Historia ruchu walońskiego

Historia ruchu Walonii rozpoczyna się w 1880 roku , datę, że zgodzimy się przyjąć jako wstępny punkt odniesienia. Przed ruchem walońskim o charakterze politycznym istniały ruchy literackie i ludowe już w 1856 roku, w którym powstało Towarzystwo Literatury Walońskiej w Liège . Jednak około 1880 r. Powstał Ruch Obrony Walonii i Frankofonii, zgodnie z pierwszymi prawami językowymi z lat 70. XIX w. Następnie przyjął charakter ruchu głoszącego istnienie Walonii i tożsamości walońskiej , nie rezygnując jednak z obrony. francuskiego.

Pochodzenie

Kwestie językowe i wynikające z nich problemy wspólnotowe mają swoje źródło w czasie okupacji francuskiej z pierwszymi prawami językowymi Po najeździe na Niderlandy francuskie rewolucjoniści francuscy dokonują francyzacji w ramach swojej jakobińskiej polityki . Przez dekret z dnia 2 Thermidor Rok II , tylko język francuski jest upoważniony do oficjalnych aspektów życia, takich jak administracja, prawo, wojsko, prasie i edukacji, podczas gdy w Ancien Regime Francuzi i różne języki endogenne, nawet łaciny nawet angielski w biznesie. W okresie konsulatu i cesarstwa środki francyzacyjne poszły jeszcze dalej: wszyscy urzędnicy służby cywilnej musieli zostać „obywatelami francuskimi”; członkowie francuskiej burżuazji i duchowieństwa zostali wysłani do Belgii, aby zastąpić elity kraju i odwrotnie, elitę belgijską we Francji, aby zdystansować się od ich korzeni i kultury, takich jak seminarzyści kształceni w Paryżu i Lyonie pod impulsem arcybiskupa firmy Malines Jean-Armand de Roquelaure , francuskiego urzędnika powołanego przez władze francuskie.

Po klęsce francuskiego imperium Napoleona I st i Kongresie Wiedeńskim , belgijskie prowincje dawnej austriackiej Holandii są zjednoczone w Królestwie Niderlandów Nie Guillaume I er do utworzenia Królestwo Zjednoczonych Niderlandów . To, biorąc pod uwagę historyczne znaczenie nadane kulturze francuskojęzycznej, nadało samemu językowi niderlandzkiemu status „języka narodowego” w celu zmniejszenia wpływu idei francuskich. Plik15 września 1819, Guillaume d'Orange, sam mówi po francusku, ustanowiony dekretem królewskim niderlandzki jako oficjalny język wymiaru sprawiedliwości i administracji, ale nie wykluczając używania innych języków. Ta językowa polityka kulturowej i politycznej niezależności od Francji przyczyniła się między innymi do rewolucji belgijskiej 1830 r. I do ustawodawstwa językowego pierwszych rządów unionistów .

Te pierwsze rządy młodego państwa belgijskiego, kierowane przez frankofilską burżuazję odziedziczoną po francuskiej okupacji, w rzeczywistości oficjalnie uznawały tylko język francuski, nawet jeśli Konstytucja głosi wolność języków, która dała początek ruchowi w latach czterdziestych XIX wieku. Flamandzki . W drugiej połowie XIX th  century urodził literacki i ludowy ruch Walonii który pozostaje „wykształconych człowiek studiuje przywilej regionu” Forgotten”, ale w rzeczywistości wynalazł i świętować swoje tradycje ludowe, języka, jego przeszłości i jego pejzaże”. W odpowiedzi na językowe żądania ruchu flamandzkiego, a także na wszechwładzy nowej partii katolickiej z lat osiemdziesiątych XIX wieku, ruch polityczny Walonii zbliżył się do liberalnej burżuazji. Lode Wils posuwa się nawet do stwierdzenia, że:

„Etniczna opozycja między Walonami a Flamandami zrodziła się z opozycji ideologicznej. "

1880-1898: Nieuznawanie holenderskiego

Urodzony we Flandrii i Brukseli „francuskojęzyczny ruch obronny” został założony w kręgach francuskojęzycznych urzędników, aby walczyć z wprowadzeniem holenderskiego do administracji, co dla jego pierwszych walońskich bojowników oznaczało utratę zatrudnienia, marnotrawstwo pieniędzy infantylizacja kultury i atak na jedność narodową. Pierwszym walońskim społeczeństwem z powołaniem politycznym jest Walońska Liga Ixelles, utworzona w 1877 r. W 1883 r. W Antwerpii urodził się waloński Ruche , którego hasło brzmi „Wallon suis, Belg przede wszystkim”. Ruch waloński dotarł dość szybko na południe kraju, ale był ograniczony do środka burżuazji, gdzie liberałowie byli wtedy na czele, ci ostatni ocenili ruch flamandzki jako klerykalną machinę mającą na celu utrzymanie ich pod kontrolą religii Prowincje niderlandzkojęzyczne, które uważają za zacofane.

Pierwsi członkowie ruchu walońskiego nigdy nie promowali federalizmu ani separatyzmu; ograniczają się do obrony Belgii i języka francuskiego, który według nich jest cementem jedności kraju: „Powstający ruch waloński jest zatem częścią belgijskiej perspektywy, ponieważ kontury zostały zdefiniowane. tożsamość językową tego państwa w 1830 r. Uważa, że ​​nabycie języka francuskiego jest formą przynależności do Belgii i wielkich zasad wolności zawartych w Konstytucji. ” . Dla historyków jak Lode Wilsa , ruch urodził się jako ruch na rzecz kolonizacji administracyjnego Flandrii, porównywalnej do pruskiego ruchu z Kulturkampfu w Polsce .

Cała seria lig walońskich będzie w tym okresie walczyć z postępem legislacyjnym dotyczącym używania języka holenderskiego w życiu oficjalnym. Najważniejszym z nich jest Walońskie Towarzystwo Propagandowe , które powstało w dniu23 lutego 1888przez liberalnego prawnika Édouarda Termonia. Spółka ma trojaki cel: obronę praw nabytych agentów „walońskich” w administracji publicznej, obronę języka i kultury francuskiej oraz zjednoczenie lig walońskich w Brukseli pod wspólnym sztandarem. Organizuje pierwsze Kongresy Walońskie  : w Brukseli wLipiec 1890, w Namur w Grudzień 1891, w Liège w Listopad 1892, aw Mons in Listopad 1893. Na tym ostatnim kongresie, zdaniem Yves Quairiaux, delegaci z południa kraju stanowili bardzo wyraźną mniejszość, a zgromadzenie głosowało za nauczaniem języka niderlandzkiego w prowincjach francuskojęzycznych. Te pierwsze kongresy nie były zbyt popularne, a tym bardziej na południu, a ci pierwsi gracze ruchu walońskiego nie byli specjalnie zorganizowani, do tego stopnia, że ​​piąty kongres zaplanowany w Verviers w 1894 r. Został odwołany z powodu braku przygotowań.

Ich głównym żądaniem jest „jednojęzyczność francuskiego w Belgii” i starają się lobbować polityków tamtych czasów. W 1895 roku Towarzystwo Propagandy Walońskiej postanowiło poprosić posłów o opuszczenie posiedzenia Izby, gdy mówca znający francuski wygłosił przemówienie w języku flamandzkim. W 1896 r., Kiedy po raz pierwszy zaproponowano prawo Coremans-De Vriendt , Walońskie Towarzystwo Propagandowe, z pomocą Walońskiej Ligi Ixelles, rozpoczęło kampanię protestacyjną. Wysyłają petycje do Senatu, głównie podpisane przez władze miejskie, ale także przez członków adwokatury, szczególnie dobrze reprezentowanych w ramach Ruchu Walońskiego działającego w Brukseli. Dla nich jest to kwestia zachowania ich statusu i przywilejów zagrożonych uznaniem Holendrów w administracji i wymiarze sprawiedliwości, zaproponowanym przez ustawę Coremans-De Vriendt, która w swoim pierwszym artykule stwierdza, że ​​„Ustawy są głosowane, zatwierdzane, ogłaszane i opublikowano w języku francuskim i flamandzkim. "

1898-1914: Polityczne utworzenie Walonii

1898-1905: Świadomość polityczna

Prawo Coremansa-De Vriendta , znane jako „Prawo równości” („  Gelijkheidswet  ” w języku niderlandzkim), zostało uchwalone niewielką większością głosów i ogłoszone18 kwietnia 1898, wyznacza punkt zwrotny w historii i postulatach ruchu walońskiego. Dla Maartena Van Ginderachtera jest to moment, w którym ruch nabiera cech historycznych, etniczno-kulturowych i terytorialnych. Od swojej pierwszej propozycji w 1895 r. Ruch, który politycznie był prawie ograniczony do Brukseli i Flandrii, otrzymał wkład francuskojęzycznych osób z południa kraju, szczególnie tych z Liege, którzy szybko stali się większością. Walońskie Towarzystwo Propagandowe, które było lokomotywą ruchu walońskiego przez kilka lat, cofnęło się i szybko zniknęło w 1900 roku po tym, jak doświadczyło pewnego stopnia błyskotliwości, po głosowaniu Prawa Równości, w którym to okresie stworzyła L'Organe wallon . Ta publikacja zostanie wchłonięta, wStyczeń 1899autorstwa L'Âme wallonne , wydanej przez Ligue wallonne de Liège. Założona w 1897 roku przez liberała Juliena Delaitte, liga ta szybko przejęła przywództwo w ruchu walońskim.

W następstwie przejścia ustawy Coremans-De Vriendt, Liga Walońska w Liège wzywa wszędzie w Belgii do utworzenia Walońskiej Ligi Narodowej , która została utworzona dnia8 maja 1898. Ta nowa liga dobrze reprezentuje okres 1898-1905, który pokazuje stopniową afirmację politycznej Walonii kosztem francuskojęzycznych interesów we Flandrii i Brukseli. Ostatnią próbę podjęło w 1899 roku Walońskie Towarzystwo Propagandowe, które poprosiło podczas zgromadzenia plenarnego, które zwołało, o przeniesienie do Brukseli siedziby zarządu i komitetu wykonawczego Ligi, ale bez powodzenia, "inne miasta Walonii uważają, że Liège było rzeczywiście stolicą Walonii ”.

Zmieniają się także stosunki polityczne między Walonem a ruchem walońskim. Przed wprowadzeniem ustawy o równości ten sam wyraz równości językowej nie był akceptowany przez działaczy walońskich, którzy uważali język flamandzki, podobnie jak waloński, za idiom. Według nich Flamandowie powinni porzucić swoje idiomy, tak jak zrobili to Walończycy . Wraz z uznaniem przez Holendrów, w ruchu walońskim zaczęła pojawiać się wola obrony Walonii i tak na przykład Liga Walońska z Liège zaczęła publikować w L'Âme wallonne wiele artykułów w Walonii. Wcześniej jej użycie ograniczało się do publikacji stowarzyszeń kulturalnych i folklorystycznych. Jednak promocja języka walońskiego nigdy nie będzie silna ze strony Wallingantów, zbyt przywiązanych do pewnego francuskiego jakobinizmu.

W związku z tym wśród elit francuskojęzycznych w tym krótkim okresie istnieje świadomość politycznej potrzeby „stworzenia jednojęzycznej francuskojęzycznej Walonii, aby w Belgii nie było przewagi liczebnej” po uznaniu języka niderlandzkiego za język urzędowy. Podczas gdy w przeszłości słowo „Walonia”, ukute w 1844 roku przez Josepha Grandgagnage'a , określało region językowy i kulturowy, powoli nabiera ono własnego znaczenia politycznego. To nabycie sensu politycznego jest powiązane z federalistycznymi projektami w Belgii: nieśmiałe i mało słyszane aż do kongresu walońskiego w 1905 r. , Propozycje politycznej Walonii i federalnej Belgii zostaną potwierdzone do tego stopnia, że nada list. Jules Destrée w 1912.

„Jeśli my, Demokraci, nie możemy podbić Belgii, to nie zostawimy Walonii na rzecz klerykalnych reakcjonistów i nawet we Flandrii nie porzucimy dobrowolnie naszej pozycji. "

1905-1914: afirmacje polityczne

Piąty kongres waloński, pierwszy naprawdę ważny, który odbył się w Liège w 1905 roku z okazji Wystawy Powszechnej , był nowym etapem w ruchu walońskim. To właśnie od tej daty dojrzewają idee autonomistyczne i separatystyczne, które urzeczywistnią się na kongresach walońskich w 1912 i 1914 roku .

Oryginalność walońska została ogłoszona na kongresie w 1905 r., Ale jednolita struktura Belgii nie została tam zaatakowana, o czym świadczy przemówienie Juliena Delaite, który chciał pokojowego i apolitycznego kongresu odbywającego się od czasu do czasu w sali akademickiej Uniwersytetu w Liège  :

„Zorganizowaliśmy to bez ducha partyjnego, aby ujawnić słuszne żądania Walonów i wywyższyć duszę Walonii. Chcemy tylko krytykować to, co jest nie do przyjęcia, ale chcemy powiedzieć wszystko, powiedzieć to bez strachu. Nie atakujemy Flamandów, ale zamierzamy chłostać płomienne przesady, które zagrażają integralności belgijskiej ojczyzny. Chcemy również rzucić światło na to, czym Walonowie byli w przeszłości, czego osiągają w teraźniejszości, do czego aspirują w przyszłości. "

To ostatni kongres, na którym walońscy aktywiści bronią jedności kraju, a nawet narodowej jednojęzyczności, jak próbował to zrobić Julien Delaite przy tej okazji. Następnie Wallingants zawsze będą opowiadać się za separatyzmem administracyjnym, nawet całkowitym. Kongres w 1905 roku, pod patronatem rządu - który nie omieszkał rozbawić niektórych działaczy, takich jak Hector Chainaye - zgromadził dwadzieścia pięć stowarzyszeń i ponad pięćset różnych członków indywidualnych: byli politycy, artyści, literaci. , ale także przemysłowców, z których większość była liberałami i pochodziła z Liège. Ruch waloński nadal skupiał bardzo niewielu konserwatystów , większość Wallingantów była liberałami z Brukseli i Liège aż do tego kongresu, ale później to socjaliści przejęli inicjatywę.

To masowe przybycie socjalistów nie wynika już tylko z rozłamu językowego, ale także z podziałów politycznych. Belgia zobaczył sukcesji od października 1884 serii rządów katolików, którzy czerpią większość swoich wyborców w języku polskim. Liberałowie i socjaliści decydują się zorganizować w całym kraju kartel w celu przeprowadzenia wyborów parlamentarnych2 czerwca 1912 i prowincjonalne 9 czerwca 1912. Ten liberalno-socjalistyczny lewicowiec nie wygrał wyborów iw tej ciężkiej atmosferze porażki odbył się kongres w 1912 r., Który rozpoczął się w 1912 r.7 czerwca 1912i który jest źródłem głębokich zmian w ruchu. Większość działaczy walońskich, i to od kilku lat, uważa, że ​​większość katolickiej prawicy na północy jest zainstalowana przez długi czas i że sprawia, że ​​lewica większość na południu jest bezpłowna, jak podkreśliła gazeta Het Laaste Nieuws podczas projekt dla flamandzkiego Uniwersytetu w Gandawie  : „Po raz kolejny zwracamy uwagę wszystkich na taktykę przeciwników ruchu flamandzkiego: wiedzą oni, że są porywani wszędzie w regionach flamandzkich - dlatego muszą podekscytować Walonów. ”. Ta obserwacja ma duże znaczenie dla „przejścia od jednolitego antyflamingantyzmu do wymagań walońskich”. Kongres w 1912 roku był wówczas okazją do wyraźnego stwierdzenia separacji administracyjnej i istnienia Walonii. Ta propozycja polityczna, wysunięta nieśmiało już w 1897 i 1898 roku, odpowiednio przez Alberta Mockela i Juliena Delaite, staje się jednym z głównych postulatów ruchu walońskiego z tego „Kongresu Bojowego”, zdefiniowanego przez jego organizatorów. I to właśnie podczas kongresu w 1912 r. Naprawdę narodził się nacjonalizm waloński: Zgromadzenie Walońskie zostało utworzone jako nieoficjalny parlament waloński, którego głównym celem było „promowanie idei oddzielenia administracyjnego z jednojęzycznością w Walonii i dwujęzycznością we Flandrii”. Ta oczywista nierównowaga w żądaniach walońskich tylko radykalizuje ruch flamandzki.

Zgromadzenie Walońskie jest pierwszym zjednoczonym organem walońskim i szybko uzyskuje duże wpływy w ruchu walońskim, który utrzymuje do początku lat 30. Ten nieoficjalny parlament waloński będzie symbolem walki o autonomię narodu walońskiego: określi flagę walońską , sposób, w jaki kraj musi zostać administracyjnie podzielony na dwie części, na przykład wybór Namuru na stolicę i podział prowincji Brabancja . Za tym wyborem pójdą Niemcy w ramach Flamenpolitik mającej na celu zniszczenie Belgii. Mimo obrony tez związkowych polityka ruchu walońskiego zmierza do nieodwracalnego podziału Belgii.

W duchu tego kongresu socjalista Jules Destrée pisze List do króla w sprawie oddzielenia Walonii i Flandrii, który wraz ze Zgromadzeniem Walońskim doskonale reprezentuje ten okres ruchu walońskiego. Okres wielce wzburzony radykalizacji jak pokazano fakty się podczas „Radosnego Entry” król Albert I er13 lipca 1913w Liège, gdzie powitały go demonstracje niepodległościowe: „Kiedy między prowincjonalnym pałacem a ratuszem tłum łamie policyjne linie chroniące króla, zirytowani waloniści wykorzystują ten zamęt, by wyrazić swoje aspiracje rodzinie królewskiej. niezależność. Machając flagą Walonii z czerwonym kogutem, pędzą w stronę wózka i wymachują nowymi kolorami pod nosem króla. Socjalistyczno-republikańska gazeta Le Peuple dodaje, że „podczas gdy kwiaty spadają z podłóg, wznosi się dominujący okrzyk„ Niech żyje Walonia! ”. ”. Inne gazety, takie jak La Gazette de Liège , zminimalizują te demonstracje.

1914-1939: między wojnami

1914-1928: Podział i podziały

Pierwszej wojny światowej ożywił ducha patriotycznego w Belgii, zwłaszcza po Flamenpolitik utworzonym przez niemieckich okupantów w czasie wojny. Podczas gdy większość organizacji Walling i flamandzkich zaprzestaje działalności, mniejszość działaczy walońskich i flamandzkich będzie aktywnie współpracować z okupantem. Aktywizm waloński jest jeszcze bardziej marginalny niż po stronie flamandzkiej, ale wydaje się mniej manipulowany przez władze niemieckie niż te ostatnie. Pod koniec wojny działacze walońscy i flamandzcy zostaną surowo osądzeni, ale w okresie międzywojennym przeciwko flamandzkim żądaniom z wiosny 1919 r. Będzie używany tylko aktywizm flamandzki , podczas gdy aktywizm waloński wychodzi z użycia. Zapomnienie, francuskojęzyczny press, a także walońskie gazety propagandowe dążące do stworzenia wizerunku „Flanders embochée”:

„To prawda, że ​​prasa francuskojęzyczna nie przestanie dyskredytować wszystkich żądań flamandzkich, łącząc je z działaniami aktywistów, prowadzonymi pod wysokim patronatem znienawidzonych Niemiec. W rzeczywistości od wiosny 1919 roku artykuły prasowe zaczęły kojarzyć aktywizm z ruchem flamandzkim; co zakończy się stworzeniem wizerunku wyrzeźbionego flandry. […] Pod koniec wojny walońscy aktywiści byli oceniani z taką samą zjadliwością jak ich flamandzcy koledzy iz tych samych powodów. Ale raz potępione znikają ze wspomnień; podczas gdy flamandzki aktywizm jest coraz częściej używany przeciwko flamandzkim żądaniom. "

Doświadczenia pierwszej wojny światowej i odrodzenie belgijskiego patriotyzmu zahamowały ruch waloński, który dopiero kilka lat wcześniej zaczął się umacniać i okazał się być czynnikiem podziałów w jego obrębie. Zgromadzenie Walońskie, wówczas sztandarowy przedstawiciel żądań walońskich, przyjęło stanowisko belgijskiego nacjonalizmu, stanowisko sprzeczne z jego głównym celem. Prowadzi to do napięć z najbardziej radykalnymi Wallingantami, którzy następnie opuszczają Zgromadzenie i jego organy satelickie. Te napięcia pojawiają się w czasie obowiązywania prawa językowego31 lipca 1921, który przewiduje utworzenie trzech regionów językowych, dwóch jednojęzycznych - jednego niderlandzkiego i jednego francuskojęzycznego - i jednego dwujęzycznego. Nawet jeśli w rzeczywistości dwujęzyczne gminy oraz region niderlandzkojęzyczny i francuskojęzyczny staną się francuskojęzyczne, a dwujęzyczność Brukseli była również uważana za zwycięstwo francuskojęzycznych, prawo to jest postrzegane jako zagrożenie przez walońskich bojowników., ponieważ podważa dotychczas jednojęzyczne doświadczenie Walonii. Prawo stanowi, że w każdym regionie językowym można używać drugiego języka. Pomimo wszystkich poprawek do ustawy w Senacie, tylko trzech deputowanych walońskich z pięćdziesięciu dziewięciu w tej Izbie będzie głosować: pięćdziesiąt jeden głosów przeciw i sześciu wstrzymujących się. Od 1920 roku Zgromadzenie przeżywało wielkie niezadowolenie i utraciło swoje najbardziej znamienite nazwiska, a dysydenckie ligi powstawały prawie wszędzie. Komitet Akcji Zgromadzenia Walońskiego w Liège utworzył nową Walońską Ligę Akcji i od 1923 r. Coraz bardziej zyskiwał pozycję nowego przywódcy ruchu. Liga ta podjęła następnie żmudną pracę propagandową: od 1924 do 1930 roku zorganizowała siedem dorocznych kongresów, z których zrodziło się nowe zgromadzenie stowarzyszeń walońskich, Koncentracja Walońska .

1929-1939: Wzmocnienie nacjonalizmu walońskiego

Dominacja nowej Walońskiej Ligi Akcji w Liège i jej walońska koncentracja wyraźnie reprezentują okres radykalizacji Wallingantyzmu. Te lata trzydzieste były dekadą radykalizacji z kilku powodów: ustawa językowa z 1921 r. Nakazująca używanie języka niderlandzkiego w Walonii, a także wspólna radykalizacja ruchu flamandzkiego, wszystko w ciężkiej atmosferze, wraz z pojawieniem się lub utrwaleniem prądów myślowych, takich jak: jako faszyzm , komunizm czy narodowy socjalizm .

Koncentracja Walońska zainicjowana przez najbardziej radykalne frakcje zorganizowane w 1930 r. Przez Kongresy Koncentracyjne Walonii. Pierwszym z nich jest organizowany w Liège na 27 i28 września 1930z okazji stulecia niepodległości Belgii z życzeniem organizatorów, aby reprezentowane były wszystkie tendencje Wallinganta, zarówno ekstremistyczne, jak i umiarkowane. Wszyscy delegaci zebrali się wokół bezkompromisowego wniosku: francuskiej tożsamości i integralności Walonii oraz uznania Flamandów za ich własną tożsamość. „Dlatego przechodzimy do całkowitej jednojęzyczności regionalnej”. Decydują, że to w ramach Belgii trzeba znaleźć rozwiązanie sporu walońsko-flamandzkiego, co implikuje rewizję konstytucji, iw tym celu powołuje komisję do opracowania projektu, który ma zostać przedstawiony na kolejnym kongresie. Na następnym kongresie Komisja przedstawiła swój wybór: projekt federalistyczny, preferowany od bardziej umiarkowanego systemu prowincjonalizmu i jawnego separatyzmu. Następnie sporządzono tekst rezolucji, a delegaci jednogłośnie go ratyfikowali, przy braku głosów wstrzymujących się od dziewięciu, m.in. delegatów Federacji Stowarzyszeń Walońskich Okręgu Brukseli. Ta rezolucja jest pierwszym ważnym tekstem ruchu walońskiego, do którego dołączyli członkowie chrześcijańskiej lewicy, tacy jak Élie Baussart .

Ten powrót do idei z 1912 r. I odwrócenie żądań walońskich na rzecz jednojęzycznego regionu niderlandzkojęzycznego wynika głównie z obawy przed „flamandzkimi wysepkami” - narzędziem „flamandzkiego imperializmu” w przemówieniach Wallinganta - po francusku - prowincje mówiące, ponieważ ustawa językowa z 1921 r. przewiduje używanie języka niderlandzkiego. Ponadto wielu Flamandów osiedla się na południu kraju, aby pracować, co nie podoba się Wallingantom, ponieważ te nowe populacje są często blisko partii katolickiej i, jak już powiedziano, mogą kwestionować jednojęzyczność ich Walonii. liberalny François Bovesse  :

„Walończycy, strzeżmy się tego aspektu problemu. Płodna Flandria powoli nas atakuje; jeśli ci, którzy przychodzą do nas i których witamy po bratersku, izolują się we flamandzkich grupach językowych, jeśli pewne fanatyzmy pomagają im się nie wchłaniać, jeśli niejasne przepisy administracyjne w kwestiach językowych sprzyjają temu niechłonięciu, Walonowie, strzeżcie się, za pięćdziesiąt lat waszej ziemi nie będzie już twoje.
Trudno, gorzko jest „puścić” Francuzów we Flandrii, znacznie trudniej i bardziej niebezpiecznie byłoby poświęcić naszą językową jedność. "

Jednocześnie ustawa językowa jest również uważana za niebezpieczną przez działaczy flamandzkich i według nich przyczynia się do terytorialnego skubania języka francuskiego. Ściany zgadzają się wtedy z flamingantami. Plik16 marca 1929, Wallingant Destrée i płonąca Camille Huysmans podpisują, wraz z dwudziestoma sześcioma innymi deputowanymi socjalistami w POB , „Compromis des Belges” dla językowej i kulturowej jednorodności Flandrii i Walonii, prowadząc do powstania prawa językowego14 lipca 1932 zalecając holenderski jako język urzędowy we Flandrii, francuski jako język urzędowy Walonii, świadomie rezygnując z praw językowych francuskojęzycznych we Flandrii.

Inne kongresy Koncentracji Walońskiej będą przerywać ruch waloński aż do wojny, na przykład w 1935 r., Podczas której bojownicy zażądali „prawa Walonów do samowystarczalności”. Te z 1933 i 1936 roku są okazją do stwierdzenia potrzeby „współpracy gospodarczej między Francją i Belgią” oraz do krytyki belgijskiej polityki zagranicznej o neutralności, argumentując, że jest to pożądane przez Niemcy i że wolałby być bliżej Francji. w tradycji frankofilskiej ruchu walońskiego. Kongres w 1937 r. To „porzucenie projektu federalistycznego na rzecz projektu konfederalistycznego” w celu promowania walońskiej polityki zagranicznej, notorycznie pro-francuskiej. Kongres, któremu przewodniczył ks. Jules Mahieu, naznaczony został przesunięciem punktu ciężkości Koncentracji Walońskiej z Liège do Hainaut . Ta zmiana bieguna, skrystalizowana przez prezydenturę Mahieu, oprócz coraz silniejszych rozbieżności od 1932 r., Doprowadziła do8 listopada 1938 zerwanie między Walońską Ligą Akcji a Koncentracją.

Koniec dwudziestolecia międzywojennego to także moment powstania pierwszych partii walońskich. Tak jest w przypadku Walońskiej Partii Nacjonalistycznej - Francuskiej Partii Belgii i Walońskiej Partii Demokratycznej , zarówno w przypadku przedterminowych wyborów2 kwietnia 1939 r. Pierwsza, stworzona w 1938 roku przez Ligę Walońską z Deux-Houdeng, była następstwem myśli hrabiego Alberta du Bois o ponownym przywiązaniu i szybko popadła w zapomnienie. Drugi to Waloński Front Demokratyczny księdza Mahieu, przekształcony w partię na kilka tygodni przed wyborami. Nie otrzymawszy poparcia żadnego stowarzyszenia walońskiego i tylko dla ważnych postaci ruchu walońskiego, opata Julesa Mahieu i Arille Carlier , ta partia Wallingant zbiera tylko 10 000 głosów w siedmiu okręgach, w których się prezentuje.

1940-1959: Okupacja, wyzwolenie i kwestia królewska

1940-1944: Waloński opór

Podczas drugiej wojny światowej wielu walońskich bojowników wyróżniło się w ruchu oporu . Tworzyły one w czasie okupacji niemieckiej różne organizacje konspiracyjne. Jest to sprawa wolnego Walonii - Etykieta wzorowany na tym z Francji bezpłatnym z de Gaulle - który publikuje dziennik o tej samej nazwie, w których jest wiele w koncentracji Walonii, czy Walonii niezależny od komunistycznej inspiracji i katolicki Walonii, grupa chrześcijańskich bojowników ruchu oporu, która dała początek Walońskiemu Ruchowi Katolickiemu w 1943 roku .

Wojna jest również okazją do radykalizacji ruchu w jego tajnych grupach. Możemy przytoczyć Wiec Walońsko-Demokratyczno-Socjalistyczny, ugrupowanie zasadniczo w Liège, skupiające walońskich liberalnych i socjalistycznych polityków i działaczy. Założona pod koniec 1942 r. Miała na celu stworzenie jednej partii „lewicowych” w Walonii, ale przedsięwzięcie upadło. Niemniej to właśnie w pracach tej grupy, w której uczestniczą liberał Fernand Schreurs i socjalista Fernand Dehousse , narodził się pierwszy waloński projekt niepodległościowy .

1945-1959: Wyzwolenie i kwestia królewska

1960-1980: od strajków do rewizji konstytucji

Po latach 80

Obecnie ruch waloński jest oceniany przez prasę jako nieruchomy. Projekt konstytucji Walonii przekazany do parlamentu Walonii dnia4 maja 2006przez socjalistów regionalnych - Jean-Claude'a Van Cauwenberghe'a , José Happarta i kilku innych - przy współpracy Instytutu Jules-Destrée dość szybko „włożyli do lodówki” w obliczu negatywnych reakcji innych francuskojęzycznych partii politycznych, wydawał się jednym z najnowszych przykładów braku poparcia społecznego i politycznego dla projektów walońskich działaczy. Do tego stopnia, że ​​Pascal Fenaux mógł napisać w La Revue Nouvelle, że „ruch regionalistów walońskich jest klinicznie martwy”.

Plik 29 lutego 2008The Walonia Manifest Ruchu jest organizowanie w Namur jest gromadzenie „ponad 300 działaczy”. La Revue nouvelle publikuje również w miesiącuKwiecień 2008wydanie specjalne zatytułowane „Walonia-Bruksela: poza Belgią”, w którym analizowane są różne opcje dla tych dwóch regionów, głównie we współpracy z regionami walońskimi i brukselskimi. Minister Walonii Jean-Claude Marcourt w tym samym miesiącu opowiada się za regionalizacją wszystkich kompetencji Wspólnoty Francuskiej. Didier Gosuin , brukselski polityk z FDF - MR, mówi dalej: „Wspólnota, miejmy to już za sobą”. Tego samego dnia Rudy Demotte , premier Regionu Walonii i Wspólnoty Walońsko-Brukselskiej , oraz Charles Picqué , Przewodniczący Regionu Brukselskiego , wystąpili z apelem o utworzenie federacji walońsko-brukselskiej. Projekt zostanie ogólnie dobrze przyjęty, chociaż przez niektórych zostanie zinterpretowany jako rzecznictwo regionalne z udziałem Wspólnoty Francuskiej, a przez innych, takich jak dyrektor CRISP . Wydaje się, że grupa o nazwie „Groupe Busquin - Spaak  ”, odpowiedzialna za przemyślenie stosunków instytucjonalnych między Walonami a Brukselą, zmierza w kierunku propozycji regionalnych. Ale dwaj współprzewodniczący, którzy podają swoje nazwisko temu zgromadzeniu, określają po jego opublikowaniu10 sierpnia, że jest to tylko raport okresowy. W szczególności Zieloni uznają to za „błąd polityczny”. Kiedy Yves Leterme zrezygnował,14 lipca 2008Luc Delfosse uważa, pozornie sprzeczne, że „Powtórzmy niestrudzenie ten kraj przetrwa tylko wtedy, gdy ewoluuje w kierunku nowego modelu: dojrzałego państwa konfederacyjnego, składającego się z trzech wyemancypowanych regionów: Flandrii, Walonii i Brukseli. Kwestia wyboru między priorytetem, jaki ma zostać nadany regionom - Walonii i Brukseli - lub Wspólnocie nie wydaje się zatem rozstrzygnięta w taki czy inny sposób, podczas gdy regionalizm waloński i brukselski budzi się w kontekście zaostrzenia. Problemy społeczności belgijskiej.

Propozycja konstytucji Walonii

A „wniosek dotyczący specjalnego dekretu mającego na celu nadanie Walonii z Konstytucją  ” zostanie przedstawiony Parlamentowi Walonii na4 maja 2006, przez regionalnych socjalistów Jean-Claude'a Van Cauwenberghe'a - byłego Ministra-Prezydenta Regionu Walońskiego -, José Happarta - Przewodniczącego Parlamentu Walonii -, Éliane Tillieux , Paula Ficheroulle'a , Maurice'a Bayeneta i Christophe'a Collignona . Tekst, który skorzystał na współpracy Jeana-Maurice'a Dehousse'a , Roberta Collignona i Jules-Destrée Institute, zostałby, zgodnie z życzeniem jego autorów, przekazany do powszechnych konsultacji. Towarzyszy mu propozycja drugiego dekretu - dekretu „  Walonii  ” - który narzuciłby nazwę „Walonia” zamiast „Region Walonii”, tak jak „Rząd” zastąpił „wykonawczy” i „Parlament” został zastąpiony dla „Rady”.

Reakcje

Działania niepożądane

Propozycja ta została przyjęta z zastrzeżeniami przez większość parlamentu Walonii, w tym część parlamentarzystów i kierownictwo Partii Socjalistycznej . CDH , partnerem PS w rządzie Regionu Walonii uważa za „niebezpieczne, nieodpowiednich i niezgodne z konstytucją”. Partie opozycyjne, MR i Ecolo , żałują rozdźwięku wśród francuskojęzycznych osób, w które zaangażowany jest projekt, i uważają, że ten tekst nie jest jednym z priorytetów.

Dla Marca Uyttendaele , konstytucjonisty, ale bliskiego francuskojęzycznej Partii Socjalistycznej - do której należą wszyscy propagatorzy projektu - „osobowość dwóch inicjatorów tekstu ( Van Cau i Happart ) niewątpliwie przyczyniła się do dyskwalifikacji tekst. Ale bardziej zasadniczo, jeśli prawie nie ma echa, to z powodu jego przestarzałego charakteru. Minął czas na marzenia o niepodległej i wycofanej Walonii . Jules Destrée żył. Przewodniczący stron […] nadają na tej samej fali […]. W przypadku rozłamu w kraju przyszłość Walonii przejdzie przez Brukselę , tak jak przyszłość Brukseli przejdzie przez Walonię. Jeśli potrzebna jest awangardowa konstytucja, to rzeczywiście jest to konstytucja francuskojęzyczna, […] wyłącznie w celu przygotowania możliwej przyszłości. "

Pozytywne reakcje

Z drugiej strony tekst zyskał a priori pozytywny wpływ na łamach dwóch dużych grup prasowych w Walonii: Éditions de l'Avenir i Sud-Presse Group .

Propozycja ta została przewidziana w 1997 roku przez Jules-Destrée Institute, w którym uczestniczył również Jean-Claude Van Cauwenberghe. Bardziej perspektywiczny i symboliczny, ten pierwszy projekt zawiera, oprócz preambuły, tylko cztery tytuły i czterdzieści pięć artykułów, w porównaniu z trzynastoma tytułami i stu pięćdziesięcioma artykułami dotyczącymi projektu z 2006 roku.

Plik 7 listopadaprojekt dekretu wraca do komisji parlamentu walońskiego. Dyskusje ponownie koncentrują się na celowości i mocy prawnej dekretu, a nie na samym tekście. Ostatecznie postanowiono odroczyć badanie tej sprawy na czas nieokreślony, po złożeniu przez prawników wstępnych opinii.

Uwagi i odniesienia

Pełne odniesienia można znaleźć w bibliografii.

1. "Po studiach nad związkiem między budowaniem narodu a polityką językową, ta zapowiedź rozpoczyna się pod koniec XVIII wieku, do czasu, gdy polityka językowa Belgii stała się elementem francuskiego budowania narodu ". Els Witte i Harry Van Velthoven, Język i polityka. Sytuacja w Belgii z perspektywy historycznej , s. 13.
2. „Jeśli te dwa okresy okazały się w ten sposób fazami przejściowymi, to mimo wszystko pozostawiły ślady w tym, co stało się historią Belgii. », Witte i Van Velthoven, s. 53.
3. Walter Prevenier i Thérèse de Hemptinne, Flandria w średniowieczu. Kraj trójjęzyczności administracyjnej .
4. Astrid von Busekist, Polityka językowa i budowanie państwa , s. 22-28.
5. „Krótka historia Belgii i jej konsekwencje językowe” .
6. „przywilej wykształconych ludzi, którzy badali„ zapomniany ”, ale w efekcie wynaleźli region i celebrowali jego tradycje ludowe, dialekty, jego przeszłość i krajobraz” (en) Maarten Van Ginderachter, „Nacjonalista kontra regionalista? Ruchy flamandzkie i walońskie w Belle Epoque Belgium ” , w Region and State in XIX-Century Europe: Nation-Building, Regional Identities and Separatism , Palgrave Macmillan,24 października 2012, 293p  s. ( ISBN  9780230313941 ) , str.  220.
7. Lode Wils, Historia narodów belgijskich , wyd. Labor, 2005, str. 208-209.
8. Jeannine Lothe, „Początki Ruchu Walońskiego”, str. 192.
9. André Méan, Papa's Belgium: 1970, początek końca , str. 30.
10. Chantal Kesteloot, Ruch Waloński i tożsamość narodowa , str. 14.
11. Lode Wils, Historia narodów belgijskich , wyd. Labor, 2005, str. 207.
12. Musimy zrozumieć „frankofony”.
13. Walońskie Towarzystwo Propagandowe nazywało się „Liberalnym Kręgiem”, kiedy zorganizowano pierwszy kongres waloński. Jeannine Lothe, „Początki ruchu walońskiego, s. 191.
14. Yves Quairiaux, Obraz Flamandów w Walonii .
15. The Meuse , 21 marca 1895, s. 1.
16. 47 głosów za, 39 przeciw i 3 wstrzymujących się.
17. „Uderzające jest to, że Wallingants nigdy nie walczyli o uznanie języka walońskiego za język standardowy. Rzeczywiście, na pewno od XIX -tego  wieku, narody muszą mieć nie tylko na własnym terytorium, ale także prestiżową język. Dialekt określany jako wariant językowy nie wystarczy. »Maarten van Ginderachter, Le Chant du coq , str. 53.
18. Jeannine Lothe, str. 199-207.
19. 90% deputowanych flamandzkich pochodzi z partii katolickiej , która jako jedyna stanowi większość.
20. Het Laaste Nieuws ,24 lutego 1911, cytowane przez Andrée Gérard, Radioscopy of the belgian press , s. 206.
21. Jeannine Lothe.
22. „Odrzucając jakąkolwiek formę dwujęzyczności, Ruch Waloński zmusza Ruch Flamandzki do przemiany”. Chantal Kesteloot, L'Obstacle. Między federalizmem a wolnością językową: ruch waloński i Bruksela (1912-1965) .
23. Na spotkaniach 26 marca i 20 kwietnia 1913 r.
24. The People ,14 lipca 1913, s. 2.
25. „Jeśli chodzi o to, czy to aktywiści zostali zmanipulowani przez okupanta (teza Lode Wilsa ), czy też odwrotnie (tezy Willemsena i Eliasa), kwestia ta pozostaje kontrowersyjnym tematem w belgijskiej historiografii. Jednak teza Lode Wilsa jest coraz bardziej istotna: jeśli w Gandawie znajdzie się działaczy, zanim Niemcy nie uruchomią swojej Flamenpolitik, to w Antwerpii to właśnie Niemcy nawiązali kontakt z Flamandami. »Laurence Van Ypersele, Postacie zdrajcy: I. Wyimaginowana nienawiść: represje wobec nieuprzejmego Belgów, 1914-1918 .
26. Laurence Van Ypersele.
27. Carl-Henrik Hojer, Belgijski system parlamentarny od 1918 do 1940 , Bruksela, CRISP - Uppsala, Almquivist & Wikselis, 1969, s. 116-117.
28. Prowincja Namur , 5 i6 października 1929, s. 1, cytowany w Kesteloot i Gavroy, Za integralną obronę Walonii. François Bovesse , s. 165.
29. Poseł Socialist and Wallingant Jules Mathieu  : „ Uważałem, że mniejszości językowe we Flandrii są rzeczywistością, której pozbawiliśmy ich najświętszych praw. Zmieniłem zdanie. Przyznaję, że się myliłem, bo te mniejszości to anomalia, nie mają rzeczywistości społecznej. Nie powinny istnieć. » Kroniki parlamentarne Izby Reprezentantów im21 stycznia 1932.
30. Henri Bernard, Panorama porażki , s. 16.
31. Taki wybór zróżnicowanej polityki zagranicznej - nawet deklaracja Stanów Zjednoczonych Belgii definiowała wspólną - przeznaczoną dla ruchu walońskiego może tylko pragmatycznie doprowadzić do zniszczenia Belgii.
32. Jeśli chodzi o datę zerwania, EMW nie jest jasne, waha się między 2, 8 a 9 listopada.
33. Waloński Front Demokratyczny Abbé Mahieu otrzyma jednak indywidualne wsparcie od wybitnych walońskich aktywistów, takich jak Albert du Bois.
34. Maarten Van Ginderachter, str. 26.
35. „Powiedzmy sobie jasno, nie bardzo wiemy, co powiedzieć o walońskich regionalistach i co z nich zostało. Ekstrawaganckie w latach 80., od 1999 roku na całym świecie […] jakby sklerotyczne, bez życia. "" Walończycy szukający drugiego oddechu - przełomy regionalistów? », W La Libre Belgique of5 kwietnia 2008.
36. Instytut Jules-Destrée przedstawił propozycje napisania konstytucji walońskiej, zwłaszcza w 1997 r .  : „Propozycja rozpoczęcia debaty nad projektem konstytucji walońskiej” .
37. „Z jednej strony odmowa stron francuskojęzycznych na umieszczenie litery B lub W przy przeformułowaniu ich odpowiednich akronimów, w przeciwieństwie do flamandzkich etykiet nacjonalistycznych, z drugiej strony zamrożenie projektu konstytucji walońskiej w odpowiedzi na Flandrii […] ”Michel De Coster, Stawki konfliktów językowych , s. 127.
38. The New Review, styczeń 2008, s. 76.
39. Paweł Piret, w La Libre Belgique od 1 st marca 2008 r.
40. W szczególności żywa apel jednego z ich przywódców, Alaina Maskensa, pod tytułem „Docenianie podstaw federalizmu”, tamże, s. 56-61.
41. Le Soir z 9 kwietnia 2008 r.
42. W Le Soir z 17 kwietnia 2008 r.
43. Le Soir z 24 kwietnia 2008 r.
44. „Raport Busquina-Spaaka jest politycznym błędem” .
45. redakcyjny gazety Le Soir z 15 lipca 2008 r.
46. Cdh , Informacja prasowa z10 maja 2006.
47. „Konstytucja już kontrowersyjna” w Le Soir du4 maja 2006.
48. „Konstytucja walońska nie jest mile widziana” w Ostatniej godzinie z dnia4 maja 2006.
49. Uyttendaele i Feyt, Dossiers 2006: Kiedy uwikłają się polityka i prawo .
50. Gazeta Vers l'Avenir uważa, że ​​propozycja jest odpowiednia, ale projekt powinien zostać poddany powszechnemu referendum.
51. „Projekt Konstytucji w trakcie dyskusji” , RTBF ,8 listopada 2006.
52. „Frozen Constitution” , w La Libre Belgique ,8 listopada 2006.

Zobacz też

Bibliografia

 : źródło użyte do napisania artykułu

• Henri Bernard , Panorama porażki , Gembloux, Duculot, 1984
• Astrid von Busekist, Belgia: Polityka językowa i budownictwo państwowe od 1780 do współczesności , Gembloux, Duculot, 1998, ( ISBN  2-8011-1179-1 )
• Michel De Coster, The Issues of Linguistic Conflicts , Paryż, L'Harmattan, 2007, 225 stron, ( ISBN  2-296-03394-6 )
• Philippe Destate, L'Identité wallonne , Charleroi, Institut Jules-Destrée, pot. „Nasza historia”, 1997
• Encyklopedia Ruchu Walońskiego , Charleroi, Institut Jules-Destrée, 2000
• Andrée Gérard, Radioscopy of the belgijskiej prasy , Verviers, Marabout, 1975
• Carl-Henrik Hojer, Belgijski reżim parlamentarny od 1918 do 1940 , Bruksela, CRISP - Uppsala, Almquivist & Wikselis, 1969
• Chantal Kesteloot, Walonia Ruch i tożsamości narodowej , ostry Tygodnik Mail n o  1392, 1993
• Chantal Kesteloot, Najnowsze trendy w historiografii ruchu walońskiego (1981-1995) , Revue Belge d'Histoire Contemporaine, XXV, 1994-1995, 3-4, s.  539-568 . [ czytaj online ]
• Chantal Kesteloot, L'Obstacle. Między federalizmem a wolnością językową: ruch waloński a Bruksela (1912-1965) , Bruxelles, Université libre de Bruxelles (praca doktorska z historii), 2001
• Chantal Kesteloot i Arnaud Gavroy, Za integralną obronę Walonii. François Bovesse , Mont-sur-Marchienne, Institut Jules-Destrée, pot. „Pisma polityczne Walonii, t. 4 ”, 255 stron
• Jeannine Lothe, „The Begnings of the Walloon Movement”, w: Hervé Hasquin (red.), La Wallonie, Le Pays et les Hommes , t. 2, Bruxelles, Renaissance du livre, 1976
• André Méan, Papa's Belgium: 1970, the początek of the end , Bruksela, De Boeck University, 1993, ( ISBN  2873110007 )
• Walter Prevenier i Thérèse de Hemptinne, Flandria w średniowieczu. An kraje Trójjęzyczny administracyjne , Proceedings of the XI -tego Międzynarodowego Kongresu dyplomatycznych, Troyes, 2003 [ czytać online ]
• Yves Quairiaux, The Image of the Flemish in Wallonia , Bruksela, praca, 2006
• Marc Uyttendaele i Anne Feyt, Dossiers 2006: Kiedy uwikłają się polityka i prawo , Luc Pire , 2006
• Maarten Van Ginderachter, Le Chant du coq , Gand, Acamedia Press, pot. „Notebooki Jan Dhondt, 3”, 2005 ( ISBN  9038208308 )
• Laurence Van Ypersele, Figury zdrajcy: I. Wyimaginowana nienawiść: represje wobec nieuprzejmego Belgów, 1914-1918 , Louvain, 2005 [ czytaj online ]
• Els Witte i Harry Van Velthoven, Język i polityka. Sytuacja w Belgii z perspektywy historycznej , Bruksela, Balans - VUB University Press, 1999, ( ISBN  9054872535 ) [ czytaj online ]

Powiązane artykuły

• Ruch waloński
• Walonia
• Walończycy

Linki zewnętrzne

• Etapy walki walońskiej Freddy'ego Jorisa w 1995 roku.
• Prezentacja J.-C. Van Cauwenberghe
• Propozycja specjalnego dekretu ustanawiającego konstytucję walońską