Samory Toure | |
Samory Touré, Koran w jego rękach | |
Tytuł | |
---|---|
Cesarz Wassoulou | |
1878 - 29 września 1898 r. | |
Biografia | |
Data urodzenia | 1830 |
Miejsce urodzenia |
Miniambaladougou (obecnie Gwinea ) |
Data śmierci | 2 czerwca 1900 |
Miejsce śmierci |
Ndjolé (obecny Gabon , AEF ) |
Narodowość | Wassoulou |
Tata | lanfia wycieczka |
Matka | Massona camara |
Rodzeństwo | keme brema, lancei |
Dzieci | djaoulé kramo, sarankémory itp |
Otoczenie | morifindjan |
Almamy Samory Toure (lub Samori Toure ), urodzony około 1830 roku w Miniambaladougou w obecnej Gwinei , spadł do Guélémou , prądu Wybrzeże Kości Słoniowej , a zmarł2 czerwca 1900w Ndjolé , obecny Gabon , jest założycielem imperium Wassoulou , efemerycznego imperium, które rozciągało się od Siguiri i południowych regionów dzisiejszego Mali do leśnych regionów Gwinei Środkowej, wokół dwóch jej głównych stolic: Kankan i Bissandougou ( dzisiejszej Gwinei). Zawalił się w 1898 roku.
Walcząc militarnie z francuską i brytyjską penetracją Afryki Zachodniej przez prawie dwadzieścia lat, Samory Touré, choć w dużej mierze nieznany, jest uważany za ostatniego wielkiego niezależnego czarnego przywódcę Afryki Zachodniej i jednego z największych bojowników afrykańskiego ruchu oporu. 19 wiek. Jego aresztowanie oznacza zakończenie podboju Afryki Zachodniej.
Urodzony około 1830 roku w Miniambaladougou (obecnie południowo-wschodnia Gwinea ), syn kupca Dioula ( konianké - Malinké ) dorastał w szybko zmieniającej się Afryce Zachodniej ze względu na rosnącą liczbę kontaktów z Europejczykami. Handel z Europą wzbogacił niektóre państwa afrykańskie, podczas gdy rosnące użycie broni palnej zmieniło tradycyjne działania wojenne. Jego rodzice wyrzekli się islamu, aby przejść na pogaństwo .
W 1848 r. matka Samory, Sokhona Camara, została schwytana podczas napadu prowadzonego przez Sory Bourama z klanu Cissé i wzięta do niewoli. Nie mając pieniędzy na odkupienie, musiał oddać się na usługi Cissé, od której nauczył się posługiwania bronią, aby uzyskać długoterminowe uwolnienie matki. Zgodnie z tradycją pozostaje w ich służbie „siedem lat, siedem miesięcy, siedem dni”.
Uwolniony również od przysięgi złożonej królowi Ibrahimie, nie wrócił jednak do domu i został przywódcą armii innego lorda, króla Toronu, Bitiké-Souané. Przez dwa lata zaciągnął się do armii Saransware-Mori , faamy (przywódcy wojskowego) Berété , wrogów Cissé , zanim dołączył do własnego ludu, Camara . Mianowany kélétigui (wodzem wojennym) w Dyali w 1861 roku , Samory złożył przysięgę, że będzie chronić swój lud przed Bérété i Cissé. Tworzy armię zawodową, a na stanowiska dowódcze mianuje swoich bliskich, zwłaszcza braci i przyjaciół z dzieciństwa.
W 1864 roku , El Hadj Umar Tall , założyciel imperium szybko rozwijającej które następnie zdominowały Górna regionu Niger The Imperium Toucouleur , zmarł. Jego imperium się rozpada.
W 1867 Samory był pełnoprawnym wodzem, z własną armią zgrupowaną w Sanankoro na wyżynach gwinejskich, nad brzegiem Haut- Milo , dopływu Nigru . W tym czasie przeszedł na islam iw latach 1873-1874 przyjął tytuł almami , przewodnika religijnego. Opisuje swoje państwo jako „państwo wojownicze i kupieckie”, którego dobra są często niewolnikami podbitych plemion.
Samory Touré tworzył spółki handlowe, które umożliwiły mu zdobycie wystarczającej liczby karabinów i koni, co dało mu decydującą przewagę nad małymi sąsiednimi królestwami. W 1876 roku Samory importowały karabiny odtylcowe przez brytyjską kolonię Sierra Leone . Na czele swojej armii, złożonej głównie z piechoty uzbrojonej w szablę, sztylet i strzelbę, zajął bogaty w złoto okręg Buré w regionie Siguiri (obecnie na granicy Gwinei i Mali ), aby wzmocnić swoje finanse. W 1878 roku był wystarczająco potężny, by ogłosić się faama („władcą wojskowym”) własnego imperium Wassoulou. Uczynił Bissandougou swoją stolicą i rozpoczął wymianę handlową i dyplomatyczną z sąsiednim i upadającym imperium Tucouleur .
W 1881 r. Samory zdołał przejąć kontrolę nad Kankanem (dzisiejsza Gwinea), kluczowym miastem w handlu Dioula, położonym na obrzeżach Haut- Milo . Kankan było wówczas centrum handlu orzechami cola , strategicznie rozmieszczonym, by kontrolować okoliczne szlaki handlowe. W 1881 roku Wassoulou rozszerzyło się na Gwineę i Mali , od dzisiejszego Sierra Leone po północne Wybrzeże Kości Słoniowej i Bobo-Dioulasso w Burkina Faso.
Podbijając wiele otaczających go małych państw plemiennych, Samory manewruje również dyplomatycznie. Nawiązał regularne stosunki z Brytyjczykami w Sierra Leone i nawiązał obiecujące kontakty z imamatem Fouta-Djalon .
Armia Samory Touré jest godna uwagi, ponieważ w drugiej połowie XIX wieku pod przewodnictwem swojego przywódcy przeszła od modelu feudalnego do modelu nowoczesnego, inspirowanego europejskimi standardami.
Pod koniec lat 70. XIX wieku Francuzi rozpoczęli ekspansję do Afryki Zachodniej , od wschodniego Senegalu , w celu dotarcia do górnego Nilu na terenie dzisiejszego Sudanu . Starają się również posuwać się na południowy wschód, aby dotrzeć do swoich baz na Wybrzeżu Kości Słoniowej . Ruchy te prowadzą ich do bezpośredniej konfrontacji z Samory Touré, ale także dlatego, że animistyczna populacja Wybrzeża Kości Słoniowej odrzuca kontyngenty jeńców i islam narzucony przez Samory.
W Luty 1882wyprawa francuska atakuje jedną z armii Samorów, która oblega Kenierę . Samory zdołał odepchnąć Francuzów.
Samory na kilka sposobów próbuje zneutralizować Francuzów. Po pierwsze, rozszerza swoje panowanie na południe, aby zabezpieczyć linię komunikacji z Liberią . Kiedy ekspedycja prowadzona przez francuskiego gubernatora kolonialnego Sudanu , Antoine Combesa , próbowała w 1885 roku przejąć w posiadanie kopalnie złota w Buré, Samory zaatakowało. Dzieląc armię na trzy ruchome kolumny, udało mu się poważnie zagrozić francuskim liniom komunikacyjnym, zmuszając przeciwników do wycofania się.
Jednak walka z armią francuską obraca się na swoją niekorzyść, Samory woli negocjować. 28 marca 1886 r.podpisuje z Francuzami traktat pokojowy i handlowy, który uznaje na lewym brzegu Nigru ważną strefę wpływów francuskich.
W 1887 r. Samory Touré mogło liczyć na zdyscyplinowaną armię składającą się z 30–35 tys. piechoty , zorganizowanej na wzór europejski w plutony i kompanie oraz 3000 kawalerii , podzielonej na szwadrony po pięćdziesiąt ludzi. Francuzi są jednak zdeterminowani, by nie pozwolić Samory na konsolidację swoich pozycji. Wykorzystując bunt kilku plemion animistycznych przedstawionych przez Samory , oni nadal rozwija się kosztem zachodnich rejonach Imperium, zmuszając do podpisania traktatów Samory przez którą cedowanych tych terytoriów do nich między 1886 i 1889 roku ( Traktat z Bissandougou , Traktatu z Niakha ).
W marcu 1891 roku francuska ekspedycja pod dowództwem pułkownika Archinarda przypuściła bezpośredni atak na Kankan. Wiedząc, że miejskie fortyfikacje nie wytrzymają francuskiej artylerii , Samory wdają się w wojnę ruchową . Pomimo zwycięstw wygrał z odizolowanymi kolumnami francuskimi ( Dabadougou inwrzesień 1891), Samory nie wypędza Francuzów z serca swego królestwa.
W Czerwiec 1892, następca pułkownika Archinarda, pułkownik Humbert , na czele małej, dobrze wyposażonej siły starannie dobranych żołnierzy, zdobywa Bissandougou , stolicę Wassoulou. Innym ciężkim ciosem dla Samory Touré jest zaprzestanie sprzedaży broni przez Brytyjczyków, chcących przestrzegać Konwencji Brukselskiej z 1890 roku , której ograniczenie jest, zgodnie z tą konwencją, niezbędne do wykorzenienia niewolnictwa ludności afrykańskiej.
Unikając walki, która byłaby dla niego śmiertelna, prowadzi politykę spalonej ziemi , niszcząc każdy kawałek ziemi, który ewakuuje. Chociaż ta taktyka odcięła go od jego nowego źródła zaopatrzenia w broń, Liberii , udało mu się opóźnić francuski pościg.
W obliczu materialnej przewagi Europy Samory wycofały się w głąb Wybrzeża Kości Słoniowej i cofnęły się na wschód, w kierunku rzeki Bandama, a następnie Comoé . Odtąd jego obecność była ignorowana przez armię francuską, ponieważ nowe Samory przestały być strategicznym celem francuskiej polityki kolonialnej.
Konfrontację ożywia atak jednego z synów Samory Touré na francuski batalion, który zostaje unicestwiony. Akcja ta wywołała francuską kampanię odwetową wiosną/latem 1898 roku. Został schwytany we wczesnych godzinach porannych29 września 1898 r.w Guélémou (obecne Wybrzeże Kości Słoniowej) z zaskoczenia, bez strzału, przez małą kolumnę dwustu harcowników pod dowództwem kapitana Gourauda, który pojawił się w jego obozie. Do niewoli trafiają jego główni synowie i całe gospodarstwo domowe. Wodzowie, maratończycy i około 1800 sof (wojowników), którzy stanowią resztki jego armii, składają broń.
Zesłany w Gabonie . Samory Touré zmarł tam w niewoli dnia2 czerwca 1900w wyniku zapalenia płuc .
Pierwszy prezydent Gwinei , Ahmed Sékou Touré , będzie udawał wnuka Samory, by wesprzeć jego antykolonialny program. Samory Touré stanie się w ten sposób postacią panafrykanizmu przeciwko zachodniemu (neo)kolonialnemu zagrożeniu.
Ogólnie rzecz biorąc, Samory Touré było bez wątpienia najgroźniejszym przeciwnikiem, z jakim Francuzi musieli się zmierzyć w Afryce Zachodniej. Dlatego pojawia się w postkolonialnej nacjonalistycznej historiografii jako bohater afrykańskiego oporu wobec kolonialnej ekspansji.