Maẓālim (ar. مظالم) to instytucja sądowa klasycznego islamu. Podczas gdy rozwiązywanie konfliktów było podejmowane na co dzień przez cadi , wyznaczonego przez kalifa lub gubernatora, maẓālim byli bezpośrednim wyrazem sprawiedliwości suwerena.
Jurysdykcja maẓālim miała trzy główne funkcje. Jako „zwykła” sprawiedliwość - każdy uczestnik procesu, który teoretycznie jest w stanie wnieść sprawę do kalifa - symbolizował powściągliwy charakter sprawiedliwości suwerena, który mógł w dowolnym momencie sprawować władzę, którą zwykle przekazał innym sędziom. . Maẓālim się również, że możliwe do uzyskania zadośćuczynienia za nadużycia popełnione przez urzędników, funkcjonariuszy publicznych lub wysokich dygnitarzy, których cadi będą mieli większe trudności w sankcjonowania. Wreszcie pojawiły się jako możliwe środki odwoławcze od orzeczeń cadis i mogły w ten sposób służyć jako sąd apelacyjny.
Zgodnie z tradycją islamską jednym z pierwszych kalifów, którzy organizowali audiencje maẓālim był kalif Umajjadów 'Umar b. „Abd al- ”Azīz . Jest to jednak tylko pod Abbasids w drugiej połowie VIII p wieku instytucja wzrósł około kalifów jak al-mahdi i Harun al Rashid .
Jako symbol suwerennej sprawiedliwości, instytucja ta od samego początku cieszyła się znaczącym zastosowaniem politycznym. Dochodząc do władzy po „rewolucji” zakwestionowanej przez wielu muzułmanów (lojalnych wobec Umajjadów), Abbasydzi w szczególności rozwinęli maẓālim w celu wzmocnienia ich legitymacji i pokazania się jako odnowiciele sprawiedliwości podważanej przez ich poprzedników. W drugiej połowie IX XX i X XX wieku, dynastie, które miały swoją autonomię lokalnie (jak Tulunidzi i Ikhshīdides Egipcie) kolej usèrent swojej instytucji, aby potwierdzić swoją legitymację i suwerenność.
Chociaż sprawiedliwość maẓālim była wyrazem suwerennej sprawiedliwości, kalifowie szybko przestali przewodniczyć jej przesłuchaniom. W Bagdadzie X th wieku Mazalim były na ogół pod przewodnictwem przedstawicieli kalifa (tzw Sahib al-Mazalim ), często wezyra. Skargi kierowane do maẓālim podlegały skomplikowanej procedurze administracyjnej. Strony sporu składały skargi na piśmie, w formie petycji lub petycji. Wnioski zostały rozpatrzone, a administracja odpowiedziała w formie apostille.
Teoria opracowany w XI -tego wieku przez prawnika Shafi'i Al-Mawardi sędzia Mazalim nie był zobowiązany do przestrzegania przepisów proceduralnych nałożonych przez Cadis fiqh . Nie był związany zasadami postępowania oskarżycielskiego, mógł zająć się sprawą i miał większe środki przymusu niż cadi. W ten sposób maẓālim pozwolił na organizowanie procesów politycznych, takich jak ten ze słynnym sufi al-Ḥallāj .