Grzbiet Łomonosowa (ros Хребет Ломоносова; tr.:Khrebet Lomonosova) jest ocean grzbiet na Oceanie Arktycznym . Rozciąga się 1800 km od Nowych Wysp Syberyjskich ( Morze Łaptiewów ) do wybrzeża Grenlandii i wyspy Ellesmere , łącząc tym samym syberyjski margines kontynentalny i kanadyjski.
Grzbiet Łomonosowa został odkryty przez sowiecką ekspedycję na duże szerokości geograficzne w 1948 roku i nazwany imieniem Michaiła Łomonosowa .
Szerokość Grzbietu Łomonosowa waha się od 60 do 200 km . Wznosi się między 3300 a 3700 m nad dnem oceanu. Minimalna głębokość oceanu powyżej grzbietu wynosi 934 m . Zbocza grzbietu są stosunkowo strome, oddzielone kanionem i pokryte warstwami mułu.
Grzbiet Łomonosowa różni się od aktywnego grzbietu oceanicznego na Oceanie Arktycznym, którym jest Gakkel Grzbiet rozciągający się na grzbiecie środkowoatlantyckim . Znajduje się w całości na płycie północnoamerykańskiej , która obejmuje Grenlandię, ale także wschodnią Syberię .
Historia geologiczna basenu arktycznego i formowanie się jego elementów geograficznych jest słabo poznana i otwarta na debatę; wysunięte hipotezy nie są łatwe do zweryfikowania, biorąc pod uwagę trudności w dostępie do tych obszarów.
Badana jest geologiczna natura tego grzbietu. W każdym razie nie jest to aktywny grzbiet oceaniczny i najprawdopodobniej byłby to zanurzony łuk skamieniałej wyspy , to znaczy pozostałości starego dołu subdukcyjnego . Byłby to zatem „łańcuch górski”, a nie „łańcuch śródoceaniczny”.
Dla Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawie morza , obrzeża kontynentalnego zasadniczo odzwierciedla zanurzony skorupy ziemskiej , z wyłączeniem części skorupy oceanicznej :
„Brzeg kontynentalny jest zanurzonym przedłużeniem lądu w stanie przybrzeżnym, składa się z dna morskiego odpowiadającego płaskowyżu, zboczowi i lodowcowi oraz ich podglebiu. Nie obejmuje głębokich dna oceanów, ich grzbietów oceanicznych ani podglebia. "(Art. 76-3)Granicę tego marginesu określa konwencja „łącząc punkty stałe liniami prostymi nie przekraczającymi 60 mil morskich” (art. 76-7). Jeśli państwo może udowodnić, że formacja podwodna należy do jego szelfu kontynentalnego, musi zlokalizować podstawę zbocza kontynentalnego, które pokrywa się z najbardziej wyraźną przerwą w zboczu u podstawy zbocza kontynentalnego (art. 76-4-b) i tworzy fizyczną granicę między naturalnym przedłużeniem skorupy kontynentalnej a głębinową równiną basenu oceanicznego. Po znalezieniu tej naturalnej granicy można wybrać punkty stałe:
Ponadto punkty te muszą znajdować się w promieniu 350 mil od linii podstawowej wód terytorialnych lub w promieniu 100 mil od izobaty 2500 m (art. 76–5).
Grzbiet Łomonosowa pokryty jest osadami, co sprawia, że można go prawnie uznać za „margines kontynentalny” zależny od pobliskich mas lądowych.
W 2000 roku Grzbiet Łomonosowa znajdował się w centrum sporów o roszczenia do ziemi w Arktyce . Budowa geologiczna grzbietu śródoceanicznego przyciąga uwagę międzynarodową w odpowiedzi na oficjalny wniosek Federacji Rosyjskiej do Komisji Narodów Zjednoczonych o ograniczenie szelfu kontynentalnego zgodnie z Konwencją Narodów Zjednoczonych o prawie morza (art. 76 ust. 8). Dokument proponuje ustanowienie nowego limitu peryferyjnego dla rosyjskiego szelfu kontynentalnego, poza strefą 200 mil morskich (około 360 km ), ale w poprzek rosyjskiego sektora Arktyki . Terytorium, do którego Rosja zgłosiła się w petycji, to duża część Arktyki, w tym biegun północny . Jednym z argumentów w tej prośbie jest twierdzenie, że grzbiety śródoceaniczne Łomonosowa i Mendelejewa są przedłużeniem kontynentu euroazjatyckiego . W 2002 r. Komitet nie wyraził ani odrzucenia, ani zgody na rosyjską propozycję, zalecając dalsze badania.
Duńscy naukowcy mają nadzieję udowodnić, że grzbiet jest przedłużeniem Grenlandii, co uczyniłoby Danię nowym konkurentem terytorialnym na tym obszarze. W międzyczasie Kanada powiedziała, że grzbiet jest przedłużeniem jej szelfu kontynentalnego. W kwietniu 2007 r. Kanadyjscy i rosyjscy naukowcy zostali wysłani w celu sporządzenia mapy grzbietu śródoceanicznego w celu określenia suwerenności w regionie. Pod koniec czerwca 2007 roku rosyjscy naukowcy twierdzili, że grzbiet jest przedłużeniem terytorium Rosji.
Pod koniec lipca 2007 roku, rosyjska ekspedycja wysłał nuklearny lodołamacz Rossija , badania naczyń Akademik Fiodorow i dwa mini -submarines , Mir 1 i Mir 2 , zwiedzanie regionu. Rosyjscy naukowcy nurkują ponad 4200 m pod powierzchnią i 2 sierpnia zdeponowali tytanową kapsułę z rosyjską flagą jako symbolem ich roszczeń w regionie. Ten rosyjski pokaz siły zirytował następnie kanadyjski rząd Stephena Harpera w Kanadzie, który nie był w stanie domagać się takich demonstracji w przypadku braku portu głębokowodnego na wybrzeżu Arktyki. W piątek 8 sierpnia 2008 r. Kanadyjski minister zasobów naturalnych Gary Lunn wskazuje, że dane naukowe zebrane wspólnie z Danią „pokazują, że grzbiet Łomonosowa jest połączony z płytami kontynentalnymi Ameryki Północnej i Grenlandii ”. Aby lepiej chronić się przed rosyjskimi roszczeniami, Kanada rozpoczęła nową kampanię mapowania w 2013 roku i zleciła dodatkowe badania naukowe w celu ustalenia, od którego szelfu kontynentalnego zależy grzbiet Łomonosowa. W ten sposób ma nadzieję dołączyć Biegun Północny do swojej suwerenności.