Upekṣā ( sanskryt ; pali : upekkhā ), spokój ducha , bezstronność lub niewzruszoność to jedna z głównych koncepcji buddyzmu . Odnosi się do braku zróżnicowania lub preferencji.
Zrównoważenie jest szczególną cechą związaną z mądrością, prajnią , która różni się od obojętności. Obojętność to po prostu uczucie, vedanā , ani przyjemne, ani nieprzyjemne. Ale spokój ducha jest „cechą moralną”: nie uczuciem, ale wolą , saṃskāra .
Według Nyanaponiki : „Spokój ducha to doskonała równowaga umysłu. W tym stanie, zakorzenionym w głębokim i wnikliwym spojrzeniu na rzeczy, umysł jest niezłomny. [...] Drugim jasnym zrozumieniem, na którym musi opierać się równowaga, jest nauka Buddy o braku jaźni ( anattā ). Doktryna ta pokazuje, że na poziomie ostatecznej rzeczywistości działania nie są wykonywane przez „osobę”, tak samo jak rezultat tych działań nie dotyczy „osoby”, „mnie”. Pokazuje również, że w konsekwencji, jeśli nie ma „ja”, nie możemy też mówić o „moim”. Jest to złudzenie siebie, które stwarza cierpienie i zapobiega lub zakłóca równowagę. "
Istnieje medytacja o nieograniczonym spokoju ducha ( upekṣapramāṇa ); Philippe Cornu wyjaśnia na ten temat: „Nie wolno nam mylić spokoju ducha z apatyczną obojętnością czy zwykłą neutralnością. Bezstronność jest tutaj postawą pełną miłości, która nie jest już zarezerwowana dla nielicznych, ale przeznaczona dla wszystkich. Intencją takiej medytacji jest pozbycie się niechęci i przywiązania. Jego przedmiot, wszystkie istoty, jest nieograniczony. „ Alexis Lavis idzie w tym kierunku, wskazując, że „ Ta precyzja jest ważna, ponieważ to postanowienie korelujące z tolerancją ( kṣānti ), które buddyjskie teksty nazywają upekā , jest często tłumaczone jako „obojętność”, co grozi, że zobaczy tam postawę pogardą wobec który m nie”interesuje mnie , a to jest, jak pokazano w sanskrycie jest przekroczona ( UPA ) oczekiwania ( Iksa ) egological że buddyzm uważa illusorously dodaje się do doświadczeń. "