej otwartości i globalizacji, a na inną skalę pod koniec korporacjonizmu.
Pozostaje jednak bardzo aktualny i prawie nienaruszony, pomimo ciasnych rozmiarów archipelagu Saintois. Biorąc pod uwagę bliskość wysp, istnieją dwa warianty tego kreolskiego. Nie praktykuje się nauczania pedagogicznego, jest ono bardzo aktywnie przekazywane w sposób wernakularny.
The rs : Podobnie jak na Martynice, istnieją trzy formy wymowy:
złodziej = vòleu [vɔlœ]
U i miał do zakładu są wymawiane u jak we francuskich metropolii. R nie jest wymawiane, ex. : malowanie = pochyłe [pɛ̃ty] ; vwatu [vwaty] = samochód; konfitu [kɔ̃fity] = dżem. (Zauważ, że nie istnieją i stają się ja w innych Kreolach.
EUR (e) zachować tę samą francuską wymowę przeciwieństwie do innych kreolska gdzie stają è . Np.: Godzina , masło , kwiat pozostaje leu ' [lœ] , beu [bœ] , fleu [flœ] .
Dźwięk o będzie miał takie samo zastosowanie jak we francuskich słowach w dwóch formach wymowy: zamkniętej [o] lub otwartej [ɔ] . Np.: zdjęcie będzie foto [foto] . Słowa pisane przez au wymawia się z zamkniętym o we francuskim, podczas gdy w kreolskim wymawia się je z otwartym o, które jest transkrybowane ò . Np.: Błąd = fòt [fɔt] .
Zakończeniami -embre, -ambre, -endre, -Andre, -ample, -ambe, Anne, -ane, będzie niezmiennie zniekształcony , Ann i -anm , dźwięk roku francuski nasalized że wymówić nowy n . Więc, Alexander, jak się miewa twoja noga od czasu kontuzji w grudniu, kiedy ścinałeś laskę? będzie Aleksann, koman janm-òw yé épi lub té bléssé li lè lub té ka koupé kann an désanm '? Końcówki -aindre, -eindre, -indre będą również oznaczać -enn . Np .: Farba = Penn Sprawiasz mi smutno będzie albo ka fan'an la pióro " .
W przeciwieństwie do innych Kreolów, gdzie stają się on i è , Kreolowie Saintois i Saint-Barth są jedynymi, którzy zachowali oryginalną francuską wymowę jego un [œ̃] (Verdun) Np.: anbwun [ɑ̃bwœ̃] = Embrun , brzmi eu [œ] (strach) i eu [ø] (życzenia, mało). Np.: veu [vø] = śluby. Stają się one na i è .
Kreolski jest językiem mówionym, podejmowano różne próby pisania kreolskiego, które nigdy nie były rozstrzygające, aż do pisania skodyfikowanego przez GEREC, Groupe d'Etudes et de Recherches en Espace Creolophone et Francophone.
Zasady są proste. Każdy dźwięk odpowiada unikalnej literze lub kombinacji samogłosek. W ten sposób francuski , Belle stać Franse , Bel .
Użyty alfabet jest standardowym alfabetem z dodatkową literą, otwartą o, która jest wymawiana jak w stylu francuskim . Początkowo napisany z ostrym akcentem Ó , jest bardziej powszechne dziś rozpisać go zamiast przez akcentem Ò , ze względów praktycznych, ze względu na układ zwykłych francuskich klawiatur stosowanych w Gwadelupie, i dlatego, że nie nadaje się do żadnego zamieszania ( akcent o grave pierwotnie nie istnieje w języku francuskim ani kreolskim).
W poniższej tabeli nie wymieniono głównych transkrypcji, które różnią się od standardowego użycia francuskiego i innych kreolskich.
| kreolski | API | Standardowa wymowa |
|---|---|---|
| sol | sol | nadal trudne. W ten sposób wąwóz po francusku staje się gòj po kreolsku. |
| ja | ja | nigdy nie zastępuje francuskiego u w kreolskim. Saintois e transkrybuje silne „i”. |
| ty | tak | zastępuje francuskie e [ə] w Creole Saintois. Np.: Okno = fatalne. |
| ò | ɔ | zastępuje francuskie open o ex mode = mòd. |
| jot | ʒ | zastępuje mokrą g . Tak więc jedzenie po kreolsku staje się manjé . |
| k | k | zastępuje twarde c , q , k . |
| w | w | czasami zastępuje r, ale także francuskie h. Np.: wstyd = nie ; na zewnątrz = dewó |
| s | s | zastępuje francuskiej c cedilla lub SS , nigdy wyraźne oo . |
| r | ʁ | jest wymawiane jak rozwinięte francuskie „r”, a czasami wygasa h. Np.: nienawiść = rayi . |
| za | œ̃ | istnieje, ponieważ jest używany w języku francuskim, w przeciwieństwie do innych Kreolów. |
| rok | ɑ | nosowy. |
| Anna | n | Francuski rok z n . |
| anm | m | Francuski rok z m . |
| tak | jot | transkrybuje i lub y wet lub -ill z języka francuskiego. |
| w | w | nigdy nie nosowane jak we francuskim, ale odcina dwa fonemy i oraz n . |
| w | ɛ | przejmuje francuską in , ein i ain dźwięki . |
| enn | n | w języku francuskim nosowym z n . |
| my | ɔ | my nasalized francusku. |
| onm | m | my nasalized francusku z m . |
| wł | n | my nasalized francusku z n . |
| miał | œ lub ø | wymowa identyczna ze słowami francuskimi. (masło, mało, życzenia). |
| za | œ̃ | francuski nasalized. |
| unn | na | francuski nasalized z n . |
| ch | ʃ | jak w chyen lub chaplé (różaniec). |
Gramatyka niewiele różni się od innych Kreolów z Indii Zachodnich, z kilkoma wyjątkami:
| kreolski | Francuski | API | Przykład |
|---|---|---|---|
| mwena | do mnie, mój, mój, mój | [mw] | chosu an mwen , moje buty. |
| òw | do ciebie, twojego, twojego, twojego | [ɔw] | biten OW , firma |
| tak | do niego, jego, jego, jego | [εj] | biten èy , jego sprawa. |
| nie ty | do nas, naszych, naszych | [ɑ̃nu] | poul nou . nasza kura. |
| do zobaczenia | do ciebie, twojej, twojej, | [azt] | biten do ZOT , firmę. |
| Siema | do nich, ich, ich | [ajo] | vwatu a yo , ich samochody. |
Uwaga: to tłumaczy se w języku kreolskim, z wyjątkiem sytuacji, gdy następuje zaimek osobowy to accolera Does zaimek, który następuje po nim. np.: to nasze = sé t an nou. Uzupełniające i refleksyjne zaimki osobowe są takie same jak na Gwadelupie i Dominice.
Cząsteczki i ich kombinacje są identyczne jak w innych obręczach. Podobnie jak japoński, czasowniki są niezmienne w rodzajach, przypadkach, liczbie mnogiej i nie odmieniają się. Czas jest oznaczony 5 cząstkami, słowami umieszczonymi przed czasownikiem, aby wskazać czas.
Te powiązane ze sobą cząstki tworzą inne czasy lub mody.
| kreolski | Znaczenie | Negacja | Przykłady |
|---|---|---|---|
| Kai | akcja w trakcie | pa ka, pa'a | Albo ka bwe? Ała. Pijesz? Nie. „ka” to także prezent codziennego działania. „Ka travay cały dzień”, „Cały dzień pracuję”. |
| kei | przyszłe działanie | siku siku | Gdzie jesteś? Awa, pé ké èy. Pójdziesz? Nie, nie pójdę. |
| ø | przeszłość | pa ø | Albo manje? Ała. Zjadłeś ? Nie. |
| ty | umieszcza akcję w przeszłości | ciasto | Si ou té di mwen sa, Gdybyś mi powiedział. |
| soti | akcja w niedalekiej przeszłości | Michel jest przykuty. Właśnie przybył Michel. Dlatego „I té soti rivé” jest tłumaczone jako „On właśnie przybył”. Nawiasem mówiąc, „I soti soti” oznacza „On właśnie został uwolniony”. | |
| koszulka ka | postępowe działanie w przeszłości | pa te ka | Lub te ka pati. Wyjeżdżałeś. |
| te ke, (te' e) | warunkowy | pa te ké | té ké pati. Odszedłbym. |
| te ké ka, te é ka | przeszłe działanie, które zostałoby przeprowadzone, tryb przypuszczający | pa te ké ka | nou té ké ka tańczyło. Tańczyliśmy. |
| ja | już | pókó, pó'ó / jeszcze nie | Albo pókó be'y lajan la ou ou ja be'y li? Czy nie dałeś mu jeszcze pieniędzy, czy już mu je dałeś? |
| koszulka ja | już mam | pó té kó / jeszcze nie przeszedł | An pó té kó fin palé, i té ja komansé babiyé. Jeszcze nie skończyłem mówić, że już zaczynał oczerniać. |
Pozostają w koniugacji niektórych czasowników, takich jak dawać (bè) , iść (èy, losowo) , chcieć (vé, vlé, veu) , być w stanie (mało) , robić (fè) i musieć (det) .
| fè + zaimek | Francuski | API | Przykład |
|---|---|---|---|
| wentylator | zrób mi | [fɑ̃mwɛ̃] | Zło wentylator mwen , ranię siebie. |
| Fòw | zrobić dla ciebie | [fɔw] | Yo té ka fòw palé, Zmusili cię do mówienia. |
| fey | zrób mu (jemu) | [fεj] | Gdybyś je zjadł, zmusiłbym go do jedzenia. |
| wentylator | zrób nam (nam) | [fɑ̃nu] | Békunn wentylator Nou źle. Barakudy nas skrzywdziły (pochorowały). |
| fè zòt | zrobić dla ciebie (ty) | [fεzɔt] | I ké fè zòt un bitin, on coś ci zrobi. |
| ty | zrobić im | [fεjo] | Lusyen fè yo bwè, Lucien kazał im pić. |
Uwaga: zniknięcie cząstki przynależności ma dla 2 e i 3 e osób liczby mnogiej.
Creole Saintois zna 3 cywilizacje: Musieu (Monsieur), Man (Madame), Manzè (Mademoiselle), które nie znają żadnych szczegółów poza drugą:
Człowiek dozna skurczu, jeśli następujący po nim rzeczownik własny zaczyna się od samogłoski. np. Man Antwan (Madame Antoine) zostanie M'Antwan ; Man Eujèn (Madame Eugene) zostanie M'Eujèn .
Zauważ, że dama jest nazywana przez Mężczyzna, po której następuje imię jej męża, nigdy przez nazwisko męża.
Tak samo jest z innymi cywilizacjami, które są używane tylko z imieniem, a nie z nazwiskiem.
Saintois przeciwieństwie do innych sąsiednich wysp nie mówią lub zobaczyć bardzo mało źle ale wykorzystanie dla mężczyzn: Gason których kontrakty w ga'on na końcu zdania; i może fi'y dla płci pięknej , czasami kojarzy się z terminem ti . Np : Kow ka fan mwen la, ga'on ? = Co mi robisz, (chłopiec)? co nie jest systematyczne w języku francuskim, ale w języku kreolskim. An di'w sa, (ti) ma fi'y ? = czy ci powiedziałem (moja córko)?
Specyfika Saintois Creole:
Jeśli na Gwadelupie lub Martynice jest to „Chè” , na wyspach Saintes powiemy „neg” . To wykrzyknik użyty w sposób bezosobowy. Jest często używany na początku lub na końcu zdania, jak „whore” lub „whore con” na południu Francji. Często mówi się, że jest to interpunkcja zdania.
Większość słów w dialekcie Saintois to francized konfitu (dżem), vwatu (samochód). Niektóre francuskie słowa, takie jak koń, który przechodzi w chuval w Saintois lub kolano, które przechodzi w junou . Z tego wyjątku, w innych kreolach zachodnioindyjskich znane są dwa warianty, albo będziemy nadal używać /i/, albo będziemy używać fonemu /u/. co da chival lub chouval (koń), jinou lub jounou (kolano).
Dla słowa (pragnienie) użyjemy oryginalnej francuskiej wymowy, swaf . Na Gwadelupie powiemy swèf, jednak niektóre osoby mogą używać tej wersji pod wpływem kreolskiego z Gwadelupy.
Przyimek w mówi: dan lub an'ndan, co oznacza wnętrze , wnętrze . Zwróć uwagę, że wymowa „an'dan” jest nadal powszechna w zachodniej części Francji.
Formuły Jak się masz? = ko'w fe ? = Ki jan ow ? ki jan è'y? = Jak on się ma?
-Niektóre słowa słownictwa typowe dla Creole Saintois zapisane pismem GEREC:
-wyrażenia:
-Obelgi:
| Numer | kreolski |
|---|---|
| 0 | zéwo |
| 1 | junn |
| 2 | deu |
| 3 | tchórz |
| 4 | kat |
| 5 | senk |
| 6 | siostra |
| 7 | zestaw |
| 8 | dobrze |
| 9 | Nowy |
| Liczby | kreolski |
|---|---|
| 10 | mówić |
| 11 | onz |
| 12 | tuzin |
| 13 | bardzo |
| 14 | katòwz |
| 15 | Kenz |
| 16 | suchy |
| 17 | mówić |
| 18 | dizuit |
| 19 | diznew |
| Liczby | kreolski |
|---|---|
| 20 | pt |
| 21 | Ventéyun |
| 22 | venndeu |
| 23 | upominek |
| 24 | vennkat |
| 25 | vennsenk |
| 26 | vennsis |
| 27 | vennsèt |
| 28 | Ventuit |
| 29 | ventneuf |
| Numer | kreolski |
|---|---|
| 30 | chcieć |
| 31 | twan-e-yunn |
| 32 | twan-deu |
| 33 | twan-twa |
| 34 | twan-kat |
| 35 | twan-senk |
| 36 | bliźniaczka |
| 37 | twan-zestaw |
| 38 | want-uit |
| 39 | twan-dziewięć |
| Numer | kreolski |
|---|---|
| 40 | kawancie |
| 41 | kawant-e-yunn |
| 42 | kawant-deu |
| 43 | kawant-twa |
| 44 | kawant-kat |
| 45 | kawant-senk |
| 46 | kawant-sis |
| 47 | zestaw kawant |
| 48 | kawant-uit |
| 49 | kawant-dziewięć |
| Numer | kreolski |
|---|---|
| 50 | senkant |
| 51 | senkant-é-yunn |
| 52 | senkant-deu |
| 53 | senkant-twa |
| 54 | senkant-kat |
| 55 | senkant-senk |
| 56 | senkant-sis |
| 57 | zestaw senkant |
| 58 | senkant-uit |
| 59 | senkant-dziewięć |
| Numer | kreolski |
|---|---|
| 60 | swasant |
| 61 | swasant-é-yunn |
| 62 | swasant-deu |
| 63 | swasant-twa |
| 64 | swasant-kat |
| 65 | swasant-senk |
| 66 | swasant-sis |
| 67 | swasant-set |
| 68 | swasant-uit |
| 69 | swasant-dziewięć |
| Numer | kreolski |
|---|---|
| 70 | swasant-say |
| 71 | swasant-é-yonz |
| 72 | swasant-doz |
| 73 | swasant-trez |
| 74 | swasant-katowz |
| 75 | swasant-kenz |
| 76 | swasant-sèz |
| 77 | swasant-disèt |
| 78 | swasant-dizuit |
| 79 | swasant-dizneuf |
| Numer | kreolski |
|---|---|
| 80 | katruven |
| 81 | katruven-yunn |
| 82 | katruven-deu |
| 83 | katruven-twa |
| 84 | katruven-kat |
| 85 | katruven-senk |
| 86 | katruven-sis |
| 87 | zestaw katruven |
| 88 | katruven-uit |
| 89 | katruven-dziewięć |
| Numer | kreolski |
|---|---|
| 90 | katruven-dis |
| 91 | katruven-yonz |
| 92 | katruven-doz |
| 93 | katruven-trez |
| 94 | katruven-katowz |
| 95 | katruven-kenz |
| 96 | katruven-sèz |
| 97 | katruven-disèt |
| 98 | katruven-dizuit |
| 99 | katruven-dizneuf |
| Numer | kreolski |
|---|---|
| 100 | san |
| 1000 | tysiąc |
| 10 000 | Słońce |
| 1 000 000 | unmilion |
| 1 000 000 000 | unmilya |
Saintois Creole i historia archipelagu wprowadziły zmiany typowej francuskiej nazwy, np. Godło republiki w Saintois Creole jest folklorystycznie przemianowane: „Marianne” staje się Rèn Chawlót = piętno królowej Charlotte historii brytyjskiej kolonizacji. Ironiczny, monarchiczny akcent na symbol republikański.
Nazwa Zenga . Tajemnica archipelagu Saintois, mieszkańcy dwóch wysp Terre-de-Haut i Terre-de-Bas nazywają się więc bez pejoratywnego znaczenia, a raczej drażniąc. Co więcej, nikt nie jest w stanie poznać znaczenia ani powodu używania tego pseudonimu, który pozostaje zagadką folkloru Saintois.
Wariant wypowiadany w Terre-de-Bas jest taki sam, zmienia się tylko akcent i kilka typowych wyrażeń, np.: yakas ! (wyrażenie, które mówi się, gdy fala mocno uderza w brzeg) lub Ay manman ! = o niebo! (wyrażenie, które tłumaczy strach, zdziwienie lub zdumienie) Moun ka fè tilili ! = jest napływ ludzi!.
Mówiąc obok , w pobliżu lub w domu powiemy w Terre-de-Bas o rat natomiast w Terre-de-Haut użyjemy koté . Przykład : An kèy o rat (koté) Mémé = idę do Mémé.
Terre-de-Bas zleca również określone formuły. ex: Ola i yé (gdzie on jest?) w Terre-de-Haut jest skracane jako o'l'i ' w Terre-de-Bas.
| Wersja Terre-de-Haut | Wersja Terre-de-Bas | Tłumaczenie |
|---|---|---|
| Ola mwen tak | O 'mwe | Gdzie ja jestem? |
| Ola lub yé | O'w | Gdzie jesteś? |
| Ola i tak | Oli | Gdzie on / ona jest? |
| Ola nou yé | O'nou | Gdzie jesteśmy? |
| Ola zót yé | Ozó | Gdzie jesteś? |
| Ola tak | Ojou | Gdzie oni są? |
Uwaga: zaimek Zót staje się zó
GEREC (Groupe d'Études et de Recherches en Espace Créolophone) założony w 1975 roku przez prof. Jeana Bernabé skupia badaczy zajmujących się językiem, kulturą i populacjami kreolskimi ( Martynika , Gwadelupa , Gujana itd.) z określoną perspektywą na Kreolach z francuską bazą leksykalną oraz na obszarze francuskojęzycznym. GEREC opracowuje prace nad pisaniem języka kreolskiego, w szczególności rodzinę norm dotyczących jego pisowni, która jest odniesieniem od 1976 roku.