Fryderyk Wilhelm I st Brandenburgia

Fryderyk Wilhelm I st Brandenburgia
Rysunek.
Tytuł
Elektor brandenburski i książę pruski
1 st grudzień 1640 - 9 maja 1688 r
( 47 lat, 5 miesięcy i 8 dni )
Poprzednik George William I st
Następca Fryderyk III
Biografia
Dynastia Dom Hohenzollernów
Imię urodzenia Friedrich Wilhelm von Hohenzollern
Data urodzenia 16 lutego 1620
Miejsce urodzenia Cölln ( Brandenburgia-Prusy )
Data śmierci 9 maja 1688 r
Miejsce śmierci Poczdam ( Brandenburgia-Prusy )
Pogrzeb Katedra w Berlinie
Tata Jerzy Wilhelm I st Brandenburgia
Matka Elisabeth-Charlotte z Palatynatu
Małżonka Louise-Henriette z Orange
Sophie-Dorothée z Schleswig-Holstein-Sonderbourg-Glücksbourg
Dzieci William
Charles-Emile
Fryderyk I er Henri Amelie Louis Philippe Guillaume Marie Amelie Albert Fryderyk Charles-Philippe Elisabeth Sophia Dorothea Christian LouisCzerwona korona.png
Fryderyk Wilhelm I z Brandenburgii
Margrabiowie Brandenburgii

Frédéric-Guillaume de Brandebourg , znany jako „  Wielki Elektor  ” (urodzony16 lutego 1620w Cölln , zmarł dnia9 maja 1688 rw Potsdam ) był Elector Brandenburg i Duke pruskiego od 1640 do 1688 roku .

Zainspirowany przykładem Zjednoczonych Prowincji przywrócił władzę Hohenzollernom po zniszczeniach wojny trzydziestoletniej i skierował Brandenburgię na drogę do Nowoczesności.

Biografia

Zachodnia edukacja

Urodzony 16 lutego 1620 w Cölln , jest najstarszym synem Jerzego Wilhelma I st Brandenburg i Elżbiety Charlotty Palatynatu , córki Fryderyka IV Palatynatu i Ludwiki Juliany Orańskiej , córki Wilhelma Milczącego , księcia Orańskiego , i Charlotte de Bourbon-Montpensier .

Dorastał w czasie wojny trzydziestoletniej, podczas której Brandenburgia bardzo ucierpiała. Został wychowany w wierze kalwińskiej . Trzymany przez rodzinę z dala od wojennego regionu (Brandenburgia), spędził wiele lat w Holandii i uczęszczał na kursy na Uniwersytecie w Leiden . Pobyt w Holandii wywarł na nim ogromne wrażenie, zarówno w energetyce handlowej, jak iw przemyśle i rolnictwie.

W 1638 roku jego ojciec każe mu wrócić wbrew ich woli do Berlina , a gdy 1 st grudnia 1640 odziedziczył koronę Brandenburg, kraj jest w katastrofalnej sytuacji:

Ponadto skarbce państwowe są puste, co powoduje dezercję najemników .

Pokój warunkiem odzyskania Brandenburgii

Od 1641 Fryderyk Wilhelm zawarł rozejm z królem Szwecji, który natychmiast ewakuował miasta pochodu brandenburskiego. Przedwczesna śmierć Schwartzenberga rozwiązuje problem wewnętrznej rywalizacji. Na zachodzie losy zaczęły się odwracać na korzyść rodziny Orange-Nassau .

W grudniu 1646 Frédéric-Guillaume poślubił najstarszą córkę Stadtholder Frédéric-Henri z Orange-Nassau , Louise-Henriette z Orange . W czasie rozmów pokojowych w Westfalii elektor brandenburski nie tylko broni swoich ziem, ale także sprawy ewangelicznej i wypracowuje, że poddani Kościoła reformowanego mają takie same prawa jak luteranie . Uzyskał biskupie księstwo Minden , księstwo kościelne, obecnie zsekularyzowane .

Następnie Frédéric-Guillaume zwielokrotnił reformy w administracji, finansach i wojsku, z których uczynił armię zawodową . Przyspiesza przejście z gospodarki na własne potrzeby do gospodarki gotówkowej .

Wojna północna i traktat z Bromberg

Karol-Gustave ze Szwecji , w stanie wojny z Republiką Obojga Narodów , zawiera sojusz z Brandenburgią: traktatem królewieckim z 17 stycznia 1656 roku Fryderyk Wilhelm zgadza się zostać wasalem Szwecji po potwierdzeniu jego zwierzchnictwa nad Księstwem Prus i rozszerzenie dziedziczności na wszystkich Hohenzollernów, bez dalszego rozróżniania rodowodu. Garnizony brandenburskie w Prusach Królewskich wycofały się, a po kapitulacji Marienburga w marcu Gdańsk pozostał jedynym miastem poza kontrolą Szwecji. Traktat z Marienburga (29 czerwca 1656) przekazuje zwierzchnictwo nad Wielkopolską Fryderykowi Wilhelmowi w zamian za jego militarne wsparcie; ale elektor brandenburski pozostaje wasalem Szwecji w Prusach Książęcych.

Ostatecznie Szwecja z pomocą Brandenburgii (bitwa warszawska 28-30 lipca 1656 r.) zmiażdżyła Polskę jesienią 1656 r. Po umieszczeniu polskiego króla Jana II Kazimierza na emigracji na Śląsku Karol Gustaw został koronowany na króla Litwy 20 października. Następnie kieruje się na północ, gdzie szlachta Prus Królewskich , zazdrosna o niezależność, zawiera 12 listopada sojusz obronny z elektoratem brandenburskim (traktat ryński): traktat ten upoważnia Fryderyka Wilhelma do rozmieszczenia garnizonów Brandenburgii na ich ziemi. Thorn i Elbing , które nie ratyfikowały traktatu, są okupowane przez Szwecję.

Ale już Fryderyk Wilhelm I najpierw rozważa odwrócenie sojuszu: informuje króla polskiego Jana Kazimierza, powracającego z wygnania w marcu, że obóz zmieni się, jeśli korona polska przyzna mu te same zabezpieczenia królowi Szwecji Karolowi-Gustawowi na ziemiach Pomorza i Prusy. Warunki te zostały wynegocjowane w Wehlau (obecnie Znamensk) i zawarte w Brombergu 6 listopada 1657 r.

Traktat Bromberg przyznaje się do księcia Hohenzollern-Brandenburgii , w zamian za pomoc wojskową w wielkiej wojnie północnej i restytucji Warmii do Polski dziedzicznej suwerenności Prus Książęcych i pomorskich powiatów Lauenburg i Bütow  ; miasta Draheim i Elbing otrzymują hipotekę Frédéric-Guillaume na trzy lata.

W 1660 r. garnizon szwedzki ewakuował Elbing , ale Republika Obojga Narodów zajęła go przed Brandenburgią, chociaż nie uregulowała odszkodowania uzgodnionego w Brombergu. Z tego powodu, Fryderyk Wilhelm I st odmówić jego wsparcie dla Polski lorsqu'éclatera w wojnie polsko-rosyjskiej (1654-1667) i wymachiwać umowę neutralności w Rosji w 1656. Oprócz Elbing, radni Rzeczypospolitej dwa narody miałyby lubił zatrzymywać Draheim, ale Fryderyk Wilhelm zdołał je ominąć, zajmując miejsce w 1663 roku.

Interwencja w wojnie holenderskiej i walka ze Szwecją (1672-1679)

Atak wojsk Ludwika XIV na Holandię Johana de Witta w 1672 r. przedłużył się w kilkuletnim konflikcie: wojnie w Holandii . Fryderyk Wilhelm, związany wcześniejszymi umowami, wysłał do Nadrenii armię liczącą 20 000 ludzi. Cesarskim generałom Montecuccoli i Bournonville udało się odeprzeć wszelkie francuskie próby przebicia się nad Renem i Westfalią, kosztem okupacji brandenburskiej prowincji Westfalia przez wojska generała Turenne'a . Również 16 czerwca 1673 r. elektor Frédéric-Guillaume postanowił zawrzeć w Vossem osobny pokój z Francją .

Ale od 1 st lipca 1674 roku dołączył do nowej koalicji Świętego Cesarstwa Rzymskiego wobec Ludwika XIV . Wraz z Bournonville bezskutecznie sprzeciwiał się aneksji Alzacji przez Turenne, a pod koniec 1674 r. wejście Szwedów do pozostawionego bezbronnego marszu brandeburskiego zmusiło go do wycofania się w katastrofie do swoich stanów. 5 stycznia 1675 rpodczas bitwy pod Turckheim jego armia została pokonana przez armię francuską dowodzoną przez marszałka Turenne .

25 czerwca 1675 r. w bitwie pod Fehrbellin poniósł decydującą klęskę skandynawskiemu najeźdźcy: dowodząc osobiście swoją armią, jego militarny prestiż uwidocznił się w oczach europejskich dworów i zyskał przydomek „  Wielki Elektor”  ”. W duchu tego zwycięstwa, chwycił jeden po drugim wszystkich grodów Pomorza szwedzkiego aż 1678 On sam wziął czele armii, która na wysokości zimą 1678- 79, ścigany do granic Inflant na pozostałości armii szwedzkiej, uwięzione obecnie w Prusach Wschodnich  : epizod ten pozostał w historii Prus jako „polowanie przez Zatokę Kurlandzką” ( Jagd über das Kurische Haff ).

Jednak na mocy pokoju w Saint-Germain (1679) Fryderyk Wilhelm musiał porzucić nie tylko zdobyte właśnie Pomorskie , ale także wąski pas terytoriów wzdłuż Odry  : jego holenderscy i austriaccy sojusznicy rzeczywiście skapitulowali, pozostawiając go teraz sam, u boku Danii , walczy z pozornie niezwyciężoną Francją. Głęboko przytłoczony nonszalancją cesarza Leopolda w tym konflikcie, elektor brandenburski postanowił zmienić stronę: 25 października 1679 r. na mocy tajnego porozumienia zobowiązał się Ludwikowi XIV do głosowania na kandydata Francuza w następnych wyborach cesarza.

Reformy wewnętrzne

Zbudował pierwszą w historii Prus flotę, która mimo oporu wielkich mocarstw morskich zdołała osiedlić się w trzech miejscach na afrykańskim wybrzeżu (m.in. na wyspie Arguin ). Tylko w 1693 roku Brandenburczycy wywieźli do Indii Zachodnich dwa razy więcej niewolników niż Anglicy i trzy razy więcej niż Holendrzy. Warunki, w jakich są przewożeni ci mężczyźni, nie różnią się od tego, co praktykuje się na innych statkach pływających pod europejską banderą: maltretowanie, bicie, rany, okaleczenia, permanentne poniżanie.

Pod przewodnictwem Frédérica-Guillaume'a po katastrofalnej wojnie trzydziestoletniej, która spustoszyła Brandenburgię , przeprowadzono poważną reformę gospodarczą i administracyjną, aby zwiększyć dochody majątku . Reforma ta odniosła sukces dzięki „Colbert Brandebourgeois” Dodo von Knyphausen , ministrowi majątku w latach 1683-1697. Założył on w szczególności „izbę sądową” do zarządzania wszystkimi majątkami Frédérica-Guillaume'a i udało mu się w ciągu 15 lat podwoić produkt domen.

Przez edyktu Poczdamie (1685), on udzielony azyl prześladowanych francuskich hugenotów (ponad 3000 Messins rozliczonych w Berlinie , umożliwiając rozwój gospodarczy miasta). Jednocześnie zaprosił katolików magdeburskich do odzyskania kolegiaty Sainte-Marie des Prémontrés.

Za jego panowania posiadłość Hohenzollernów wzrosła z 33 150 km² do 112 660 km² i powiększyła się o półtora miliona mieszkańców.

Zmarł 9 maja 1688 w Poczdamie i został pochowany w katedrze berlińskiej . Jego syn Fryderyk III Brandenburski (późniejszy król Fryderyk I st Prus ) zastąpił go.

Rodzina

Genealogia

Fryderyk Wilhelm z Brandenburgii należy do pierwszej gałęzi dynastii Hohenzollernów . Linia ta dawała elektorów, królów, cesarzy Prusom i Niemcom . Fryderyk Wilhelm z Brandenburgii jest ascendentem obecnego szefa Domu Cesarskiego Niemiec, księcia Jerzego Fryderyka Pruskiego .

Małżeństwa i potomkowie

W 1646 Frédéric-Guillaume de Brandebourg poślubił Louise-Henriette z Orange- Nassau (1627-1667), córkę namiestnika Fryderyka-Henri z Orange-Nassau .

Z tego związku urodziło się sześcioro dzieci:

Wdowiec Frédéric-Guillaume de Brandebourg ożenił się w 1668 r. z Sophie-Dorothée Schleswig-Holstein-Sonderbourg-Glücksbourg (1636 - 1689), córką księcia Filipa Schleswig-Holstein-Sonderbourg-Glücksbourg .

Z tego związku urodziło się siedmioro dzieci:

Hołdy

Jego panowanie upamiętnia popiersie z jego podobizną w Walhalli oraz kilka posągów:

W Berlinie , Kaiser Wilhelm II miał pomnik wzniesiony dla niego, dzieło Fritza Schaper wzdłuż Siegesallee w Tiergarten . Od tego czasu został przetransportowany do berlińskiego Lapidarium .

Uwagi i referencje

  1. nie należy mylić z jego mały syn Fryderyk Wilhelm I er , na króla Sierżant
  2. Frost op. cyt. , s.  171
  3. See Volker Press, Kriege und Krisen. Niemcy 1600-1715 , obj.  5, Monachium, Beck,1991( ISBN  3406308171 ) , s.  401-402.
  4. Zobacz Robert I Frost, Wojny północne. Wojna, państwo i społeczeństwo w Europie północno-wschodniej 1558-1721 , Harlow, Longman,2000( ISBN  978-0-582-06429-4 , LCCN  00024674 ) , s.  173.
  5. Por. Peter Hamish Wilson, Armie niemieckie. Wojna i polityka niemiecka, 1648-1806 , Routledge, coll.  „Wojna i historia”,1998( ISBN  1-85728-106-3 ) , s.  36-37.
  6. Frost op. cyt. , s.  105
  7. Zobacz Karin Friedrich , Inne Prusy. Prusy Królewskie, Polska i Wolność, 1569-1772 , Cambridge University Press, coll.  „Studia Cambridge we wczesnej historii nowożytnej”,2006( ISBN  0-521-02775-6 ) , s.  151.
  8. Fryderyk op. cyt. , s. 150
  9. Michelle Magdelaine i R. von Thadden , Le Refuge hugenot , Libr. Armanda Colina,1985( ISBN  2200370792 )

Zobacz również

Powiązane artykuły

Bibliografia

Linki zewnętrzne