Samory Toure

Samory Toure
Rysunek.
Samory Touré, Koran w jego rękach
Tytuł
Cesarz Wassoulou
1878 - 29 września 1898 r.
Biografia
Data urodzenia 1830
Miejsce urodzenia Miniambaladougou
(obecnie Gwinea )
Data śmierci 2 czerwca 1900
Miejsce śmierci Ndjolé
(obecny Gabon , AEF )
Narodowość Wassoulou
Tata lanfia wycieczka
Matka Massona camara
Rodzeństwo keme brema, lancei
Dzieci djaoulé kramo, sarankémory itp
Otoczenie morifindjan

Almamy Samory Toure (lub Samori Toure ), urodzony około 1830 roku w Miniambaladougou w obecnej Gwinei , spadł do Guélémou , prądu Wybrzeże Kości Słoniowej , a zmarł2 czerwca 1900w Ndjolé , obecny Gabon , jest założycielem imperium Wassoulou , efemerycznego imperium, które rozciągało się od Siguiri i południowych regionów dzisiejszego Mali do leśnych regionów Gwinei Środkowej, wokół dwóch jej głównych stolic: Kankan i Bissandougou ( dzisiejszej Gwinei). Zawalił się w 1898 roku.

Walcząc militarnie z francuską i brytyjską penetracją Afryki Zachodniej przez prawie dwadzieścia lat, Samory Touré, choć w dużej mierze nieznany, jest uważany za ostatniego wielkiego niezależnego czarnego przywódcę Afryki Zachodniej i jednego z największych bojowników afrykańskiego ruchu oporu. 19 wiek. Jego aresztowanie oznacza zakończenie podboju Afryki Zachodniej.

Pierwsze lata

Urodzony około 1830 roku w Miniambaladougou (obecnie południowo-wschodnia Gwinea ), syn kupca Dioula ( konianké - Malinké ) dorastał w szybko zmieniającej się Afryce Zachodniej ze względu na rosnącą liczbę kontaktów z Europejczykami. Handel z Europą wzbogacił niektóre państwa afrykańskie, podczas gdy rosnące użycie broni palnej zmieniło tradycyjne działania wojenne. Jego rodzice wyrzekli się islamu, aby przejść na pogaństwo .

W 1848 r. matka Samory, Sokhona Camara, została schwytana podczas napadu prowadzonego przez Sory Bourama z klanu Cissé i wzięta do niewoli. Nie mając pieniędzy na odkupienie, musiał oddać się na usługi Cissé, od której nauczył się posługiwania bronią, aby uzyskać długoterminowe uwolnienie matki. Zgodnie z tradycją pozostaje w ich służbie „siedem lat, siedem miesięcy, siedem dni”.

Uwolniony również od przysięgi złożonej królowi Ibrahimie, nie wrócił jednak do domu i został przywódcą armii innego lorda, króla Toronu, Bitiké-Souané. Przez dwa lata zaciągnął się do armii Saransware-Mori , faamy (przywódcy wojskowego) Berété , wrogów Cissé , zanim dołączył do własnego ludu, Camara . Mianowany kélétigui (wodzem wojennym) w Dyali w 1861 roku , Samory złożył przysięgę, że będzie chronić swój lud przed Bérété i Cissé. Tworzy armię zawodową, a na stanowiska dowódcze mianuje swoich bliskich, zwłaszcza braci i przyjaciół z dzieciństwa.

Budowanie imperium (przed 1881)

W 1864 roku , El Hadj Umar Tall , założyciel imperium szybko rozwijającej które następnie zdominowały Górna regionu Niger The Imperium Toucouleur , zmarł. Jego imperium się rozpada.

W 1867 Samory był pełnoprawnym wodzem, z własną armią zgrupowaną w Sanankoro na wyżynach gwinejskich, nad brzegiem Haut- Milo , dopływu Nigru . W tym czasie przeszedł na islam iw latach 1873-1874 przyjął tytuł almami , przewodnika religijnego. Opisuje swoje państwo jako „państwo wojownicze i kupieckie”, którego dobra są często niewolnikami podbitych plemion.

Samory Touré tworzył spółki handlowe, które umożliwiły mu zdobycie wystarczającej liczby karabinów i koni, co dało mu decydującą przewagę nad małymi sąsiednimi królestwami. W 1876 roku Samory importowały karabiny odtylcowe przez brytyjską kolonię Sierra Leone . Na czele swojej armii, złożonej głównie z piechoty uzbrojonej w szablę, sztylet i strzelbę, zajął bogaty w złoto okręg Buré w regionie Siguiri (obecnie na granicy Gwinei i Mali ), aby wzmocnić swoje finanse. W 1878 roku był wystarczająco potężny, by ogłosić się faama („władcą wojskowym”) własnego imperium Wassoulou. Uczynił Bissandougou swoją stolicą i rozpoczął wymianę handlową i dyplomatyczną z sąsiednim i upadającym imperium Tucouleur .

W 1881 r. Samory zdołał przejąć kontrolę nad Kankanem (dzisiejsza Gwinea), kluczowym miastem w handlu Dioula, położonym na obrzeżach Haut- Milo . Kankan było wówczas centrum handlu orzechami cola , strategicznie rozmieszczonym, by kontrolować okoliczne szlaki handlowe. W 1881 roku Wassoulou rozszerzyło się na Gwineę i Mali , od dzisiejszego Sierra Leone po północne Wybrzeże Kości Słoniowej i Bobo-Dioulasso w Burkina Faso.

Podbijając wiele otaczających go małych państw plemiennych, Samory manewruje również dyplomatycznie. Nawiązał regularne stosunki z Brytyjczykami w Sierra Leone i nawiązał obiecujące kontakty z imamatem Fouta-Djalon .

Armia Samory Touré jest godna uwagi, ponieważ w drugiej połowie XIX wieku pod przewodnictwem swojego przywódcy przeszła od modelu feudalnego do modelu nowoczesnego, inspirowanego europejskimi standardami.

Opór wobec kolonizacji francuskiej (1881-1893)

Pod koniec lat 70. XIX wieku Francuzi rozpoczęli ekspansję do Afryki Zachodniej , od wschodniego Senegalu , w celu dotarcia do górnego Nilu na terenie dzisiejszego Sudanu . Starają się również posuwać się na południowy wschód, aby dotrzeć do swoich baz na Wybrzeżu Kości Słoniowej . Ruchy te prowadzą ich do bezpośredniej konfrontacji z Samory Touré, ale także dlatego, że animistyczna populacja Wybrzeża Kości Słoniowej odrzuca kontyngenty jeńców i islam narzucony przez Samory.

W Luty 1882wyprawa francuska atakuje jedną z armii Samorów, która oblega Kenierę . Samory zdołał odepchnąć Francuzów.

Samory na kilka sposobów próbuje zneutralizować Francuzów. Po pierwsze, rozszerza swoje panowanie na południe, aby zabezpieczyć linię komunikacji z Liberią . Kiedy ekspedycja prowadzona przez francuskiego gubernatora kolonialnego Sudanu , Antoine Combesa , próbowała w 1885 roku przejąć w posiadanie kopalnie złota w Buré, Samory zaatakowało. Dzieląc armię na trzy ruchome kolumny, udało mu się poważnie zagrozić francuskim liniom komunikacyjnym, zmuszając przeciwników do wycofania się.

Jednak walka z armią francuską obraca się na swoją niekorzyść, Samory woli negocjować. 28 marca 1886 r.podpisuje z Francuzami traktat pokojowy i handlowy, który uznaje na lewym brzegu Nigru ważną strefę wpływów francuskich.

Wznowienie wojny

W 1887 r. Samory Touré mogło liczyć na zdyscyplinowaną armię składającą się z 30–35 tys. piechoty , zorganizowanej na wzór europejski w plutony i kompanie oraz 3000 kawalerii , podzielonej na szwadrony po pięćdziesiąt ludzi. Francuzi są jednak zdeterminowani, by nie pozwolić Samory na konsolidację swoich pozycji. Wykorzystując bunt kilku plemion animistycznych przedstawionych przez Samory , oni nadal rozwija się kosztem zachodnich rejonach Imperium, zmuszając do podpisania traktatów Samory przez którą cedowanych tych terytoriów do nich między 1886 i 1889 roku ( Traktat z Bissandougou , Traktatu z Niakha ).

W marcu 1891 roku francuska ekspedycja pod dowództwem pułkownika Archinarda przypuściła bezpośredni atak na Kankan. Wiedząc, że miejskie fortyfikacje nie wytrzymają francuskiej artylerii , Samory wdają się w wojnę ruchową . Pomimo zwycięstw wygrał z odizolowanymi kolumnami francuskimi ( Dabadougou inwrzesień 1891), Samory nie wypędza Francuzów z serca swego królestwa.

W Czerwiec 1892, następca pułkownika Archinarda, pułkownik Humbert , na czele małej, dobrze wyposażonej siły starannie dobranych żołnierzy, zdobywa Bissandougou , stolicę Wassoulou. Innym ciężkim ciosem dla Samory Touré jest zaprzestanie sprzedaży broni przez Brytyjczyków, chcących przestrzegać Konwencji Brukselskiej z 1890 roku , której ograniczenie jest, zgodnie z tą konwencją, niezbędne do wykorzenienia niewolnictwa ludności afrykańskiej.

Lata wytchnienia i porażki

Unikając walki, która byłaby dla niego śmiertelna, prowadzi politykę spalonej ziemi , niszcząc każdy kawałek ziemi, który ewakuuje. Chociaż ta taktyka odcięła go od jego nowego źródła zaopatrzenia w broń, Liberii , udało mu się opóźnić francuski pościg.

W obliczu materialnej przewagi Europy Samory wycofały się w głąb Wybrzeża Kości Słoniowej i cofnęły się na wschód, w kierunku rzeki Bandama, a następnie Comoé . Odtąd jego obecność była ignorowana przez armię francuską, ponieważ nowe Samory przestały być strategicznym celem francuskiej polityki kolonialnej.

Konfrontację ożywia atak jednego z synów Samory Touré na francuski batalion, który zostaje unicestwiony. Akcja ta wywołała francuską kampanię odwetową wiosną/latem 1898 roku. Został schwytany we wczesnych godzinach porannych29 września 1898 r.w Guélémou (obecne Wybrzeże Kości Słoniowej) z zaskoczenia, bez strzału, przez małą kolumnę dwustu harcowników pod dowództwem kapitana Gourauda, który pojawił się w jego obozie. Do niewoli trafiają jego główni synowie i całe gospodarstwo domowe. Wodzowie, maratończycy i około 1800 sof (wojowników), którzy stanowią resztki jego armii, składają broń.

Zesłany w Gabonie . Samory Touré zmarł tam w niewoli dnia2 czerwca 1900w wyniku zapalenia płuc .

Potomkowie

Pierwszy prezydent Gwinei , Ahmed Sékou Touré , będzie udawał wnuka Samory, by wesprzeć jego antykolonialny program. Samory Touré stanie się w ten sposób postacią panafrykanizmu przeciwko zachodniemu (neo)kolonialnemu zagrożeniu.

Ogólnie rzecz biorąc, Samory Touré było bez wątpienia najgroźniejszym przeciwnikiem, z jakim Francuzi musieli się zmierzyć w Afryce Zachodniej. Dlatego pojawia się w postkolonialnej nacjonalistycznej historiografii jako bohater afrykańskiego oporu wobec kolonialnej ekspansji.

Pracuje

Uwagi i referencje

  1. Vincent Hiribarren , „  Samori: od historii do mitu  ” , o Wyzwoleniu ,4 stycznia 2017 r.(dostęp 24 maja 2021 )
  2. Paul E. Lovejoy, „  Imperia dżihadystów Afryki Zachodniej w XVIII-XIX wieku  ”, Cahiers d'histoire. Historia krytyczna weryfikacja , n o  128,2015( przeczytaj online , skonsultowano 25 kwietnia 2019 r. ).
  3. D'Andurain Julie , La xapture de Samory (1898) , SOTECA,7 sierpnia 2012
  4. Vincent Hiribarren , „  Samori: od historii do mitu  ” , o Wyzwoleniu ,4 stycznia 2017 r.(dostęp 20 maja 2021 )
  5. „  Kiedy w Afryce Zachodniej powstawały i rozpadały się imperia: przypadek Samory Touré.  » , O La Revue d'Histoire Militaire ,20 grudnia 2018 r.(dostęp 25 stycznia 2021 )
  6. Jean-Pierre Bat , „  Rewolucja Dyula: osoba, historyk Samori  ” , o Wyzwoleniu ,3 lutego 2016(dostęp 19 maja 2021 r. )
  7. Dominique Guillemin ,  Julie d'Andurain, Zdobycie Samory (1898) Zakończenie podboju Afryki Zachodniej. Edycje SOTECA, 2012, 209 stron  », przegląd historyczny wojsk , n o  271,3 lipca 2013 r., s.  134 ( ISSN  0035-3299 , odczyt online , dostęp 20 maja 2021 )
  8. Alhassane Bah , „  Obóz Samory: wojskowa służba zdrowia otrzymuje ważny sprzęt medyczny  ” , na stronie Guinenews © ,17 października 2018(dostęp 29 marca 2020 )

Zobacz również

Bibliografia

Linki zewnętrzne