Sanshin (三線, dosłownie „trzy ciągi”) jest chordofony szarpane wykorzystywane do towarzyszenia tradycyjne pieśni Riukiu (obecnie Okinawa County ) oraz Amami Islands (południowa Kagoshima County ), w południowej Japonii. To jest lutnia bez progu . Jego pudło rezonansowe składa się z drewnianego pierścienia, na który rozciągnięte są dwie skórki pytona, które w kontynentalnej Japonii czasami nazywane są jabisen蛇皮 線 lub jamisen蛇 味 線 (ja oznacza „wąż”). Jednak nazwa ta nigdy nie jest używana na Okinawie, gdzie preferowane są imiona sanshin lub shamisen , i pozostaje bardzo marginalna w Amami, gdzie termin w powszechnym użyciu pozostaje shamisen (z wyjątkiem sytuacji, gdy trzeba dokonać rozróżnienia od japońskiego shamisen).
Pochodzi z chińskiego sanxian . Dokładna data jego wprowadzenia na archipelag Rykyû nie jest znana. Powszechnie przyjmuje się, że nie została wniesiona przez chińskich imigrantów, którzy osiedlili się w drugiej połowie XIV th wieku w miejscowości Kume (obecny powiat Naha). Te, wysłane na polecenie cesarza Ming Hongwu w celu ułatwienia wymiany między dworem Nanking a sądem Ryûky, pochodziły głównie z prowincji Fujian, gdzie sanxianin był wówczas bardzo popularny; rozsądne jest myślenie, że imigranci do tego regionu zabrali go ze swoim bagażem podczas swoich przyjazdów i wyjazdów.
Sanshin / Sanxian / ShamisenJeśli na Okinawie nazwa sanshin , deformacja chińskiego sanxian , była używana od bardzo dawna, pierwotnie nie było prawdziwego rozróżnienia między sanshin a sanxian , czyli muzykami Rykka używającymi chińskiego instrumentu do akompaniamentu. To byłoby na początku XVIII -go wieku Sanshin naprawdę odróżnić od chińskiego instrumentu wziąć swoją obecną formę, zwłaszcza pod wpływem Sanshin nushitui三線主取いkrólewskie Luthiers. Obecny sanshin różni się zatem od oryginalnego sanxian bardziej okrągłą i większą komorą rezonansową oraz skróconą szyjką, co umożliwia w szczególności łatwiejsze granie interwału G-si (上 - 尺) charakterystycznego dla skali D ”. Okinawa.
Dla wygody badacze generalnie używają słowa „sanshin” w odniesieniu do instrumentu używanego w Ryûkyû jako towarzyszącego rdzennemu repertuarowi, czy to przed, czy po jego przekształceniu (termin sanxian jest jednak nadal używany na określenie instrumentu. Używany w kontekście uzagaku muzyka, która zachowała swoją pierwotną formę).
Zakładamy, że Sanxian został przywieziony do XVI th wieku w porcie w Sakai, w pobliżu Osaki, przez żeglarzy z Okinawy, choć okoliczności i daty wprowadzenia instrument będzie nadal przedmiotem ożywionej dyskusji. Mimo to szybko ewoluował, aby dać początek japońskiemu shamisenowi, w szczególności poprzez połączenie wielu wpływów z gry biwa. Nadal dyskutuje się, czy muzyka Rykyû była transmitowana w tym samym czasie, co instrument, ale niektórzy badacze odkryli silne podobieństwo między Yanagi-bushi z Okinawy i Ryûkyû-gumi, jednym z pierwszych shamisena. Jednak wpływ muzyki Ryûkyû na japoński instrument i jego repertuar jest generalnie znikomy.
Przyjęcie dokumentu przez ludność Ryukyu jest również słabo udokumentowane, ale raport dyplomatyczny ambasadora Ming sugeruje, że jej stosowanie jest powszechne w klasie panującej wokół XV th wieku i XVI th wieku. Nie jest jednak jasne, jak brzmiała ta sanxiańska muzyka (poza jej wykorzystaniem w Uzagaku Chinese Music Orchestra ).
Popularna tradycja, która nazywała Akainku, wielkiego piosenkarza Omoro , jako pierwszy użył tego instrumentu w rodzimym katalogu, ale źródła pisane na temat tej postaci pojawiają się dopiero znacznie później i są chlubą legendy (w czasach jego śmierć, wstąpiłby do nieba w kolumnie światła); Dlatego w tej popularnej tradycji trudno jest odróżnić prawdę od fałszu. Pierwszą muzyką sanshin, którą śledzimy dzisiaj, jest twórczość Tansui-Uêkata (1623-1683), twórcy muzyki, którą obecnie nazywamy muzyką klasyczną Ryûkyû („Ryûkyû koten-ongaku”). Jednak praktyka gry na instrumencie nie zakończyła się na klasach rządzących, ale rozprzestrzeniła się na wszystkie warstwy społeczne. Był częścią edukacji kurtyzan, ale często towarzyszył także pieśniom i tańcom klas ludowych (eisâ, mô-ashibi).
Jego praktyka jest nadal bardzo żywa, a muzyka sanshin jest silnym elementem tożsamości kulturowej Okinawy i regionu Amami. Uczy się go na zajęciach prowadzonych przez wykwalifikowanych nauczycieli, ale jest też wielu samouków. Od lat 90., częściowo dzięki wpływowi doramy mającej miejsce na Okinawie, jej praktyka znacznie wzrosła w „kontynentalnej” Japonii.
Główną cechą sanshin jest jego okrągła skrzynka dźwiękowa rozciągnięta za pomocą dwóch skór pytona (tradycyjnie molure, obecnie czasami siatkowa), która jest czasami nazywana jabisen (蛇皮 線 ) : Dosłownie „skórki z wężowych strun”) w „kontynentalnej” Japonii . Istnieje wiele drobnych różnic w kształcie, które pozwalają zaklasyfikować sanshin do siedmiu kategorii w zależności od kształtu kołka i grubości rączki. Jednak wszystkie mają tę samą strukturę.
ElementyStruny używane w Amami są cieńsze niż te używane na Okinawie, dzięki czemu instrument można nastroić do jednej piątej powyżej. Struny używane w Amami są żółte (na tle bieli na Okinawie): ten kolor wynika z faktu, że w przeszłości szorowaliśmy jedwabne sznurki żółtkiem, aby były bardziej trwałe.
Na Okinawie muzyk używa kostki w kształcie rogu, wykonanej z drewna, plastiku, ale najczęściej rogu bawoła wodnego, którą umieszcza na prawym palcu wskazującym. W popularnym rejestrze muzyk może również użyć kostki do gitary, basu lub bezpośrednio paznokcia prawego palca wskazującego. Zasadniczo kostka mocno naciska na strunę, od góry do dołu, ale nie ma techniki perkusyjnej, jak w gidayû-bushi shamisen.
W Amami plektron składa się z bambusowego pręta: jeden koniec tego pręta wsuwa się między środkowy i serdeczny palec, a drugi jest ściskany między kciukiem a palcem wskazującym. Prawa ręka jest bardziej perkusyjna i używa uderzeń w górę znacznie częściej niż na Okinawie.
Istnieje 5 sposobów strojenia sanshin (wysokości podane poniżej są tylko względne, każdy wokalista stroi swój instrument zgodnie z zakresem wokalu):
Sanshin jest instrumentem Okinawy par excellence, towarzyszącym zarówno popularnym pieśniom ( pieśniom ludowym), które są obecnie zgrupowane pod nazwą Okinawa min'yô, jak i muzyce dworu Ryûkyû .
Amami to także kolebka repertuaru pieśni tradycyjnych, które można wyróżnić pod nazwą Amami min.yô, czy szerzej shimauta.
Sanshin jest również używany w bardziej współczesnych gatunkach, takich jak rock czy pop (Natsukawa Rimi, BEGIN), reggae (U-dou & Platy) czy nawet w electro (Shisa). Od 1990 roku odniósł sukces poza obszarami Okinawy i Amami, a czasami jest postrzegany jako marginalnie używany w kontekstach daleko odbiegających od pierwotnego użycia, takich jak zespoły reklamowe chindon'ya .