Dzwon nurkowy i motyl

Le Scaphandre et le Papillon to autobiograficzna pracaprzez Jean-Dominique Bauby opublikowany w 1997 roku .

Opowiada o swoim życiu przed udarem mózgu i doświadczeniu syndromu zamknięcia, który zamknął go w ciele, które już nie reaguje na jego umysł, stąd metafora tytułu. Napisał większość rozdziałów swojej książki, dyktując każdy list Claude'owi Mendibilowi ​​za pomocą jedynego środka komunikacji, jaki mu pozostał: mrugnięcia lewym okiem. Niektóre rozdziały zostały podyktowane Michel Abécassis , jej asystentce Elle .

Książka sprzedała się w 370 000 egzemplarzy i została przetłumaczona w 30 krajach.

W maju 2007 r . W kinach ukazała się adaptacja filmowa, również zatytułowana Le Scaphandre et le Papillon , wyreżyserowana przez Juliana Schnabela, z Mathieu Amalriciem w roli głównej w roli głównej.

streszczenie

• Prolog  : autor opowiada o swoich pierwszych chwilach w LIS ( syndrom zamknięcia ). Opisuje wspomnienia swoich bliskich, paraliż i ruchliwą lewą powiekę, typowy dzień w sali 119 w Berck Maritime Hospital . Tylko jego umysł może się „poruszać”, ponieważ jego ciało jest całkowicie sparaliżowane. Wspomina moment, kiedy pielęgniarka przychodzi, aby go obudzić: jest 7 rano.
• Wózek inwalidzki  : nigdy nie widział tylu białych fartuchów i jeszcze nie rozumie związku między nim a wózkiem inwalidzkim. W dalszej części rozdziału zdaje sobie sprawę, że jest „niepełnosprawny”. Następnie prosi „białego fartucha” o włączenie telewizora, aby mógł oglądać Liczby i litery .
• Modlitwa  : w Berck są tylko 2 osoby z LIS. JD może odwrócić głowę. Ma nadzieję, że uda mu się wrócić do bardziej normalnej diety, aby móc jeść bez sondy żołądkowej i wierzy, że w dłuższej perspektywie będzie mógł znowu mówić. Mówi, że części jego ciała są poświęcone wszelkim rodzajom kultu (na przykład prawe oko marabuta kameruńskiego).
• Kąpiel  : o 8:30 przychodzi fizjoterapeuta Brigitte, aby poruszyć rękami i nogami, które zostały przezwyciężone zesztywnieniem. Schudł 30 kg w 20 tygodni. Może teraz obrócić głowę o 90 °.

Sesja fizjoterapeutyczna kończy się masażem twarzy. Bierze kąpiel raz w tygodniu. O 10:30 musi udać się do sali rehabilitacyjnej.

• Alfabet  : jego alfabet to ESARINTULOMDPCFBVHGJQ ZYXKW, który jest w rzeczywistości kolejnością liter od najczęstszych do najmniej powszechnych w języku francuskim. Czytany jest mu alfabet, a kiedy słyszy literę, mruga lewym okiem.
• Cesarzowa  : informuje nas, że matką chrzestną establishmentu była cesarzowa Eugenia , żona Napoleona III . Opowiada nam o galerii Szpitala Morskiego Berck. Nastąpiła wizyta cesarska4 maja 1864. Autor wyobraża sobie siebie u boku Eugenii. Pewnego dnia widzi odbicie, które uważa za brzydkie: krzywe usta, złamany nos, potargane włosy, a potem zdaje sobie sprawę, że ten człowiek to w rzeczywistości on. Zdaje sobie sprawę, że jest niepełnosprawny, ale też brzydki.
• Cinecita  : w rzeczywistości jest to wymyślony przez autora region szpitala morskiego w Berck. Berck znajduje się w Pas-de-Calais. Szpital powstał w okresie Drugiego Cesarstwa. JD znajduje się w pawilonie Sorela. Odkrywa róg szpitala, w którym widać latarnię morską, autor nazywa ten zakątek Cinecita.
• Turyści  : JD mówi nam, że szpital porzucił swoje funkcje pediatryczne, aby poradzić sobie z niedolami wieku. W szpitalu jest 20 osób w stanie śpiączki, osoby starsze w stanie spoczynku i kilka otyłych. Turyści to ci, którzy nie zostają długo w szpitalu, którzy przyjeżdżają tylko po to, by naprawić złamane kończyny, np. Sportowcy, wypadki drogowe itp. Dla niego gabinet fizjoterapeutyczny to najlepsze stanowisko obserwacyjne dla pacjentów poddawanych rehabilitacji, opisuje nam niektóre z tych osób. A wszyscy ludzie odwracają wzrok, kiedy na nich patrzą.
• Kiełbasa  : jego próby z jedzeniem nie powiodły się, ponieważ trochę jogurtu zbłąkało mu w drogach oddechowych. Jej jedynym sposobem na jedzenie jest sonda żołądkowa, która dostarcza jej brązowawą substancję odpowiadającą dziennemu spożyciu kalorii. Myśli o kultywowaniu sztuki wspomnień. Następnie za pomocą obrazu opowiada nam, jak pamięta wspomnienia: podczas gotowania („jak gotuję, to zawsze się udaje”, „w zależności od nastroju ofiarowuję sobie kilkanaście ślimaków”…). Kiełbasa to wspomnienie, które jest zakotwiczone w jego pamięci. Kobieta, która sprzedała mu kiełbaski, poślubiła również swojego dziadka.
• Anioł stróż  : kobieta, która zaprojektowała alfabet umożliwiający JD porozumiewanie się, to Sandrine, logopeda. Mówi, że tylko Sandrine i psycholog potrafią ćwiczyć swój alfabet i nawet jeśli jego przyjaciele się go nauczyli, to go nie ćwiczą. Mówi, że ktoś, kto go odwiedzał, wyłączył telewizor, gdy oglądał mecz piłki nożnej Bordeaux-Monachium. Był redaktorem naczelnym gazety kobiecej ELLE . Na telefon, córka Celeste (9 lat i 5 miesięcy) opowiada mu przejażdżki na kucyku, ojciec przez jego 93 -tego  roku (to znaczy, że jest 92 lat).
• Zdjęcie  : ostatni raz widział ojca na tydzień przed wypadkiem, golił go. Na tym początku rozdziału opisuje swojego ojca. Pamięta też, że był głupkiem. Ojciec od czasu do czasu do niego dzwoni. Zdjęcie to zdjęcie pola do minigolfa, na które wybrał się z rodzicami, aby zaczerpnąć świeżego powietrza, w wietrznym i niezbyt wesołym miasteczku w wiosenny weekend. Na odwrocie było napisane Berck-sur-Mer,Kwiecień 1963.
• Kolejny zbieg okoliczności  : autor identyfikuje się z Noirtier de Villefort, postacią hrabiego Monte-Christo , ponieważ ta postać siedzi na krześle na kółkach i musi raz mrugnąć, aby powiedzieć tak, i dwa razy, aby powiedzieć nie (jest to pierwszy LIS, który pojawia się w literatura). Chciałby napisać nowoczesną transpozycję tej książki, ale w której Monte-Cristo byłaby kobietą. Czasami ma wrażenie, że „dobry tata Noirtier” patroluje korytarze.
• Sen  : pamięta sen, w którym mocno pada śnieg i kiedy on i jego przyjaciel Bernard próbują wrócić do Francji sparaliżowanej przez strajk generalny. Następnie spotykają potężnego włoskiego biznesmena, który swoją siedzibę ulokował w filarze wiaduktu, z dala od wścibskich oczu. Po wejściu do siedziby spotyka Radovana Karadžicia , serbskiego lidera. Bernard mówi mu, że JD ma problemy z oddychaniem, a serbski przywódca wykonuje mu tracheotomię. Picie w tym legowisku jest jak maski tlenowe spadające z sufitu. Byli odurzeni. Później we śnie przyjeżdża policja, a on ucieka z tego miejsca. JD chciałby uciec, ale gdy tylko ma taką możliwość, zostaje posądzony, zmumifikowany i tylko jedne drzwi dzielą go od wolności. Boi się, że jego przyjaciele wpadną w tę samą pułapkę, ale nie może ich ostrzec, nie może powiedzieć ani słowa.
• Głos  : mówi, że pewnego ranka, gdy się obudził, mężczyzna przyszywał mu prawą powiekę nitką i igłą. JD będzie musiał szyć powiekę przez sześć miesięcy, ponieważ powieka nie spełniała już roli ruchomej i ochronnej zasłony, a on ryzykował owrzodzenie rogówki. Wyobraża sobie, że tworzy sztukę, którą mógłby nazwać L'œil, Le scaphandre lub La Cocotte-Minute , w której mężczyzna uczy się żyć z LIS z powodu poważnego incydentu sercowo-naczyniowego. W tym utworze będzie lektor odtwarzający wewnętrzny monolog tego mężczyzny. Już wyobraża sobie ostatnią scenę, w której mężczyzna budzi się, idzie i mówi do siebie „Cholera, to był sen. ”.
• Szczęśliwy dzień  : na początku nikczemny los atakuje salę 119: przez pół godziny w próżni zaczął rozbrzmiewać alarm urządzenia regulującego jego jedzenie. Ponadto jego pot zdjął plaster, który zamyka mu prawą powiekę, a ostatecznie końcówka cewnika moczowego uległa przemieszczeniu i jest całkowicie zalany.
• Śladami węża  : w tym rozdziale mowa o pielgrzymce JD i Joséphine, jego ówczesnego przyjaciela, do Lourdes, w latach 70. Podczas podróży będą się sprzeczać kilka razy. Później w sklepie JD kupi świętą dziewicę, którą chciałby ofiarować Józefinie, ale ona go zostawi. Chcąc przeczytać swoją książkę Ślad węża , zauważa, że ​​Joséphine zostawiła mu notatkę z co najmniej 2 rozdziałami jego książki, w której jest napisane: „Kocham cię, Ducon. Nie pozwól, by twoja Josephine cierpiała. ”.
• Kurtyna  : JD otrzymuje wizytę swoich dzieci Théophile i Céleste, które przyjeżdżają na Dzień Ojca. Osiedlają się w Beach Club. JD pogrąża się w wielkim smutku, ponieważ jego syn siedzący 50 cm od niego obserwuje go cicho, a on, jego ojciec, nie może przeczesać rękami szorstkich włosów syna. To fatalne skutki, które opisuje jako obrzydliwe. Grają w kata, a Teofil wygrywa. W tym samym czasie Céleste wygrywa i robi wrażenie na widzach. Ale Théophile uważa to za wstyd.
• Paryż  : odkrywa, że ​​jego stare życie wciąż w nim płonie, ale coraz bardziej staje się popiołem pamięci. Odkąd był zamknięty w swoim garniturze, odbył dwie błyskawiczne wycieczki do Paryża w środowisku szpitalnym, aby zebrać opinie wielu lekarzy. Mówi, że gdy był w Paryżu po raz pierwszy, przypadkowo przejechał karetką przed ultranowoczesnym budynkiem, w którym pracował jako redaktor naczelny Elle , co wywołało u niego uczucie, które mnie przytłaczało. Za drugim razem, gdy tam był (4 miesiące później), przed tym budynkiem stał się obojętny. Jego wizyta w Paryżu nie sprawiła, że ​​był ani gorący, ani zimny. Powiedział, że oprócz niego niczego nie brakuje: był gdzie indziej.
• Warzywo  :8 czerwcaminie 6 miesięcy od rozpoczęcia jego nowego życia. Recytuje pierwsze zdania listu, który zdecydował się wysłać swoim przyjaciołom i krewnym (około sześćdziesięciu osób). Mówi nam, że plotki krążyły o nim w Café de Flore, gdzie ktoś powiedział: „Czy wiesz, że B. przekształca się w warzywo?”. A drugi odpowiedział: „Oczywiście, wiem o tym”. Warzywo, tak, warzywo. ”. Z miesiąca na miesiąc prowadzi zbiorową korespondencję, która pozwala mu zawsze pozostawać w komunii z tymi, których kocha. Otrzymuje listy, które sam skrupulatnie czyta i zachowuje je wszystkie jak skarb.
• Spacer  : JD chciałby wydostać się ze szpitala, ponieważ minęły może tygodnie lub miesiące, odkąd wyszedł na spacer promenadą biegnącą wzdłuż morza. Dla niego spacer jest torem przeszkód, bo trzeba przejdź przez 3 parkingi, których nierówne powierzchnie wystawiają twoje pośladki na próbę, a także pokrywy włazów, dziury i samochody zaparkowane na chodniku, które są przeszkodami na tym spacerze. Opisuje morze z parasolami, deskami windsurfingowymi itp. Mówi, że w Berck wózek inwalidzki jest tak samo powszechny jak Ferrari w Monte-Carlo. Opowiada o swoim spacerze z Brice'em i Claudem, jedną znał od 15 dni, a drugą od 25 lat. Jego wszechświat jest podzielony między ludzi, którzy znali go wcześniej, a tych, którzy znali go później. Wchodzą do baru na plaży iw nim spotykają Fangio, ciekawostkę ze szpitala, która nie może usiąść i dlatego jest skazana na pozostanie w pozycji stojącej lub leżącej. JD mówi, że nigdy nie znudzi go zapach smaru z frytownicy.
• Za dwadzieścia jeden  : koń nazywał się Mithra-Grandchamp. Mówi, że ponad 10 lat temu Vincent i on trzymali stery codziennej porannej gazety, która teraz zniknęła. W tym rozdziale opowiada jednocześnie 2 historie, historię przybycia Vincenta do Berck, aby go odwiedzić, oraz historię, w której on i Vincent poszli zobaczyć wyścigi konne. Zamierzali postawić zakład na Mithra-Grandchamp, ale okno zakładów zostało zamknięte, zanim mogli postawić zakład. Ostatecznie wygrał ten koń. Dla Vincenta i dla niego była to stracona szansa. Dla niego, Mithra-Grandchamp, to kobiety, których nie umiały kochać, okazje, których nie wykorzystały, chwile szczęścia, które pozwolili latać. Mówi nam, że udało mu się zwrócić wszystkie stawki.
• Polowanie na kaczki  : opowiada o wszystkich hałasach szpitala, plaży i ulicy, które mu bardzo przeszkadzają. JD pamięta sąsiada, którego miał w szpitalu, któremu podano wypchaną kaczkę z zaawansowanym systemem wykrywania. Za każdym razem, gdy wchodziliśmy do pokoju, emitował przenikliwą, nawiedzoną muzykę, czyli 80 razy dziennie. A z dala od tego hałasu może słuchać motyli przelatujących mu przez głowę. Coraz lepiej słyszy motyle w swojej głowie.
• Niedziela  : informuje nas, że gdy był młody, w 4 klasie lubił grekę. Opowiada nam o niedzieli i mówi, że tego dnia nic się nie dzieje, ani fizjoterapeuta, ani logopeda, ani psychiatra. W dzisiejszych czasach organizowane są pikniki rodzinne i strzelanie do rzutków lub łowienie krewetek. Mówi nam, że musimy włączyć telewizor i nie przegapić go, ponieważ może to nastąpić 3 godziny lub 4 godziny, zanim ktoś wróci, aby zmienić kanał. Woli filmy dokumentalne o sztuce, historii i zwierzętach. W jego wszechświecie godziny rozciągają się, a miesiące mijają jak błyskawica, nie może uwierzyć, że to sierpień.
• Panie z Hongkongu  : JD uwielbiał podróżować. Każdego ranka o świcie leci do Hongkongu, gdzie odbywa się seminarium poświęcone międzynarodowym wydaniom jego gazety. Liczy, że kraje, w których ukazuje się jego gazeta, zabija czas (28 krajów).
• Przesłanie  : w tym rozdziale wyczarowuje stół z pustymi kubkami i maszyną do pisania z przekrzywionymi kartkami różowego papieru. Czeka, aż ktoś napisze na ten temat wiadomość, aby zwrócić jego uwagę.
• W muzeum Grévin  : jednej nocy JD odwiedził we śnie muzeum Grévin . Dla niego bardzo się zmienił. Opisuje nam wejście do muzeum i nie może rozpoznać pierwszych posągów woskowych, które w rzeczywistości są sanitariuszami lub pielęgniarkami, którzy podążają za sobą przy jego łóżku od rana do wieczora. Gardzi niektórymi z tych ludzi, ponieważ są tacy, którzy wykręcili mu rękę lub zostawili włączony telewizor w nocy. Każdy w szpitalu ma przydomek, który zna tylko JD. W rzeczywistości lubi ich wszystkich, swoich katów. W kolejnym pomieszczeniu muzeum odkrył odtworzoną identycznie izbę szpitala morskiego. Siedząc na stołku, Michel zapisał do zeszytu, w którym moi goście zapisywali wszystkie swoje słowa. Anne-Marie układa bukiet z czterdziestu róż. Bernard przechowuje Dziennik Paula Moranda jako attaché ambasady. Florence przypina rysunki dzieci, a Patrick, oparty o ścianę, wydaje się zamyślony. JD chciał kontynuować swoją wizytę, ale zatrzymał go strażnik. JD zamrugał, a kiedy się obudził, prawdziwa pielęgniarka pochylała się nad nim i mówiła: „Twoja pigułka nasenna, czy mogę ci ją podać teraz czy za godzinę?”. ”.
• Braggart  : W tym rozdziale JD wspomina mitomańskiego kolegę z klasy, Oliviera. Czasami uważał się za przyjaciela Johnny'ego Hallydaya albo jeździł do Londynu, aby zobaczyć nowego Jamesa Bonda, chyba że został wypożyczony nową hondę. Olivier wykorzystuje swój niewyczerpany talent jako pozłotnik pigułek w reklamie i od czasu do czasu lubił się chwalić. Pod koniec tego rozdziału JD wyobraża sobie trzy alternatywne przeznaczenie: kierowcę Formuły 1, żołnierza i rowerzystę. Właściwie zazdrości swojemu przyjacielowi Olivierowi i jego mistrzostwa w sztuce opowiadania historii.
• „  Dzień z życia  ”  : JD postanawia opowiedzieć nam o piątek8 grudnia 1995, to złowrogie wspomnienie: to był strajk, zaczynał nowy dzień we Florencji, dziś musiał pojechać i wypróbować nowy model od firmy samochodowej. Podczas swojej podróży słuchał The Beatles („Dzień z życia”). Po przybyciu do pracy odkrywa wiadomość z prośbą o telefon do Simone Veil, byłej minister zdrowia, nie była zadowolona z jego zdjęcia w ostatnim numerze. Wyjechał samochodem i po półtorej godzinie dotarł pod swój stary dom, w którym mieszkał przez 10 lat. Przy wejściu czekał na niego Théophile. Kiedy Theophile wszedł na pokład, wyszli do teatru. Jego wzrok zaczynał się rozmywać, a myśli się rozmywały. Więc odłożyć na bok 1 st  rozdrożu. Upadł na tylne siedzenie i poprosił Theophile'a, żeby poszedł po Diane, swoją szwagierkę. Była pielęgniarką. Przybyła tam, zbadała go i postanowiła zabrać go do najbliższej kliniki. Został przywitany przez całą masę lekarzy. Miał tylko czas, by się zastanowić, gdzie jest Teofil, a potem zapadł w śpiączkę.
• Powrót do szkoły  : lato dobiega końca. JD ma tylko echa literackiego powrotu do szkoły, do szkoły, do Paryża. Claude ponownie czyta teksty, które napisali razem przez dwa miesiące. Zastanawia się, czy w kosmosie jest klucz, który może odblokować jego skafander, linię metra bez terminala, walutę wystarczająco silną, by odkupić jego wolność. „Musisz szukać gdzie indziej. Idę. "

Bibliografia

• Robert Laffont ( ISBN  978-2-221-08172-3 )
• Pocket (wydanie kieszonkowe) ( ISBN  978-2-266-08059-0 )

1. http://www.lefigaro.fr/culture/20070521.FIG000000294_claude_mendibil_la_main_de_jean_do.html
2. „  The Diving Bell and the Butterfly  ” , na lexpress.fr ,25 maja 2007.

Zobacz też

• Philippe Vigand  : jego książka „ Putain de silence ” z 1997 roku jest jego autobiografią jako ofiary syndromu zamknięcia.

• literatura francuska