Papiery wartościowe
2 sierpnia 1589 - 17 grudnia 1599
( 10 lat, 4 miesiące i 15 dni )
Poprzednik | Ludwika Lotaryngii-Vaudémont |
---|---|
Następca | Maria de Medici |
18 sierpnia 1572 - 17 grudnia 1599
( 27 lat, 3 miesiące i 29 dni )
Poprzednik | Jeanne d'Albret |
---|---|
Następca | Maria de Medici |
Tytuł |
Córka Francji Królowa Francji Królowa Nawarry Księżna Lauragais |
---|---|
Dynastia | Dom Valois-Angoulême |
Imię i nazwisko | Małgorzata z Francji |
Przezwisko | „Margot” |
Narodziny |
14 maja 1553 Saint-Germain-en-Laye ( Francja ) |
Śmierć |
27 marca 1615 r Paryż ( Francja ) |
Pogrzeb | Nekropolia Saint-Denis |
Ojciec | Henryk II |
Matka | Katarzyna de Medici |
Wspólny | Henryk IV |
Dzieci | Każdy |
Rezydencja | Louvre Palace , Hotel de Sens , Hotel de la Reine |
Religia | katolicyzm |
Podpis
Królowe Francji
Małgorzata Francuska i Marguerite de Valois , nazywany Margot z XIX th century, księżniczką oddziału Valois-Angouleme Dynasty Capet , urodzony14 maja 1553 i zmarł dnia 27 marca 1615 r. Była córką króla Henryka II i Katarzyny Medycejskiej oraz siostrą królów Franciszka II , Karola IX i Henryka III . Dzięki małżeństwu z królem Henrykiem Nawarry została królową Nawarry w 1572 roku, a następnie królową Francji w 1589 roku, kiedy jej mąż wstąpił na tron Francji pod tytułem Henryka IV . Na prośbę tego ostatniego i za zgodą Papieża wybuchła w 1599 roku.
Jego małżeństwo, które miało uczcić pojednanie katolików i protestantów w 1572 r., zostało naznaczone masakrą w dniu św. Bartłomieja i ponownym niepokojem religijnym. W konflikcie między króla Henryka III i na Malkontentami ona jednostronna z François d'Alençon , jej młodszy brat. Jego udział w spisku Malkontentów przyniósł mu głęboką niechęć brata Henryka III .
Jako żona króla Nawarry starała się odgrywać pokojową i umiarkowaną rolę w trudnych relacjach między mężem a monarchią. Przerzucana między dwoma kursami, próbowała prowadzić szczęśliwe życie małżeńskie, ale bezpłodność jej małżeństwa i napięcia polityczne charakterystyczne dla wojen religijnych pomogły jej w małżeństwie. Poniewierana przez podejrzanego brata, odrzucona przez lekkiego i oportunistycznego męża, w 1585 r. wybrała drogę sprzeciwu. Stała po stronie Ligi i została zmuszona do życia w Owernii na wygnaniu, które trwało dwadzieścia lat.
Uznana literat, światły duch, hojna patronka, odegrała ważną rolę w życiu kulturalnym dworu, zwłaszcza po powrocie z wygnania w 1605 roku. Była wektorem myśli neoplatońskiej, która w szczególności opowiadała się za nadrzędnością miłość platoniczna nad miłością fizyczną. W XIX th wieku , jego istnienie dała początek mitu „ Królowa Margot ” Po pseudonim spopularyzowana przez Alexandre Dumas w swojej powieści o tym samym tytule .
Urodzona na zamku Saint-Germain-en-Laye , jest siódmym dzieckiem Henryka II i Katarzyny Medycejskiej . Została ochrzczona w religii katolickiej i ma jako matkę chrzestną ciotkę, Małgorzatę Francuską , córkę Francji, przyszłą księżną Sabaudii (stąd wybór jej imienia) i jako ojca chrzestnego księcia Ferrary Alfonsa II d'Este . Trzej jego bracia zostali królami Francji: Franciszek II , Karol IX i Henryk III . Jedna z jego sióstr, Elżbieta z Francji , była trzecią żoną króla Hiszpanii Filipa II ; drugi, Claude z Francji , był żonaty z księciem Karolem III Lotaryngii .
Niewiele wie o swoim ojcu, który został śmiertelnie ranny podczas turnieju w 1559 roku . Z matką utrzymuje zimną i odległą relację, czując dla niej mieszankę podziwu i strachu. Wychowywała się głównie z braćmi Aleksandrem, księciem Andegaweńskim (przyszły Henryk III ) i ostatnim urodzonym Herkulesem (później przemianowanym na François), księciem Alençon, ponieważ jej siostry również wyjechały w 1559 r. za granicę. Kiedy Karol IX wstąpił na tron po śmierci Franciszka II w 1560 r. , mieszkała na dworze francuskim wraz z dwoma starszymi braćmi, a także młodym Henrykiem de Navarre (synem i dziedzicem królowej tego kraju, Joanny III ). . Była obecna w stanach generalnych w 1560 roku u boku Renée de France , księżnej Ferrare, córki króla Ludwika XII . Towarzyszyła także królowi podczas jego wielkiej podróży po Francji w latach 1564-1566. Z tej okazji Katarzyna Medycejska zorganizowała małe pokazy z udziałem jej dzieci, w szczególności owczarnię w Ronsard, w której Henryk, ówczesny książę Orleanu, gra rolę Orlean, Franciszek, książę Alençon , Angelot i Małgorzata, Margot, tak że Karol IX ma zwyczaj nazywać swoją siostrę Margot.
Początkowo utrzymuje doskonałe stosunki z braćmi (do tego stopnia, że pogłoski będą później wskazywały na kazirodcze relacje z Henrim i François - nawet z Karolem). Kiedy więc Henryk wyjechał w 1568 roku, by objąć dowództwo nad wojskami królewskimi, powierzył matce obronę swoich interesów swojej 15-letniej siostrze . Zachwycona misją wypełnia ją sumiennie, ale po powrocie nie okazuje jej wdzięczności. Tak przynajmniej wspomina w swoich pamiętnikach, które pisała od 1594 roku .
W międzyczasie narodziła się sielanka między księżniczką a Henrykiem de Lorraine, księciem Guise , ambitnym przywódcą bezkompromisowych katolików . Ponieważ pozory opowiadają się za monarchią znajdującą się pod opieką wielkich i opowiadają się za radykalnymi środkami przeciwko protestantom (przeciwieństwo tego, czego chcą Valois), zjednoczenie jest absolutnie nie do pomyślenia. Reakcja rodziny królewskiej jest więc bardzo gwałtowna, zwłaszcza gdy trwają negocjacje małżeńskie. Ten epizod jest być może źródłem „trwałej braterskiej nienawiści”, która rodzi się między Małgorzatą i jej bratem Henrykiem, a także ochłodzenia relacji z jej matką.
Książę Guise jest pierwszym z długiej serii kochanków wypożyczonych Marguerite. Księżniczka otrzymała wyrafinowane wykształcenie i ma wszystkie cechy, by błyszczeć na dworze, począwszy od jej olśniewającej urody ( „Jeśli kiedykolwiek istniało na świecie jedno, które było doskonałe w pięknie, jest to królestwo Nawarry” , pisał Brantôme ; Tallemant des Réaux opisuje ją z "mocnymi policzkami, zmysłowymi ustami, promienną cerą, psotnym spojrzeniem, czarnymi i kręconymi włosami, które często chowała pod blond perukami" ). Trudno jednak podzielić się prawdą i plotką między przypisywanymi mu związkami. Podobnie jak w przypadku innych członków jego rodziny (zwłaszcza jego matki i brata Henri), plotki krążące na jego koncie w tym niespokojnym okresie były szczególnie liczne. Wśród tych rzekomych przygód niektóre, takie jak kazirodcze stosunki z braćmi, są bezpodstawne, inne po prostu platoniczne.
Piękno Marguerite widziane przez Brantôme„Mówiąc zatem o pięknie tej rzadkiej księżniczki, wierzę, że wszyscy, którzy są, którzy będą i nigdy nie byli blisko niej, są brzydcy i nie są pięknościami; ponieważ jej jasność tak bardzo przeszkadza twarzom wszystkich ludzi na świecie, że nie odważą się, nie mogą latać, ani nie mogą się z nią równać. Że jeśli znajdzie się jakiś mescreant, który przez słabą wiarę nie chce uwiarygodnić cudów Boga i natury, niech tylko ją kontempluje: jego piękne oblicze, tak dobrze ukształtowane, czyni to prawdziwym; można by powiedzieć, że matka natura, bardzo doskonała pracownica, posługuje się wszystkimi najrzadszymi zmysłami i subtelnym sprytem, aby ją ukształtować. Bo niezależnie od tego, czy chce się pochwalić jego łagodnością, czy powagą, służy on do ogarnięcia całego świata, tak piękne są jego rysy, rysy tak dobrze strzelające, a oczy tak przejrzyste i przyjemne, że go tam nie ma. nic do powiedzenia: a co więcej, ta piękna twarz opiera się na ciele najpiękniejszej, najwspanialszej i najbogatszej wielkości, którą można zobaczyć, której towarzyszy postawa i tak poważny majestat, że zawsze ją weźmie się za bogini nieba bardziej niż księżniczka ziemi; nadal wierzą, że według opinii wielu nigdy bogini nie była piękniejsza: tak więc, aby opublikować jej piękności, jej zasługi i cnoty, konieczne byłoby, aby Bóg przedłużył świat i wzniósł niebo bardziej niż jest, tym bardziej, że przestrzeń świata i powietrza nie są w stanie ukraść jej doskonałości i sławy. Co więcej, gdyby wielkość nieba była najmniejsza na świecie, nie możemy wątpić, że byłaby mu równa. "
[...]
Krótko mówiąc, nigdy bym tego nie zrobiła, gdybym chciała opisać jej ozdoby i sposoby ubierania się, w których jest piękniejsza; zmieniła się bowiem tak różnorodnie, że wszystkie były bardzo zadbane, piękne i czyste, aby natura i sztuka przemawiały do każdego, kto chciałby ją uczynić piękniejszą. To nie wszystko, bo jej piękne szaty i piękne ozdoby nigdy nie odważą się zakryć pięknego gardła ani pięknej piersi, bojąc się zaszkodzić pragnieniu świata, który odpoczywa na tak pięknym przedmiocie; nigdy bowiem nie widziałem tak pięknego, tak białego, tak prostego i mięsistego, że było tak otwarte i tak odkryte, że większość dworaków zmarła od tego, nawet damy, których nie widziałem, żadna z jego najbardziej prywatnych, z jego licencją na pieprzyć ją z wielkim zachwytem. "
Kolekcja dam (I, V, „O królowej Francji i Nawarry, Małgorzata”)Pod koniec lat sześćdziesiątych XVI wieku Katarzyna Medycejska zaproponowała za żonę swoją córkę synowi Filipa II Hiszpańskiego , Dzieciątkowi Karolowi , ale do małżeństwa nie doszło. Poważne negocjacje odbywają się także na Marguerite poślubił króla Portugalii Sebastian I er , ale są one również opuszczony.
W ten sposób powraca idea, przywołana już przez Henryka II , o unii z młodym przywódcą partii protestanckiej, młodym przyszłym królem Henrykiem Nawarry . Spadkobierca korony francuskiej po synach Francji - ale perspektywa wstąpienia na tron Francji jest wtedy bardzo odległa - Henryk jest także spadkobiercą rozległych posiadłości na południowym zachodzie. Głównym celem tej unii jest pojednanie katolików i protestantów po Trzeciej Wojnie Religijnej .
Rozpoczęły się negocjacje między Katarzyną Medyceuszy a matką Henryka, samej hugenockiej królowej Nawarry, Joanny d'Albret . Dyskusje są długie i trudne. Joanna d'Albret była nieufna wobec królowej matki Francji i wymagała wcześniejszego nawrócenia Małgorzaty na protestantyzm. Musiała jednak ulec uporowi księżnej w zachowaniu swojej religii i ostatecznie pod naciskiem stronnictwa protestanckiego wyraziła zgodę, nie bez uzyskania znacznego posagu dla przyszłej synowej . Zmarła wkrótce potem, Henryk został królem Nawarry pod imieniem Henryk III . Jeśli chodzi o Małgorzatę, nie bez niechęci zgadza się ona poślubić heretyckiego władcę resztki królestwa.
Nie czekając na papieską dyspensę, wymaganą z powodu różnicy wyznaniowej i pokrewieństwa przyszłych małżonków - oboje są prawnukami Karola d'Angoulême - "ohydnego związku" - jak powiedział generał jezuitów - jest obchodzony w dniu18 sierpnia 1572. Wesele zorganizowano w taki sposób, aby usatysfakcjonować protestantów, którzy licznie przybyli na wesele swojego przywódcy: weselne błogosławieństwo odbyło się przed placem Notre-Dame de Paris , co uniemożliwiło im przybycie masa ; i jest podawany przez kardynała de Bourbon jako wuja Henriego, a nie jako kapłana. Po ślubie następują trzy dni wystawnych uroczystości.
Porozumienie między katolikami a reformowanymi nie trwało długo. Zaledwie kilka dni po ślubie miał miejsce nieudany atak na admirała de Coligny , jednego z przywódców partii hugenotów, która próbowała wciągnąć Francję do wojny z Hiszpanią. Dwa dni później,24 sierpnia 1572W dzień św. Bartłomieja protestanci zostają zmasakrowani w Luwrze – ciężko ranny dżentelmen znajduje nawet schronienie w pokoju Małgorzaty. Bliskość masakry sprawiła, że małżeństwo zyskało przydomek „rumianych zaślubin”. Nie ma już kwestii pojednania i można by ogłosić rozwiązanie małżeństwa, ale Małgorzata postanawia być lojalna wobec męża i odrzuca propozycję, jaką złożyła jej matka, by ją zjednoczyć.
Saint-Barthélemy widziany przez Marguerite„Jeśli chodzi o mnie, nic mi nie powiedziano o tym wszystkim [przygotowaniach do masakry] . Widziałem wszystkich w akcji; rozpacz hugenotów z powodu tej rany [odniesienie do nieudanego ataku na admirała de Coligny] ; Messieurs de Guise, obawiając się, że nikt nie chce oddać jej sprawiedliwości, i wszyscy szeptali do siebie. Hugenoci mnie podejrzewali, ponieważ byłem katolikiem, a katolicy, ponieważ poślubiłem króla Nawarry, który był hugenotem. Żeby nikt mi nic nie powiedział, aż do wieczora, kiedy byłam na noc u Royne, moja mama, siedząca na skrzyni obok mojej siostry z Lotaryngii, którą widziałem bardzo smutną, La Roine, moja mama rozmawiała z kilkoma. i zobaczył mnie, gdy kładłem się spać. Gdy do niej machałam, moja siostra bierze mnie pod ramię, zatrzymuje i zaczynając płakać, mówi do mnie:
„Mój Boże, moja siostro, nie odchodź. "
Co bardzo mnie przeraziło. La Roine zauważyła to moja matka i dzwoniąc do mojej siostry, bardzo się na nią rozzłościła i zabroniła jej cokolwiek do mnie mówić. Siostra powiedziała jej, że nie wygląda na to, by posłać mnie na takie poświęcenie i że bez wątpienia, jeśli coś znajdą, zemszczą się na mnie. La Roine, moja matka, odpowiedziała, że jeśli podoba się to Bogu, nie doznam krzywdy; ale cokolwiek to było, musiałem iść, bojąc się, że będą podejrzewać coś, co mogłoby zapobiec temu efektowi.
Widziałem, że rzucali sobie wyzwania i nie słyszeli ich słów. Nadal szorstko kazała mi iść do łóżka. Siostra wybuchając płaczem przesyła mi dobranoc, nie ośmielając się nic więcej powiedzieć; i odszedłem sparaliżowany i zdesperowany, nie mogąc sobie wyobrazić, czego powinienem się obawiać. Nagle znalazłem się w swoim gabinecie, zacząłem modlić się do Boga, aby wziął mnie pod swoją opiekę i aby mnie trzymał, nie wiedząc kto ani kto. Wtedy król, mój mąż, który poszedł spać, kazał mi iść spać; co zrobiłem i znalazłem moje łóżko otoczone przez trzydziestu lub czterdziestu hugenotów, których jeszcze nie znałem, ponieważ od mojego małżeństwa minęło niewiele czasu. Przez całą noc rozmawiali tylko o wypadku, który przydarzył się panu admirałowi, postanawiając, jak tylko nadszedł dzień, domagać się sprawiedliwości od króla pana de Guise i że jeśli im tego nie zrobią, zrobią to. sobie. Jednak wciąż miałam w sercu łzy siostry i nie mogłam spać z lęku, w jakim mnie umieściła, nie wiedząc co. Noc minęła w ten sposób bez zamykania oka. O świcie król, mój mąż, powiedział, że chce iść i bawić się dłonią, dopóki król Karol się nie obudzi, nagle postanawiając szukać u niego sprawiedliwości. Wychodzi z mojego pokoju, a wszyscy jego panowie są niegrzeczni. Moy widząc, że jest dzień, czując, że niebezpieczeństwo, o którym mówiła mi siostra, przeminęło, pokonane przez sen, kazałem pielęgniarce zamknąć drzwi, abym mógł spać spokojnie.
Godzinę później, ponieważ byłem najbardziej śpiący, pojawił się mężczyzna klaszcząc nogami i rękami w porcie i krzycząc: „Navarre!” Nawarra! »Moja pielęgniarka, myśląc, że ten fust le Roy moja Maryja, szybko biegnie do drzwi. To rzuciło dobrego człowieka o imieniu Monsieur de Leran, który miał miecz w łokciu i halabardę w ramię, a wciąż był ścigany przez czterech łuczników, którzy wszyscy weszli za nim do mojego pokoju. Luy chcąc zagwarantować rzucił się na moje łóżko. Moy wyczuwając tych mężczyzn, którzy mnie trzymają, rzucam się w zaułek, a za nim, wciąż trzymając mnie przez ciało. Nie znałem tego człowieka i wiedziałem, czy przyszedł tam, żeby mnie obrazić, czy też łucznicy mieli urazę do niego czy do mnie. Oboje krzyczymy i oboje przerażamy się. W końcu Bóg zechciał, aby pan de Nançay, kapitan straży, y vinst, który zastając mnie w tym stanie, mimo współczucia, nie mógł powstrzymać się od śmiechu; i był bardzo zły na łuczników za tę niedyskrecję, wyprowadził ich i dał mi życie tego biednego człowieka, który mnie trzymał, o którym udawałem, że kładę się i rozmyślam w swoim gabinecie, dopóki w ogóle nie zostanie wyleczony. I zmieniając koszulę, ponieważ pokrył mnie krwią, Monsieur de Nançay powiedział mi, co się dzieje, i zapewnił, że król, mój mąż, jest w pokoju króla i że nie będzie mu nic złego . I każąc mi narzucić na mnie koszulę nocną, zaprowadził mnie do pokoju mojej siostry, Madame de Lorraine, gdzie przybyłem bardziej martwy niż żywy, i wszedł do przedpokoju, którego wszystkie drzwi były otwarte, dżentelmen nazwiskiem Bourse, uciekający od ścigających go łuczników, lufa przeszyta halabardą wystrzelona trzy kroki od środka. Upadłem na drugą stronę, prawie uchylając się w objęcia pana de Nançay i myślałem, że ten cios przeszył nas obu. I trochę wyleczony, wszedłem do małego pokoju, w którym spała moja siostra. "
Wspomnienia Małgorzaty de Valois
Reagując na pisma Brantôme'a , Marguerite napisała Memoirs .
Odcinek, w którym protestancki dżentelmen szuka schronienia w pokoju Marguerite, został omówiony przez Aleksandra Dumasa w swojej powieści La Reine Margot . Ale głównym bohaterem jest La Môle, a nie Leran.W 1573 r. stan zdrowia króla Karola IX zaczął poważnie podupadać, ale jego naturalny dziedzic, jego brat Henryk , przychylny polityce stanowczości wobec protestantów, został wybrany na króla Polski. Wielcy umiarkowani katoliccy lordowie poparli wówczas projekt wprowadzenia na tron Francji, w przypadku wakatu, młodszego brata Franciszka, księcia Alençon , uznano za sprzyjającego kompromisowi w sprawach wyznaniowych.
W 1574 roku , kiedy Karol IX umierał, ci, którzy teraz nazywani są Malkontentami , sprzymierzeni z protestantami, założyli kilka spisków, z których najsłynniejszy był spisek Malkontentów , aby przejąć władzę. Skłonna do swoich dwóch starszych braci, Karola i Henriego, Marguerite początkowo potępia tę procę, w którą zamieszany jest jej mąż, ale ostatecznie zmienia sojusz w nadziei, że poprawi niewygodną sytuację, w której „umieścili Saint-Barthélemy”. Od czasu masakry była podejrzana zarówno przez męża, jak i koronę. Wstąpienie Franciszka na tron mogło umożliwić mu odzyskanie zaufania obu obozów.
Ale spisek zostaje udaremniony, przywódcy spisku zostają aresztowani i ścięci, pomimo prośby o ułaskawienie przez księcia Alençon i Małgorzaty od Karola IX . Jednym z nich jest Józef Bonifacy de La Mole , domniemany kochanek Marguerite - i bohater powieści La Reine Margot przez Aleksandra Dumasa - druga jest Annibal de Coconas . Po niepowodzeniu spisku, François de France i Henryk III de Navarre byli więzieni w Château de Vincennes . Małgorzata de France napisała apel „ Mémoire justificatif pour Henri de Bourbon”, aby mógł się bronić przed królem. Z chwilą wstąpienia na tron Henryka III pozostają na wolności pod nadzorem na dworze, ale nowy król nie wybacza siostrze, że go zdradziła.
Relacje królewskiej pary Nawarry pogarszają się, Małgorzata wciąż nie udaje się zajść w ciążę – bo o ile nigdy nie było kwestii miłości między małżonkami, Henryk III z Nawarry nadal wytrwale wypełnia swój małżeński obowiązek . Ale ma wiele kochanek i otwarcie zdradza Marguerite z piękną Charlotte de Sauve . Pani towarzyszka Katarzyny Medycejskiej , powoduje również kłótnię między księciem Alençon a królem Nawarry, jej kochankami, z którymi Małgorzata starała się sprzymierzyć. Epizod ten relatywizuje obraz pary z pewnością mnożącej się niewierności, ale z solidnym sojuszem politycznym. W rzeczywistości Henri zbliża się do żony tylko wtedy, gdy leży to w jej najlepszym interesie, ale nie waha się porzucić jej w inny sposób. Ze swojej strony Małgorzata mogła wykorzystać brak zazdrości męża, by przyjąć kochankę w osobie słynnego Bussy d'Amboise .
Książę Alençon i król Nawarry w końcu udaje się uciec, jeden wrzesień 1575 a drugi w Luty 1576. Henri nawet nie powiadomił żony o swoim wyjeździe. Małgorzata znajduje się samotnie w Luwrze, strażników w drzwiach swojego pokoju, ponieważ Henryk III z Francji uważa ją za wspólnika. Ale książę Alençon, który sprzymierzył się z hugenotami, chwycił za broń i odmówił negocjacji, dopóki jego siostra była w niewoli. W związku z tym zostaje zwolniona i uczestniczy w rozmowach pokojowych z matką. Prowadzą one do tekstu niezwykle korzystnego dla protestantów i księcia Alençon, który zostaje księciem Andegawenii: edyktu z Beaulieu .
Henryk III z Nawarry, który ponownie przeszedł na reformę, stara się nakłonić Małgorzatę do przyłączenia się do niego w jego królestwie Nawarry. Podczas tego konfliktu pogodzili się do tego stopnia, że wiernie mu przekazuje to, czego dowiaduje się na dworze. Ale Katarzyna Medycejska i Henryk III z Francji początkowo odmówili jej wypuszczenia, ponieważ Małgorzata prawdopodobnie została zakładniczką w rękach hugenotów lub wzmocniła sojusz między królem Nawarry a nowym księciem Andegawenii. Katarzyna jest wtedy przekonana, że Henryk III z Nawarry jest „możliwy do odzyskania” dla partii katolickiej i wykorzystuje swoją córkę jako przynętę, by przyciągnąć ją do Paryża.
W 1577 r. , po wznowieniu wojny domowej, Małgorzata argumentowała, że dzieli ją między lojalność należną mężowi i starszemu bratu (nawet jeśli w odniesieniu do tego ostatniego było to dość względne) i domagała się upoważnienia do wyjazdu na misję na południe Holandii (obecnie północna Francja i Belgia) w imieniu swojego młodszego brata. Flamandowie , którzy powstali w 1576 roku przeciwko hiszpańskiej reguły są skłonne zaoferować tron tolerancyjnego francuskiego księcia zdolnego zapewniając im dyplomatycznego i militarnego wsparcia niezbędnego do podboju ich niezależności. Henryk III w końcu akceptuje wyprawę siostry, widząc w niej okazję do pozbycia się kłopotliwego brata.
Pod pretekstem kuracji do wodnego Spa , Marguerite tym samym rozstaje się latem, świetna ekipa. Swojej misji poświęca dwa miesiące. Na każdym etapie swojej podróży rozmawia, przy okazji wystawnych spotkań, z panami wrogo nastawionymi do Hiszpanii i chwaląc im zasługi brata, stara się przekonać ich o ich zainteresowaniu. Spotyka również gubernatora Holandii Don Juana z Austrii , zwycięzcę Lepanto , z którym przeprowadza serdeczną rozmowę. Ale dla Małgorzaty, że przyjęcia są ciekawsze niż lokalne realia polityczne, powrót do Francji przez kraj w pełni zbuntowany jest burzliwy, a ponadto obawia się, że wojska hiszpańskie będą próbowały ją przejąć.
W końcu, jeśli nawiązała jakieś pożyteczne kontakty, książę Andegawenii nie mógł i nie wiedział, jak z nich skorzystać.
Po złożeniu sprawozdania z misji młodszemu bratu Marguerite wraca na dwór, gdzie atmosfera jest nadal napięta. Walki mnożyć między mignons z Henri III i zwolenników François de France , w pierwszym rzędzie, z których bussy Amboise udawał, że kochanek Marguerite, „Born”, pisze, być postrachem swoich wrogów, chwałą swego pana i nadzieja jego przyjaciół. " Sytuacja jest taka, że w 1578 roku Franciszek poprosił być nieobecny. Ale Henryk III widzi w tym dowód swojego udziału w spisku: aresztuje go w środku nocy i wysyła do swojego pokoju, gdzie dołącza do niego Małgorzata. Bussy'ego zabrano do Bastylii . Kilka dni później François de France ponownie uciekł dzięki linie rzuconej przez okno siostry.
Wkrótce potem Małgorzata, która odmawiała udziału w tej ucieczce, w końcu uzyskała zgodę na dołączenie do męża. W ten sposób Henryk III i Katarzyna de Medicis pozbawiają Henryka III z Nawarry powodu do niezadowolenia. Catherine również widzi, jak mijają lata i nadal nie ma spadkobiercy. Ma nadzieję na nowe małżeństwo i zaprasza zięcia, aby „zachowywał się jak dobry mąż”. Być może mają też nadzieję, że Marguerite może odegrać rolę pojednawczą i przywrócić porządek w niespokojnych prowincjach południowo-zachodniego.
W jej powrocie z wielką pompą Marguerite towarzyszy jej matka i jej kanclerz, znany humanista, sędzia i poeta, Guy Du Faur de Pibrac . Ta wyprawa jest okazją do wystawnych wjazdów do przekraczanych miast, sposobem na zacieśnianie luźnych więzi z panującą rodziną. Pod koniec podróży w końcu odnajdują Navarre (który nie chciał ich spotkać). Katarzyna i jej zięć uzgadniają warunki wykonania ostatniego edyktu pacyfikacyjnego – o czym mówi konferencja Nérac w 1579 r. – po czym królowa matka wraca do Paryża.
Po jej wyjeździe para przebywała na krótko w Pau, gdzie Małgorzata cierpiała z powodu zakazu kultu katolickiego. Następnie osiedlili się w Nérac , stolicy Albretu (która jest częścią królestwa Francji i gdzie nie mają zastosowania nietolerancyjne przepisy religijne obowiązujące w Béarn ). Będzie pracować nad stworzeniem wyrafinowanego dziedzińca. „Królowa Nawarry wkrótce rozwikłała duchy i zablokowała broń” – pisze Agryppa d'Aubigné . Wokół Małgorzaty powstała prawdziwa akademia literacka. Oprócz Agryppy, towarzysza broni Nawarry i Pibraca, na dworze bywał poeta Saluste Du Bartas, a nawet Montaigne . Małgorzata miała również liczne rozmowy z autorem esejów .
Dwór Nérac zasłynął szczególnie miłosnymi przygodami, które podobno tam się mnożyły, do tego stopnia, że zainspirowały Szekspira do jego sztuki Kary utraconej miłości . „Wygoda przyniosła mu wady, jak upał wężom” — oskarża Agryppę. „Dwór był tam przyjemny i przyjemny czas; ponieważ rozmawialiśmy tylko o miłości oraz o przyjemnościach i hobby, które od niej zależą” – mówi z kolei Sully . Małgorzata nawiązuje romans z jednym z najznakomitszych towarzyszy jej męża, wicehrabią de Turenne . Henri de Navarre ze swojej strony stara się pozyskać wszystkie druhny, które towarzyszyły jego żonie.
Ale w 1579 wybuchła „wojna kochanków” (siódma wojna religijna), nazwana tak, ponieważ błędnie twierdzono, że rozpoczęła ją Małgorzata z urazy do jej starszego brata. Namówiłaby tam wicehrabiego de Turenne i zachęciłaby jego damy dworu, również powiązane z kapitanami hugenotów, do naśladowania go. Prawdą jest, że w czasie konfliktu Małgorzata raczej stanęła po stronie męża. W rzeczywistości konflikt był spowodowany złym zastosowaniem ostatniego edyktu pacyfikacyjnego oraz konfliktem króla Nawarry z generałem porucznikiem króla Francji w Guyenne – prowincji, której gubernatorem jest król Nawarry. Nie trwało to długo (1579-1580), po części dzięki Małgorzaty, która zaproponowała wezwanie księcia Andegawenii do prowadzenia negocjacji. Są szybkie i prowadzą do spokoju Fleix .
Właśnie wtedy Małgorzata zakochała się w wielkim giermku swego brata, Jacques de Harlay , lord Champvallon . Listy, które do niego pisała, ilustrują jej koncepcję miłości, naznaczoną neoplatonizmem . Uprzywilejowanie zjednoczenia umysłów nad zjednoczeniem ciał – co nie oznacza, że Małgorzata nie docenia fizycznej miłości – prowadzi do zespolenia dusz. Koncepcję tę ilustruje dialog zatytułowany La Ruelle mal assorted (którego przypisanie Marguerite zostało jednak omówione).
Po odejściu księcia Andegawenii sytuacja Małgorzaty się pogarsza. Odpowiedzialna za tę sytuację była jedna z jego druhen , młoda Françoise de Montmorency-Fosseux , znana jako Fosseuse , w której zakochał się jej mąż, gdy miała zaledwie czternaście lat i która zaszła w ciążę. Ciągle przeciwstawia się Henry'emu jego żonie, być może mając nadzieję, że wyjdzie za mąż. Król Nawarry wymaga nawet, aby jego żona zakryła ciążę. Ale „Bóg chciał, żeby udawała tylko dziewczynę, która wciąż nie żyje” ( Wspomnienia ).
Wreszcie w 1582 roku Małgorzata wróciła do Paryża. Nie osiągnęła żadnego z dwóch celów, które wzmocniłyby jej sytuację. Jednak prawdziwe powody jego odejścia są niejasne. Bez wątpienia chce uciec od wrogiej atmosfery, być może także zbliżyć się do swojego kochanka Champvallon lub wesprzeć młodszego brata. Ponadto Henryk III i Katarzyna namawiają ją do powrotu, mając nadzieję, że w ten sposób przyciągnie Nawarrę na dwór.
Wita ją jednak chłodno, król obarcza ją odpowiedzialnością za ostatni konflikt. A sytuacja dalej się pogarsza. Podczas gdy Henri III przeplata się kosztownym życiem i kryzysami mistycyzmu, Marguerite zachęca do kpin przeciwko jej moralności i prowadzi skandaliczne życie – zaszłaby w ciążę z Champvallon. Ponadto zachęca Alençona do kontynuowania wyprawy do Holandii, którą król chce przerwać, obawiając się wojny z Hiszpanią.
W końcu w 1583 r. król wypędził swoją siostrę z dworu, co wywołało poruszenie w Europie, tym bardziej, że odejściu Małgorzaty towarzyszyły upokorzenia: Henryk III , przechodząc przez procesję siostry, zignorował to; następnie przeszukuje swoją kuwetę - w poszukiwaniu dowodów, w szczególności na możliwą aborcję - następnie, nie znajdując niczego, aresztuje niektórych swoich służących, których sam przesłuchuje.
Ponadto, ostrzeżony przed plotkami, Navarre odmawia przyjęcia żony. Prosi zakłopotanego Henryka III , wyjaśnienia, potem odszkodowanie. Marguerite ma wątpliwości do czasu zakończenia negocjacji. Od 23 sierpnia 1583 do 13 kwietnia 1584 przez osiem miesięcy wędrowała od miasta do miasta - Chartres, Vendome, Chateau Plessis-lès-Tours, Poitier, Jarnac, Coutras, Agen.
Protestanccy podżegacze wojenni znajdują tam casus belli, na który czekali, a Navarra korzysta z okazji, by zająć Mont-de-Marsan , którą Henryk III zgadza się mu scedować, aby zamknąć incydent.
Osiem miesięcy po odejściu Marguerite może w końcu znaleźć swojego męża, który nie spieszył się, aby dołączyć do niej w Nérac i nie okazuje jej zainteresowania, ponieważ pasjonuje się swoją obecną kochanką, Corisande . Do nieszczęść Małgorzaty dołącza się wiadomość o śmierci Franciszka d'Alençon w czerwcu 1584 r. , co powoduje, że traci on swojego najsolidniejszego sojusznika.
W 1585 roku , gdy wojna została wznowiona, Małgorzata, odrzucona zarówno przez rodzinę, jak i męża, zjednoczyła Ligę , która zrzeszała zarówno katolików nieprzejednanych, jak i wszystkich wrogich polityce Henryka III . Objęła w posiadanie Agen , miasto będące częścią jej posagu i którego była hrabiną, i wzmocniła jego fortyfikacje. Rekrutując wojska, wysłała je do ataku na okoliczne miasta. Ale, znużeni żądaniami Marguerite, Agenais buntuje się i dochodzi do porozumienia z królewskim porucznikiem. Kiedy przybywają wojska królewskie, Małgorzata musi uciekać w pośpiechu.
Marguerite przeniosła się następnie do zamku Carlat , którego była właścicielką . Tam zachorowała. Zarządca twierdzy popada w konflikt ze swoim kochankiem, Gabrielem d'Aubiac dit le Bel Athis , którego mianowała kapitanem swoich gwardii. Odchodzi po roku. Dokładne przyczyny nie są znane, ale najbardziej prawdopodobne wydaje się podejście wojsk królewskich.
Chce znaleźć schronienie nieco dalej na północ od Owernii, w Château d'Ibois , który zaoferowała jej matka. Ale zostaje tam oblężony przez wojska królewskie, które zdobywają fortecę. Musi wtedy czekać prawie miesiąc na decyzję o swoim losie. Jej kochanek Aubiac zostaje powieszony z rozkazu króla w Aigueperse .
Małgorzata oblegana w Château d'Ibois„Monsieur de Sarlan [kamerdyner Katarzyny Medycejskiej] , ponieważ okrucieństwo moich nieszczęść i tych, którym nigdy nie służyłem więcej niż usługi, jest tak wielkie, że nie zadowalam się upokorzeniami, które przez tyle lat czynili mi pastir , chcą żyć do końca, pragnę przynajmniej przed śmiercią mieć tę satysfakcję, że Królestwo moja matka wie, że mam dość odwagi, by nie wpaść żywcem w ręce moich wrogów, protestujecie, że ja nigdy się nie skończy. Zapewnij ją, a pierwszą wiadomością, jaką ode mnie dostanie, będzie moja śmierć. Pod jej zapewnieniem i poleceniem uratowałem się w jej domu i zamiast dobrego traktowania, które sobie tam obiecałem, znalazłem tylko haniebną ruinę. Cierpliwość! wydała mnie na świat, nienawidzi mnie, gdy mnie oskarżam. Jeśli wiem, że jestem w rękach Boga; nic mi się nie stanie wbrew jego woli; Mam w nim narzeczonego i wszystko odbiorę z jego ręki.
Twoja najwierniejsza i najlepsza przyjaciółka Małgorzata ”
List do Monsieur de SarlanHenryk III ostatecznie postanawia przydzielić mu rezydencję w zamku Usson , w sercu Owernii, który za Ludwika XI służył jako więzienie . „Im dalej idę naprzód, tym bardziej czuję i rozpoznaję hańbę, jaką ten nędznik nam wyrządza. Najlepsze, co Bóg zrobi dla niej i dla nas, to ją zabrać” – napisał nawet. Jej matka nie jest lepiej usposobiona (zwłaszcza, że planuje ponownie wyjść za Navarre ze swoją ulubioną wnuczką, Christine de Lorraine ), nic dziwnego, że Marguerite obawia się o swoje życie.
Dlatego od 1586 roku Małgorzata była więziona „wśród pustyń, skał i gór Owernii” (Brantôme). Mimo to szybko udaje jej się złagodzić swój areszt, kupując swojego opiekuna. Marguerite objęła dowództwo fortecy i tej wysokiej doliny Allier, ale mimo to cierpiała z powodu braku dochodów i izolacji i musiała prowadzić spartańskie życie, ale stosunkowo wolne, chronione przed agresją.
Aby być zajętym, zaczęła pisać swoje Memoirs , które dedykowała Pierre'owi de Bourdeille dit Brantôme . Dużo czyta (zwłaszcza dzieła religijne) i odwiedza ją pisarze, począwszy od wiernego Brantôme, ale także Honoré d'Urfé , którego niewątpliwie zainspirowała Marguerite do stworzenia postaci Galathée w L'Astrée .
Rok 1589 zaczyna5 styczniaze śmiercią królowej matki, Katarzyna Medycejska , czasu,1 st sierpieńnastępuje zamach na jego brata , króla Henryka III . Jej mąż, król Henryk III Nawarry, zostaje królem Francji pod imieniem Henryka IV . Marguerite ponownie kontaktuje się z nim, aby spróbować naprawić swoją sytuację finansową. Chociaż jej imię kojarzy się z ciężkim zapachem intrygi i skandalu, a jej bezpłodność została udowodniona, wie, że nowy król potrzebuje prawowitego syna, aby umocnić swoją władzę. Potrzebuje do tego wsparcia żony, ponieważ pragnie ponownie się ożenić i wreszcie mieć prawowite potomstwo, na które ma nadzieję.
Negocjacje rozpoczęły się w 1593 roku, po powrocie pokoju i powrocie do katolicyzmu. Na poparcie nieważności małżeństwa z papieżem król i jego żona przedstawili bezpłodność swojej pary, ich pokrewieństwo i wady formalne małżeństwa. Podczas rozmów sytuacja finansowa królowej poprawia się, ale Henryk rozważa poślubienie swojej kochanki, Gabrielle d'Estrées , matki jego syna Cezara . Marguerite odmawia poparcia haniebnego ponownego małżeństwa, obarczonego ryzykiem politycznym z tą „bagasse” („kobieta złego życia” według Littré ). Domaga się, aby przyszła żona była „księżniczką swojej jakości”, co blokuje negocjacje, ale po opatrznościowej śmierci Gabrielle w noc9 do 10 kwietnia 1599, wraca na swoje żądanie z powodów sumienia, w zamian za wysoką rekompensatę finansową i prawo do zachowania królewskiego tytułu. Klemens VIII ogłasza Bullę Anulacyjną w dniu24 października 1599. Henryk IV ożenił się rok po Marie de Medicis, która dziewięć miesięcy później urodziła mu syna.
Odtąd można przywrócić dobre stosunki między dwoma byłymi mężami: „Ty jesteś mną i ojcem, i bratem i królem” i obiecujesz mu „wolę całkowicie poddaną jego i postanowienie, aby nie mieć innego prawa niż jego przykazania ” . Po dwudziestu latach wygnania Małgorzata wraca do łask króla Francji, ale jeszcze nie wróciła do Paryża. Jego przypadek nie jest przewidziany przez zwyczaj, ale jego nowa pozycja pozwala mu przyjmować nowych gości w Usson oczarowanych kulturową jakością tego „nowego Parnasu” i hojnością ich gospodyni.
Z drugiej strony, dobrze zadomowiona w Owernii i dobrze poinformowana, dostrzega wybryki hrabiego Owernii , bękarta króla Karola IX i macicznego brata Henrietty d'Entragues - kochanki wygnanej z króla Henryka IV. . Odpowiednio poinformowany król nakazał w 1604 r . schwytanie spiskowca i konfiskatę całego jego majątku. Jednak Małgorzata powinna była w swoim czasie odziedziczyć Auvergne, własność swojej matki Katarzyny de Medicis, która wydziedziczyła ją według planu swego brata Henryka III na rzecz tego sojusznika. Małgorzata wszczęła długi proces sądowy, a król upoważnił ją do powrotu do Paryża, aby móc pokierować swoją sprawą sądową.
W 1605, po dziewiętnastu latach obecności w Usson , Małgorzata wróciła do stolicy. Jest teraz bardzo pobożna, a Wincenty a Paulo jest przez pewien czas jej kapelanem.
Hotel królowej MałgorzatyMałgorzata najpierw zamieszkała w Hôtel de Sens , oddanym do jej dyspozycji przez wielkiego kapelana Renauda de Beaune . Bogaty w ramach rekompensaty, które teraz pozwala mu zachować swoją rangę, jest zbudowany na lewym brzegu Sekwany ogromna i wystawne hotelowym, nazywany „Hotel de la Reine”, który staje się nowym miejscem spotkań pisarzy i artystów. Artyści . Położona naprzeciwko Pałacu Luwru, na lewym brzegu, w północnej części Pré-aux-Clercs , dużego kawałka ziemi należącej do Uniwersytetu, który ten częściowo mu scedował, budowa przedłużyła się od 1606 do 1615 roku i pozostanie niedokończona. Fasada hotelu tworzy kąt z Sekwaną, portem Nesle i wychodzi na dolną część rue de Seine . Ogromne ogrody składają się z trzech części: podwórka hotelu z podwójnymi schodami i arkadami wychodzącymi na ścieżkę Pré-aux-Clercs i rzekę, a następnie drugiego ogrodzenia, w którym znajduje się kaplica w kształcie rotundy ( znany jako „des chwali” i wreszcie duży park, który prowadził do obecnej rue des Saints-Pères na zachód i na południe przez rue de Bellechasse . Ikonografia tego budynku i posiadłości jest rzadka, ale o tym miejscu świadczą plany Vassalieu i Quesnela opublikowane w 1609 r., Mathieu Mérian (1615), Visscher (1618).
Po śmierci Małgorzaty w 1615 r. jej rachunki wskazują na znaczne długi. Jego testament przewiduje m.in. podarowanie części ogrodu zakonnikom z zakonu augustianów, pochodzącym z Bourges, zwanym „Petits-Augustins déchaussés”, a następnie „zreformowanym”: ci, pod ochroną Marii de Médicis , będą wybudować klasztor wokół kaplicy pochwalnej, przeoratu znanego jako „Trójcy Świętej” i pozostać tam do 1790 roku. Państwowa Szkoła Sztuk Pięknych .
ten 22 marca 1622 r, hotel i jego domena są sprzedawane przez pięciu finansistów na spotkaniu, a mianowicie radnego stanu Jacques de Vassan , mistrza izby funduszy Jacques de Garsanlan , kontrolera lasu Jacquesa Potiera , sekretarza stanu Louisa Le Barbir , oraz komisarz artylerii Joachim de Sandras . Grunt jest podzielony na dziesięć nieruchomości, które nabywają przede wszystkim wierzyciele. Ta olbrzymia transakcja nieruchomościowa zapoczątkowała arystokratyczny charakter tej dzielnicy, do tej pory poświęconej Kościołowi i Uniwersytetowi.
Przez zamiłowanie do listów, przez przyjęcia (zwłaszcza balety), przez poetów i filozofów, którymi się otacza - Marie de Gournay , Philippe Desportes , François Maynard , Étienne Pasquier , Mathurin Régnier , Théophile de Viau ... - jego hotel stał się wylęgarnią życia intelektualnego, politycznego i arystokratycznego Paryża .
Ostatnie lataWreszcie Marguerite wygrywa sprawę i odzyskuje Auvergne. Zachowując jednak tylko prawo użytkowania, podarowała z woli prowincji delfinowi , przyszłemu Ludwikowi XIII . Jej prawne zwycięstwo oznacza również ostateczną porażkę Henriette d'Entragues, która zakwestionowała prawowitość królowej Marii Medycejskiej , czyniąc ją solidnym sojusznikiem. Odtąd mogła swobodnie prowadzić fantazyjne życie, które lubiła w towarzystwie wielu młodych ulubieńców, nie mogąc doszukiwać się winy tej wielkiej i hojnej damie, która umiała uwiecznić pamięć o wspaniałym dworze Valois . Według legendy ukutej przez ozdobniki powieściopisarskie, nosi w kieszeniach swojego farthingale zabalsamowane serca swoich różnych kochanków.
„Wyjątkowy spadkobierca rasy Valois”, jak sama siebie nazywa, Małgorzata w ostatnich latach dokonała przejścia nie tylko między swoją dynastią a dynastią Burbonów , ale także między duchem renesansu a duchem Wielkiego Wieku. Jest ona tym bardziej zdolna do odgrywania tej roli łącznika między dwiema epokami, że umiała utrzymywać doskonałe stosunki z królową ówczesną regentką Marią Medyceuszy , której doradza czasami, oraz z delfinem, przyszłym Ludwikiem XIII , którego ona uczynił jego spadkobiercę.
W 1608 roku, przy narodzinach księcia Gastona Francji , księcia Andegawenii i przyszłego księcia Orleanu, trzeciego syna Henryka IV i Marii de Medicis , została wybrana przez samego króla matką chrzestną nowo narodzonych. Daje mu również to imię Gaston, w hołdzie hrabiemu Gastonowi IV z Foix-Béarn , potomkowi młodego księcia.
Małgorzata zmarła dnia 27 marca 1615 rpięć lat po zabójstwie Henryka IV .
Historia księżniczki Małgorzaty de Valois jest dziś przesłonięta czarną legendą „Królowej Margot”, mitem lubieżnej kobiety urodzonej w przeklętej rodzinie. Jeśli za życia księżniczki rozpowszechniono wiele oszczerstw, to oszczerstwa jej wroga Agryppy d'Aubigné z rozwodem satyrycznym odniosły największy sukces. Zgnieciona między dwoma obozami, wciągnięta w konflikty, które rozdzierały jej rodzeństwo, stała się celem broszur, które w rzeczywistości skierowane były przez nią do matki, jej braci lub męża. Zwłaszcza, że jej współcześni rozpoznali, że ze wszystkich dzieci Katarzyny Medycejskiej , jako jedyna posiadała zarówno piękno (nazywano ją „perłą Valois”), zdrowie, inteligencję i energię. Wybitna latynoska, była bardzo kulturalna i potrafiła zabłysnąć w społeczeństwie, jak w literackim salonie Maréchale de Retz.
Jego wpływ był znaczny w XIX TH i XX th stulecia. Podkreślone przez romantyczny, to XIX- th century urodziła mit Królowa Margot. Jesteśmy jednymi z autorów, którzy najbardziej przyczynili się do uczynienia z Marguerite fikcyjnej postaci Alexandre Dumasa , po opublikowaniu w 1845 roku jego powieści La Reine Margot, opowiadającej o jej burzliwych intrygach. Historyk Michelet użył go również do potępienia „deprawacji” Ancien Regime.
Inni historycy XIX th century Próbowano prawdziwa rehabilitacja próbuje odłączyć się od skandali płonnych rzeczywistości głowy kobiety jak ona, koniecznosc zawieruchy wojny domowej między katolikami i protestantami i ostatecznie czyni niezwykłe ożywienie.
Guy Breton w szczególności zainaugurował w latach pięćdziesiątych okres erotycznych fikcji, które przez długi czas podkopywały wizerunek „Królowej Margot” wśród ogółu społeczeństwa, podobno lubiącego skandale i szorstkie historie.
Od 1990 , Eliane Viennot i Janine Garrisson pozwoliły zrehabilitować wizerunku ostatniego Valois i przypomnieć rozróżnienie między Marguerite de Valois i legendy królowej Margot.
To jest dla większość błędów fałszowania XVII th i XVIII -tego wieku. Mimo swojej ekstrawagancji od dawna podchwytują je autorzy, którzy z braku rygoru nie weryfikują źródła. Jej współczesna, protestancka Agrippa d'Aubigné jest również częściowo odpowiedzialna za informacje, które się o niej rozeszły.
Postać królowej Margot inspirowane Alexandre Dumas , aby napisać do powieści i luz . Dzieło La Reine Margot zostało po raz pierwszy opublikowane w 1854 roku i było wielokrotnie adaptowane na potrzeby kina i teatru: